Si gu ku mbatayo

Mi Aidi Kuti ga Yekova Bipai Tipa Kure

Mi Aidi Kuti ga Yekova Bipai Tipa Kure

Mi Aidi Kuti ga Yekova Bipai Tipa Kure

Munganga Nape Gu Pangbanga Du Tipa Gako Raka

Mi adu bambungua yo rogo gu vuro bambu i ayugopai rogoho, naafugöpai tipa sangbana gu asadapai i amangihe ti kangba boro fu gu badona nga ga amunganga. Gu boro kaza nakpi re akpi be gu kere kaza naimo apara kure, na mi aya, “Ani rengbe ka da kuti gu digisopai nga gu boro kaza kpi re, ni kpi be gu kaza [nagbarasapa zamba para kure] na wirimbia ni aima ká ka mangasunge, nga gupai naye mbiko bakere fu kure kutii kpotoseyo.”

Gu kura bakere bayugupai sa aru kuari ki ta ngbako na zinga ki ya, “Mo naida ka ya ani afu gbegberẽ kure kutii kpoto gu boro re yo?” Mi akaragapai ki ya, “Anga gure nga gupai mi naapehe te.” Mi ayugu sura wiri tooni papara wirimbia gu boro nakpi re mi ki gbia gu kura pai kuti ni nga, “a wa ani abihe ane, gu zamba papara kure du rogo wirimbia boro yo si kina sa te, na ani rengbe ka da kuti gu digisopai nga, gipai re du nasa wirimbia ni si mbu mangasunge.” * Apai aima tona ka faa, na ngbare yo ki ima tona ka uga. Wa vura duhe nga mi angia paranga munganga na ko ki ngia bakere bayugupai, mi abihe nga si aidanga mi mbu sakapai tipa gupai re te.

Ho gipai re amangi ni, mi aadunga ni Dezire Yekova te. I avungure rogo 1943 rogo gu gbata nga Sendai, du rogo gu papara Japan du ku nodiyo. Mbiko gupai nga buba angia munganga, mi adiberã a ka wirikapai tipa mbakada adawa. Ho mi adi garã ni ue ku rogo gu sukuru mi aawirikapai tipa mbakada adawa rogoho, rogo 1970, mi amangi rogatise na paranga dee du rimori nga Masuko.

Mi Arimi gu Papara Sunge Amunganga du Tipa Wisigopai Tipa Ndu Gupai Naye na Akaza na gu Maapai Kurii Si Aye na Ni.

Masuko naamangasunge tipa ka undo rani ti gu regbo mi aanyasa gi sukuru. Wirikapai tipa kpotoboro anaaba kina iriwo rago tire. Kina ngbare nanaazera be wai du kpotoboro ni mbakadimbakadihe ngba wene gene! Wa si avura du wo, mi aaberãnga ha nga Bakusi ahe kina ti ni te. Mi aberẽ gupai nga, pa manga mi wetekapai tipa agu apai nabipa kpotoboro rengbe ka sa gi raka si du na rogoyo ti ni. Sidu, tingbafuo mi da ni munganga, mi asia ka ndu kumbayo kindi ka wirikapai berewe tipa gu ndu agu apai nasa akaza si nimangi na gu maapai du akaza na ni kurii aboro.

Ho mi adi kure gu kura boro ni nakpi be kansa tipa ka wisigoho, mi atona ka du na kapa singia fu kure kutii kpotoboro yo nzunzu rengbe ka sa ni ka ni kpingo yo. Agu aboro kaza nga agu yo du na bakere kansa tiikpotoyo yo, ima rengbe ka gbia gu kaza nga anemia mbiko gu kure na uka. Mbiko gu gene husa kansa nga chemotherapy nga gu nasa gupai nga ka gu kura apara kure mangingo sunge wenengai ya nga gu nasa gupai nga gu kaza nga anemia zi boro nikerehe, amunganga dedede ni naape gupai nga si naida i fu kure kutii kpotoboro yo. Ono tie, mi aye ka bi gupai nga fu kure kutii kpotoboro yo ima rengba ka saha taata kansa moipai tii kpotoboro yo. Singia ginigu nga ginigu, areme, aboro ima ino gupai nga fu kure kutii kpotoboro yo nasa gu kura ahe nga gu nabanda kpotoboro ka si mangingo sunge wenengai ya nga gupai naima rengba ka sa kansa si moipai tiikpoto boro yo na ki moi pa bata gu boro re ngbapai yo. *

Rogo 1975, mi agbia tire na gupai i nafura tipaha rogo gi kekeapai re. Gu bakere bayugupai re, ko du naangera kuriipa gu boro kaza re, na ko aima wirikapai dudunguro tipa agu akaza du rogo kure na wai ka husa ha. Si airiwongo te ka bi gupai nga ko adu rogo kere zinga ho ko agire ni mi nipe gupai nga gu boro kaza re akpi mbiko gu kure i afuhe kutii kpotoni yo! Wa si avura du wo, mi aandu kindi kumbatayo na gi sakapai, na niyangaraha, ngbaduko aima zereda.

