Lutani apo pali nkhani

Nkhuwona Ndopa nga Umo Chiuta Wakuziwonera

Nkhuwona Ndopa nga Umo Chiuta Wakuziwonera

Nkhuwona Ndopa nga Umo Chiuta Wakuziwonera

Dokotala Wakulongosora Mbiri Yake

ZUŴA linyake nkhawa mu chipinda chakupangiramo miting’i ku chipatala. Nkhawelerangamo ivyo madokotala ghakasanga kuti vikakoma munthu munyake. Munthu uyu wakafwa chifukwa chakuti wakaŵa na chakutupa, mbwenu nkhaphalira madokotala kuti, “Apa tingati waka munthu uyu wafwa chifukwa chakuti maselo ghaswesi gha ndopa zake ghagwiranga makora yayi ntchito, kweniso ziso zake nazo zatondekanga kugwira makora ntchito. Ivi vyachitika nthena chifukwa chakuti mwangumuŵika ndopa kanandi chomene.”

Pulofesa munyake wakayimilira na kukalipa, wakatenge, “Ukuniphalira kuti tangumupa ndopa zambura kwenelera?” Nkhamuzgora kuti, “Ndivyo nkhung’anamura yayi.” Mbwenu nkhamba kuŵalongora vithuzi vya ziso za munthu uyo wakafwa, na kuŵaphalira kuti, “Mwaziwona ndopa (maselo ghaswesi) izo zakhomelera ku ziso izi, nkhuwona kuti ivi ndivyo vyangupangiska kuti ziso zileke kugwira makora ntchito.” * Wofi ukanikora chomene ndipo nkhamba kuchita chikwikwi pakuyowoya. Nangauli nkhawa kuti nkhwamba waka vya udokotala ndipo iyo wakaŵa pulofesa, kweni nkhaleka yayi kuŵalongosolera.

Apo vyose ivi vikachitikanga, nkhaŵa kuti ndine Kaboni wa Yehova yayi. Nkhababika mu 1943 ku Sendai, tawuni iyo yili cha ku mpoto kwa Japan. Adada ŵane ŵakaŵa dokotala, ŵakafufuzanga icho chapangiska kuti munthu wafwe, kweniso ŵakaŵa dokotala wa ŵanthu ŵakutaya mitu. Ntheura nane nkhasankha kusambira vya udokotala. Mu 1970 nkhatorana na Masuko, pa nyengo iyi nkhawa kuti nasambira vya udokotala kwa vyaka viŵiri.

Nkhamba Kusambira vya Kufufuza Icho Chapangiska Munthu Kufwa

Masuko wakagwiranga ntchito ndipo ndiyo wakatovwiranga pa nyumba uku ine nkhusambira sukulu. Nkhakondwanga chomene kusambira vya udokotala. Nkhazizikikanga chomene na umo thupi la munthu lili kupangikira mwakuzizwiska! Kweni pa nyengo iyi, nkhamanyanga yayi kuti kuli Mlengi. Nkhaghanaghananga kuti para nkhusambira vya udokotala, mbwenu nimanyenge chilato cha umoyo. Ntheura nkhati namara sukulu ya udokotala, nkhambaso kusambira vya kufufuza vya matenda ghakupambanapambana. Tikasambiranga vimanyikwiro vya matenda, ivyo vikwambiska kweniso uheni wake.

Apo nkhafufuzanga na kusanga kuti munthu munyake wafwa na nthenda ya kansa, nkhamba kukayikira chomene vya kupeleka ndopa kwa ŵalwari. Kanandi ŵalwari awo khansa yathandazgika, ndopa zawo zikumaranga pafupipafupi. Pakuti nthowa izo ŵakuchepeskera ulwiri wa ŵanthu awo ŵakulwara kansa zikupangiskaso kuti ndopa zimalenge pafupipafupi, madokotala ghanandi ghakuzomerezga kuti ŵalwari aŵa ŵaŵaŵikenge ndopa. Kweni nkhamba kukayikira kuti ivi ndivyo vikupangiska kuti nthenda iyi yithandazgikenge chomene. Nakuti uwu mbunenesko, mazuŵa ghano madokotala ghanandi ghasanga kuti para munthu uyo walwara kansa waŵikika ndopa, ntchipusu chomene kuti chilonda panji chakutupa chisazgikireko ndipo munthu wakukaŵa yayi kufwa. *

Nkhani iyo nangulongosora mu ndime yakwamba yikachitika mu 1975. Pulofesa uyu ndiyo wakadangiliranga pa kafukufuku uyu, kweniso ndiyo wakaŵa nkhwantha pa kusanda vya ndopa. Lekani wakakwiya chomene apo nkhamuphaliranga kuti munthu wafwa chifukwa chakuti mwangumuŵika ndopa! Ndipouli, ine nkhalutilira kulongosora ndipo pachoko na pachoko wakakhizga kapamba.

