Epanọ Ọghẹnẹ O Rri Azẹ Me Bi Rri Rie Enẹna

Ikuigbe Uzuazọ Edọkita Jọ

MẸ JỌ ọgwa nọ a rẹ jọ wuhrẹ ahwo evaọ ẹsipito bi dhesẹ eware nọ mẹ kiẹ via kpahe ori ohwo jọ nọ o whu kẹ edọkita efa. Ohwo nọ o whu na o wo ẹyao ọta fikiere mẹ tẹ ta nọ, “Ma sai ku ei họ nọ oware nọ o lẹliẹ ohwo nana kaki whu vẹrẹ na họ hemolysis [koyehọ nọ oware jọ o tẹ be raha egẹgẹ azẹ ewawae evaọ oma na], gbe ibieku riẹ nọ e siọ iruo ba eru fiki azẹ obuobu nọ a se fihọ iẹe oma.”

Ẹsiẹvo na edọkita jọ nọ ọ rrọ profẹsọ ọ tẹ sakpama avọ evedha je muhọ edo inọ, “Kọ whọ be ta nọ azẹ nọ ma se fihọ ohwo na oma na o kiehọ azẹ riẹ hẹ?” Mẹ tẹ ta nọ, “Otọ ẹme mẹ na oye he.” Fikiere me te dhesẹ ifoto eria jọ erọ ibieku ohwo na kẹ ae jẹ ta nọ, “Egẹgẹ azẹ ọwawae nọ i whu fihọ ibieku na wha be ruẹ na, yọ onana o sai ru nọ ibieku na i gbe ro ru iruo ho.” * Nọ mẹ ta ere no, o tẹ wọhọ ẹsenọ ofu o bi mu edọkita na kpobi, fikiere ozọ o gbẹ jomẹ ta ẹme ovo ho. Dede nọ mẹ gbẹ maha yọ ọyomariẹ profẹsọ, mẹ riẹ nọ ẹme nọ mẹ jẹ ta na ọ gba.

Evaọ okenọ oware nana o rọ via yọ me ri kurẹriẹ ruọ egagọ Isẹri Jihova ha. A yẹ omẹ evaọ ukpe 1943, evaọ okpẹwho Sendai nọ o rrọ ẹkpẹlobọ ovatha-ọre Japan. Fikinọ ọsẹ mẹ ọ jọ edọkita nọ ọ rẹ kiẹ kpahe eyao sa-sa, gbe ohwo nọ o wuhrẹ kpahe iroro gbe uruemu ohwo-akpọ, mẹ tẹ jiroro nọ mẹ rẹ jọ edọkita. Evaọ ukpe 1970, mẹ tẹ rehọ ọmọtẹ jọ nọ odẹ riẹ o rrọ Masuko. Evaọ oke yena yọ mẹ jọ ukpe avọ ivẹ evaọ isukulu.

Me Nwene Kpohọ Ofẹ Imu nọ Ohwo Ọ rẹ Jọ Kiẹ Kpahe Eyao Sa-Sa

Aye mẹ Masuko ọye o je ru iruo nọ ma jẹ rọ rẹrote omamai bẹsenọ me re nwrotọ no isukulu. Eware nọ me je wuhrẹ kpahe evaọ usiwo-imu na e jẹ were omẹ gaga. Yọ oware jọnọ o jẹ hai gbe omẹ unu gaga họ, oghẹrẹ nọ a ma ugboma ohwo-akpọ woma te. Evaọ oke yena, mẹ tubẹ riẹ hẹ sọ Ọmemama jọ ọ riẹ. Mẹ jẹ hai roro nọ ekiakiẹ kpahe usiwo-imu nọ me bi ru na oye o te lẹliẹ omẹ wo evawere evaọ uzuazọ. Fikiere nọ me zihe ruọ edọkita no, mẹ tẹ ta nọ mẹ rẹ wariẹ wuhrẹ kpahe abọ usiwo-imu ọfa. Kẹsena me te je wuhrẹ kpahe epanọ a re ro vuhu eyao sa-sa, oware nọ o rẹ whae ze, gbe epanọ i re ro dhesẹ oma via.

