Nyo kong’o umaku kakare ma lee i kwo peri

NWANG’U Tony ma juweco pire i thiwiwec mir acaki, copo kwo kit kwo mange, ka nwang’u kende kende eyiyo nia etie ku peko mi madhu kong’o nikadhu mukero. Ento calu m’ebino madhu kong’o akeca man ebeneno ngo matokene ma rac, egam eyiyo nia enre m’ebebimo wi kwo pare. Ebino wondere. Pirang’o?

Pilembe calu m’eng’iyo ku madhu kong’o akeca, eno unyotho copo pare mi ng’iyo i lembe i atira. Nik’ebed nyo Tony ung’eyo kunoke ngo, ng’ith pare, ma tie watkum ma telo wi kum man rieko mi dhanu, ubino tiyo cuu ngo kan edaru mer. Kubang’ meth ceke m’emadhu, ng’ith pare ubed ubayu copo mi ng’eyo hali pare.

Thelembe mir ario m’uketho Tony ubino nyang’ ungo i peko pare tie nia, ebino mito emedere asu nimadhu kong’o. Allen ma wadaru weco pire, ubed uyiyo ngo nia awanya mi kong’o tie lee i iye. Eyero kumae: “Abed akanu wang’ mero para; abed ayiyo ngo nia amadhu kong’o nikadhu mukero, man abed acero bang’a. Lembakeca para ubino kende kende nia aweko ngo madhu kong’o.” Kadok nwang’u dhanu mange de gibed gineno nia Tony man Allen gidaru doko ng’eca mi kong’o, re gin ceke gibed giyero yor i igi nia lembe ma rac umbe. Ugam ukwayu dhanu ario maeno gimak yub kara madhu kong’o kud ubim wigi. Ento ugam ukwayu gimak yub ma kani?

Mak yub!

Dhanu mapol ma giweko nimadhu kong’o nikadhu mukero, gimaku yub migi nimakere ku wec pa Yesu m’eyero kumae: “Tek weng’i ma yor acwic ubeketho idubi, gole cen man ibaye. Kum e ber nia watkumi acel ubed umbe, kakare ma nia jubol kumi zoo i Gehena.”​—Matayo 5:29.

M’umbe jiji, Yesu ubino miyo ngo juk ma nia jutum watkumjo moko cen. Ento ebino tiyo ku lembabola pi niyero nia wacikara nikabu cen kud i kwo mwa, gin ceke ma romo timowa rac i thenge mi tipo. Andha re yub ma wamaku romo bedo yot ungo man ecopo bedo lith bende. Ento yubne bikonyowa i kum kit paru man lembe ma romo ketho watiyo ku kong’o rac. Pieno tek jumoko gimaku bedieng’ nia imaku bemadhu kong’o nikadhu mukero, mak yub ma kara inre m’ibim wiye. * Tek ineno nia imaku bemadhu kong’o nikadhu mukero, bed ayika nikabe cen kud i kwo peri. Kadok nwang’u eromo bedo lembe ma lith de, re nitimo kumeno tie ber nisagu ma nia inyoth kwo peri zoo.

Kadok nwang’u itie ngo jamer kong’o, nyo ibed imadhu kong’o akeca? Tek eyo, iromo timo lembang’o kara ibed ku nen m’umaku piny iwi kong’o?

Kaka mi nwang’u kony

1. Bed ku yiyoyic i tego ma rwo tie ko; bed irwo nja man niai i adundeni. Bibila umiyo juk ma e ni dhanu ceke ma gibemito ginyay anyong’a i Yehova Mungu: “Cwinywu kud ung’abere pi gin moko ki, ento i lembe ceke ku rwo man kwayukwac karacelo ku dwoko foyofoc, wuketh Mungu ung’ey pi kwac mwu; e kwiyocwiny pa Mungu m’ukadhu gin ceke ma jucopo nyang’ i iye bigwoko adundewu man pidoiwu nikadhu kud i bang’ Kristu Yesu.” (Jufilipi 4:6, 7) Iromo rwo pi lembe ma kani kara ibed ku kwiyocwiny maeni?