Kuzamuŵavya Matenda Panji Nyifwa

Zuŵa linyake kunyumba kukiza buya munyake uyo wakaŵa Kaboni wa Yehova ndipo wakachezga na muwoli wane. Apo wakayowoyanga, wakatemwanga kuzunura mazgu ghakuti “Yehova”, mbwe muwoli wane wakafumba kuti, kasi mazgu agha ghakung’anamura vichi? Mwanakazi uyu wakazgora kuti, “Yehova ni zina la Chiuta waunenesko.” Masuko wakamba kuŵerenga Baibolo kufuma waka pa wanichi wake, kweni mu Baibolo lake mukaŵavya zina la Chiuta, mukaŵa waka “FUMU.” Kufuma apo, Masuko wakamanya kuti Chiuta wali na zina!

Masuko wakambako kusambira Baibolo na mwanakazi uyu. Apo nkhaweranga ku ntchito cha m’ma 1:00 a.m., muwoli wane wakakondwa chomene ndipo wakaniphalira kuti, “Baibolo likuti kuzamuŵavya matenda panji nyifwa!” Nkhamuzgora kuti, “Mbwenu vingaŵa makora chomene!” Iyo wakati, “Pakuti charu chiphya chizenge sonosono apa, nkhukhumba yayi kuti mutaye nyengo.” Nkhakwiya chomene, nkhaghanaghananga kuti wakukhumba kuti nileke ntchito ya udokotala. Kufuma apo, nthengwa yithu yikamba kuwayawaya.

Muwoli wane wakayezga nthowa izi na izi kuti wanikhorweske. Iyo wakalombanga Chiuta kuti wamovwire kusanga malemba ghawemi ghakuti wanikhorweske nagho. Mazgu gha pa Mupharazgi 2:22, 23 ndigho ghakanifika pamtima, lemba ili kuti: “Kasi munthu wakusanga chandulo wuli na mulimo wake wose kweniso maghanoghano agho ghakumutuma kuti watokatokenge pano pasi? . . . na usiku wuwo mtima wake ukupumura yayi. Ichi nacho ntchawaka.” Nkhawona kuti ivi ndivyo nkhachitanga, nkhatangwanikanga chomene na ntchito usiku na muhanya, kweni nkhakhorwanga yayi.

Zuŵa linyake pa Sabata mulenji, mu Julayi 1975, apo muwoli wane wakalutanga ku Nyumba ya Ufumu ya Ŵakaboni ŵa Yehova, nkhaghanaghana vyakuti nane nilute. Muwoli wane wakazizwa chomene wati waniwona ku maungano ndipo Ŵakaboni ŵanyake nawo ŵakanipokelera makora chomene. Kufuma waka nyengo iyi, Sabata yiliyose nkhajombanga yayi ku maungano. Pakati pajumpha mwezi umoza, nkhamba kusambira Baibolo na Kaboni wa Yehova. Muwoli wane wakabatizika pakati pajumpha myezi yitatu kufuma apo wakakumana na Ŵakaboni ŵa Yehova.

Nkhamba Kuwona Ndopa nga Umo Chiuta Wakuziwonera

Nkhasambira kuti Baibolo likuti Mkhristu wakwenera ‘kuziŵizga ndopa.’ (Milimo 15:28, 29; Genizesi 9:4) Pakuti nkhakayikiranga kale kuŵika ndopa ŵalwari, vikanisuzga yayi kuwona ndopa nga umo Chiuta wakuziwonera. * Ntheura nkhati, ‘Usange kuli Mlengi ndipo iyo ndiyo wakuyowoya ivi, mbwe ndikuti vili makora.’

Nkhasambiraso kuti taŵanthu tikulwara na kufwa chifukwa cha kwananga kwa Adamu. (Ŵaroma 5:12) Panyengo iyi, nkhasambiranga vya umo misempha ya thupi la munthu yikugwilira ntchito. Para munthu wakuchekura, misempha yake yikuŵanga yifinyi ndipo ndopa zikwenda makora yayi, ivi vikupangiska kuti munthu wambe kulwara nthenda nga ya mtima, matenda ghanyake gha kuwongo, kweniso ziso. Ntheura nkhapulikiska kuti tikulwara chifukwa chakuti tili kuhara kwananga. Kufuma apo, nkhamba kugongowa kulutilira kusambira vya udokotala. Ni Yehova Chiuta yekha uyo wangamazga matenda na nyifwa!

