ΒΑΡΣΟΒΙΑ, Πολωνία—Στις 27 Ιανουαρίου 2015, χιλιάδες άτομα θα τηρήσουν την 70ή επέτειο της απελευθέρωσης του Άουσβιτς, ενός ναζιστικού γερμανικού στρατοπέδου συγκέντρωσης και θανάτου. Το διαβόητο αυτό στρατόπεδο, που χρησιμοποιήθηκε κυρίως για την εξόντωση φυλετικών ομάδων που βρέθηκαν στο στόχαστρο των Ναζί, λειτούργησε και ως μηχανισμός δίωξης των Μαρτύρων του Ιεχωβά διαφόρων εθνοτήτων, περιλαμβανομένων και Γερμανών.

Την εκδήλωση οργανώνουν το Κρατικό Μουσείο Άουσβιτς-Μπίρκεναου και το Διεθνές Συμβούλιο του Άουσβιτς. Αναμένεται να παρευρεθεί ο πρόεδρος της Πολωνίας Μπρόνισλαβ Κομορόφσκι, καθώς και επίσημες κυβερνητικές αντιπροσωπείες πολλών χωρών από διάφορα μέρη του κόσμου. Η εκδήλωση θα μεταδοθεί επίσης ζωντανά μέσω Διαδικτύου.

Το Άουσβιτς βρίσκεται στα περίχωρα του Όσβιετσιμ, μιας πολωνικής πόλης που προσαρτήθηκε στη ναζιστική Γερμανία κατά τη διάρκεια του Β΄Παγκόσμιου Πολέμου. Αρχικά λειτούργησε ως γερμανικό στρατόπεδο συγκέντρωσης και οι πρώτοι κρατούμενοι—700 Πολωνοί—έφτασαν εκεί τον Ιούνιο του 1940. Γρήγορα όμως οι εγκαταστάσεις του επεκτάθηκαν κατά πολύ, περιλαμβάνοντας πάνω από 40 στρατόπεδα και παραρτήματα. Στους τέσσερις θαλάμους αερίων του Άουσβιτς-Μπίρκεναου έχαναν τη ζωή τους έως και 20.000 άνθρωποι κάθε μέρα. Τουλάχιστον 1,1 εκατομμύρια άνθρωποι, μεταξύ των οποίων 400 και πλέον Μάρτυρες του Ιεχωβά, στάλθηκαν στο Άουσβιτς στη διάρκεια των σχεδόν πέντε χρόνων λειτουργίας του.

Ο ιστότοπος του Κρατικού Μουσείου Άουσβιτς-Μπίρκεναου αναφέρει τα εξής: «Πέρα από κάποιες σύντομες αναφορές, τα έντυπα που έχουν γραφτεί για την ιστορία του Στρατοπέδου Συγκέντρωσης του Άουσβιτς δεν κάνουν μνεία για τους Μάρτυρες του Ιεχωβά (αναφέρονται στα αρχεία του στρατοπέδου ως [Σπουδαστές] της Γραφής) οι οποίοι φυλακίστηκαν λόγω των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων. Αξίζει να δώσουμε περισσότερη προσοχή σε αυτούς τους κρατουμένους λόγω του τρόπου με τον οποίο κατάφεραν να μείνουν σταθεροί στις ηθικές αξίες τους υπό τις συνθήκες του στρατοπέδου». Τα αρχεία του μουσείου δείχνουν ότι οι Μάρτυρες του Ιεχωβά ήταν μεταξύ των πρώτων κρατουμένων που στάλθηκαν στο Άουσβιτς και ότι από τους εκατοντάδες που φυλακίστηκαν πάνω από το 35 τοις εκατό πέθαναν εκεί.

Από το 1933 κιόλας, η ναζιστική κυβέρνηση έβαλε στο στόχαστρο τη δραστηριότητα των Μαρτύρων του Ιεχωβά και έθεσε την οργάνωσή τους εκτός νόμου σε όλη τη Γερμανία. Οι ηθικές αξίες και οι θρησκευτικές δραστηριότητες των Μαρτύρων ήταν ασύμβατες με την ιδεολογία των Ναζί. Για παράδειγμα, ο Μάρτυρες αρνούνταν να απευθύνουν τον υποχρεωτικό χαιρετισμό «Χάιλ Χίτλερ!», καθώς θεωρούσαν την απόδοση τιμής στον Χίτλερ προδοσία της οσιότητάς τους στον Θεό. Αρνούνταν επίσης να εκτελέσουν οποιαδήποτε καθήκοντα σχετίζονταν με τον στρατό, μια στάση που το κράτος θεωρούσε αντικαθεστωτική. «Το να αρνηθεί κανείς τη στρατιωτική υπηρεσία σήμαινε ότι θα τον έστελναν σε στρατόπεδο συγκέντρωσης», λέει ο Άντζεϊ Σάλμποτ, ο οποίος συνελήφθη το 1943 και στάλθηκε στο Άουσβιτς σε ηλικία μόλις 19 ετών. Στους Μάρτυρες του Ιεχωβά δινόταν η υπόσχεση ότι θα ελευθερώνονταν αμέσως αν υπέγραφαν ένα έγγραφο στο οποίο θα δήλωναν ότι έπαυαν να είναι μέλη της οργάνωσης και ότι οι διδασκαλίες της ήταν εσφαλμένες. Ο κ. Σάλμποτ αρνήθηκε να υπογράψει.

