Mbivilia Nĩalyũlaa Andũ

NĨ KYAŨ kyatumie mũndũũme ũmwe wendete mbathi sya punk rock na ũtendaa kũvulana na andũ emanyĩsya kwenda andũ na kũmatetheesya? Nĩ kyaũ kyasukumie mũndũũme ũmwe wa Mexico aekane na mwĩkalĩle mũvuku? Nĩkĩ mũndũũme ũmwe weesĩkĩe mũno kwa masindano ma kũtwaa kĩsululu waekanie na masindano asu na eekĩa kĩthito amũthũkũme Ngai? Soma wone ũndũ andũ asu mekwasya.

“Naĩ Mũndũ Mũng’endu, wĩ Mĩtũlyo, na Wendete Ithokoo.”​—DENNIS O’BEIRNE

ASYAIWE MWAKA WA: 1958

NTHĨ ĨLA WUMĨTE: ENGLAND

ĨVINDA ĨVĨTU: ENDETE MBATHI SYA PUNK ROCK NA NDENDETE KŨVULANA NA ANDŨ

KWĨANA KWAKWA: Ĩthe-akwa na andũ moo masyaĩwe Ireland na kwoou kuma nĩ mũnini naendaa ndĩni ya Katholeki ya Ireland. Mavinda maingĩ ninyie neetwaaa kanisanĩ o na kau ndyendete kũthi kanisa. Ĩndĩ nĩneethĩawa na nzaa ya kĩ-veva. Mavinda maingĩ navoyaa ĩla Mboya ya Mwĩaĩi, o na nĩngũlilikana ngomete kĩtandanĩ ũtukũ ndisũanĩa kĩla yonanasya. Nĩnamĩsomaa kalungu kwa kalungu na nditata kũsũanĩa ũndũ kĩla kalungu konanasya.

Nĩ na myaka ĩkũmi na kĩndũ, nĩnalikanile na kĩkundi kya Rastafarian. O na ĩngĩ, nĩnendeeaw’a nĩ syama sya siasa ta Anti-Nazi League. Ĩndĩ nĩnakwatiwe mũno nĩ mũtuo wa ũlei ũla weethĩawa na kĩkundi kya aini ma mbathi sya punk rock. Nĩnambĩĩie kũtũmĩa ndawa sya kũmila, na mũno mũno nanyusaa vangi vakuvĩ kĩla mũthenya. Nũndũ ndyamakaw’a nĩ ũndũ maũndũ meũthi, nĩnanyusaa mũno, ngalikya thayũ wakwa mũisyonĩ, na ndyathĩnĩkĩaa andũ ala angĩ. Ndyendete kũvulana na andũ ala angĩ, na ndyaneenangaa na andũ eka o ala ngwona tũtonya kũea ngewa ĩndethya. O na nĩnaleaa ndikũnwa visa. Kwoou, nasũanĩa mwĩkalĩle ũla naĩ naw’o, no nasye naĩ mũndũ mũng’endu, wĩ mĩtũlyo, na wendete ithokoo. Neethĩawa nĩ mũseo na mũlau kwa andũ o ala twaĩ ndũũ.

Nĩ na myaka vakuvĩ 20, nĩnambĩĩie kwendeew’a nĩ Mbivilia. Ve mũnyanyawa ũmwe waĩ anambĩĩa kũsoma Mbivilia e yela, na kwoou nĩtwaneenaa kwa ĩvinda yĩasa ĩũlũ wa ndĩni, Kanisa, na kĩanda kya Satani maũndũnĩ ala maendeee ĩũlũ wa nthĩ. Nĩnathooie Mbivilia na nambĩĩa kwĩmanyĩsya nĩ nyioka. Nĩ na mũnyanyawa nĩtwasomaa mĩsoa ya Mbivilia, tũkakomana tũneenee kĩla twĩmanyĩisye, na ĩndĩ tũitw’a kĩla tũkwona kĩ kya w’o. Nĩtwaendeeie kwĩka ũu myei kauta.

