Sikʼ li naʼlebʼ

Li tatxtenqʼa re naq taakanabʼ ukʼak

Li tatxtenqʼa re naq taakanabʼ ukʼak

Li tatxtenqʼa re naq taakanabʼ ukʼak

LAJ TONY, kikamk wiibʼ oxibʼ chihabʼ anaqwan xbʼaan naq kalajenaq naq kixkʼam li xbʼelebʼaal chʼiichʼ, aʼin moko kixkʼul ta raj wi xkanabʼ raj kalaak. Moko naxkʼulubʼa ta naq aj kalajenaq kixkʼoxla bʼan naq maakʼaʼ tixkʼul. Chanru kixbʼalaqʼi ribʼ?

Xbʼaan naq li haʼ inkʼaʼ naxkanab naq tkʼoxlaq chiʼus. Naq laj Tony naabʼal narukʼ, li rulul inkʼaʼ chik nakʼanjelak chiʼus ut aʼin naxbʼaanu naq inkʼaʼ tixkʼe reetal naq nakʼeheʼk saʼ chʼaʼajkilal.

Jun chik li naʼlebʼ aʼan naq qʼaxal nasemsot xsaʼ xbʼaan li haʼ li nakaltesink. Joʼkan ajwiʼ kixkʼul laj Alberto. Saʼ xtiklajik, inkʼaʼ naxkʼulubʼa naq nawulak chiru li haʼ. Aʼan naxye: «Ninkalaak saʼ muqmu ut naq naabʼal ninket ninsikʼ kʼaru xyeebʼal re xkolbʼal wibʼ ut ninye naq moko chʼaʼajkilal ta aʼin. Chʼolchʼo chiwu li nawaj saʼ linyuʼam: inkʼaʼ xkanabʼankil kalaak». Maakʼaʼ nekeʼraj re li nekeʼxye ebʼ li junchʼol, laj Tony ut laj Alberto nekeʼxkʼoxla naq maakʼaʼ teʼxkʼul ut naq aʼanebʼ nekeʼtaqlank saʼ xbʼeen li haʼ li nakaltesink. Abʼan moko joʼkan ta, aʼ bʼan li haʼ nataqlank saʼ xbʼeenebʼ. Kʼaru teʼxbʼaanu li kristiʼaan li yookebʼ ajwiʼ xkʼulbʼal li chʼaʼajkilal aʼin?

Jal laanaʼlebʼ

Naabʼalebʼ li xeʼxkanabʼ kalaak xeʼxbʼaanu joʼ kixye li Jesús: «Ut wi xsaʼ laawu li wank saʼ laanim nakʼehok aawe chi maakobʼk, isi ut tzʼeq; jwal us choʼq aawe naq taasachq junaq laachaʼal chiru naq laajunxaqalil taakutmanq saʼ xbʼalbʼa» (Mateo 5:29, Li Santil Hu, Sociedad Bíblica de Guatemala, SBG).

Chʼolchʼo naq li Jesús moko kiraj ta xyeebʼal naq tqakʼe saʼ rahilal li qajunxaqalil. Kixye bʼan naq inkʼaʼ tqasikʼ xbʼaanunkil junaq li naʼlebʼ li tixkʼe saʼ chʼaʼajkilal li qawanjik rikʼin li Jehobʼa. Maare tchʼaʼajkoʼq chiqu xbʼaanunkil aʼin abʼan tooxtenqʼa re naq maawaʼaqo aj kalajenaq. Wi ebʼ li junchʼol nekeʼxye aawe naq naabʼal li haʼ nakaawukʼ chakʼos bʼayaq. a Ut wi inkʼaʼ nakatruuk xkʼosbʼal, chaatzʼeqtaana li haʼ li nakaltesink, chʼaʼaj xbʼaanunkil aʼin abʼan naru tixkol laayuʼam.

Abʼanan, wi junaq kristiʼaan moko aj kalajenaq ta abʼan naabʼal li haʼ narukʼ? Kʼaru tento tixbʼaanu re naq tixkanabʼ ukʼak?

Bʼar xtawbʼal li tenqʼ?

