¿Tlake mitspaleuis ayokmo titlais?

TONY, katli tikijtojkej ipan nopa achtoui tlamachtili, amo miktoskia tlaj kiijtojtoskia monekiyaya ma kipaleuikaj ayokmo ma tlai. Ya moiljuiyaya amo kenijki tlen kichiuayaya pampa amo nesiyaya tlaj tlaili kitlanauiyaya. ¿Kenke tlauel amo kuali tlen moiljuiyaya?

Pampa tlaili kichiuayaya itlalnamikilis ayokmo ma kipaleui. Maske ya amo kiitayaya, kema ya iuintitoya, itsontekuich kichiuayaya ayokmo kuali ma tekiti itlakayo, itlalnamikilis uan ayokmo kuali ma kiyolmati. Uan kema nojua tlauel tlaiyaya, moiljuiyaya amo iuintitoya uan amo tleno kipanoyaya.

Tony, uelis nojkia amo kiitayaya tlen kipanoyaya pampa nochipa kinekiyaya tlaitos. Alberto nojkia kiampa kipanoyaya. Achtoui kiijtouayaya amo tleno kipanoyaya. Ya kiijtoua: “Nitlaiyaya kema amo aka nechitayaya, uan kema niiuintiyaya, nimotechtiyaya uan nimoiljuiyaya amo kenijki. Nijnekiyaya nochipa nitlaitos”. Yeka, maske sekinok kiniljuiyayaj tlauel tlaiyayaj, Tony uan Alberto moiljuiyayaj nopa amo nelia. Maske kiampa moiljuiyayaj, monekiyaya kichiuasej kampeka ayokmo tlaisej. ¿Tlake uelis kichiuasej katli nojkia kiampa kinpano?

Xijchiua tlen mitspaleuis

Miakej katli ayokmo tlaij, kichijkej tlen Jesús kiijtok: “Intla se moixtiyol kineki kitlachilis tlajtlakoli, xijkixti uan xijmajkaua, yonke eliyaya moixtiyol tlen más kuali. Pampa más kuali para tijpolos se pilkentsi motlakayo, uan axtias nepa miktla ika nochi motlakayo” (Mateo 5:29).

Jesús amo kinekiyaya kiijtos nelnelia moneki timokixtilisej toixteyol. Kinekiyaya kiijtos moneki ayokmo ma tijchiuakaj yon se tlamantli tlen kichiuas ayokmo kuali ma timouikakaj iuaya toTeotsij. Maske tlauel ouij tijmatisej tijchiuasej nopa, techpaleuis amo ma timoiljuikaj yon ma tiitstokaj kampa ueliskia kichiuas sampa ma titlaikaj. Uajka, tlaj se akajya mitsiljuijtok tlauel titlai, xijchiua kampeka ayokmo tlauel titlais. * Uan tlaj ouij tijmati kiampa tijchiuas, ximosentlali ayokmo kema sampa titlais. Maske uelis tlauel ouij tijmatis kiampa tijchiuas, nojua xijchiua kampeka ayokmo titlais pampa nopa tlauel mitspaleuis uan amo titlaijiyouis.

Tlaj amo timoiuintia, ¿timoiljuia amo kenijki tlaj tikijis miak tlaili? ¿Tlake mitspaleuis ayokmo tlauel titlais?

¿Tlake uelis mitspaleuis?

1. Nochipa ximomaijto. Nochi katli kineltokaj toTeotsij uan kinekij kichiuasej tlen kipaktia, Biblia kiniljuia ma kichiuakaj ni tlamantli: “Ximomaijtokaj ika toTeko ika nochi tlen inmechpanotiuala. Xijtlajtlanikaj ma inmechmaka nochi tlen moneki uan xijtlaskamatikaj para nochi tlen inmechchiuilijtok. Intla keja nopa inkichiuaj, toTeko inmechmakas tlaseuilistli ipan inmoyolo tlen tlakamej axuelis kimachilisej. Uan nopa tlaseuilistli kiyaualtsakuas inmoyolo uan inmotlalnamikilis toTeko pampa inmechtlatskiltijtok ipan Cristo” (Filipenses 4:6, 7). Uan, ¿tlake moneki tikiljuis toTeotsij tlaj tijneki ma mitsmaka tlaseuilistli?