Nyuth ngbeng’ nia itie ku peko mi madhu kong’o nikadhu mukero, matie ke peko m’inyayu in giri. Kor ni Mungu gin m’imito timo pi nidaru pekone man eno biketho Ebipoko mugisa iwi kero m’ibetimo kara inwang’ yom man ikoc i kum ariti mapol. “Ng’atu ma umo kier pare lembe pare bibedo miero ngo, ento ng’atu ma tek utuco man ewekogi ebinwang’u kisa.” (Lembrieko 28:13) Yesu uyero nia wacikara nirwo kumae: “Kud iketh wapodh i abidhe ento bodhwa kud i cing’ ng’atu ma rac.” (Matayo 6:13) Iromo timo nimakere ku rwo maeno nenedi? Man iromo nwang’u dwoko wang’ kwac peri kani?

2. Nwang’ tego niai i Lembe pa Mungu. “Lembe pa Mungu e kwo man etie ku tego . . . bende etie ku copo mi ng’iyo kind paru man yeny mir adunde.” (Juebrania 4:12) Ju mapol ma gibed gimer ginwang’u kony lee nikum somo Biblia man nyamu i versene kubang’ ceng’. Jagor Zaburi moko ma lworo Mungu ugam ukiewo kumae: “Mugisa ni ng’atu m’uwotho ngo i lembapora mi judubo, ento anyong’a pare ni i cik pa Yehova; man ie pido pi cik pare dieceng’ ku diewor. . . . Gin ceke ma tek etimo bibedo miero.”​—Zaburi 1:1-3.

Allen ma ponji pare mi Biblia ku Jumulembe pa Yehova umiyo ire tego mi nyego ku peko mi tiyo ku kong’o rac, uyero kumae: “Ayiyo andhandha nia ka nwang’u Biblia ngo man cik mir ukungu mi Biblia ngo m’ukonya, nwang’u dong’ atho.”

3. Ceg kweriri gijo. Biblia unyutho nia julwoko “ku tipo pa Mungu mwa” dhanu moko mi cokiri mi Jukristu, ma con gibed gimer. (1 Jukorintho 6:9-11) Nenedi? Jukonyogi kara giwek mero man nambu m’umaku piny ungo ni Jukristu, ma nwang’u gibecego kweriri gijo ma tie ke kite ma jucego nikum kony mi tipo ma leng’ pa Mungu. “Kud wumer ku pigulok kum eterojo i kwond timo ceke ma reco, ento wumeduru nipong’ ku tipo.” (Juefeso 5:18; Jugalatia 5:21-23) Yesu Kristu ugam ung’olo nia, “Wego ma n’i polo bimiyo tipo ma leng’ ma sagu ni ju m’ubekwaye.” Pieno, ‘mediri nikwayu, man ebimiyere iri.’​—Luka 11:9, 13.

Ju ma gibemito timo ni Yehova i ayi m’ebeyenyo gicopo cego kweriri gijo nwang’u gibesomo man gibeponjo Biblia, giberwo nja ke niai i adundegi. Kakare niweko cwinyi utur, yii lembang’ola ma e ma nwang’ere i Lembe pa Mungu: “Ng’atu m’ubecoyo i tipo re bikayu kwo ma rondo ku rondo i bang’ tipo. Dong’ kud waol ku timo lembe ma ber, kum ka saane romo wabikayu tek wavoc ungo.”​—Jugalatia 6:8, 9.