1. Rajlal chattijoq. Chixjunilebʼ li nekeʼxpaabʼ li Yos ut nekeʼraj xsahobʼresinkil xchʼool, li Santil Hu naxye rehebʼ: «Rikʼin tijok ut tzʼaamank, joʼwiʼ rikʼin yoxink. Ut li tuqtuukil usilal li nachalk rikʼin li Yos ut naxqʼax ru chixjunil li naʼlebʼ, tixkʼuula leechʼool ut leekʼaʼuxl rikʼin li Kristo Jesus» (Filipenses 4:6, 7, SBG). Wi nakaawaj li tuqtuukilal aʼin, chanru tattijoq?

Re aʼin, aajel ru naq taakʼe reetal naq laaʼat aj kalajenaq, maaʼani naru naxjal li naʼlebʼ aʼin wi moko laaʼat ta tatbʼaanunq re. Ye re li Jehobʼa li yookat xbʼaanunkil re xkanabʼankil li kalaak ut aʼan tatrosobʼtesi ut tatxtenqʼa re naq inkʼaʼ taachʼik aawibʼ saʼ xninqal ru chʼaʼajkilal. Sa’ Proverbios 28:13, SBG, naxye: Xbʼan naq «li naxmuq li xmaak, maajaruj toxʼusaaq; aʼut li naxxooto xmaak ut inkʼaʼ chik naxbʼaanu, kuybʼilaq li xmaak». Li Jesús kixkawresi qachʼool chi xpatzʼbʼal re li Yos: «Moohaakanabʼ chi tʼaneʼk saʼ li aaleek, choohaakol bʼan chiru li maaʼus» (Mateo 6:13, SBG). Kʼaru tatruuq xbʼaanunkil re xkʼutbʼesinkil naq nakattijok chi anchal aachʼool? Naq ak xattijok, kʼaru chik taabʼaanu?

2. Li Santil Hu tatxtenqʼa. Jultikaq aawe naq «yoʼyo li Raatin li Yos ut kaw ribʼ, [...] narajla joʼchʼinal joʼnimal li nareekʼa ut naxkʼoxla li chʼoolej» (Hebreos 4:12, SBG). Li kitenqʼank rehebʼ li nekeʼwulak chiru kalaak aʼan xyaabʼasinkil wulaj wulaj li Santil Hu ut naʼlebʼak chirix. Joʼ kixye jun li kitzʼiibʼank re li Santil Hu: «Us xaq rehebʼ li inkʼaʼ naxik xchʼoolebʼ chirix xtakchiʼ li inkʼaʼ usebʼ xnaʼlebʼ, [...] nekeʼxtaw bʼan xsahilalebʼ xchʼool rikʼin xchaqʼrabʼ li Qaawaʼ, nekeʼxkʼoxla rix li raatin ut nekeʼxtzol chi qʼeq ut chi kutan!». Ut moqon chik naxye li xyaalal: «Us nekeʼelk rikʼin chixjunil li nekeʼxbʼaanu» (Salmo 1:1-3, SBG).

Laj Alberto kiruuk xqʼaxbʼal ru li kalaak xbʼaan naq aʼan naxtzol li Santil Hu rikʼinebʼ laj testiiw re li Jehobʼa. Aʼan naxye: «Chʼolchʼo chiwu naq wi inkʼaʼ ta raj saʼ xkʼabʼaʼ li Santil Hu inkʼaʼ raj xinruuk xkanabʼankil li haʼ ut anaqwan kamenaqin raj chik».

3. Tzol xkuybʼal aawibʼ. Joʼ naxye li Santil Hu, wiibʼ oxibʼ li kristiʼaan nekeʼwulak chaq chiru kalaak naq toj maajiʼ nekeʼok joʼ aj paabʼanel abʼan xeʼchʼajobʼresiik «rikʼin xMusiqʼ li qaYos» (1 Corintios 6:9-11, SBG). Chanru? Li xsantil musiqʼej li Jehobʼa kitenqʼank rehebʼ re naq teʼxkuy ribʼ ut moko naabʼal ta chik teʼrukʼ. Joʼkan naq li Santil Hu naxye: «Mexkalaak rikʼin bʼiin [...], nujobʼresihomaq bʼan eeribʼ rikʼin li Musiqʼej» (Efesios 5:18, SBG; Gálatas 5:21-23). Li Jesukriist ajwiʼ kixye: «Li choxahil Yuwaʼbʼej [...] tixkʼe li Santil Musiqʼej rehebʼ li teʼxtzʼaama chiru». Joʼkan naq kixye: «Chextzʼaamanq ut kʼeekʼooq eere» (Lucas 11:9, SBG, 13, SBG).