Kaza Watadu Kpio Adunga Berewe Te

Bara ti agu aregbo re du kura sosono dee sa ni Dezire Yekova aye ka bi diare. Ri amangisunge na gu fugo nga “Yekova” rogo gari sakapai yo na diare ki sana ri nga rogoyo nga gine. Gu Dezire Yekova re akaragapai ki ya, “Yekova nga rimo ndikidi Mbori.” Masuko aima digo nigedi Baibiri natona mburi ni gude, ono gu Baibiri ri aamanga sunge na ni, i aima aria rimo Mbori rogoho ki moi gupai kubaha nga “GBIA.” Awere tie, ri aye ka ino gupai nga Mbori nga boro na rimoko kina ti ni!

Ni basa, Masuko atona ka wirika Baibiri na gu sosono Dezire Yekova re. Ho mi aguari ni bambungua yo ka ga ku kporo yo bara ti sa sa nga ga wiso, diare adu na ngbarago ki pe gupai fere nga, “Kaza gbiati kpio nika go ago kusayo!” Mi akaragapai ki ya, “Gure nika du nipa ngbarago!” Ri andu kumbatayo ki pe gupai nga, “Wadu he nga vovo zegino naye barambeda, mi aidanga mo gbarasi ga regbo te.” Mi aberẽhe tigimi nga, ri naida mi mbu du ni munganga, sidu, mi adu na bakere zinga na ka pa gaani ramukporo angbanga angba berewe wenengai ya.

Wa si avura du wo, dia aamanga ome kindi tipa ka ba nyemu wirika Baibiri tire. Ri akparikpee fu Yekova tipa ko undori tipa ri gbata wene averesi rogo Baibiri na ki yuguhe fere. Agu afugo du rogo Batungusipai 2:22, 23 aima zio ngbadure yo gbe: “Bambiko gini he du be boro tipa gani asunge dunduko na gani mbugo nga gu ni amangi tii uru no? . . . Zavura yuru gani berã aongoda nga te. Gere a nga kina kungba pai.” Gere aabi pa gupai mi aamangaha—mi afu tire kina tipa agu apai nabipa du ni munganga, uru na yuru zanga gbia gu ndikidi rengbabepai mi aaidaha.

Rogo gu kura Rago Poso sa wiso rogo Bamburu 1975, ho diare aguari ni ka ndu kurogo ga aDezire Yekova Bambu Kindo, mi adiberã a ka ndu koyo. Kina ngba diare nazere ho ri abire ni yo, na aDezire Yekova aima diare a kugume wenengai. Natona ti gu regbo re kaa ndu, mi anaandu tipa ai agu adunguratise nga ga Rago Poso. Fuo he wa diwi sa kusa, Dezire Yekova atona ka wirika Baibiri na mi. Si adi adiwi biata naatona ti gu regbo aDezire Yekova aye fuo diare ri ki zi bapatiza.

Ida Kuti ga Mbori Bipai Tipa Kure

Si aaimanga te mi ki wiriki gupai nga Baibiri naya, si naida aKristano ‘ne kure.’ (Amokedi 15:28, 29; Bambata Pai 9:4) Wa si du nga mi aima du na kapa ti gu regbo re kuti wai pa fu kure kutii kpotoboro yo narengbe ka undo, si aakpakaranga fere ka ida kuti ga Mbori bipai tipa kure te. * Mi aberẽ gupai nga, ‘Ka i ya Bakusiahe kina ti ni, na gere nga gupai ko nagumbaha, sidu, si ima rengba ka du ni rengo.’

Mi awiriki gupai a nga, gu ndupai naye na akaza gbiati kpio nga gu ingapai nangia ga Adamu. (ARomo 5:12) Ti gu regbo re mi aamanga wetekapai ka ino gini apai nakiso gene gbaga boro. Ho ani agbinza ni, agbaga rani natona ka nyaka na genehe ki tona kaa kiso, si kini kusi akaza ngbadu boro yo gbiati agu akaza du ti wirimbia boro. Si aima ru wo nga gupai nasa gupai re si niimangi nga gu zanga rengba ani adihe ti Adamu. Tingbafuo gure, gu kakaka nyemupai mi adu na ni tipa gupai nabipa amunganga atona kaa zera. Kina Yekova Mbori sa rengbe ka dia kpio gbiati akaza kusayo!

