Arehaꞌat terān yne

Aikotā̃ meig̃ Tupana Ehay putꞌokꞌe ahete hap.

Aikotā̃ meig̃ Tupana Ehay putꞌokꞌe ahete hap.

Aikotā̃ meig̃ Tupana Ehay putꞌokꞌe ahete hap.

Tupana Ehay wan hap kahu hap kaipyi korā̃ te 1900 anu toꞌokape. Mītꞌīn taꞌatuwan Tupana Ehay pergaminho hawyi papiro pe pusu koꞌi potꞌi rakaria puo. Iꞌewȳte morekuaria hawyi religião piat akag̃ koꞌi taꞌatumomã kahato terān Tupana Ehay. Miꞌi koꞌi pykai Tupana Ehay toig̃neꞌen ne korā̃ hawyi tepiat sehay koꞌi mītꞌīn taꞌatuꞌywyk kuapꞌi.

TUPANA EHAY toig̃neꞌen ne tempu kahato kosap pykai hawyi korā̃ torānia mītꞌīn tikuap Tupana Ehay. Maꞌato aikotā̃ meig̃ miꞌitā̃ kuap. Erehaꞌat o.

Sese iaꞌag̃kap koꞌi hoꞌokup

Isareu ywaniaria taꞌatukawiano kahato Tupana Ehay piat miwan koꞌi potꞌi rakaria hawyi taꞌatunug̃ kahato iaꞌag̃kap koꞌi. Kotā̃ e hap. Tupana tipoꞌoro Isareu totiat morekuaria taꞌatuwan yne popera pe hawyi miwan sese kaipyi taꞌatuwan hep. — Teturonamia 17:18.

Isareu ywaniaria ipuenti waku kahato Tupana Ehay mowempāp hap Tupana kaipywiat pote. Miꞌi pote karāmpe teꞌereꞌiaꞌag̃kap nug̃ Tupana Ehay piat miwan koꞌi ete turān miꞌitā̃ taꞌatunug̃ hampȳk kahato popuo. Tupana Ehay henoi Esara Tupana Ehay wan hat etiat. Miꞌi timontypot kahato Tupana hawyi Muisei miwan kuap kahato hat sepap kahato hat toig̃neꞌen. (Esara 7:6) Massoreta koꞌi teꞌereꞌiaꞌag̃kap nug̃ Tupana Ehay miwan koꞌi ete. Miꞌiria taꞌatumorānia seg̃uha mokyhaꞌe taꞌatuꞌaparap pupi. Miꞌi pote mītꞌīn imomã terān Tupana Ehay pykai massoreta koꞌi motpap hampȳk kahato hap puo pyi Tupana Ehay toig̃neꞌen ne.

Kotā̃ e hap. Anu 168 Iesui putꞌokꞌe hap eꞌyj̃an mete morekuat Antíoco IV timomã terān torānia Tupana Ehay iaꞌag̃kap koꞌi heꞌyi tote. Wentup miwan iuteuria minug̃ kotā̃ e — Antíoco IV mipoꞌoro haria imomã hawyi taꞌatuwuk yne miwan koꞌi iꞌatumipuenti koꞌi e. Popera A Enciclopédia Judaica e hap het rakat kotā̃ e — Antíoco IV esuraraꞌīn taꞌatumontypot kahato iꞌatuemorekuat. Miꞌi pote wentupꞌok heTupana Ehay pote taꞌatuꞌauka e. Miꞌi pykai itote iraniaꞌīn Tupana Ehay iaꞌag̃kap koꞌi tukupteꞌen ne. Hawyi iraniaꞌīn tama koꞌi pe wy.

Tupana Ehay Iesui putꞌokꞌe hawyi hap wan hap kahu hawyi mītꞌīn teꞌereꞌiaꞌag̃kap nug̃ kahato miꞌi pote sese imowempāp kuap Tupana Ehay. Kotā̃ e hap. Iuwãu tiwan hepopera tawa Ewesu pe. Maꞌato pya kahato ikai Esitu pe wemūꞌe haria ipuenti Iuwãu epopera piat iaꞌag̃kap. Iꞌatumipuenti rakat mītꞌīn inug̃ porap 50 anu hawyi Iuwãu hepopera wan kahu hawyi. Iraniaꞌīn Iesui mohey haria tukupteꞌen pya kahato pykai hoꞌokup Tupana Ehay piat iꞌatuꞌiaꞌag̃kap koꞌi.