Nọ mẹ jẹ kiẹ ori ahwo sa-sa nọ ẹyao-ọta o kpe riwi, me te muẹrohọ oware jọ inọ, o wọhọ nọ azẹ nọ a re se fihọ oma u kiehọ tere he. Ahwo nọ a wo ẹyao-ọta ọgaga a re wo egẹgẹ azẹ ewawae tere he evaọ oma rai, keme a re hwẹ azẹ. Fikinọ imu nọ a re ro siwi ẹyao-ọta i re tube ru egẹgẹ azẹ ewawae kawo evaọ oma na, ẹsibuobu edọkita a rẹ ta nọ a se azẹ fihọ ohwo na oma. Rekọ me muẹrohọ nọ a te se azẹ fihọ ahwo otiọye na oma, u re ru nọ ẹyao-ọta na o rẹ rọ daruọ oma na soso. Enẹna ahwo buobu a riẹ no inọ azẹ nọ a re se fihọ ohwo oma u re ru nọ oma na ọ gbẹ sae rọ họre ẹyao ho, yọ onana o rẹ sae whae ze nọ ẹyao-ọta nọ a siwi kpo no o re ro zihe ze, je tube ru nọ ohwo nọ o wo ẹyao-ọta ọ rẹ rọ kaki whu. *

Oware nọ me gbiku riẹ evaọ obọ emuhọ na o via evaọ ukpe 1975. Profẹsọ na họ ohwo nọ o je siwi ohwo na, yọ o wuhrẹ kpahe ofẹ imu nọ ohwo ọ rẹ jọ kiẹ kpahe azẹ ziezi. Oyejabọ nọ eva e jẹ rọ dhae gaga na nọ mẹ ta nọ azẹ nọ a se fihọ ohwo na oma oye o kpe rie. Rekọ mẹ ruabọhọ je dhesẹ oware nọ me je dhesẹ kẹ ae na, yọ ẹmẹrera na udu riẹ o tẹ ziotọ.

Ẹyao Hayo Uwhu O te gbẹ Jọ Họ

Evaọ enwenọ oke yena ọvona, aye jọ nọ ọ kpako no nọ ọ rrọ Osẹri Jihova ọ rọ nyaze te ta usi uwoma kẹ aye mẹ. Aye na ọ fodẹ “Jihova” evaọ okenọ ọ jẹ ta usi uwoma na, fikiere aye mẹ ọ tẹ nọe oware nọ Jihova ọ rrọ. Aye na o te yo nọ, “Jihova họ odẹ Ọghẹnẹ uzẹme na.” No emaha ze aye mẹ Masuko ọ be hai ro se Ebaibol na, rekọ a rehọ “OLORI” ro nwene odẹ Ọghẹnẹ evaọ Ebaibol nọ ọ be hai se na. Obọnana ọ tẹ riẹ nọ Ọghẹnẹ o wo odẹ.

Masuko ọ tẹ nwane rọwo nọ aye na o wuhrẹ iẹe Ebaibol na. Nọ me no obọ ẹsipito ze evaọ oware wọhọ ughọjọ ọvo evaọ udevie aso, aye mẹ ọ tẹ vuẹ omẹ avọ oma nọ o be were iẹe inọ, “Ebaibol na ọ ta nọ ẹyao gbe uwhu e te gbẹ jọ họ!” Me te yo kẹe nọ, “Kiyọ eware i woma no!” Ọ tẹ jẹ ta nọ, “Nọ orọnọ akpọ ọkpokpọ na o te tha kẹle na, mẹ gwọlọ nọ whẹ gbẹ raha oke ra kufiẹ hẹ.” Me je roro nọ ẹme nọ ọ be ta kẹ omẹ na họ, me no iruo edọkita nọ mẹ rrọ na, fikiere eva e dhomẹ gaga, yọ onana u ru nọ mẹ gbẹ je rọ were eva kugbe aye mẹ hẹ.

Rekọ aye mẹ ọ gbẹ jẹ ta ẹme kẹ omẹ kpahe Ebaibol na ghele. Ọ jẹ hae lẹ se Ọghẹnẹ re o fiobọhọ kẹe gwọlọ eria Ebaibol nọ e rẹ sai duobọte omẹ udu. Yọ eme nọ e rrọ obe Ọtausiuwoma Na 2:22, 23 i duobọte omẹ udu gaga. O ta nọ: “Osohwa vẹ u bi gine te ohwo evaọ iruo egaga riẹ gbe eware nọ ọ gwọlọ wo nọ o be wọe ru iruo egaga evaọ otọ ọre na? . . . Makọ evaọ aso dede, udu riẹ u re serihọ họ. Onana yọ ufofe re.” Oria Ikereakere nana o kiekpahe omẹ keme mẹ jẹ hae rọ oke mẹ kpobi kiẹ kpahe usiwo-imu taso tuvo rekọ me je wo uvi evawere ghele he.