Rogo Marungu 1976, adiwi saba tingbafuo mi tona wirika Baibiri, mi ambu wirikapai rogo gu yunivasiti nadu bambungua yo. Mi aagunde nga mi amangingo sunge berewe ni munganga te, ono mi agbia gu kura sunge rogo kura bambungua. Mi azi bapatiza rogo Merekoko 1976. Mi adiberã nga gu wene gene rengbe mi ka mangasunge na gi raka na ni nga ka mangasunge Kindo ti aregbo dũ watadu sunge abazakigene nga gu mi atonaha rogo Bamburu 1977.

Songodapai Kubara ga Mbori Bipai yo Tipa Kure

Rogo Ngbangba 1979, Masuko gbiati re aga ku rogo gu dungurati du Chiba yo, yo zingo adu ni tipa abatungusipai. Mi agbia bambungua yo, na mi atona ka mangasunge yo tipa bete aregbo. Rogo gu bambata uru mi atona sunge yo, badona nga ga agu amunganga nagba boro ake re kirikiri. I aasana re timburu kuraha nga, “Ni du mo ni Dezire Yekova ginipai ka mo mangihe ka sidu nga boro kaza nika ye ku ane nga guni naida i fu kure kutii kpotoni yo?”

Mi asaki gupai fuyo rogo iriso yo nga, mi peke kina fuo gupai Mbori aidaha tipa kure. Mi asaki gupai nga, gu kura gene ahusa akaza kinaho nga gu aidanga i fu kure afu mbata kutii kpotoboro yo ya na mi rengbe ka manga ome nyanyaki wa rengbe omere na ni ka undo gu boro kaa woka re. Tifuo gu sakapai nadu tipa he wa sa sa re, bangerekurii agu amunganga nagba aboro akaragapai ki ya, “Mi ima rugatire na ni. Ono ka i ye na gu boro kaza ku ane nga gu ni naida i fu kure kutii kpotoni yo, ki narani nika mangasunge ni zanga rimiso ro kurogo yo.” Aboro aini bangerekurii agu amanganga nagba aboro ni gu boro nangia kere kumba ono tingbafuo gu wene fugo dagbase re, ani asonosi wene pabakure na ko na ti aregbo dunduko, ko aima du na irisa tipa gimi aida.

Gimi du na Irisa Tipa Kure Adu Rogo Asada

Ho ani aamangasunge ni Chiba yo, i aame vovo be-basunge nga ga aDezire Yekova Ebina Japan yo. Mi gbiati diare, ani anaandu koyo bara sa rogo aposo dunduko kaa ngera tipa gu pa du wenengai ti kpotose nga ga agu aDezire Yekova nafutiyo kaa me gi rago i ayambaha nga Betere re. Tingbafuo bete adiwi, ani agbia yambahe kaa mangasunge rogo gu Betere nadu Ebina yo ti aregbo dunduko. Sidu, rogo Marungu 1981, ani atona raka rogo agu abambu nga gu i ambakadihe tipa agu abaundosunge nafutiyo tipa ka mangasunge naima susa 500. Wiso, mi anaaundo kaa giriso agu abambidaime gbiati bambu agino nadu yo i aame rago ni na fuo bebere uru, mi kini wisigi kure agu aboro naamangasunge tipa kaza.

Gu kura boro kaza sa mi aangerafuo ri angia Ilma Iszlaub, nga guri naye Australia yo ku Japan yo ni mokedi rogo 1949. Ri adu na gu kaza tiri nga leukemia, na gari munganga agumba gupai furi nga, kina bete adiwi nanye koyo gbua ri ki kpi. Ilma aima ká ka dia kure kutii kpotori yo tipa gupai nga si gizosi gari raka wa ka ri du na rengba kaa mangasunge kindi Betere yo daho ri ka kpi ni. Ti agu aregbo re, mi aainongo pai tipa gu wisigopai du tipa ka kparaka rogo zamba para kure yo te. Ti kura aregbo, gari zamba para kure ani gito ki da ti agarama 3 watadu 4! (ono gu si aidaha nga 12 kuti 15.) Mi amangi ai gupai narengbe na omere tipa ka husa ri. Ilma aandu kumbatayo kindi kini yugu gari idapase kuti fugo Mbori daho ri akpi ni rogo Ngi 1988—agarã saba kusa!

Vuru agu agarã yo re, dungu agu abaundosunge nadu rogo gu be-basunge nga ga aDezire Yekova du Japan yo si aida i gba yo. Si tie ni pa ngbarago nga, agu amunganga du rogo agu abambungua du mbembedi aima du na wene giatise na i ki gba agu aboro re zanga fu kure kutii kpotoyo yo. I anaayamba re ayamba dedede tipa mi du rogo gu bambu i agba agu awirina re rogoho tipa kaa bi wai i amangaha, na ti kura aregbo, mi anaaundo yo aundo a ti gba aboro. Mi na ngbarago nga agu amunganga re aima yugo gayo irisa kuti ga aDezire Yekova diaberã nibipa kure. Mangasunge na yo aima fu momu fere, mi pepa gimi aida fuyo. Munganga sa dagba agu amunganga ani aamangasunge na yo aima zio bapatiza bara mbeda ki da ni Dezire Yekova.