Joʼkan bʼiʼ, ebʼ li nekeʼraj xsahobʼresinkil xchʼool li Yos tento naq teʼxkuy ribʼ. Li tqabʼaanu aʼan rilbʼal wulaj wulaj xsaʼ li Santil Hu ut tijok chi anchal qachʼool. Ut wi naqekʼa naq ok qe chi tʼaneʼk, qajultikaq li naʼlebʼ aʼin: «Ani naʼawk choʼq re li musiqʼej, rikʼin li Musiqʼej tixqʼol li junelik yuʼam. Moolubʼk chi xbʼaanunkil li us xbʼaan naq saʼ xqʼehil tooqʼoloq, wi inkʼaʼ nachʼinank qachʼool» (Gálatas 6:8, 9, SBG).

4. Sikʼ aachaabʼil amiiw. Sa’ Proverbios 13:20, SBG, naxye naq «li narochbʼeenihebʼ li chaabʼilebʼ xnaʼlebʼ, tixtaw xnaʼlebʼ; abʼan li nawank rikʼinebʼ li jip, taasachq chi junwaakaj». Ye rehebʼ laawamiiw naq moko naabʼal ta chik li haʼ taawukʼ. Ut misach aachʼool rilbʼal naq wiibʼ oxibʼ tateʼxhobʼ malaj teʼraj xchʼinankil aachʼool. Li Santil Hu kixye naq naabʼalebʼ teʼsachq «xchʼoolebʼ cheerilbʼal» ut yooqebʼ chehobʼbʼal laaʼex li «xeebʼaanu chaq li kalaak ut li ninqʼehik. Xeebʼaanu chaq li num waʼak num ukʼak» (1 Pedro 4:3, Li Santil Hu, Wycliffe Bible Translators, Wy. Akʼ tzʼiibʼ, 4, Wy). Kanabʼ rochbʼeeninkilebʼ laawamiiw li inkʼaʼ nekeʼraj naq taakanabʼ ukʼak.

5. Ye jarubʼ taawukʼ. Sa’ Romanos 12:2, SBG, naxye: «Meekʼam eere rikʼin li ruuchichʼochʼ aʼin, chejal bʼan leeyuʼam, cheʼakʼobʼresi leenaʼlebʼ re naq teenaw xkʼeebʼal reetal kʼaru naraj li Yos: aʼ li bʼarwan us, nawulak chiru ut tzʼaqal re ru». Ma nakaawaj xsahobʼresinkil xchʼool li Yos? Re xnawbʼal jarubʼ taawukʼ, kʼoxla li naxye li Santil Hu ut maawaʼ li nekeʼxye laawamiiw li inkʼaʼ nekeʼkʼanjelak chiru li Jehobʼa, wi nakaabʼaanu aʼin li Jehobʼa sahaq saʼ xchʼool aawikʼin. Abʼan, chanru taanaw joʼkʼihal taawukʼ?

Moko chʼaʼaj ta: xkʼebʼal reetal naq inkʼaʼ chik nakatruuk chi kʼoxlak chiʼus, naraj xyeebʼal naq naabʼal li haʼ xaawukʼ. Wi nakaawukʼ li haʼ li nakaltesink, tento taaye jarubʼ taawukʼ re naq inkʼaʼ tatkalaaq chiʼus. Ma bʼalaqʼi aawibʼ, laaʼat nakaanaw jarubʼ naru taawukʼ. Chʼolchʼooq chaawu jarubʼ li haʼ li inkʼaʼ tatxkaltesi ut maakʼe xkomon.

6. Tzol xyeebʼal inkʼaʼ. Naraj xyeebʼal, “wi tento teeye naq yaal, junes «yaal» teeye. Ut wi tento teeye naq inkʼaʼ, junes «inkʼaʼ» teeye” (Mateo 5:37, SBG). Saʼ xkʼabʼaʼ naq laaʼat yaal aawe jarubʼ naru nakaaket, naru nakaaye re saʼ usilal li naxyeechiʼi xkomon laawukʼaʼ naq inkʼaʼ, joʼ naxye Colosenses 4:6, SBG: «Junelik chexʼaatinaq saʼ usilal, chiwanq xyaalal leeraatin re naq teenaw xsumenkil chixjunilebʼ joʼ chanru xkʼulubʼ».