Aa nĩ maũndũ amwe ala tweemanyĩisye kumana na kĩla twasomie: twĩkalĩte ĩvindanĩ ya mũminũkĩlyo wa nthĩ ĩno; Aklĩsto maĩlĩte kũtavany’a ũvoo mũseo wa Ũsumbĩ wa Ngai; Aklĩsto mayaĩlĩte kwĩthĩwa me ma nthĩ, o na mayaĩle kwĩlikya siasanĩ; na kana Mbivilia nĩnenganĩte myolooto mĩseo ya kũtũtongoesya mwĩkalĩlenĩ. Vate nzika nĩtwamanyie nesa kana Mbivilia nĩ ya w’o na kana no nginya vethĩwe ve ndĩni ya w’o. Ĩndĩ ndĩni ĩsu nĩ yĩva? Nĩtwasũanĩie ĩũlũ wa makanisa ala mesĩkĩe mũno, methĩawa na wathi mwingĩ na melikasya siasanĩ, na kwoou twoona kana Yesũ ndailye ũu. Nĩtwamanyie kana Ngai ndamatũmĩaa, na kwoou twatw’a kũsisya makanisa ala matesĩkĩe mũno tũmanye mamanyĩasya kyaũ.

Nĩtwakomanaa na ala maendaa makanisanĩ asu na tũimakũlya makũlyo maingĩ. Nĩtweesĩ ũndũ Mbivilia ĩsũngĩĩte kĩla ĩkũlyo, kwoou ũyaĩ ũndũ wĩ vinya kũmanya kana mosũngĩo moo nĩmosanĩte na Ndeto ya Ngai. Ĩtina wa twakomana namo, ĩvinda yonthe nĩnamũvoyaa Ngai ngamwĩa atĩĩ, ‘Ethĩwa ndĩni ya andũ asu nĩ ya w’o, mwa ndetheesye nende kũkomana namo ĩngĩ.’ Ĩndĩ o na ĩtina wa kũkomana namo myei kauta, ndyaaona amwe meũsũngĩa makũlyo maitũ kuma Mbivilianĩ; o na ndyaĩ na wendi wa kũkomana namo ĩngĩ.

Ĩtina, nĩ na mũnyanyawa nĩtwesie kũkomana na Ngũsĩ sya Yeova. Nĩtwamakũlilye makũlyo o ala twakũlasya andũ ma ndĩni ila ingĩ, ĩndĩ masũngĩaa matũmĩĩte Mbivilia. Kĩla matũtavasya nĩkyoosanĩte vyũ na maũndũ ala tweemanyĩĩtye. Kwoou nĩtwaendeeie kũkũlya makũlyo ala tũtaĩ twaakwata ũsungĩo Mbivilianĩ, ta kwa ngelekany’o, woni wa Ngai ĩũlũ wa kũtũmĩa sikala na ndawa sya kũmila. Nĩmatũsũngĩie ĩngĩ matũũmĩte Ndeto ya Ngai. Nĩtweetĩkĩlile kũthi ũmbano Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ.

Neew’aa wĩ ũndũ wĩ vinya kũthi maũmbanonĩ. Ndyendaa kũvulana na andũ asu, o na ndyendaa mainthengeea o na kau moonekaa me na ũnyanya na meekĩĩte ngũa nesa. Noonaa amwe mate na kĩeleelo kĩseo, na ndyendaa kũendeea kũthi maũmbanonĩ. Ĩndĩ o tondũ neekaa, nĩnamũvoyie Ngai nĩ kenda anenge wendi wa kũkomana na andũ asu ĩngĩ ethĩwa kwa w’o ndĩni yoo nĩyo ya w’o, na kwoou nambĩĩa kwĩw’a nĩ na mea maingĩ ma kwĩmanyĩsya Mbivilia na Ngũsĩ.

ŨNDŨ MBIVILIA YAALYŨLILE MWĨKALĨLE WAKWA: Nĩneesĩ kana no nginya nĩeke kũtũmĩa ndawa sya kũmila, na nĩneekie ũu na mĩtũkĩ. Ũndũ ũla waĩ vinya mũno kũeka nĩ kũnyw’a sikala. Nĩnatatie mavinda kauta nĩekane nayo ĩndĩ naemwa vyũ. Yĩla neewie kana ve andũ angĩ maekanĩte na sikala vyũ na mayainyusaa ĩngĩ, nĩnamũvoyie Yeova ĩũlũ wa ũndũ ũsu. Ĩtina, Yeova nĩwandetheeisye naeka kũnyw’a sikala. Nĩnamanyĩte kana nĩ ũndũ wa vata mũno kũneena na Yeova kuma ngoonĩ na ndeũmũvitha kĩndũ yĩla ngũmũvoya.