Σε επίσημα έγγραφα των Ναζί οι Μάρτυρες του Ιεχωβά αναφέρονται με τη συντομογραφία «IBV», από τα αρχικά της φράσης Internationale Bibelforscher-Vereinigung (Διεθνής Σύλλογος Σπουδαστών της Γραφής), η οποία ήταν η επίσημη ονομασία της οργάνωσής τους στη γερμανική γλώσσα. Οι Ναζί υποχρέωναν τους Μάρτυρες να φορούν μια στολή με ένα μοβ τρίγωνο. Αυτό το σύμβολο βοήθησε τους Μάρτυρες να αναγνωρίζουν τους ομοπίστους τους στο στρατόπεδο. Συναντιούνταν κάθε βράδυ πριν από την ώρα της καταμέτρησης για να προσφέρουν υποστήριξη ο ένας στον άλλον. Φρόντιζαν επίσης να συναντιούνται στα κρυφά για να συζητούν θέματα από την Αγία Γραφή με συγκρατουμένους τους που είχαν εντυπωσιαστεί από την καλοσύνη και την πίστη των Μαρτύρων. Αρκετοί κρατούμενοι έγιναν Μάρτυρες του Ιεχωβά ενόσω ήταν φυλακισμένοι σε στρατόπεδα του Άουσβιτς.

Το πρωί του Σαββάτου 27 Ιανουαρίου 1945, έφτασε στο Όσβιετσιμ ο Κόκκινος Στρατός της Σοβιετικής Ένωσης. Μέχρι τις 3 μ.μ., οι Σοβιετικές δυνάμεις είχαν απελευθερώσει περίπου 7.000 κρατουμένους από το Άουσβιτς Ι, το Άουσβιτς ΙΙ (Μπίρκεναου) και το Άουσβιτς ΙΙΙ (Μόνοβιτς).

Ο Στάνισουαβ Ζάγιοντς, Μάρτυρας του Ιεχωβά, ήταν ανάμεσα στους δεκάδες χιλιάδες κρατουμένους που εξαναγκάστηκαν από τους Ναζί να εγκαταλείψουν τα στρατόπεδα του Άουσβιτς ενόψει της άφιξης του Κόκκινου Στρατού. Ο κ. Ζάγιοντς και περίπου άλλοι 3.200 κρατούμενοι βγήκαν από το στρατόπεδο Γιαβόρζνο, που ήταν παράρτημα του Άουσβιτς, και άρχισαν τη διαβόητη πορεία θανάτου περπατώντας μέσα στο βαθύ χιόνι. Υπολογίζεται ότι λιγότερα από 2.000 άτομα επέζησαν από την τριήμερη πορεία με τα πόδια έως το Μπλεχ-χάμερ, ένα απομακρυσμένο παράρτημα του Άουσβιτς που βρισκόταν στο δάσος. Στα απομνημονεύματά του, ο κ. Ζάγιοντς μίλησε για τη μάχη που ακολούθησε, ενώ εκείνος κρυβόταν μαζί με άλλους κρατουμένους στο στρατόπεδο: «Ακούγαμε τα τανκς να περνούν, αλλά κανείς μας δεν είχε το θάρρος να σηκωθεί και να δει σε ποιον στρατό ανήκαν. Το πρωί, αποδείχτηκε ότι ήταν ρωσικά. . . . Ο ρωσικός στρατός είχε κατακλύσει το μεγάλο ξέφωτο του δάσους και εκεί τελείωσε για εμένα ο εφιάλτης του στρατοπέδου συγκέντρωσης».

Φέτος, στις 27 Ιανουαρίου, σε διάφορες πόλεις σε όλο τον κόσμο θα διοργανωθούν συνέδρια και εκθέσεις για την 70ή επέτειο της απελευθέρωσης του Άουσβιτς.

Πληροφορίες για τα ΜΜΕ:

Διεθνές Γραφείο Ενημέρωσης: J. R. Brown, τηλ. +1 718 560 5000

Γερμανία: Wolfram Slupina, τηλ. +49 6483 41 3110

Πολωνία: Ryszard Jabłoński, τηλ. +48 608 555 097