7. Sikʼ aatenqʼ. Ebʼ laawamiiw li nekeʼxra li Jehobʼa inkʼaʼ teʼxwechʼ rix naq kachʼin ajwiʼ taawukʼ, joʼkan naq patzʼ aanaʼlebʼ rehebʼ re naq moko taakʼe ta xbʼeen li taawukʼ. Li Santil Hu naxye: «Qʼaxal us naq teʼkʼanjelaq wiibʼ poyanam chiru naq taakʼanjelaq junaq xjunes, xbʼaan naq qʼaxal us wiʼ chik taaʼelq li kʼanjel chiruhebʼ. Ut wi li jun taatʼaneʼq, li jun chik tixwaklesi li rochbʼeen» (Eclesiastés 4:9, 10, SBG; Santiago 5:14, 16). Joʼkan ajwiʼ, jun li molam re Estados Unidos li naxtzʼil rix li chʼaʼajkilal li naxkʼam chaq li kalaak, naxye: «Saʼ ajwiʼ li hoonal naq tchʼaʼajkoʼq chaawu rukʼbʼal bʼayaq li haʼ li nakaltesink, patzʼ aatenqʼ re laajunkabʼal ut ebʼ laawamiiw».

8. Chʼolchʼooq chaawu jarubʼ li haʼ taaket. Saʼ Santiago 1:22, 25, SBG, naxye: «Bʼaanuhomaq li naxye li Aatin, ut inkʼaʼ chikʼojlaaq eechʼool kaʼajwiʼ rikʼin rabʼinkil: yal xbʼalaqʼinkil eeribʼ nekebʼaanu chi joʼkan. Abʼan li naxkʼe xchʼool chi xkʼoxlankil rix li Chaqʼrabʼ tzʼaqal re ru aj kʼehol chi wank chi achʼabʼanbʼil, ut junelik kaw xchʼool chi xpaabʼankil moko joʼ ta aj abʼinel li junpaat nasachk saʼ xchʼool, joʼ bʼan tzʼaqal aj bʼaanuhom re li kʼaru nataqlaak wiʼ, li winq aʼan osobʼtesinbʼilaq rikʼin xkʼanjelankil».

Li taabʼaanu re xqʼaxbʼal ru li kalaak

Yaal moko chixjunilebʼ ta li nekeʼrukʼ naabʼal li haʼ li nakaltesink nekeʼraqeʼk joʼ aj kalajenaq. Ebʼ laj kalajenaq nekeʼyajerk naq nekeʼxkanabʼ rukʼbʼal li haʼ li nakaltesink. Joʼkan naq naʼajmank chiruhebʼ naq teʼxik rikʼin laj bʼanonel. Laj Alberto naxye: «Naq yookin xkʼebʼal inqʼe xkanabʼankil kalaak, xinkʼe reetal naq moko tzʼaqal ta rikʼin xtzolbʼal li Santil Hu, naʼajmank bʼan ajwiʼ naq tinxik rikʼin laj bʼanonel».

Wankebʼ aajel ru naq teʼxik saʼ bʼanlebʼaal xbʼaan naq nekeʼyajerk naq nekeʼxkanabʼ ukʼak. b Wankebʼ chik aajel ru naq teʼxket li bʼan re naq inkʼaʼ tsemsotq xsaʼebʼ xbʼaan li haʼ malaj naq teʼxkanabʼ ukʼak. Joʼkan naq li Ralal li Yos, li naru naxbʼaanu li sachbʼachʼoolej, kixye: «Inkʼaʼ nekeʼraj aj bʼanonel li kawebʼ, aʼebʼ bʼan li yaj nekeʼajok re» (Marcos 2:17, SBG).