Ũalyũku ũngĩ mũnene neekie nĩ mwĩkĩĩlenĩ wakwa wa ngũa na kwĩyanakavya. Yĩla naendie ya mbee ũmbanonĩ Nyũmbanĩ ya Ũsumbĩ, nzw’ĩĩ yakwa ndyaĩ nzanũe na namĩvakĩte langi wa mbuluu ngalĩko ĩmwe. Ĩtina, yonthe namĩvakie langi wa masungwa. O na nĩneekĩaa mĩvuuto ya jeans na ĩkoti ya kĩthuma yĩ na mĩandĩko. Ndyoonaa ve vata wa kũalyũka o na kau Ngũsĩ nĩsyandetheeisye syĩ na wendo. Ĩndĩ, ĩtina, nĩnasũanĩie ĩũlũ wa ĩandĩko ya 1 Yoana 2:15-17 yĩla yaĩtye: “Mũikende nthĩ kana syĩndũ ila syĩ ĩũlũ wa nthĩ. Ethĩwa mũndũ o na wĩva nũmyendete nthĩ, wendo wa Asa ndwĩ nthĩnĩ wake.” Kwoou noona kana mĩkĩĩle yakwa ya ngũa na kwĩyanakavya syoonanasya nĩnendete nthĩ, na nĩ kenda nonany’e kana nĩnendete Ngai, yaĩ no nginya nĩalyũke. Nĩneekie ũu.

Nĩnesie kũmanya kana ti o Ngũsĩ syendaa nĩthi maũmbanonĩ ma Kĩklĩsto. Aevelania 10:24, 25 yamanyĩisye kana nĩ ũndũ Ngai wendaa nĩke. Ĩtina wa nambĩĩa kũthi maũmbanonĩ onthe na namanya andũ, nĩnatwie kwonany’a nĩnĩyumĩtye kwa Yeova na navatiswa.

MOATHIMO ALA NĨKWATĨTE: Nĩnendeeaw’a mũno nĩ ũndũ Yeova ũtwĩtĩkĩlasya twĩthĩwe na ũnyanya wa vakuvĩ vamwe nake. Tei na wendo wake nitumaa nĩatĩĩa ngelekany’o yake na ya Mwana wake, Yesũ Klĩsto, thayũnĩ wakwa. (1 Vetelo 2:21) Nĩnĩmanyĩĩtye kana o nĩendeee kũtata nĩthĩwe na nguma sya Kĩklĩsto, no nĩtanĩe kwĩka maũndũ ala nendete. Nĩnĩkĩĩte kĩthito nĩthĩwe na wendo na nĩnĩthĩnĩkĩaa ala angĩ. Nĩnĩtataa nĩatĩĩe ngelekany’o ya Klĩsto yĩla nĩ na kĩveti na kĩmwana kyakwa. O na nĩnĩthĩnĩkĩaa mũno ana-a-asa na eĩtu-a-asa kĩkundinĩ kya Kĩklĩsto. Kũmũatĩĩa Klĩsto nĩkũtumĩte nĩnengwa ndaĩa, ngenenga ndaĩa, na kũkatuma nĩmenda andũ ala angĩ.

“Manguie Nesa Mũno.”​—GUADALUPE VILLARREAL

ASYAIWE MWAKA WA: 1964

NTHĨ ĨLA WUMĨTE: MEXICO

ĨVINDA ĨVĨTU: AĨ NA MWĨKALĨLE MŨTHŨKU

KWĨANA KWAKWA: Tũsyaĩtwe twĩ syana mũonza, na twaeewe Hermosillo, ĩla yĩ Sonora, Mexico, na kĩsionĩ kĩu andũ aingĩ maĩ ngya mũno. Ĩthe-akwa akwie nĩ kamwana kanini, na kwoou yaĩ no nginya inyia-akwa athũkũme nĩ kenda atũee. Mavinda maingĩ naendaa na maaũ mathei nũndũ tũyaĩ na mbesa sya kũthooa iatũ. Nĩ o mũnini nĩnambĩĩie kũthũkũma nĩ kana nĩtetheesye kwĩanĩsya mavata ma mũsyĩ witũ. O tondũ mĩsyĩ mingĩ ĩvindanĩ yĩu yailye, twekalaa kasũmbanĩ o kanini.

Inyia-akwa eethĩawa ate mũsyĩ masaa maingĩ na kwoou ndaĩ atonya kũtũsũvĩa. Nĩ na myaka 6, nĩnambĩĩie kũthĩnw’a nĩ kamwana kaĩ na myaka 15 kala kambĩĩie kũkoma nakwa. Nĩkaendeeie kũnyamasya kwa ĩvinda yĩasa. Kwondũ wa ũu nĩneethĩiwe ndesĩ ũw’o ĩũlũ wa kũmanyana kĩ-mwĩĩ. Noonaa ta ũndũ waĩlĩte kwendeew’a nĩ aũme. Nathi vala ve matakĩtalĩ kana atongoi ma ndĩni mandetheesye, mambĩaa kana ndi na thĩna na ti ũthũku kwendeew’a nĩ aũme.

