Kgethollo ya bodumedi e a oketšega Azerbaijan ka ge maphodisa a tšwela pele go lefiša dikotlo le go golega Dihlatse tša Jehofa. Maphodisa a phara Dihlatse ka molato wa bosenyi ka baka la ge di bokana mmogo bakeng sa go rapela le go boledišana le ba bangwe ka ditumelo tša tšona.

Ka December 5, 2014, Dihlatse tša Jehofa tše pedi Irina Zakharchenko, e lego mohlologadi yo a golofetšego wa mengwaga e 55 le morwedi wa gagwe yo a mo hlokomelago Valida Jabrayilova wa mengwaga e 38, ba be ba boledišana le batho ka ditumelo tša bona lefelong le lengwe la bodulo toropong ya Baku. Basadi ba ba babedi ba be ba nea batho mahala poroutšha ya Ruta Bana ba Gago, yeo e ngwaletšwego go thuša batswadi go ruta bana ba bona dikanegelo tša Beibele le dithuto tše dingwe. *

Monyakišiši wa lefapheng la maphodisa o ile a ba phara ka molato wa bosenyi ka gore ba phatlalatša dipuku le dipukwana tša bodumedi ntle le tumelelo yeo maphodisa a e tšeago e le ya maleba. Ge e le gabotse, molato wo basadi ba ba pharilwego ka wona o tšewa e le molato wo o dirilwego ke sehlopha sa bona sa bodumedi, e lego molato wo o lefišwago kotlo yeo e ka bago 7 000 go ya go 9 000 manats (R79 878 go ya go R102 684) * goba mengwaga e mebedi go ya go e mehlano kgolegong.

Ge go dutšwe go dirwa dinyakišišo, monyakišiši wa lefapheng la maphodisa le batho ba Lefapha la Tšhireletšo ya Naga ba ile ba laela leboelela gore basadi ba ba tle go botšišwa dipotšišo. Ge ba etla pitšong yeo e dirilwego ke Lefapha le ka February 17, 2015, ka mo go bego go sa letelwago ba ile ba ikhwetša ba swanetše go tšwelela pele ga Kgoro ya Tsheko ya Selete ya Sabail toropong ya Baku yeo go bego go na le moahlodi, basekišwa le baemedi feela.

Ka morago ga gore melato ya bona e tlišwe pele ga kgoro, monyakišiši wa lefapheng la maphodisa o ile a šišinya gore basadi bao ba golegwe ka lebakanyana ge ba sa emetše go sekišwa ka ge a nagana gore ba tla dira molato woo gape goba “ba tšhaba le go ikuta e le gore ba se sekišwe.” Ramolao wa basadi bao o ile a gana tšhišinyo yeo, a bolela gore go golegwa ka lebakanyana ga bona ga go na mabaka ka ge ba šetše ba bontšhitše gore ba dirišana le maphodisa. Le ge moahlodi a be a lemogile gore basadi bao ga ba na melato e mengwe, o ile a re mediro ya bona e bea setšhaba kotsing gomme o ile a amogela tšhišinyo ya monyakišiši wa lefapheng la maphodisa ya gore basadi bao ba išwe kgolegong dikgwedi tše tharo.

Ramolao wa basadi bao o ile a dira boipiletšo kgahlanong le phetho yeo gomme ka February 26, 2015, maphodisa a ile a iša basadi bao Kgorong ya Tsheko ya Boipiletšo ya Baku ba kgokilwe matsogo e bile ba sepedišwa ka koloi yeo e bego e ena le mafasetere a maso. Tshekong yeo e latetšego, motšhotšhisi le monyakišiši wa Lefapheng la Tšhireletšo ba paletšwe ke go tliša bohlatse bjo bo thekgago phetho ya gore basadi bao ba golegwe ka nakwana ge ba emetše tsheko. Go sa šetšwe seo, kgoro ya tsheko e ile ya phaela ka thoko boipiletšo bja ramolao wa basadi ba gomme Moh. Zakharchenko le Moh. Jabrayilova ba ile ba bušetšwa kgolegong.