4. Ng’ii jurimo ma cuu. “Ng’atu ma ribere ku jurieko doko riek, ento nyoth podho wi ng’atu ma ribere ku jukusegu.” (Lembrieko 13:20; B.L.L) Kor ni jurimbi yub peri m’imaku kara kong’o kud ubim wii. Re, Lembe pa Mungu ular uyero nia kan iweko “mer ku kong’o, foc ma reco, kwaya mi meth,” jumoko ma gibino jurimbi ‘igi biwang’ lii man gibinyweri.’ (1 Pethro 4:3, 4) Bed ayika nikoyiri cen ku dhanu ceke ma gibemito kwiyo lak yub m’imaku kara kong’o kud ubim wii.

5. Keth kiew. “Wuwek niwotho nimakere ku ng’om maeni, ento wuwek Mungu ulok ayi ma wuparu ko lembe kara wung’ey yeny pa Mungu m’e ber, m’eyiyere man m’e leng’ de.” (Jurumi 12:2) Tek iweko cik mir ukungu mi Lembe pa Mungu ukonyi niketho kiew moko m’ukwayu iwor, kakare ma nia iwek jurimbi kunoke “ng’om maeni” re m’uketh itim kumeno, ibikwo kit kwo ma nyayu anyong’a i Mungu. Re icopo ng’iyo kadhiri mi kong’o m’ukwayu imadhi nenedi?

Kadhiri mi kong’o ceke ma romo kwiyo man jwigo copo peri mi ng’iyo i lembe, nwang’u ukadhu mukero. Pieno tek ing’iyo nia imadh kong’o, etie lembe mi rieko nia iketh kiew matie kamaleng’. Kinde m’ibeng’iyo nimadhu kong’o, kud imadh nitundo ma dong’ itund ko ceng’ini i kum mero. Keth kiew ma kamaleng’ man ma bibodhi, niwacu kiew ma bikonyi kara kud imadh nikadhu mukero kunoke nimer.

6. Ponj nikwero. “Ento wuwek wec mwu ma nia, ‘eyo’ ubed eyo, ‘ungo’ mwu ke ubed ungo.” (Matayo 5:37) Ponj nikwero ku woro ng’atu m’ubemedere nimiyo iri kong’o m’enyutho ko iri jol, ma re ebeketho icikier nyanok. “Wek wec mwu bed ku bero i iye saa ceke man ma kadu rome, kara wung’ey kite ma wucikuru nidwoko ko lembe ni ng’atuman.”​—Jukolosai 4:6.

7. Kway kony. Kway kony i bang’ jurimo ma giromo konyi kara itiel yub peri m’imaku kara kud imadh nikadhu mukero, man jurimo ma giromo konyi i thenge mi tipo. “Juario sagu ng’atu acel, kum gibedo ku sukulia ma ber kum tic mi muli migi. Kum tek gipodho, acel biting’o wadi malu.” (Eklizia 4:9, 10; Yakobo 5:14, 16) Ot somo moko ma malu mir États-Unis, ma ponjo lembe iwi madhu kong’o nikadhu mukero man mero, umiyo juk moko kumae: “Saa moko, nijwigo kadhiri mi kong’o m’icikumadhu romo bedo yot ungo. Pieno, kway wedi peri man jurimbi gikonyi nitundo i kum lembakeca peri.”

8. Mok asu i kum yub peri. “Wudok dhanu m’ubetiyo ku lembe ento ungo m’ubewinje awinja kende, ma wubewonduru ko giwu ku paru mi ndra. Ento ng’atu m’ubeng’iyo mii i cik ma ndhu cuu, niwacu cik mi gony, man m’ubemedere i iye udoko ngo jawinj ma wiye wil ento m’ubetiyo kude; man ebibedo ku mutoro i lembe m’ebetimo.”​—Yakobo 1:22, 25.