Evaọ ohiohiẹ Ẹdoka ẹdẹjọ, evaọ amara Ahrẹ ọrọ ukpe 1975, nọ aye mẹ o kpobọ Ọgwa Uvie Isẹri Jihova no, mẹ tẹ jiroro nọ mẹ rẹ nya re. Akpọ o gbe aye mẹ unu gaga nọ ọ ruẹ omẹ, yọ Isẹri Jihova na a dede omẹ rehọ whẹtiẹ whẹtiẹ. No umuo oke yena vrẹ, mẹ tẹ jẹ hai kpohọ ewuhrẹ Ẹdoka kpobi. Nọ enwenọ amara ọvo o vrẹ no, Osẹri Jihova jọ o te mu omẹ Ebaibol na họ ewuhrẹ. Aye mẹ ọ họ-ame nọ a wuhrẹ iẹe Ebaibol na evaọ emerae esa no, koyehọ no umuo ẹdẹ nọ a rọ kake ta usi uwoma kẹe rite ẹdẹ nọ ọ rọ họ-ame, o rehọ emerae esa ọvo.

Epanọ Ọghẹnẹ O Rri Azẹ Me bi Rri Rie Enẹna

U kri hi me te wuhrẹ nọ Ebaibol na ọ ta nọ Ileleikristi a ‘siomano no azẹ.’ (Iruẹru Ikọ 15:28, 29; Emuhọ 9:4) Nọ orọnọ me je wo avro kpahe azẹ nọ a re se fihọ ohwo oma no vẹre na, onana u ru nọ mẹ rọ rọwo eriwo Ọghẹnẹ kpahe azẹ lọlọhọ. * Mẹ ta kẹ oma mẹ nọ, ‘Otẹrọnọ Ọmemama jọ ọ riẹ yọ ere ọ ta, kiyọ oware nọ u kiehọ oye.’

Me wuhrẹ evaọ Ebaibol na nọ, fiki uzioraha Adamu ma be rọ mọ je whu na. (Ahwo Rom 5:12) Evaọ oke yena, me je ru ekiakiẹ kpahe ofẹ imu nọ a re se arteriosclerosis. Nọ ohwo ọ be kpako na, ighogho azẹ nọ e rrọ oma na e vẹ be ga je si hwa no, yọ onana o rẹ wha ẹyao-udu, ẹyao ẹvori, gbe ẹyao ibieku ze. O hae jọ ere he o gbẹ rrọ uzioraha nọ ma reuku riẹ na ha. No umuo oke yena vrẹ, ọwhọ nọ me je ro ru eware usiwo-imu o te kpotọ. Me vuhumu nọ Jihova Ọghẹnẹ ọvo ọ rẹ sai si ẹyao gbe uwhu no!

Evaọ amara Asa ọrọ ukpe 1976, nọ me wuhrẹ Ebaibol na te emerae ihrẹ no, mẹ tẹ siọ ekiakiẹ kpahe usiwo-imu nọ me je ru evaọ ẹsipito yunivasiti ẹwho na ba eru. Ozọ u je mu omẹ inọ mẹ te gbẹ sai ru iruo edọkita ha, rekọ mẹ tẹ ruẹ iruo evaọ ẹsipito ọfa. Mẹ họ-ame evaọ amara Asoi evaọ ukpe 1976. Mẹ tẹ jiroro nọ oware nọ u fo nọ mẹ rẹ rọ uzuazọ mẹ ru obọnana họ, mẹ rẹ jọ ọkobaro, koyehọ mẹ rẹ rọ oke mẹ kpobi rọ ta usi uwoma. Yọ me mu iruo ọkobaro họ evaọ amara Ahrẹ ọrọ ukpe 1977.