Mītꞌīn taꞌatuhytpok kahato Tupana Ehay piat miwan koꞌi pote mōtꞌi kahato Iesui putꞌokꞌe hawyi Tupana Ehay toig̃neꞌen ne. Kotā̃ e hap. 23 de fevereiro anu 303 Iesui putꞌokꞌe hawyi hawe morekuat Diocleciano e hap het rakat tipoꞌoro suraraꞌīn teke igreja pe Tupana Ehay miwan koꞌi wuk hamo. Tuwanentup hawe toiꞌatumomã popera koꞌi pote katꞌi poꞌog̃ hamuat Iesui mohey haria. Miꞌi hawyi toikyꞌesat torānia Tupana Ehay piat iaꞌag̃kap koꞌi wuk hap mītꞌīn akasa yne hamo hap toikyꞌesat. Maꞌato toimomã yneꞌi. Typyꞌok Tupana Ehay piat iaꞌag̃kap koꞌi grego puaria tukupteꞌen ne korā̃. Miꞌi koꞌi potꞌi kahato morekuat Diocleciano e tempo piat minug̃. Wentupꞌok toig̃neꞌen Roma tote hawyi irania Inglaterra totiat Biblioteca Britânica pe.

Korā̃ te wemūꞌe haria taꞌatupuentiꞌi Tupana Ehay piat miwan koꞌi seseria miꞌi pykai hoꞌokup Tupana Ehay iaꞌag̃kap koꞌi. Iraniaꞌīn korā̃ te waku maꞌato iraniaꞌīn potꞌi iꞌatuꞌe pote hiot iꞌatuꞌe raꞌyn. Maꞌato mītꞌīn taꞌatuꞌywyk asom Tupana Ehay piat sehay koꞌi. Wemūꞌe hat W. H. Green e hap het rakat henoi Tupana Ehay Iesui yian miat etiat — Mītꞌīn iꞌatupotpap hampȳk kahato popuo Tupana Ehay iaꞌag̃kap nug̃ poꞌog̃ iraniaꞌīn popera koꞌi kai e. Wemūꞌe hat Sir Frederic Kenyon e hap het rakat henoi Tupana Ehay Iesui putꞌokꞌe hawyi etiat — Tupana Ehay wan haria taꞌatuwan kahu hawyi meremo neꞌi Tupana Ehay iaꞌag̃kap nug̃ haria taꞌatuhoꞌowynug̃ iꞌatupotpap hap. Miꞌi hap timoherep Tupana Ehay iaꞌag̃kap nug̃ haria ȳt taꞌatuꞌywykꞌi Tupana Ehay piat sehay koꞌi seseria. Miꞌi pote watimohey kuap Tupana Ehay iaꞌag̃kap koꞌi ete. Tupana Ehay hampȳk kahato poꞌog̃ iraniaꞌīn popera koꞌi kai e.

Tupana Ehay apuksit hap

Iꞌewȳte toig̃ Tupana Ehay sese pusu puo koꞌi miꞌi pote sese mītꞌīn taꞌatumowempāp kuap Tupana Ehay iꞌatupusu puo koꞌi. Miꞌi hap puo pyi tuwemoherep Tupana tikyꞌesat mītꞌīn wuatꞌi ywaniaria wuatꞌi pusu suꞌat haria tomontypot iꞌatupyꞌa piat hap toikyꞌesat. — Iuwãu 4:23, 24; Mik 4:2.