Achtoui, moneki tikijtos kena mitspaktia titlais uan tijmajtos san ta uelis tijtlapejpenis tlaj tijkauas o amo. Nojkia, tlaj tikiljuis toTeotsij tlake timoiljuijtok tijchiuas uan kiampa ayokmo tlauel titlais, ya mitspaleuis xijchiua tlen timoiljuijtok uan kiampa ayokmo tlauel titlaijiyouis. Proverbios 28:13 kiijtoua: “Aki kitlatia itlajtlakoljuaj axkualkisas, pero aki kipouilia toTeko nochi itlajtlakoljuaj uan kikaua, toTeko kitlapojpoljuis”. Jesús nojkia kiijtok ma tikiljuikaj toTeotsij: “Axaka xijkauili ma techyoltilana ma titlajtlakolchiuasej. Xitechmanaui tlen yajaya tlen axkuali” (Mateo 6:13). Uajka, ¿tlake uelis tijchiuas uan kiampa tijnextis nelnelia ayokmo tijneki tlauel titlais? ¿Uan tlake moneki tijchiuas?

2. Biblia uelis mitspaleuis. Xikilnamiki, “itlajtol toTeko yoltok uan kipia tlauel miak chikaualistli. [...] Uan kipannextia intla kuali o axkuali tlen timoyoliljuiaj uan kipannextia tlen tijnekij tijchiuasej” (Hebreos 4:12). Miakej katli tlauel tlaiyayaj, kinpaleuik ayokmo tlaisej pampa kipouayayaj Biblia uan moyoliljuiyayaj ipan tlen kipouayayaj. Kej kiijtok katli kiijkuilok se salmo: “Paki nopa tlakatl tlen axkitlakakilia inintlajtol axkuajkualmej. [...] Nopa tlakatl kipantia ueyi pakilistli pampa kichijtinemi tlen kiijtoua itlanauatiljuaj toTeko, uan ipan nopa tlanauatili moyoliljuijtinemi tonaya uan tlayoua”. Teipa kiijtok: “Nochi tlen kichiua kisa kuali” (Salmo 1:1-3).

Alberto kipaleuik ayokmo ma tlai pampa momachtiyaya Biblia ininuaya Jehová itlajtoltemakauaj. Ya kiijtoua: “Tlaj Biblia amo nechpaleuijtoskia, uelis nojua nitlaiskia uan namantsi ya nimiktoskia”.

3. Ximonauati. Biblia kiijtoua toTeotsij kejuak kinpajpajki ika itonal se keskij katli achtouia tlaiyayaj uan ayamo itstoyaj ipan toTeotsij itlanechikol (1 Corintios 6:9-11). ¿Kenijkatsa kinpaleuik? ToTeotsij itonal kinpaleuik ma monauatikaj uan kiampa ayokmo moiuintijkej yon kichijkej tlen amo kinamiki. Yeka Biblia kiijtoua: “Amo ximoiuintikaj ika tlaili [...] pero xijkauilikaj itonal toTeko ma inmechyakantinemi ika ichikaualis” (Efesios 5:18; Gálatas 5:21-23). Uan Jesús nojkia kiijtok iTata “tlen itstok iluikak [...] kinmakas toTeko itonal nochi tlen kitlajtlanisej”. Yeka nojkia kiijtok: “Xijtlajtlanikaj toTeko para tlen inmechpoloua uan yajaya inmechmakas” (Lucas 11:9, 13).

Yeka, katli kinekij kiyolpakiltisej toTeotsij, moneki monauatisej. Uan tlauel kinpaleuis kiampa ma kichiuakaj tlaj kipouasej uan momachtisej Biblia uan tlaj ajachika momaijtosej ika nochi ininyolo. Uan tlaj se tlamantli kichiuas ayokmo ma tijnekikaj tijchiuasej kampeka, ma tikilnamikikaj ni texto: “Intla inkichiuaj tlen kuali keja itonal toTeko techiljuia ma tijchiuakaj, uajka itonal toTeko techmakas se yolistli tlen yankuik uan uejkauas para nochipa. Ma axtikuesiuikaj para tijchiuasej tlen kuali, pampa intla axtijkauasej tijchiuaj tlen kuali, toTeko techtlaxtlauis miak kema asis tonal” (Gálatas 6:8, 9).