Mu Malichi 1976, pati pajumpha waka myezi 7 kufuma apo nkhambira kusambira Baibolo, nkhaleka kusambira vya udokotala. Nkhaghanaghananga kuti ningasangaso yayi ntchito ya udokotala, kweni nkhasanga ntchito pa chipatala chinyake. Mu Meyi 1976 nkhabatizika. Nkhaghanaghana vya kuchita upayiniya wanyengozose panji kuchita uteŵeti unyake wakusazgikira. Ntheura mu Julayi 1977 nkhambapo.

Kuvikilira Dango la Umo Chiuta Wakuwonera Ndopa

Mu Novembala 1979, Ine na muwoli wane tikasamukira mu mpingo wa Chiba uko kukakhumbikwiranga ŵapharazgi ŵanandi. Nkhasanga ntchito pa chipatala chinyake ndipo nkhagwiranga mazuŵa ghachoko waka pa sabata. Zuŵa lakwamba madokotala ghanyake ghakuchita opareshoni ghakiza kwa ine, ndipo ghakamba kuniphurunga na mafumbo. Ghakatenge, “Pakuŵa Kaboni ŵa Yehova, kasi uchitenge wuli usange kwiza mulwari ndipo wakukhumba kuŵikika ndopa?”

Nkhaŵazgora mwantchindi ndipo nkhaŵaphalira kuti nilondezgenge ivyo Chiuta wakuyowoya vyakukhwaskana na ndopa. Nkhaŵalongosolera kuti pali nthowa zinyake zakuchizgira mulwari kwambura kumuŵika ndopa, ndipo nichitenge vyose ivyo ningafiska kuti nimovwire mulwari. Tikadumbiskana kwa maora ghachoko waka, paumaliro mulara wawo wakayowoya kuti, “Nkhupulikiska. Kweni usange kwiza mulwari uyo ndopa zamara chomene, mbwenu ndise timovwirenge, ndipo iwe uŵengepo yayi.” Mulara uyu wakamwanyikwanga kuti ni munthu wakusuzga chomene, kweni tikati tadumbiskana nkhani iyi, tikaŵa paubwezi ndipo wakachindikanga ivyo nkhugomezga.

Nkhasangana na Chiyezgo

Apo tikateŵeteranga ku Chiba, ku Japan ŵakamba kuzenga ofesi ya munthavi ku msumba wa Ebina. Ine na muwoli wane tikalutangako kamoza pa sabata ndipo nkhaŵa dototala wa ŵabali na ŵadumbu awo ŵakazenganga ofesi iyi, yakuchemeka kuti Beteli. Pakati pajumpha myezi yichoko waka, ŵakatichema kuti tikambe uteŵeti wanyengozose pa Beteli ya Ebina. Mu Malichi 1981 tikamba kukhala mu nyumba yinyake iyo mukakhalanga ŵanthu 500. Ku mulenji nkhanozganga ku mabafa na vimbuzi ndipo ku mise nkhagwiranga ya vya chipatala.

Pakaŵa mulwari munyake uyo nkhamupweleleranga zina lake Ilma Iszlaub, uyo wakafuma ku Australia kuzakachita umishonale kuno ku Japan mu 1949. Wakaŵa na kansa ya mu ndopa ndipo madokotala ghakamuphalira kuti wakhala na myezi yichoko waka kuti wafwe. Ilma wakakana kupokera ndopa kuti wakhale na umoyo utali ndipo wakasankha kuchita uteŵeti wa pa Beteli mpaka apo wazamufwira. Pa nyengo yira kukaŵavya munkhwala wakovwira kuti munthu waŵe na maselo ghaswesi ghakukwana. Nyengo zinyake ndopa zikakhiranga chomene ndipo zikakwananga waka magiramu 3 panji 4! (Munthu wakwenera kuŵa na magiramu 12 kufika 15.) Kweni nkhachita vyose ivyo ningafiska kuti nimovwire. Ilma wakalutilira kulongora chipulikano chakukhora mu Mazgu gha Chiuta mpaka apo wakafwira mu Janyuwale 1988. Pakajumpha vyaka 7 kufuma apo madokotala ghakamuphalilira kuti wakhalenge na umoyo myezi yichoko waka.