Saꞌawyꞌi wuat Tupana Ehay Iesui yian miat iaꞌag̃kap het Septuaginta e. Mesūwat iaꞌag̃kap mītꞌīn inug̃ Iuteuria grego suꞌat haria ehamo. 200 anos Iesui putꞌokꞌe eꞌyj̃an mete Septuaginta nug̃ haria iꞌatumiwan kahu. Tupana Ehay wan haria taꞌatuwan kahu hawyi meremo neꞌi mītꞌīn taꞌatuporerokosap sese pusu puo koꞌi kape. Maꞌato miꞌi hawyi morekuaria hawyi religião piat akag̃ koꞌi tikyꞌesatꞌi mītꞌīn taꞌatumowempāp Tupana Ehay hap. Miꞌiria taꞌatupyhyp kahato Tupana Ehay apuksit hap. Iꞌatuminug̃ koꞌi wakuꞌi kahato kat pote waku iꞌatuekaipyi wyti tūt Tupana Ehay mowempāp kuap hap.

Ipoityꞌi pykai wen ihaig̃niaꞌīn teꞌerokenꞌẽ hinꞌi religião piat akag̃ koꞌi iꞌewȳte morekuat pupi. Miꞌi pote taꞌatuporerokosap Tupana Ehay heg̃ku mītꞌīn mikuap koꞌi puo. Kotā̃ e hap. Anu 1530 pe wemūꞌe hat William Tyndale tiꞌapuksit Muisei miwan koꞌi inglês pusu kape. Saꞌawyꞌi miꞌitā̃ tutunug̃ eꞌyj̃an mete ȳt katꞌi te Tupana Ehay inglês pusu puo. Iꞌewȳte Tyndale topag̃ Tupana set sese Ieuwa e hap hepopera pe maꞌato saꞌawyꞌi ȳt uweꞌi miꞌitā̃ inug̃. Wemūꞌe hat Casiodoro de Reina e hap het rakat tiꞌapuksit Tupana Ehay espanhol kape turān religião piat akag̃ koꞌi topotꞌauka terān. Miꞌi pote hewyry ywania koꞌi puo topotpap mig̃ wo hamo. Toto Inglaterra kape Alemanha kape França kape Holanda kape hawyi Suiça kape. *

Korā̃ te mītꞌīn taꞌatuporerokosap sese pusu koꞌi kape iꞌewȳte toig̃ kahato iaꞌag̃kap Tupana Ehay piat. Ȳt katꞌi timomã kuap Tupana Ehay miꞌi pote toig̃neꞌen ne korā̃ pote sese mītꞌīn ikuap Tupana Ehay. Aikotā̃ Peteru toꞌe — Tupana e hap wuatꞌi eꞌāt pe toig̃neꞌen. Sehay wakuat tuwemoherep wuatꞌi mītꞌīn me e. — 1 Peteru 1:24, 25.

[Miwan hit yi kawiat]

^ parágrafo 14 Reina tomiwan kahu anu 1569 hawyi Cipriano de Valera e hap het rakat toimopakup iminug̃ anu 1602 pe.

[Caixa/Iaꞌag̃kap koꞌi]

AIKOWAN POPERA TUPANA EHAY HAP WAKU ATIMOWEMPĀP.

Sese pusu koꞌi puo hoꞌokup Tupana Ehay tuweupi rakaria maꞌato iraniaꞌīn Tupana Ehay piat sehay koꞌi niatpo kahato sio potꞌi kahato. Sio iraniaꞌīn Tupana Ehay piat sehay koꞌi niatpoꞌi pykai sehay seseriaꞌi. Sio iraniaꞌīn Tupana Ehay piat sehay koꞌi hampȳk pykai niatpo kahato mītꞌīn kuap hamo.

