Lutani apo pali nkhani

NOVEMBER 5, 2013
ARMENIA

Boma la Armenia Lamba Kupeleka Ntchito Zinyake kwa Awo Ŵakukana Ntchito Zausilikari

Boma la Armenia Lamba Kupeleka Ntchito Zinyake kwa Awo Ŵakukana Ntchito Zausilikari

Sono boma la Armenia lazomerezga kuti ŵanthu awo ŵakukana kugwira ntchito za usilikali ŵali na wanangwa wakulondezga njuŵi yawo. Pa Okutobala 23, 2013, boma la Armenia likapulika madandawuro gha Ŵakaboni ŵa Yehova awo ŵakakakika chifukwa chakukana ntchito ya usilikari ndipo likaŵazomerezga kugwira ntchito zinyake. Pa Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakujumpha 90 awo ŵakapempha, 57 ndiwo ŵakaŵazomerezga. Boma likalutaso ku jele la Erebuni uko likazomerezga ŵanyake 6 pa Ŵakaboni ŵa Yehova 20 awo ŵakapempha. Ŵakaboni 6 aŵa ŵakaŵafumiska mu jele pa Okutobala 24, 2013. Kweniso boma lichali kughanaghanira Ŵamboni ŵanyake awo ŵachali mu jele. Ndipo tikugomezga kuti Ŵamboni aŵa nawo ŵafumenge.

Kusintha

Boma la Armenia likasintha malango ghake pa June 8, 2013, kuti ghakolerane na fundo za vyaru vinyake ku Europe izo zikuzomerezga munthu kugwira ntchito zinyake para wakukhumba yayi ntchito ya usilikari, ndipo pa July 25, 2013, likamba kulondezga malango agha. Pakuyowoya za dango liphya ili, pulezidenti wa Armenia pa October 2, 2013, wakaphalira mphara ya malango ya Council of Europe, kuti: “Ŵanthu awo ŵakukhumba yayi kugwira ntchito ya usilikari chifukwa cha ivyo ŵakugomezga, ŵazengekenge mulandu yayi mwakuyana na malango ghithu.” Pa October 3, 2013, boma la Armenia likachepeskako chilango chakukhala mu jele na myezi 6 ku awo ŵakukana ntchito zausilikari. Kwamba apo ŵakachepeskako chilango ichi, Ŵakaboni ŵa Yehova 8 awo ŵakaŵa kuti ŵakhala na myezi yambura kukwana 6 kuti ŵafume mu jele, ŵakafumiskika pa October 8 na 9, 2013.

Kusintha uku kwapeleka mwaŵi kwa awo ŵakukana ntchito zausilikari kugwira ntchito zinyake zakovwira charu chawo izo zikukolerana na ivyo ŵakusambira mu Baibolo. Ŵasilikari ŵa Armenia ŵalije mazaza pa ŵanthu aŵa kweni pasono mazaza ghapika ku ŵanthu waka. Ŵanthu awo ŵakukana kugwira ntchito zausilikari ŵakupika ntchito zinyake ndipo ŵakugwira maora 48 pa sabata kwa myezi 36. Ndipo pa chaka wakwenera kuŵa na mazuŵa 10 ghakupumulira. Wose awo ŵakupempha kugwira ntchito zinyake za boma, ŵakupika ntchito kufupi na kukwawo ndipo ŵakugwira ntchito zausilikari yayi.

Ivyo Vikapangiska Kuti Paŵe Kusintha

Boma la Armenia likati laŵa membara wa Council of Europe mu 2001, likazomera kulondezga dango lakupeleka wanangwa wakugwira ntchito zinyake m’malo mwa usilikari na kufumiska wose awo ŵali mu jele chifukwa cha kukana ntchito zausilikari. Nangauli boma la Armenia likazomera dango ili, kweni likalutilira kujalira mu jele Ŵakaboni ŵa Yehova ŵachinyamata awo ŵakakananga usilikari.

Kwa vyaka 20 ivyo vyajumpha, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakujumpha 450 ŵakakakika na kukhala mu jele kwa nyengo yitali, ndipo ŵakazizipizga masuzgo ghanandi.

Awo ŵakakakika chifukwa cha kukana usilikari ŵakamba kugomezga kuti vinthu viŵenge makora dango ili likati lamba kugwira ntchito mu charu cha Armenia pa July 1, 2004. Ndipouli, dango ili likaŵa lichali pasi pa mazaza gha ŵasilikari, ntheura ŵakalutilira kuŵapa chilango. Mwakuwerezgawerezga, ŵa Council of Europe ŵakayowoya kuti dango ili likususkana na fundo izo ŵakakolerana. Mwachiyelezgero, mu fundo nambara 1532 (2007), mphara ya malango ya Council of Europe yikayowoya kuti “yikudandawura chomene chifukwa boma likupeleka yayi ntchito zinyake ku ŵanthu awo ŵakukana ntchito zausilikari. Ŵanthu ŵanandi, chomenechomene Ŵakaboni ŵa Yehova, ŵakulutilira kukakika. Iwo ŵakuwona kuti ntchiwemi kuluta ku jele kuluska kugwira ntchito zausilikari.”

Komiti ya wanangwa wa ŵanthu ya UN (Human Rights Committee) nayo yikadandawura kuti boma la Armenia likalutilira kukaka Ŵakaboni awo ŵakakananga ntchito zausilikari. Pa ungano wa nambara 105 mu 2012, komiti iyi yikati:

“Boma likwenera kusankha ntchito izo zikukolerana yayi na ntchito zausilikari na kupeleka kwa wose awo ŵakukana usilikari. Likwenera yayi kupeleka chilango panji kutemwera. Boma likweneraso kufumiska mu jele wose awo ŵakakakika chifukwa chakukana kugwira ntchito zausilikari.”