Wi naqabʼi li Jehobʼa us tooʼelq

Saʼ li Santil Hu naxye chanru tqoksi li haʼ li nakaltesink xbʼaan naq li Yos naraj naq sahaq saʼ qachʼool anaqwan ut chi junelik. Laj Alberto, li kixkanabʼ kalaak maare 24 chihabʼ anaqwan, narahoʼk saʼ xchʼool naq naxjultika li kixkʼul chaq. Naxkuy xyaabʼ naq naxye: «Kisahoʼk saʼ inchʼool xtzolbʼal naq naru tinjal li yuʼam ut naq li Jehobʼa naraj intenqʼankil ut naq... ut naq aʼan... naxtaw wu, naxkʼe xchʼool chiwix ut nikinxtenqʼa naq naʼajmank chiwu. Maajunwa tzʼaqal tinruuq xyoxinkil chiru li kixbʼaanu chiwix».

Wi laachʼaʼajkilal aʼan li haʼ li nakaltesink ma kʼoxla naq inkʼaʼ tatruuq xjalbʼal laanaʼlebʼ ut michʼinaak aachʼool. Laj Alberto aʼan jun rehebʼ li kixkʼul li chʼaʼajkilal li yookat xkuybʼal laaʼat ut keʼruuk xkʼosbʼal li haʼ li nekeʼrukʼ malaj xeʼxtzʼeqtaana chi junajwa. Aʼanebʼ sahebʼ saʼ xchʼool naq xeʼruuk xjalbʼal li xnaʼlebʼ, naru ajwiʼ naq sahaq laachʼool laaʼat.

Wi laaʼat xaaye naq bʼabʼay ajwiʼ taawukʼ malaj inkʼaʼ chik tat-ukʼaq, jultikaq aawe naq li Yos qʼaxal nakatxra ut naxye aawe aʼin: «Jwal us raj naq xapaabʼ linchaqʼrabʼ! Li xsahil aachʼool qʼaxal yo raj chi kʼiik joʼ junaq nimaʼ, ut laawosobʼtesinkil joʼ raj xnimal li xkawil roq li palaw» (Isaías 48:18, SBG).

[Kʼe reetal]

a Chaawil li kaaxukuut  «Ma naabʼal nawukʼ»? Saʼ li perel 8.

b Wank naabʼal li bʼanlebʼaal, li chʼuut ut li nekeʼkʼehok naʼlebʼ re xkanabʼankil li kalaak. Li hu Laj Kʼaakʼalehom moko naxye ta chanru tatbʼaneʼq. Li junjunq tixsikʼ chanru tbʼaneʼq abʼan inkʼaʼ tixqʼet li xchaqʼrabʼ li Yos.

[Kaaxukuut ut li jalam u]

 «Ma naabʼal nawukʼ»?

Kʼoxla aʼin:

• «Ma naabʼal chik li haʼ li nakaltesink nawukʼ chiru junxil»?

• «Ma kokʼaj xsaʼ nawukʼ li haʼ li nakaltesink»?

• «Maʼ chik li haʼ li junpaat nakaltesink nawukʼ anaqwan»?

• «Ma ninkalaak re xkotzbʼal linkʼaʼuxl malaj re risinkil saʼ inchʼool ebʼ li chʼaʼajkilal»?

• «Ma ak xye we junaq li kristiʼaan, junaq linkomon malaj junaq li wamiiw naq nanumeʼk xbʼiis li nawukʼ»?

• «Ma naxkʼam chaq chʼaʼajkilal li haʼ li nakaltesink saʼ wochoch, saʼ linkʼanjel malaj naq ninxik chi bʼeek»?

• «Ma ra chi sa ninnumsi junaq li xamaan chi inkʼaʼ tinʼukʼaq»?

• «Ma inkʼaʼ sa nawekʼa wibʼ naq ebʼ li junchʼol inkʼaʼ nekeʼukʼak»?

• «Ma ninmuq chiruhebʼ li junchʼol li xkʼihalil li nawukʼ»?

Wi nakaasume jun malaj wiibʼ oxibʼ rehebʼ li patzʼom aʼin, naraj xyeebʼal naq weent taabʼaanu chirix joʼkʼihal li haʼ li nakaltesink nakaawukʼ.

[Kaaxukuut ut li jalam u]

Kʼaru taabʼaanu re naq inkʼaʼ trahoq aachʼool moqon?