4. Kuali xikintlapejpeni mouampoyouaj. Proverbios 13:20 kiijtoua: “Se tlakatl tlen nemi ininuaya tlen tlalnamikij mochiuas tlalnamiki. Pero aki nemi ininuaya uiuimej, kipantis ajkeya kinpojpostekis iomiyouaj”. Xikiniljui mouampoyouaj timosentlalijtok ayokmo tlauel titlais. Uan xikilnamiki, uelis inijuantij mitspinajtisej o kinekisej sampa xitlai. Yeka, Biblia kiniljuik se keskij katli uejkajkia itstoyaj: “Iniuintiyayaj, uan intlauejchiuayayaj, uan inyauiyayaj ipan iljuitl kampa tlauel inontlaiyayaj”. Uan kema kichijkej kampeka ayokmo kiampa kichiuasej, ininuampoyouaj san kinsentlachiliyayaj uan kintlaijiljuiyayaj (1 Pedro 4:3, 4). Tlaj se akajya kiampa kipano, tlauel kipaleuis tlaj ayokmo mouampojchiuas ininuaya nopa maseualmej.

5. Kuali ximoiljui tlake tijchiuas. Romanos 12:2 kiijtoua: “Ayok xijchiuakaj keja ama kichiuaj tlakamej ipan ni Tlaltipaktli. Pero xijkauilikaj toTeko ma inmechyolpatla uan ma inmechchiua inyankuikej tlakamej pampa inkipatlatiauij inmotlalnamikilis ika tlen kuali. Uan keja nopa inkimatisej tlake ipakilis toTeko”. ¿Tijneki tijyolpakiltis toTeotsij? Uajka, ximoyakana ika tlen Biblia kiijtoua uan amo ika tlen maseualmej moiljuiaj kema se akajya tlai. ¿Tlake mitspaleuis tikitas tlaj tlauel titlai?

Kema tijmatis ayokmo tlauel mitspaleuia motlalnamikilis, kiijtosneki ya tiiuinti. Yeka, tlaj timoiljuijtok titlais, amo san xikijto tikijis san se kentsi, moneki kuali timoiljuis keski tikijis uan kiampa amo timoiuintis. Kuali xikita ika keski tlaili timoiuintia. Maske sekinok mitsiljuisej amo kenijki tlaj titlais, amo xikintlakakili, kiampa ayokmo sampa tlauel titlais.

6. Xikijto tlaj amo tijneki. Nopa kiijtosneki moneki tijchiuas kema tikijtoua: “Kena nijchiuas” o “axnijchiuas” (Mateo 5:37). Kema se akajya mitsiljuis xikiji maske san se kentsi tlaili, xijmajto kenijkatsa tikiljuis amo tijneki. Uan moneki tijchiuas ika tlatlepanitakayotl, kej kiijtoua Colosenses 4:6: “Xikinkamauikaj ika yamanik uan ika yejyektsi, pero melauak. Uan ximoiljuikaj kejatsa moneki inkinankilisej sejse tlakatl kema inmechtlajtlanisej”.

7. Xikiniljui sekinok ma mitspaleuikaj. Xikiniljui ma mitspaleuikaj ika Biblia mouampoyouaj katli nojkia ayokmo kinekij xitlai. Biblia kiijtoua: “Achi más kuali kema omej tlakamej tekitij sansejko uan axtekiti setsi iselti. Más kitlanisej sansejko que kitlaniskia intla tekitiskia iyoka. Intla se uetsis, uajka ne se kitlalanas” (Eclesiastés 4:9, 10; Santiago 5:14, 16). Nopa Instituto Nacional sobre el Abuso del Alcohol y el Al­coholismo, tlen Estados Unidos, kiijtoua sanse tlamantli: “Kema tlauel tijnekis sampa titlais, xikiniljui mochampoyouaj uan mouampoyouaj ma mitspaleuikaj”.

