Enda ku bidi'mo

LE ANO MAVESE A MU BIBLE ASHINTULULA BIKA?

Umbadilo 6:24-26—“Vidye Akwesele Dyese ne Akulame”

Umbadilo 6:24-26—“Vidye Akwesele Dyese ne Akulame”

 “Yehova akwesele dyese kadi akulame. Yehova eñenye mpala yandi podi, kadi akutōkelwe mutyima. Yehova abandwile mpala yandi kodi kadi akupe ne ndoe.”—Umbadilo 6:24-26, Bwalamuni bwa Ntanda Mipya.

 “Vidye akwesele dyese ne akulame! Vidye akutale biyampe, akupe ne byabuntu byandi! Vidye akutale, akupe ne ndoe!”—Umbadilo 6:24-26, Bisonekwa Bitokele.

Nshintulwilo ya Umbadilo 6:24-26

 Bino bishima biyukene bu madyese a babitobo, nansha bu madyese a Alone—Alone byaādi kitobo mukatampe mubajinji mu Isalela. (Divilu 28:1) Leza ye Nsulo ya madyese. (Umbadilo 6:22, 23) Wānenene Mosesa amba: “Lombola Alone ne bandi bana’mba, ‘E namino’u momukeselela bantu ba Isalela,’” kupwa Leza wānena bishima bidi mu Umbadilo 6:24-26. Babitobo bākōkele ino mbila ya Leza. Ne kadi, bātumbije dijina dya Leza, Yehova. a Tutanga mu vese 27 amba: “Bafwaninwe [babitobo] kutūla dijina dyami pa bantu ba Isalela, amba nebesele dyese.”

 “Yehova akwesele dyese kadi akulame.” Yehova weselanga batōtyi bandi na kwibakinga, na kwibaludika, ne na kwibapa būmi bwa nsangaji. (Nkindi 10:22) Mu Umbadilo 6:24-26, i besambile’mo pa muntu umo pa kyaba kya bavule. Kino kilombola amba Yehova wādi usaka kwesela, ke enkapo muzo onso mu kikonge, ino i ne mwine Isalela wa pandi wa pandi.

 “Yehova eñenye mpala yandi podi, kadi akutōkelwe mutyima.” Kulomba Leza “eñenye mpala yandi” padi muntu kampanda, kwādi i kulomba Leza atōkelwe mutyima ne kwitabija muntu’wa. b Uno mulongo ubwanya ne kwalamunwa amba: “Akumungije.” Yehova ulombolanga amba i mutōkelwe bantu bandi mutyima na kwibalongela bintu na kanye, ne na kwibevwanina lusa.—Isaya 30:18.

 “Yehova c abandwile mpala yandi kodi kadi akupe ne ndoe.” Yehova ‘ubandwilanga mpala yandi’ ku batōtyi bandi na kwibata mutyima na buswe ne na kwibapa ndoe. Kingidilwa kimo kya bukimbi kinena amba, “kishima kya Kihebelu kishintulula ndoe (shalom) kekifunkilapo enka pa kubulwa kwilwa, ino kifunkila ne pa kwiivwana biyampe, ne kwimona bu mukomo ku ngitu ne ku mushipiditu.”

 Pa kumwena mu madyese atelelwe mu uno vese, bene Isalela bādi bafwaninwe kukōkela Yehova. (Bene Levi 26:3-6, 9) Kitatyi kyobādi bamukōkela, wādi nandi ufikidija byawālaile. Kino kyāmwekele patōka kitatyi kyādi kiludika balopwe, kimfwa mu buludiki bwa Solomone ne bwa Hezekia.—1 Balopwe 4:20, 25; 2 Bilongwa bya Mafuku 31:9, 10.

 Nansha bene Kidishitu byokebanenwepo kupitulukapituluka mu bino binenwa bya madyese, ino babwanya kulombola mwiivwanino umo onka pobalomba Leza pa mwanda wa bantu bakwabo nansha pobakankamika bene Kidishitu bakwabo. (1 Bene Tesalonika 5:11, 25) Yehova kashintyilepo. Usakanga nyeke kwesela ne kukinga batōtyi bandi ba kikōkeji. Mu uno muswelo, bene Kidishitu ba bine babwanya pene kwikala na ndoe, mwanda bayukile amba “mpala” ya Yehova ya kutōkelwa mutyima yeñenyanga pobadi.

Ngikadilo yālembelwe’mo Umbadilo 6:24-26

 Mu mashapita dikumi mabajinji a mukanda wa Umbadilo mudi bulombodi bwa Leza ku bene Isalela pobādi batūle nkambi kubwipi na Lūlu lwa Shinai, pobādi benda ku Ntanda ya Mulao. Bāshikete mu nkambi mu kintu kya mwaka umo, mwine mwebāteakenye Yehova bu muzo ne kwibapa bijila bine biyukene bu kipwano kya Bijila.

 Kadi Yehova wālombwele Mosesa muswelo wādi ufwaninwe Alone ne bandi bana—bene bātongelwe bu babitobo—kwesela bene Isalela. (Umbadilo 6:22, 23) Kupwa papo, Alone ne lutundu lwandi bādi kebengidija binenwa bidi mu Umbadilo 6:24-26 pa kwesela muzo. Kitatyi kimo, kyāikele bu kishi kya babitobo kupituluka mu madyese ku tempelo kupwa kwa kitapwa kya mfulo mu difuku.

 Tala ino video mīpi umone mwanda mukatampe udi mu mukanda wa Umbadilo.

a Yehova i dijina dya bunka dya Leza mu Kiluba ditambile ku ludimi lwa Kihebelu. Pa kuyuka mwanda waka malamuni mavule a Bible engidijanga kitenta Mfumwetu pa kyaba kya dijina dinedine dya Leza, tala kishinte “Le Yehova I Ani?

b Kwishila na kino, Bible ulombola amba Yehova wādi ufya bene Isalela mpala yandi kitatyi kyakādipo usangela bilongwa byabo.—Isaya 59:2; Mika 3:4.

c Mungya Bible witwa bu NIV Study Bible, dijina dya Leza i dipitulukwe mu ano mavese “mwanda wa kukomeneja binenwa bidi mu [vese 27].” Bakwabo nabo banenanga amba kwikala kwikele dijina dya Leza misunsa isatu mu ano mavese kukwatakanyanga mulangwe wa amba Leza i Busatu Busantu. Inoko, buno ke bubinepo. Mwifundi wa Bible ukwatakenye bufundiji bwa Busatu Busantu unena’mba kupituluka misunsa isatu dijina dya Leza “kekwādipo kubwanya kulangula nansha dimo uno mulangwe mu ñeni ya babitobo bādi bapana madyese ne mu ya boba bene bādi beselwa. Ku abo, ino misunsa isatu yādi ineñenya ne kulengeja dyese dikale na bukomo.” (The Pulpit Commentary, Volime 2, paje 52) Pa kuyukila’ko bivule, tala kishinte “Lelo Leza I Busatu Busantu?