Kʼelo li kʼusi yichʼoje

TEKSTOETIK TI CHAPBIL SMELOLALE

Isaías 42:8 | «Vuʼun li Mucʼul Diose»

Isaías 42:8 | «Vuʼun li Mucʼul Diose»

1«Voʼon Jeovaun, taje jaʼ jbi; muʼyuk chkakʼ ta yan li jmukʼulale, muʼyuk chkakʼ ti jaʼ xichʼ kʼupil kʼoptael li lokʼoletike» (Isaias 42:8, Xchʼul Kʼop Dios sventa Achʼ Balumil).

 «Vuʼun li Mucʼul Dios jbie, mu xcacʼ bochʼo yan chichʼ li jlequilal cutsilale; mu xcacʼ jaʼ chcʼot ta stojolic quichʼel ta mucʼ li cʼusitic locʼtabilic noʼoxe» (Isaías 42:8, Xchʼul Cʼop Jtotic Dios ta skʼop Chenalhó).

Li kʼusi skʼan xal Isaias 42:8

 Chal kʼusi sbi stuk li Diose xchiʼuk chal ti mu skʼan ti xkichʼtik ta mukʼ li santoetik xchiʼuk ti mu jkʼupil kʼoptatike.

 Jaʼ la stʼuj stuk li sbie, ti Jeova chichʼ jelubtasel li ta tsotsile (Eksodo 3:14, 15). a Akʼo mi jutuk mu vukmiluk ta velta ochem li sbi ta Pokoʼ Testamentoe, jaʼ xkaltik, li ta Tsʼibetik ta Ebreo Kʼop xchiʼuk Arameoe, ep sjelojbeik ta Kajval o Dios. Jech kʼuchaʼal li albil kʼop ta Salmo 110:1, ti te chalbe skʼoplal Jeova xchiʼuk Jesuse. Li Vivlia ta Xchʼul Cʼop Jtotic Dios ta skʼop Chenalhoe xi chale: «Li Mucʼul Diose [Jeova] jech laj yalbe li Cajvale [Jesus]» (Hechos 2:34-36). Li ta Vivlia Xchʼul Kʼop Dios sventa Achʼ Balumile jamal xkaʼitik buchʼutik ti chalbe skʼoplal tee, yuʼun te yakʼojbe li sbi Dios ti bu onoʼox yavile. Xi chale: «Li Jeovae xi laj yalbe li Kajvale: ‹Chotlan ta jbatsʼikʼob jaʼ to mi laj kakʼ ta skajleb avakan li avajkontratake›».

 Ep pʼijil viniketike chalik ti xi la smelolal li sbi Diose: «Jaʼ Tspas Akʼo Kʼotuk ta Pasel». Jaʼ noʼox stuk Dios ti xuʼ jech sbiine, yuʼun jaʼ noʼox stuk xuʼ xkʼot ta pasel yuʼun li kʼusi tskʼane xchiʼuk ti stunes spasbentak sventa spas li kʼusi oy ta yoʼontone.

 Li Jeovae jaʼ Jpasvanej kuʼuntik xchiʼuk jaʼ noʼox stuk melel Dios, jaʼ yuʼun sta-o ti jaʼ noʼox xkichʼtik ta mukʼe. Muʼyuk buchʼu yan sta-o xkichʼtik ta mukʼ, mi jaʼuk santoetik o lokʼoletik (Eksodo 20:2-6; 34:14; 1 Juan 5:21).

Stsʼak loʼil ta Isaias 42:8

 Li ta slikebal kapitulo 42 ta Isaiase, te chalbe skʼoplal li buchʼu stʼujoj Jeovae. Xi laj yal kʼusi tspas li yajtunel ti lek chile: «Chichʼ talel tukʼilal ta stojolal li mukʼtik lumetike» (Isaias 42:1). Xi to laj yal Dios ta sventa taj xtoke: «Li avie yakal chkal kʼusitik achʼ. Yoʼ to mu xkʼot ta pasele, chkalboxuk skʼoplal» (Isaias 42:9). Kʼalal echʼ xa ox jayibuk sigloe, kʼot ta pasel li kʼusi yaloj Jeova ta sventa li buchʼu stʼujoje, jaʼo kʼalal vul li Mesias o Kristoe xchiʼuk ti la xchol mantal ta balumile (Mateo 3:16, 17; 12:15-21).

Sbi Dios ta yan Vivliaetik

 Li nota ta Éxodo 3:14 li ta Vivlia Xchʼul Cʼop Jtotic Dios ta Chenalhoe xi chale: «Vuʼun: Ta hebreo cʼop jaʼ chlocʼ sbi Yahweh. Jaʼ jelubtasbil cuʼuncutic Mucʼul Dios».

 Li nota ta Éxodo 3:14 li ta Vivlia Xchʼul Cʼop ti Jtotic Diose ta Chamula xi chale: «Ti ta hebreo cʼope, ti sbi Dios ‹VUʼUNUN TI BUCHʼU ONOʼOXE›, coʼoltic sʼelan ta chiquintael ti jbel ‹JAHWEH›. Ti ta scʼop Dios ti jelubtasbil ta castilla cʼope, oy jlom libro ta xal ‹JEHOVAH›. Oy jlom libro ta xal ‹SEÑOR›. Yan ti ta libro liʼe oy bu ta xal ‹DIOS›, oy bu ta xal ‹AJVALIL›».

a Xi tsʼibabil ta konsonante li sbi Dios ta ebreo ti jaʼ jechtik chichʼ alel li ta tsotsil eke: YHWH, YHVH o JHVH. Jlom Vivliaetike xi tsjelubtasike: Jahweh, Jehovah, Yahvé, Yavé xchiʼuk Yahweh. Mi chakʼan chavaʼibe mas smelolale, kʼelo li apendise A4 ta Xchʼul Kʼop Dios sventa Achʼ Balumil ti xi sbie: «Sbi Dios ta Tsʼibetik ta Ebreo Kʼop xchiʼuk Arameo».