Me vakataki ira e levu na matanitu nikua, e doka o Itali na nodra dodonu na lewenivanua vei ira na sega ni via curu ena mataivalu ena vuku ni nodra lewaeloma. Ia a sega ni dau va tu qori eliu. E qai veisau ena nodra itovo vinaka kei na nodra gugumatua na iVakadinadina i Jiova.

Ni oti na iKarua ni iValu Levu, e vakarota o Itali me vicasagavulu na yabaki nodra curu na tagane ena mataivalu. Ena 1946, ni qai oti ga na ivalu, era se 120 ga na iVakadinadina i Jiova e Itali. Ia ni toso na gauna, levu era mai iVakadinadina i Jiova, era okati kina e levu na cauravou era sega ni via curu ena mataivalu. Era yavutaka na nodra vakatulewa ena ivakavuvuli vakaivolatabu mera tawaveitovaki, mera kua ni vakaraitaka na itovo voravora, mera lomani ira tale ga na wekadra.

E raica rawa na valenivolavola ni tabana e Itali nira se bula tiko e rauta ni 14,180 na tacida era a vesu nira sega ni via curu ena mataivalu. E levu vei ira na tacida tagane qori era vesu mai na icavacava ni veiyabaki ni 1960 ina icavacava ni veiyabaki ni 1990. Ni kumuni vata kece na yabaki era vesu kina na tacida, e rauta ni 9,732 kece na yabaki.

E kaya o Sergio Albesano, e dau kumuna na itukutuku makawa me baleti ira na sega ni tokona na ivalu mai Turin, e Itali: “Dua na iwiliwili levu ni itabagone era iVakadinadina i Jiova era vesu nira sega ni via curu ena mataivalu.” E kaya ni nodra yaloqaqa na cauravou qo “era mai kila kina na lewenivanua na leqa qo.”

E vinakata kina na Paraiminisita vakacegu, e Minisita ni Veitaqomaki tiko ena veiyabaki ni 1960 o Giulio Andreotti, me sotavi ira na iVakadinadina i Jiova era vesu tu ena gauna ya me kila kina na vuna era sega ni via curu kina ena mataivalu. Qo na ka e qai mai vola: “Au qoroya vakalevu na nodra vakabauta, kei na nodra sega ni via vakaitavi ena dua na ka vakapolitiki. E yavutaki vinaka na nodra sega ni via curu ena mataivalu kei na nodra vosota tu na nodra vesu me vicavata na yabaki.”

E vakadonui ena 1972 na imatai ni lawa e dokai kina na nodra dodonu na lewenivanua era sega ni via curu ena mataivalu. E vakarautaki ena lawa qori na cakacaka me sosomitaka na curu ena mataivalu. Ia era sega ni ciqoma na tacida ni se lewa tiko ga na mataivalu na cakacaka qori.

Ena ika8 ni Julai 1998, e vakadonuya na matanitu o Itali e dua na lawa me vakarautaki kina e dua na cakacaka me isosomi ni curu ena mataivalu. E qarava na cakacaka qori na matanitu, era mani vakadonuya kina na iVakadinadina i Jiova. Ena Okosita 2004, e bulia o Itali e dua na lawa era na sega ni vakaukauataki kina na tagane mera curu ena mataivalu me tekivu mai na Janueri 2005.

Levu na kenadau era vakavinavinakataki ira kina na iVakadinadina i Jiova ena kena vakarautaki na lawa qori e Itali. E dua vei ira o Sergio Lariccia, e loya, e parofesa tale ga ena Sapienza University of Rome. E kaya: “Ena dua na gauna ya, era dau kaya na italatala ni mataivalu ni kevaka ‘e dua e bese ni curu ena mataivalu e beca o koya na matanitu, e sega tale ga ni voroki kina na lawa vaKarisito me baleta na loloma, qai sega ni ivakaraitaki ni yaloqaqa.’ Ia na nodra dei tiko ga na iVakadinadina i Jiova, e mai veisautaki kina na lawa e Itali, e veisautaki tale ga kina na nodra rai na lewenivanua.”

Era sega wale ga ni veisautaka na tacida na lawa e Itali, era mai iVakadinadina i Jiova tale ga eso na ovisa ni valeniveivesu ni uqeti ira na nodra ivakaraitaki vinaka na tacida. Qo na ka e kaya e dua vei ira o Giuseppe Serra: “E uqeti au sara ga na nodra ivakaraitaki na iVakadinadina gone ya . . . au vulica sara ga kina na iVolatabu.” E mai dua na iVakadinadina i Jiova o Giuseppe ena 1972. (Raica na kato era.)

Eda marautaka dina na nodra yaloqaqa na tacida tagane e Itali kei na nodra vuvale, wili tale ga kina o ira na tacida ena veiyasa i vuravura era talairawarawa ina ivakaro “nira na sega ni vulica tale na ivalu.”—Aisea 2: 4.