Khoti la ECHR Likawovwira Chomene

Makhoti gha mu charu cha Armenia ghakatondeka kovwira Vahan Bayatyan kweniso Ŵamboni ŵanyake ŵachinyamata ŵaŵiri. Lekani iwo ŵakadandawura ku khoti likuru la European Court of Human Rights (ECHR). Vinthu vikasintha pa mulandu wa Bayatyan. Pa July 7, 2011, khoti likuru la Grand Chamber of the ECHR likagamura kuti Bayatyan walije mulandu. Kakaŵa kakwamba kuti khoti la ECHR kudumura kuti iwo ŵakuvikilira wanangwa wa ŵanthu awo ŵakukana ntchito zausilikari. Pamanyuma, khoti la ECHR likadumuraso milandu yinyake 4 ndipo pa milandu iyi likavikiliraso wanangwa wa ŵanthu awo ŵakukana ntchito zausilikari. *

Khoti la ECHR likadumura kuti Hayk Bukharatyan kweniso Ashot Tsaturyan ŵali na wanangwa wakukana ntchito zausilikari.

Boma la Armenia likalondezga yayi ivyo khoti likuru la Grand Chamber likadumura pa mulandu wa Bayatyan. M’malo mwake boma la Armenian likazenga mulandu Ŵakaboni ŵa Yehova 29 ŵachinyamata awo ŵakakana kunjira usilikari. Pa Ŵakaboni aŵa, 23 ŵakajalirika mu jele. Kwamba July 2011 m’paka October 2013, Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakukwana 86 ŵakakakika na kuŵikika mu jele, ndipo para tasazga vyaka ivyo Ŵakaboni aŵa ŵakhalira mu jele ku Armenia, vikukwana 168. Ŵanyake mwa Ŵakaboni aŵa ŵakawina milandu yawo chifukwa ŵakamangalira boma la Armenia ku khoti la ECHR.

Ivyo Ŵanthu Ŵachali Kufipa Navyo Mtima

Awo nyengo yawo yakukhalira mu jele pasono yamara kweniso awo ŵakafumiskika mu October 2013 ŵali na chigomezgo kuti boma la Armenia limazgirengethu milandu yawo chifukwa chakusintha kwa malango. Kweniso, awo ŵakakakika pamanyuma pa kudumura mulandu wa Bayatyan, ŵakukhazga kuti boma liŵalipire chifukwa chakuŵakaka kwambura mulandu. Kweni ŵakumanya yayi usange boma liŵalipirenge nadi.

Ŵanthu ŵachali kukhazga kuti ŵawone usange boma la Armenia lilondezgenge dango lakupeleka wanangwa ku ŵanthu ŵake wakugwira ntchito zinyake m’malo mwakuŵachichizga kugwira ntchito zausilikari. Ndipo vikuwoneka kuti boma la Armenia laŵikapo mtima sono kupeleka wanangwa ku awo ŵakukana usilikari chifukwa cha ivyo ŵakugomezga.

Patora Vyaka kuti Boma Lisinthe

Chaka

Ivyo vikachitika

2001

Boma la Armenia likazgoka membara wa wupu wa Council of Europe ndipo likeneranga kupeleka wanangwa wakugwira ntchito zinyake ku awo ŵakana ntchito zausilikari.

2004

Dango lakuti ŵanthu ŵangagwira ntchito zinyake para ŵakana usilikari likakhazikiskika, kweni dango ili likendeskekanga na ŵasilikari. Ntheura Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakalutilira kukana ntchito izo zikukolerana na usilikari.

2006

Kusintha uku kukasazgirako waka masuzgo m’malo mwakupeleka ntchito zinyake izo zikaŵa zakwenelera ku Ŵakaboni ŵa Yehova.

2011

Pakweruzga mulandu wa pakati pa Bayatyan na boma la Armenia, khoti la Grand Chamber of the ECHR likasanga kuti boma la Armenia likatondeka kuvikilira wanangwa wa ŵanthu awo ŵakakananga usilikari chifukwa cha ivyo ŵakugomezga.

2012

Khoti (Europe Court) likeruzga mulandu wa Bukharatyan na Tsaturyan awo boma la Armenia likaŵakaka chifukwa chakukana kunjira usilikari, ndipo likadumura kuti ŵalije mulandu.

2013

Pa June 8, malango ghakasintha ndipo pa July 25 pakakhazikiskika fundo zakovwira kulondezga malango ghaphya pa nkhani ya wanangwa wakuleka kugwira ntchito zausilikari.

Pa October 8 na 9, boma la Armenia likafumiska mu jele Ŵakaboni ŵa Yehova 8 awo ŵakakakika chifukwa chakukana usilikari.

Pa October 23, boma likazomerezga pempho la Ŵakaboni ŵa Yehova 57, kweniso ŵanyake 6 pa Ŵakaboni 20 awo ŵachali mu jele ku Armenia.

Pa October 24, boma la Armenia likafumiskaso Ŵakaboni ŵa Yehova 6 mu jele la Erebuni

^ ndime 12 Wonani makalata gha milandu ya pakati pa Erçep na boma la Turkey, no. 43965/04, 22 November 2011; Bukharatyan na boma la Armenia, no. 37819/03, 10 January 2012; Tsaturyan na boma la Armenia, no. 37821/03, 10 January 2012; Feti Demirtaş na boma la Turkey, no. 5260/07, 17 January 2012.