Kina ngba nazera nga, agu aome gu kura amunganga amangaha ka husa aDezire Yekova zanga fu kure kutii kpotoyo yo, ima undo nibipa gu kura apai nabipa husa akaza. Gu gba boro i amangaha zanga i fu kure afu kutii kpotoni yo ima yugo gu goapai nayugo pa agu aundo du ti ne fu kure kutii kpotoboro yo. Wisigopai nayugo gupai nga gu boro kaza re nahu niipo na ka ni adunga na bakere kpakarapai tingbafuo i gba ni ya.

Mi Nandu Kindi Kumbatayo Kaa Wirikapai be Bakerepa Munganga ki Susi Rogo Haurago

Mi naasada ka inido tire na gu vovo asona kumbatayo namanga rogo sunge amunganga. Ono wa vura duhe wo, mi nandu a kindi kumbatayo kaa wirikapai be Yekova nga bakere pa munganga kisusi. Yekova abingo rani sa kina ti kpoto rani te, ono ko ima ino gupai du ku kpoto rani yo wa du ani dunduko. (1 Samuere 16:7) Wangia mi munganga, mi naasada ka husa aboro kaza ni basasa dunduko ti kpotoyo na berãyo yo zanga gbeberã re gbe kina kuti gayo kaza. Gipai re nambu gene fere, mi fu gu wene gene husa du tipa borokaza.

Mi nandu kumbatayo kindi kaa mangasunge Betere yo, na kini undo kura aboro i wirikipai tipa Yekova—kodihe na gako bipai tipa kure—agi apai re kindi nga agu apai naye na bakere ngbarago fere. Gi kparakpee nga, gu Bakere Munganga nga Yekova Mbori, nika dia akaza na kpio kusayo barambeda.—Gere nga fugo Yasushi Aizawa

[Gu rukutu kekeapai du bandu kpewaraga yo]

^ Ringbisihe kuti gu buku nga Modern Blood Banking and Transfusion Practices by Dr. Denise M. Harmening, pa zamba para kure rengbe ka gberã tii kpoto boro yo ka si dunga “gu boro nawoka re i aima fu kure mbata kutii kpotoni yo, ni na vuse watadu i aima gba ni ki gbisi gu kura barapa ni watadu ki di gu kura barapa ni ka maaha kutii kpoto gu kura boro yo.” Rogo abangiriba wa gure, agu ahe nga gu du tiikpoto boro yo nabanda kpoto boro nga gu nasa gu boro kaza re ka kpotoni mangingo sunge wenengai ho i afu kure ni ku tiikpoto ni yo ya, si namanga wo mbiko “i aawisigongo gu kure mbata wenengai i afuhe ku tiikpoto ni yo te.” Ringbisihe kuti gu waraga nga Dailey’s Notes on Blood, pa zamba para kure “ima rengba ka gberã zavura ti gu regbo duhe nga i fu kure ni toonihe kutii kpotoni yo nga gu andunga sa na kureni ya. Ho wirimbia gu boro nawoka ambu mangasunge ni, yeeye, gu boro kaza re nadu rogopai mbiko wirimbia ni arengbanga ka giriso gu biriko berewe du rogo kure yo te”.

^ Gu waraga pangbanga riihe adu nga Clinical Oncology rogo Buza 1988 ape gupai nga: “Agu aborokaza i afu kure kutii kpotoyo yo mbata fu i gba yo ima rengba ka gbiatiyo na kere kpakarapai kisusi agu aborokaza i agba yo tipa gu kaza nga kansa zanga na i fu kure kutii kpotoyo yo.“

^ Ka mo aida ka ino gu kura apai tipa agu ayugopai nga ga Baibiri du tipa fu kure, mo gi gu burosua nga, How Can Blood Save Your Life? aDezire Yekova akusihe.

[Gu sanduki du ti kpewaraga ]

“Mi asaki gupai nga, gu kura gene ahusa akaza kinaho nga gu aidanga i fu kure afu mbata kutii kpotoboro yo ya na mi rengbe ka manga ome nyanyaki wa rengbe omere na ni ka undo gu boro kaa woka re.”

[Gu sanduki du ti kpewaraga ]

“Gu gba boro i amangaha zanga i fu kure afu kutii kpotoni yo ima yugo gu goapai nayugo pa agu aundo du ti ne fu kure kutii kpotoboro yo”

[Gu sura du ti kpewaraga ]

Kuari: Mi namanga gu sakapai du mburuhe rii Baibiri

Kumbabee: Wai du ani areme na diare nga Masuko