Kwa vyaka vinandi, ŵabali na ŵadumbu ŵanandi awo ŵakuteŵetera pa ofesi ku Japan ŵakukhumbikwiranga kuchitika opareshoni. Tikuwonga chomene madokotala gha vipatala vyapafupi agho ghakuchita opareshoni ŵabali na ŵadumbu aŵa chifukwa ghakuzomera kupanga opareshoni kwambura kuŵaŵika ndopa. Nyengo zinandi ŵakutemwa kunichema kuti niwone umo ŵakupangira opareshoni ndipo nyengo zinyake nane nkhuŵawovwira. Nkhuwonga chomene madokotala agho ghakuchindika ivyo Ŵakaboni ŵa Yehova ŵakusankha pa nkhani ya ndopa. Kugwira nawo ntchito kwanovwira chomene kuti niŵaphalireko ivyo nkhugomezga. Yumoza wa madokotala agha, wali kubatizika ndipo ni Kaboni wa Yehova.

Chakukondweska ntchakuti madokotala ghasanga nthowa ziwemi zinandi zakupangira opareshoni kwambura ndopa, ivi vyachitika chifukwa cha Ŵakaboni ŵa Yehova. Ukaboni ukulongora kuti kupanga opareshoni munthu kwambura kumuŵika ndopa nkhuwemi chomene. Kafukufuku ukulongora kuti munthu uyo ŵandamuŵike ndopa wakuchira luŵiro ndipo wakuŵavya masuzgo ghanandi kuluska munthu uyo ŵamuŵika ndopa.

Kusambira kwa Dokotala Mulara

Nichali kusambira vinandi vyakukhwaskana na nthowa zakuchizgira kwambura ndopa izo zafuma sono. Ndipouli, nkhulutilira kusambira kwa Yehova, uyo ni Dokotala mulara chomene. Iyo wakuwona kuwaro yayi kweni wakuwona mukati. (1 Samuyeli 16:7) Pakuŵa dokotala, nkhuyezga kughanaghanirapo vinandi padera pa nthenda iyo munthu wakulwara. Ivi vikunovwira kuti nimupe munkhwala wakwenelera.

Nichali kuteŵetera pa Beteli ndipo nkhovwira ŵanthu kumanya vinandi vyakukhwaskana na Yehova, kusazgapo umo wakuwonera ndopa, ivi vikunipangiska kuti nikondwenge chomene. Nyengo zose nkhulomba kweniso kulindilira nyengo iyo Yehova Chiuta, uyo ni Dokotala Mulara, wamazgenge matenda na nyifwa.—Yakuyowoyeka na Yasushi Aizawa.

[Mazgu Ghamusi]

^ ndime 4 Mwakuyana na buku la Modern Blood Banking and Transfusion Practices ilo wakalemba Dr. Denise M. Harmening, “munthu uyo wali na nthumbo, uyo wali kupokerapo ndopa, panji uyo ŵamuŵika chiŵaro cha munthu munyake, para pajumpha nyengo wangaŵa na suzgo para ŵamupa ndopa.” Ivi vikupangiska kuti munthu waŵe na chivikiliro chichoko. Buku la Dailey’s Notes on Blood, likuti suzgo ili “likuchitika nanga munthu ŵangamuŵika tundopa tuchoko wuli.”

^ ndime 8 Lipoti linyake la Journal of Clinical Oncology, mu Ogasiti 1988, likati: “Ŵalwari awo ŵakuŵikika ndopa para ŵaŵapanga opareshoni nthenda yikusazgikira chomene kuluska awo ŵandaŵaŵike ndopa.”

^ ndime 16 Kuti mumanye vinandi ivyo Baibolo likuyowoya vyakukhwaskana na ndopa, wonani burosha lakuti How Can Blood Save Your Life? lakusindikizgika na Ŵakaboni ŵa Yehova.

[Mazgu Ghakukhozgera]

“Nkhaŵalongosolera kuti pali nthowa zinyake zakuchizgira mulwari kwambura kumuŵika ndopa, ndipo nichitenge vyose ivyo ningafiska kuti nimovwire mulwari.”

[Mazgu Ghakukhozgera]

“Ukaboni ukulongora kuti kupanga opareshoni munthu kwambura kumuŵika ndopa nkhuwemi chomene.”

[Vithuzithuzi]

Pachanya: Nkhuyowoya nkhani

Kumalyero: Na muwoli wane, Masuko, pasono