Wok cen kud i ng’eca mi mer

Tie ngo nia ng’atu moko ci m’ubemadhu kong’o nikadhu mukero doko ni jamer kong’o. Ento jumoko gitime ni tic, niwacu gimadhe nja, uketho dong’ gidoko ng’ecane. Calu ma kum man wii ng’atu m’umaru kong’o akeca ng’iyo ku kong’o lee, dhanu ma kumeno romo weko ngo kong’o pilembe gibemito weke, kunoke nia pilembe ginwang’u kony i thenge mi tipo kende. Allen ukoro kumae: “Saa m’abino timo kero pi niweko kong’o, awinjo litho lee mandha. I saa maeno re m’anyang’ nia, m’umedo kony mi thenge mi tipo m’abino nwang’u, ubekwayu amak bende yath.”

Jurumeth mapol kwayu gimak yath kara gitiel tego ma gibetimo i thenge mi tipo pi niwok cen kud i ng’eca mi tiyo ku kong’o rac man nikoyiri bor kude. * Ju mange ke kwayu gicidh i yath moko ma cuu kara ginwang’ kony ma giromo nyego ko i kum adwogi ma junwang’iri ko i ng’ei weko kong’o, kunoke ukwayu gimak yath ma romo konyogi nijwigo awanya m’akeca mi kong’o man nidok caku madhe kendo ngo. Wod Mungu m’utimo thangu dupa, ugam uyero kumae: “Dhanu ma kumgi uberemo ngo gimbe ku yeny pa munganga, ento ju m’utwoyo re ma gitie ku yeny pare.”​—Marko 2:17.

Bero mi ponji pa Mungu

Juk mi rieko ma nwang’ere i Biblia uai i bang’ Mungu mandha m’ubemito gin ma ber piwa, niwacu pi bero ma kawoni kende ngo, ento bende pi bero ma rondo ku rondo. Oro pier ario udaru kadhu niai m’Allen uweko kong’o. Eyero kumae: “Ebino lembe mir uduu ning’eyo nia ecopere ira nitimo alokaloka, niponjo nia Yehova ubino mito konya atir lembe m’uwotho rac i kwo para, nia e . . .” Allen ujigo wec man piwang’e uoy vru kinde m’epoi i kum kwo pare ma con. “Um, . . . Ning’eyo nia Yehova nyang’, edieng’ man emiyo kony ma watie ku yenyne; eno bino lembe mi zungo.”

Dong’ tek fodi in’i the loc mi madhu kong’o nikadu mukero, kunoke nyo idoko ng’ecane, kud ivoc pio pio, kadi kud ipar nia in dong’ kong’o copo wekere ngo iri. Allen karacelo ku ju mange de dupa gibino ve in eno, re gijwigo kadhiri mi meth migi, kunoke giweke aweka zoo. Ang’eyang’o unyay ungo i igi nyanok de; kadi in de ang’eyang’o bi nyay ungo i ii.

Nik’ebed nia ing’iyo nimadhu kong’o m’umbe nikadhu mukero, kunoke nimadhe ngo amadha zoo, jol dhu lwong’o mi mer ma e ma Mungu ubelwong’i ko: “A tek iwinjo lembang’ola para mire! Kuno di kwiocwiny peri bedo calu kulo ma dit, man kuno di bedopwe peri bedo calu mukura mi nam.”​—Isaya 48:18.

[Korolembe mi there]

[Sanduku/​Cal]

 Nyo kong’o re m’ubebimo wiya?

Penjiri kumae:

• Nyo amadhu kong’o lee nisagu m’abed amadhu iwange?

• Nyo amdhu kong’o nja nisagu m’abed amadhu i wang’e?

• Nyo dong’ amadhu kong’o ma lake tek akeca?

• Nyo abed amadhu kong’o pi ninyegu ku paru para kunoke pi nikwiyo lak lembe m’ubesenda?

• Nyo jarimo kunoke wedi para moko ubedieng’ pi kite m’abed amadhu ko kong’o?

• Nyo anwang’ara ku peko i pacu, i tic, kunoke i wotho m’acidho i iye nikum kite m’amadhu ko kong’o?

• Nyo etie ira lembe ma tek nitimo yenga acel m’umbe nimadhu kong’o?