Me Fiobọhọ kẹ Amọfa Riẹ Oghẹrẹ nọ Ọghẹnẹ O Rri Azẹ

Evaọ amara Akpegbọvo ọrọ ukpe 1979, mẹ avọ aye mẹ Masuko ma tẹ kwa kpohọ ukoko Isẹri Jihova jọ nọ o rrọ ubrotọ Chiba Prefecture, onọ a jọ gwọlọ ahwo nọ a re fiobọhọ ta usi uwoma na. Mẹ tẹ ruẹ iruo nọ me re ru evaọ ubroke evaọ ẹsipito jọ. Evaọ ẹdẹ ọsosuọ nọ me ro mu iruo họ, utu edọkita nọ i re ru obẹrọ evaọ ẹsipito na a tẹ nyabru omẹ ze. Aikpobi a tẹ be nọ omẹ nọ, “Nọ orọnọ whẹ yọ Osẹri Jihova na, eme who re ru nọ a tẹ wọ ohwo jọ ze nọ o gwọlọ nọ a re se azẹ fihọ oma?”

Mẹ tẹ rọ unu owowolẹ vuẹ ae nọ me re ru lele oware nọ Ọghẹnẹ ọ ta kpahe azẹ. Mẹ ta kẹ ae nọ u wo idhere efa sa-sa nọ a sai ro siwi ohwo ababọ azẹ nọ a re se fihọ iẹe oma, yọ mẹ te dawo ẹgba mẹ re me fiobọhọ kẹ ahwo nọ me bi siwi. Nọ ma ta ẹme te enwenọ auwa no, edọkita nọ o wuzou enọ i re ru obẹrọ na ọ tẹ ta nọ, “Me wo otoriẹ ẹme ra na. Rekọ a tẹ wọ ohwo jọ ze nọ o hwẹ azẹ gaga no, mai ọvo ma te rẹrote ohwo na ababọ ra nọ ma re se kugbe oma.” Edọkita nọ o wuzou obẹrọ na yọ ohwo nọ ọ rẹ rọwo gaviezọ kẹ eware itieye vẹre he, rekọ fiki ẹme nọ mai kpobi ma gbẹ ta na, mẹ avọ iẹe ma tẹ jẹ riẹ yeri ziezi. Yọ ọ jẹ wọso omẹ hẹ fiki eware nọ mẹ rọwo.

Me Siwi Ahwo Ababọ Azẹ Dede nọ O jọ Bẹbẹ

Nọ ma je ru iruo ọkobaro evaọ ubrotọ Chiba na, yọ a be bọ uwou ogha okpokpọ Isẹri Jihova evaọ Japan evaọ okpẹwho Ebina. Mẹ avọ aye mẹ ma jẹ hae dhẹ nya ẹsiẹvo ẹkpoka nyae rẹrote ahwo nọ a bi ru iruo ebabọ na nọ oma o ga tere he, evaọ oria nana nọ a re se Bẹtẹl na. Nọ emerae jọ e vrẹ no, a te zizie omai kpohọ Bẹtẹl nọ o rrọ okpẹwho Ebina na, re ma hai ru iruo evaọ etẹe. Fikiere evaọ amara Asa ọrọ ukpe 1981, ma tẹ kwa kpohọ iwou nọ ahwo nọ a je ru iruo ebabọ na a jẹ rria evaọ ubroke, yọ ahwo na a bu vrẹ egba isoi (500). Iruo nọ mẹ jẹ hai ru evaọ ohiohiẹ họ, mẹ rẹ wezẹ oria nọ ahwo nọ a bi ru iruo ebabọ na a rẹ jọ họ je ne, kẹsena evaọ uvo, mẹ vẹ rẹrote ahwo nọ oma rai o ga tere he.

Ohwo jọ nọ mẹ jẹ hae rẹrote họ, Ilma Iszlaub nọ ọ jọ imishọnare nọ ọ kwa no Australia ziọ Japan evaọ ukpe 1949. Aye nana o wo ẹyao leukemia, koyehọ oghẹrẹ ẹyao nọ egẹgẹ azẹ efuafo nọ e rrọ oma na i re ro bu ga hrọ. Edọkita a vuẹ riẹ nọ emerae jọ ọvo i kiọkọ kẹe taure o te ti whu. Ilma ọ rọwo nọ a se azẹ fihọ iẹe oma ha re ọ sae rria kri omojọ, ukpoye ọ ta nọ ọ gwọlọ rria obọ Bẹtẹl evaọ edẹ nọ i kiọkọ kẹe na. Evaọ oke yena, imu nọ e rẹ lẹliẹ egẹgẹ azẹ ewawae bu ziezi evaọ oma na wọhọ erythropoietin, e jariẹ hẹ. Evaọ ẹsejọ eware nọ e rẹ jọ egẹgẹ azẹ ọwawae evaọ oma na nọ e rẹ wha oxygen (ẹwẹ nọ ma be wẹ rehọ) ruọ eva oma na, jẹ wha carbondioxide (ẹwẹ nọ ma be wẹ kufiẹ) no oma na, i re tulo ho. E rẹ kawo te egramo 3 hayo 4. (Rekọ u fo nọ e rẹ jọ no umuo 12 rite 15.) Rekọ mẹ daoma rehọ edhere ọfa rọ rẹrotei. Ilma ọ gọ Jihova bẹsenọ o ro whu evaọ amara Ọvo ọrọ ukpe 1988, yọ ikpe ihrẹ soso ọ rria taure o te ti whu!