Popera Tradução do Novo Mundo das Escrituras Sagradas e hap inglês pusu puo wyti Ieuwa Ehay Enoi Haria minug̃. Ȳt watikuapꞌi miꞌi popera nug̃ haria set koꞌi. Miꞌiria taꞌatuporerokosap Tupana Ehay hebraico aramaico hawyi grego pusu koꞌi kaipyi inglês pusu kape. Iꞌatuminug̃ kaipyi iraniaꞌīn taꞌatuporerokosap popera iraniaꞌīn pusu koꞌi kape. Popera Tradução do Novo Mundo nug̃ haria taꞌatuporerokosap sehay koꞌi hampȳk kahato popuo maꞌato sehay niatpoꞌi rakaria wo. Tupana Ehay apuksīt haria tikyꞌesat kahato korā̃ wuaria Tupana Ehay mowempāp haria ikuap Tupana Ehay aikotā̃ saꞌawyꞌi wuaria Tupana Ehay mowempāp haria hap ewy.

Iraniaꞌīn wemūꞌe haria taꞌatuhaꞌag̃ kahato Tupana Ehay tuweupi rakaria piat sehay koꞌi waku sio ȳt kuap hamo. Kotā̃ e hap. Jason David BeDuhn e hap het rakat. Miꞌi wyti Estados Unidos totiat e faculdade piat puruwei. Anu 2003 pe toiwan Tupana Ehay koꞌi poꞌog̃ mītꞌīn mikuap koꞌi etiat. Hepopera pe toiwan sehay niatpo rakaria etiat hawyi aikotā̃ aikotā̃ mītꞌīn tiꞌatuꞌapuksīt hap etiat. * Hawyi tuwemūꞌe sehay koꞌi grego hawyi inglês pusu puaria apuksīt haria taꞌatuꞌywyk sehay koꞌi sio ȳt hap kuap hamo. Tuwemūꞌe turān kat asom toipuenti.

Puruwei BeDuhn e hap het rakat tipȳwo Tupana Ehay teꞌeruweupi rakaria piat sehay koꞌi teꞌeruweupi apuksīt haria teꞌerereligião weupi hap pote. Miꞌi pote kotā̃ e puruwei — Tradução do Novo Mundo wyti hampȳk poꞌog̃ iraniaꞌīn popera koꞌi kai miꞌi pote tuweupi. Waku kahato popera Tradução do Novo Mundo e hap e.

Wemūꞌe hat Benjamin Kedar e hap het rakat kotā̃ e popera Tradução do Novo Mundo e hap etiat — Tradução do Novo Mundo nug̃ haria taꞌatuhepap kahato iꞌatuminug̃ ete hawyi hampȳk kahato iꞌatuminug̃. Atimowempāp popera pykai atipuentiꞌi sehay tuweupi rakaria iꞌatuwanentup koꞌi enoi hamo mītꞌīn moꞌakag̃ꞌia hamo maꞌato sehay seseria yn atipuenti e.

Waku apo ere ewepe — Kat hamo asom atimowempāp Tupana Ehay. Atimowempāp terān sese yn sio atimowempāp terān sehay Tupana kaipywiat seseria koꞌi waku ere. (2 Peteru 1:20, 21) Erewanentup miꞌi koꞌi kape hawyi etiꞌaira kuap hamo kat popera poꞌog̃ waku rakat.

[Miwan hit yi kawiat]

^ parágrafo 22 Tuwemūꞌe popera Tradução do Novo Mundo inglês pusu puat hawyi popera The Amplified New Testament e hap The Living Bible e hap The New American Bible With Revised New Testament e hap New American Standard Bible e hap The Holy BibleNew International Version e hap The New Revised Standard Version e hap The Bible in Today’s English Version e hap hawyi King James Version e hap.

[Iaꞌag̃kap]

Popera Tradução do Novo Mundo das Escrituras Sagradas e hap hoꞌokup sese pusu koꞌi puo.

[Iaꞌag̃kap popera]

Miwan massotera minug̃.

[Iaꞌag̃kap popera]

Sehay Iruka 12:7 piat — Ȳt eweikenꞌẽ teiꞌo uiwyriaꞌīn katupono eipe ti poꞌog̃ kahato weitaria kai eikyꞌe Tupana e.

[Iaꞌag̃kap etiat]

Iaꞌag̃kap wato Biblioteca Nacional da Rússia São Petersburgo piat. Iraniaꞌīn Bibelmuseum Münster piat © The Trustees of the Chester Beatty Library Dublin piat.