8. Amo xikilkaua tlen timosentlalijtok. Santiago 1:22, 25 kiijtoua: “Uan moneki xijchiuakaj nochi tlen inmechiljuia iTlajtol toTeko. Amo ximoiljuikaj para kuali san inkikakisej iTlajtol toTeko pero axmoneki inkichiuasej tlen kiijtoua. Keja nopa san inmokajkayauaj inmoseltitsitsij. Pampa itlanauatiljuaj toTeko eltokej senkistok kuali uan techtojtoma ika tlen axkuali para ueli tiauij timalakantokej. Uan intla se akajya kintlachilijtinemis itlanauatiljuaj uan axkiilkauas, pero mojmostla kichijtinemis tlen kiijtoua, toTeko kiteochiuas nopa tlakatl”.

Tlen techpaleuis ayokmo titlaisej

Tlaj se akajya kiiji miak tlaili, amo kiijtosneki nochipa kiampa kichijtos. Maske nopa nelia, tlaj se akajya nochipa tlai uan kiiji miak, uelis momatis kiampa kichiuas pampa itlakayo uan itlalnamikilis kinekisej ma tlai. Yeka, tlaj se akajya ayokmo kineki tlauel tlais, amo san moneki momachtis Biblia uan mosentlalis ayokmo kiampa kichiuas, moneki kichiuas seyok tlamantli. Alberto kiijtoua: “Kema pejki ayokmo nitlai, tlauel nechkokouayaya notlakayo. Nopa kichijki ma nikita amo san monekiyaya nimomachtis Biblia, nojkia monekiyaya ma nechpaleui se tepajtijketl”.

Miakej maseualmej katli tlauel tlaij nojkia kiampa moiljuiaj. * Sekij katli ayokmo kinekij tlaisej pampa kinekij kiyolpakiltisej toTeotsij, monektok yasej hospital uan kiampa uelis kiijiyouisej kema kinkokoua inintlakayo pampa ayokmo tlaij, o kinmakaj pajtli uan kiampa ayokmo tlauel kinekij tlaisej. Maske Jesús ueliyaya kinchikaua katli mokokouayayaj, kiijtok: “Se tetikatlakatl axkineki se tepajtijketl, pero se kokoxketl, kena” (Marcos 2:17).

¿Kenke moneki tijtlakakilis toTeotsij?

Nochi tlen Biblia kiijtoua eli toTeotsij itlajtol. Ya kineki nochipa kuali ma tiitstokaj uan amo san se keski xiuitl. Alberto, katli kipia veinticuatro xiuitl ayokmo tlai, kiijtoua: “Tlauel niyolpajki kema nikitak ueliskia nimopatlas uan Jehová kinekiyaya nechpaleuis kuali ma niitsto. Uan ya...”. Alberto peua ixayotemo kema kiilnamiki tlen kipanok. “Ya kikuamachilia uan kitekipachoua tlen nechpano uan nochipa nechpaleuia kema moneki. Nochipa tlauel nijtlaskamatilis”.

Tlaj tlauel titlai, nojua xijchiua kampeka ayokmo titlais. Alberto uan sekinok nojkia kinpanok sanse kej ta uan kena uelki kikauaj tlaili uan nama kiijij san kentsi o ayokmo tleno kiijij. Inijuantij yolpakij pampa uelkej kikauaj tlaili, uan tlaj tijkauas, ta nojkia tiyolpakis.

Tlaj timoiljuijtok san se kentsi titlais o ayokmo tleno tikijis, nochipa xikilnamiki tlen Jehová kiijtoua: “¡Tlauel kuali tlaj tijneltokaskia notlanauatiljuaj! Kiampa tijpiaskia tlaseuilistli kej se ueyatl, uan nochipa tijchiuaskia tlen xitlauak, sanse kej kema mokojkoxonia ueyi atl” (Isaías 48:18, TNM).

[Tlatsintla kiijtoua]

[Recuadro uan tlaixkopinkayotl]

 ¿Pejtok tlauel nitlai?

Ximotlatsintoki:

• “¿Nojua tlauel nitlai uan amo kej achtouia?”.

• “¿Nijneki nochipa nitlais?”.

• “¿Nikiji tlaili tlen nima teiuintia?”.