Anwọ ikpe jọ ze na, ahwo jọ evaọ usu ahwo nọ a bi ru iruo evaọ uwou ogha Japan na, a kiẹ ẹyao nọ o jọ gwọlọ nọ a re ru obẹrọ kẹ ae no. Eva e were omai gaga inọ edọkita nọ e rrọ isipito nọ e kẹle uwou ogha na, a rọwo nọ a re ru obẹrọ kẹ ae ababọ azẹ nọ a re se fihọ ae oma. Ẹsibuobu a re zizie omẹ kpohọ ubruwou nọ a bi jo ru obẹrọ, yọ ẹsejọ dede me re fiobọhọ lele ae ru obẹrọ na. Me yere edọkita sa-sa nọ e rọwo nọ a re siwi Isẹri Jihova ababọ azẹ nọ a re se fihọ ae oma. Nọ me te bi lele ae ru iruo, mẹ be hae rọ uvẹ yena ta usi uwoma kẹ ae. Kẹle na, edọkita jọ ọ họ-ame evaọ ukoko Isẹri Jihova.

Enẹna, fikinọ edọkita buobu a bi siwi Isẹri Jihova ababọ azẹ nọ a re se fihọ ae oma, onana o wha ẹnyaharo ze gaga no evaọ usiwo-imu. Obẹrọ sa-sa nọ a bi ru enẹna ababọ azẹ i dhesẹ nọ irere buobu i re noi ze nọ a gbe se azẹ fihọ ohwo oma ha. Ekiakiẹ i dhesẹ nọ oma ohwo nọ a se azẹ fihọ oma ha o rẹ kake ga, yọ o re wo ebẹbẹ tere he nọ a te ru obẹrọ kẹe no.

Me gbe bi Wuhrẹ Mi Edọkita Ologbo Na

Enẹna me gbe bi se kpahe oghẹrẹ usiwo-imu ekpokpọ nọ e be lahwe. Rekọ me gbe bi wuhrẹ mi Jihova nọ ọ rrọ edọkita Ologbo na. Orọnikọ epanọ ohwo-akpọ o re rri eware ere Ọghẹnẹ o re rri eware he, ọ rẹ ruẹ obọ udu na. (1 Samuẹle 16:7) Ere ọvona re, nọ me te bi siwi ohwo, orọnikọ ẹyao na ọvo mẹ rẹ tẹrovi hi rekọ mẹ rẹ daoma riẹ ohwo na. Onana u re ru nọ mẹ sae rọ rẹrote ohwo na ziezi.

Me gbe bi ru iruo evaọ Bẹtẹl, je bi fiobọhọ kẹ amọfa wuhrẹ kpahe Jihova gbe epanọ o rri azẹ, yọ onana o be kẹ omẹ evawere gaga. Mẹ be lẹ nọ, ajọ Jihova Ọghẹnẹ nọ ọ rrọ Edọkita Ologbo na o si ẹyao gbe uwhu no kẹle.​—Ikuigbe Yasushi Aizawa.

[Eme-Obotọ]

[Ẹme nọ a fi ẹgba họ]

Mẹ ta kẹ ae nọ u wo idhere efa sa-sa nọ a sai ro siwi ohwo ababọ azẹ nọ a re se fihọ iẹe oma, yọ mẹ te dawo ẹgba mẹ re me fiobọhọ kẹ ahwo nọ me bi siwi”

[Ẹme nọ a fi ẹgba họ]

Obẹrọ sa-sa nọ a bi ru enẹna ababọ azẹ i dhesẹ nọ irere buobu i re noi ze nọ a gbe se azẹ fihọ ohwo oma ha”

[Iwoho]

Uwoho obehru na: Nọ mẹ jẹ kẹ ovuẹ no Ebaibol na ze

Uwoho obọze na: Mẹ avọ aye mẹ Masuko enẹna