Naq toj maajiʼ nakaawukʼ li haʼ nakaltesink, kʼoxla:

«Ma us naq tinʼukʼaq malaj inkʼaʼ»?

Naʼlebʼ: Wi nachʼaʼajkoʼk chaawu xkanabʼankil, maachʼeʼ.

«Jarubʼ twukʼ»?

Naʼlebʼ: Saʼ xkʼabʼaʼ naq li haʼ naru tixbʼaanu naq inkʼaʼ chik us tatkʼoxlaq ye jarubʼ taaket naq toj maajiʼ nakat-ok xchʼeʼbʼal.

«Joqʼe naru tinʼukʼaq»?

Naʼlebʼ: Naq inkʼaʼ yooqat xchʼeʼbʼal li bʼelebʼaal chʼiichʼ malaj naq taabʼaanu junaq li kʼanjel bʼarwiʼ naʼajmank naq ajʼajaq aawu, chi moko naq ok aawe xbʼaanunkil junaq li kʼanjel chiru li Yos. Joʼkan ajwiʼ naq wanqat saʼ yuʼam malaj naq yooqat saʼ bʼan.

«Bʼar naru tinʼukʼaq»?

Naʼlebʼ: Maajunwa saʼ junaq li naʼajej bʼarwiʼ moko us ta xik malaj saʼ muqmu chi moko chiruhebʼ li kristiʼaan li inkʼaʼ nekeʼxkʼul ru aʼin.

«Rikʼin anihebʼ tinʼukʼaq»?

Naʼlebʼ: Rikʼinebʼ laawamiiw malaj laajunkabʼal li inkʼaʼ nanumeʼk xbʼiis nekeʼrukʼ; ut maajunwa rikʼinebʼ li naabʼal nekeʼxket.

[Kaaxukuut ut li jalam u]

Li kixkʼul jun chik li kristiʼaan

Laj Supot li wank Tailandia qʼaxal nawulak chaq chiru kalaak. Saʼ xtiklajik kaʼajwiʼ chi qʼeq nakalaak abʼan timil timil kiʼok chi kalaak eqʼla ut moqon chik waʼlebʼ. Rajlal naxbʼaanu aʼin re kalaak. Abʼanan kiʼok xtzolbʼal li Santil Hu rikʼinebʼ laj testiiw re li Jehobʼa ut kixtzol naq li Jehobʼa inkʼaʼ nawulak chiru ebʼ laj kalajenaq. Joʼkan naq, kixkanabʼ kalaak abʼan moko chi junajwa ta. Naq kiʼok wiʼ chik chi kalaak, li xjunkabʼal kirahoʼk xchʼool.

Usta joʼkan, saʼ xkʼabʼaʼ naq ak naxra li Jehobʼa kiʼok xloqʼoninkil ru joʼ naʼajmank. Ebʼ laj paabʼanel li wankebʼ choʼq ramiiw keʼxtenqʼa ut keʼxye re li xjunkabʼal naq inkʼaʼ teʼxkʼoxla naq maajunwa tixjal xnaʼlebʼ ut naq teʼxnumsi naabʼal hoonal rikʼin. Saʼ li hoonal naq kiril li naʼlebʼ li natawmank saʼ 1 Corintios 6:10, bʼarwiʼ naxye naq ebʼ laj kalajenaq inkʼaʼ teʼrechani li Xʼawabʼejihom li Yos, kixkʼe reetal naq nim tzʼaqal li xchʼaʼajkilal. Kixkʼe ajwiʼ reetal naq tento tixtzʼeqtaana li yibʼ aj naʼlebʼ aʼan.

Anaqwan chʼolchʼo chik chiru naq tixkanabʼ kalaak. Saʼ xkʼabʼaʼ li xsantil musiqʼej li Yos, li naʼlebʼ li naxkʼe li Santil Hu, li tenqʼ li naxkʼe li xjunkabʼal ut li chʼuut kixkanabʼ ukʼak. Kʼajoʼ kisahoʼk saʼ xchʼool li xjunkabʼal naq kiril naq kikubʼeek xhaʼ joʼ aj Testiiw. Anaqwan laj Supot wank saʼ amiiwil rikʼin li Yos joʼ junelik kixrahi chaq ru ut naxtenqʼahebʼ li junchʼol re naq teʼxnaw ru li Jehobʼa.