• “¿Nitlai pampa ayokmo nijneki nimotetsopas o pampa nijneki nikilkauas nokuesoljuaj?”.

• “¿Nechiljuijtok se nouampo o se nouikal tlauel nitlai?”.

• “¿Tlaili kichijtok ma nijpia se keski kuesoli ipan nochaj, kampa nitekiti o kema tiauij tipaxalouaj?”.

• “¿Ouij nijmati amo nitlais ipan se semana?”.

• “¿Nikualani kema nikita sekinok amo tlaij?”.

• “¿Nipinaua nikiniljuis sekinok keski tlaili nikiji?”.

Tlaj tikijtok kena kema tijnankiliyaya se tlen ni tlajtlanili o sekinok tlajtlanili tlen nikaj uala, uajka xijchiua kampeka ayokmo tlauel titlais.

[Recuadro uan tlaixkopinkayotl]

Tlen mitspaleuis amo tlauel titlais

Tlaj tikijis tlaili, ximoiljui:

• “¿Uelis nikijis tlaili o amo?”

Tlen moneki tijmatis: Tlaj tijmati amo san tijnekis tikijis kentsi tlaili, uajka amo xikiji.

• “¿Keski tlaili nikijis?”

Tlen moneki tijmatis: Xikita keski tlaili tikijis kema ayamo tiiuinti.

• “¿Kema uelis nitlais?”

Tlen moneki tijmatis: Amo xitlai kema tiuikas mocarro o kema tijchiuas sekinok tlamantli kampa moneki kuali titlachixtos, yon kema tijueyichiuas toTeotsij. Nojkia, amo xitlai kema titlanemiltia o kema tijtekiuia se keski pajtli.

• “¿Kanke nitlais?”

Tlen moneki tijmatis: Amo kema xitlai ininuaya maseualmej katli kichiuaj tlen amo kuali, yon kampa amo aka mitsita, o ininixpa katli amo kuali kiitaj kema se akajya tlai.

• “¿Ajkia ininuaya nitlais?”

Tlen moneki tijmatis: Ininuaya mouampoyouaj o mochampoyouaj katli kuali tlalnamikij; amo kema xitlai ininuaya sekinok katli tlauel moiuintiaj.

[Recuadro uan tlaixkopinkayotl]

Biblia kipaleuik ayokmo ma tlai

Supot, katli eua Tailandia, tlauel tlaiyaya. Achtoui san tlaiyaya ika tlayoua, teipa pejki tlai ika ijnalok uan nojkia ika tlajkotona. Miakpa tlaiyaya san pampa kinekiyaya moiuintis. Teipa pejki momachtia Biblia ininuaya Jehová itlajtoltemakauaj uan kiitak toTeotsij amo kipaktia kema se akajya moiuintia. Maske ayokmo tlaik se keski tonali, teipa nojua pejki moiuintia. Kema ichampoyouaj kiitakej sampa tlaiyaya, tlauel moyolkokojkej.

Supot ya pejtoya kiiknelia Jehová uan kinekiyaya kiueyichiuas kej kinamiki. Iuampoyouaj katli nojkia kiueyichiuayayaj toTeotsij, nojua kipaleuijkej, uan kiniljuijkej ichampoyouaj nojua ma kipaleuikaj uan ma itstokaj iuaya. Ipan nopa tonali, tlauel kipaleuik 1 Corintios 6:10, kampa kiijtoua katli moiuintiaj amo itstosej kema toTeotsij iTlanauatijkayo tekichiuas, nopa texto kichijki ma kiita tlauel amo kuali tlen kichiuayaya. Kiitak monekiyaya kichiuas kampeka ayokmo tlais maske tlauel ouij kimatiskia.

Nama kena mosentlalijtoya ayokmo tlais. ToTeotsij itonal, Biblia, ichampoyouaj uan toikniuaj tlen tlanechikoli, kipaleuijkej ayokmo ma tlai uan uelki kikaua. Ichampoyouaj tlauel yolpajkej kema moatsonpoliuiltik. Ipan ni tonali, Supot tlauel kuali mouika iuaya toTeotsij uan kinpaleuia sekinok nojkia ma kiixmatikaj.