Ka March 6, 2015, dihlopha tše pedi go tšwa Lefapheng la Tšhireletšo ya Naga di ile tša hwetša tumelelo go tšwa kgorong ya tsheko gore di phuruphutše magae a Moh. Zakharchenko le Moh. Jabrayilova, gomme dihlopha tše di ile tša tšea dipuku le dipukwana tša bona tša bodumedi, dipuku tša bona tše dingwe, khomphutha le founo. Ka March 10, 2015, batho ba lefapha la Tšhireletšo, maphodisa le State Committee for Work with Religious Associations e lego komiti yeo e šomago ka ditaba tša bodumedi ba ile ba tliša lengwalo la tumelelo ya go phuruphutša Holo ya Mmušo (lefelo la borapedi) le legae la mogolo wa phuthego ya Dihlatse. Lefapha le gape le ile la laela Dihlatse tše dintši tša Baku gore di tle go botšišwa dipotšišo tša mabapi le molato wo.

Ka morago ga go kwa ka go golegwa ka nakwana ga Moh. Zakharchenko le Moh. Jabrayilova, Dihlatse tša Jehofa di ile tša ngwalela UN Special Rapporteur and Arbitrary Detention Group e lego komiti yeo e emelago ditokelo tša batho lengwalo leo le bego le kgopela komiti ye go lekodišiša taba ye. Ramolao wa tikologong yeo o lokišetša go tliša tšhišinyo pele ga kgoro ya tsheko gore basadi bao ba se golegwe ka nakwana pele ba sekišwa eupša ba hwetše kotlo ya go golegwa ka ntlong ka semolao (house arrest).

Motseng wa Ganja, maphodisa a ile a dira gore bao ba bego ba bokane dibokeng tša bodumedi tša Dihlatse ba lefe dikotlo tša godimo gomme ba bangwe ba ile ba išwa kgolegong. Dikotlo tšeo di be di thoma ka 1 500 manats (R17 110) go ya go 2 000 manats (R23 880).

Ka October 2014, dikgoro tša tsheko tša Ganja di ile tša golega Dihlatse tše tharo le monna yo mongwe yo a bego a le dibokeng le tšona ka ge di paletšwe ke go lefa kotlo yeo di e filwego ka baka la go bokana bakeng sa go rapela. Le ge di ile tša leka go lefa tšhelete e nyenyane, maphodisa a ile a di golega matšatši a 3 go ya go a 20.

Monna yo a bego a e na le Dihlatse o boletše gore: “1 500 manats (R17 110) go nna ke tšhelete e ntši kudu. . . . Ge taba ye e thoma ke be ke se ka ikemišetša go lefa tšhelete yeo ka ge ke be ke sa ipone molato.” Dihlatse tšeo tše pedi le tšona di boletše gore kotlo yeo e be e se ya maleba gomme di hlalositše gore maphodisa a di swere bjalo ka disenyi.

Hlatse ya boraro yeo le yona e bego e golegilwe e boletše gore: “Ga go na motho yo a bego a nyaka go tseba taba ya gore lapa lešo le ithweša ka letolo, ke hlokometše mma yo a golofetšego yo a sa kgonnego go itirela selo le gore ke ile ka thoma go lefa kotlo yeo ntle le manganga.”

Batho ba bane ba ba šetše ba feditše nako ya bona ya go golegwa, eupša kgoro ya tsheko e nyaka ba lefe dikotlo tšeo ka botlalo. Ge ba ka palelwa ke go lefa dikotlo tše ka nako yeo kgoro e letetšego gore ba di lefe, gona kgoro e ka laela gore ba golegwe gape ka nakwana.

Maphodisa a Azerbaijan a tšwetše pele go diriša mekgwa e fapanego go šitiša mediro ya Dihlatse tša Jehofa. Ga bjale, Dihlatse tša Jehofa di dirile dikgopelo tše 19 kgahlanong le Azerbaijan tšeo di sa emetšego gore Kgoro ya Ditokelo tša Batho ya Yuropa e swaragane le tšona mabapi le bothata bjo di lebanego le bjona bja kgethollo ya bodumedi. Ge di sa letetše seo, Dihlatse di holofela gore bahlankedi ba Azerbaijan ba tla rarolla go hloka toka mo go bontšhitšwego ka gore Moh. Zakharchenko le Moh. Jabrayilova ba golegwe ka nakwana ge ba sa letetše go sekišwa. Ka go rarolla bothata bjo le a mangwe a tlišwago ke kgethollo ya bodumedi, Azerbaijan e tla be e bontšha gore e hlompha badudi ba naga, e hlompha molaotheo wa naga le gore e hlompha ditokelo tša motheo tša batho.