• Nyo awinjara ber ungo ka jumange gibemadhu ngo?

• Nyo abed akanu kadhiri pa kong’o m’amadhu ni ju mange?

Tek idwoko eyo pi penji acel kunoke ma pol m’ikindgi, saa moko kwayu nia imak yub kara kud iwek kong’o ubim wii.

[Sanduku/​Cal]

Mak yub mi rieko pi kong’o

I wang’ nimadhu kong’o kepenjiri kumae:

• Nyo etie ira lembe mi rieko nia amadh kong’o, kunoke timba kud amadhe?

Juk: Ng’atu m’ung’eyo ngo kadhiri m’ukwayu emadh kong’o i iye, nwang’u kwayu ngo emadhe.

• Acikara nimadhu kong’o rukani?

Juk: Lar iketh kadhiri m’ibimadhu i iye kong’o, i wang’ ma fodi enyotho ngo copo peri mi ng’iyo i lembe.

• Abimadhu kong’o saa ma kani?

Juk: Kud imadh i wang’ niringo ku mutukari, kunoke i wang’ nitimo gin m’ukwayu ibed ku rieko, i wang’ nitimo lembe mi dini, kadi kinde m’itie ku mugisa, kunoke i saa m’ibemaku yath.

• Kakani re m’uromo amadh kong’o?

Juk: I kabedo moko ma ber; kaka m’upondo ngo kara kud i kan kadhiri m’ibemadhe i iye; i wang’ dhanu ma ka jubemadhu kong’o gikier, de ngo.

• Abimadhu kong’o ku jukani?

Juk: Madh karacelo ku jurimo man wedi peri ma giromo bedo kud atelatela ma ber i wii; kud imadh kong’o ku ju ma gimadhu nikadhu mukero.

[Sanduku/​Cal]

Lembe pa Mungu ukonyo ng’atu moko m’ubed umer

Jalwo moko ma nyinge Supot, ma kwo i ng’om mi Thaïlande, ubino jamer kong’o ma yerere ngo. Kukwong’a ebed emadhu kong’o dhu uthieno kende. Re yoyo, ecaku madhu kugweno ku dieceng’ bende. Wang’ mapol ebed emadhu kende kende kara emer. Ento i ng’eye, ecaku ponjo Biblia ku Jumulembe pa Yehova. Kinde ma Supot uponjo nia Yehova umaru ngo lem mero, egam eweko nimadhu kong’o. Re i ng’ei nindo moko, edok ecaku mer kendo. Lembene ugam udieng’o cwiny juruot pare lee mandha.

Ento asu Supot ugam umaru Yehova man egam emito etim ire i ayi m’atira. Jurimb Supot gimediri nikonye man gitielo cwiny juruot pare nia gimediri nikadhu kude saa mapol, man kud giol kude. I saa maeno, juk ma kamaleng’ m’i 1 Jukorintho 6:10 m’uwacu nia, ‘ju ma mer ku kong’o gibimondo ki ngo i Ker pa Mungu’ ugam ukonyo Supot nicayu lembe pare. Egam enyang’ nia ubekwayu emedere nitimo kero ma lee pi ninyego i dhu peko pare mi tiyo ku kong’o rac.

E Supot ugam ukeco niweko kong’o magwei. De andha ku kony mi tego mi tipo ma leng’ pa Mungu, telowic mi Lembe pa Mungu, juruot pare man cokiri pare, Supot ugam unwang’u tego i thenge mi tipo man evoyo awanya pare pi kong’o. Anyong’a ugam unego juruot pare lee kinde m’ebelimo batizo pi ninyutho nia ethiero kwo pare ni Mungu. Dong’ kawoni Supot tie kud anyong’a nibedo ku winjiri ma ceng’ini ku Mungu, ma nwang’u ubino de tap gin m’ebeyenyo etim, man etiyo ku saa pare pi nikonyo ju mange i thenge mi tipo.