Nĩ na myaka 14, nĩnatwie kwĩkĩaa ngũa na kwĩkalaa ta aũme ala makomaa na aũme. Nĩnaendeeie kwĩka ũu kwa myaka 11, o na nĩnekalaa na aũme me kĩvathũkany’o. Ĩtina nĩnasomeie wĩa wa kũseũvya andũ nzw’ĩĩ na navingũa nduka ya kũtesaa syĩndũ sya kwĩyanakavya. Ĩndĩ, ndyeethĩawa nĩ mũtanu. Nĩnathĩnaa mũno na nĩneemenete. Nĩnambĩĩie kwona kana maũndũ ala neekaa mayaĩ maseo. Na kwoou nambĩĩa kwĩkũlya atĩĩ: ‘Vo ve andũ aseo na ma kwĩkwatw’a?’

Nĩnasũanĩie ĩũlũ wa mwĩĩtu wa mwaitũ. Nĩwambĩĩĩte kwĩmanyĩsya Mbivilia na Ngũsĩ sya Yeova na ĩtina avatiswa. Nĩwandavasya maũndũ ala weemanyĩasya ĩndĩ ndyakwetye ũu. O na vailye ũu, nĩnendeeaw’a nĩ mwĩkalĩle wake na mũtwaano wake. E na mũũme noonaa mendanĩte kuma ngoonĩ na manenganĩte ndaĩa. Nĩmathĩnĩkĩanaa nesa. Ĩtina wa ĩvinda, ũmwe wa Ngũsĩ sya Yeova nĩwambĩĩie kwĩmanyĩsya Mbivilia nakwa. Mbeenĩ neekaa o kwĩmanyĩsya ĩndĩ ndyatanĩaa. Ĩndĩ maũndũ maalyũka.

ŨNDŨ MBIVILIA YAALYŨLILE MWĨKALĨLE WAKWA: Ngũsĩ nĩsyanthokisye ũmbanonĩ woo na nathi. Ũsu waĩ ũndũ mweũ kwakwa. Andũ aingĩ nĩmanthekeaa ĩndĩ Ngũsĩ iyaaĩka ũu. Nĩmangethisye me atanu, na nĩmanguie nesa mũno. Ũndũ ũsu nĩwangiitie ngoo.

Nĩnendeeiw’e mũno nĩ Ngũsĩ yĩla naendie ũmbanonĩ mũnene. Nĩnamanyie kana o na yĩla mombanĩte me aingĩ, methĩawa mailye o ta mwĩĩtu-a-mwaitũ. Meethĩawa mendanĩte kuma ngoonĩ na mayaĩ na wangangany’a. Nĩneekũlilye kana nĩvatonyeka aa makethĩwa ne mo andũ aseo na ma kwĩkwatw’a ala namanthĩte kwa ĩvinda yĩasa. Nĩnendeeiw’e mũno nĩ wendo woo na ngwatanĩo yoo, o tondũ nendeeiw’e nĩ ũndũ matũmĩaa Mbivilia kũsũngĩa ĩkũlyo o na yĩva yĩla namakũlya. Nĩnamanyie kana Mbivilia nĩyo yatumĩte methĩwa me andũ aseo. Nĩnamanyie kana o nakwa nĩnaaĩlĩte kwĩka moalyũku maingĩ nĩ kenda nĩtw’ĩke ũmwe woo.

Vate nzika, nĩnaaĩlĩte kwĩka moalyũku manene mũno nũndũ nekalaa ta mũndũ mũka. Nĩnaaĩlĩte kwĩka moalyũku ũneeninĩ wakwa, ũndũ neekuaa, mĩkĩĩle ya ngũa, mĩseũvĩlye ya nzw’ĩĩ, na itindo syakwa. Anyanyawa ma tene nĩmambĩĩie kũnthekeea maimbĩa, “Nĩkĩ ũkwĩka ũu? Ũnailye nesa mbeenĩ. Ndũkemanyĩsye Mbivilia. Vai kĩndũ kĩkwaĩe.” Ĩndĩ maũndũ ala maĩ vinya vyũ kũekana namo nĩ mwĩkalĩle wakwa mũvuku.

Ĩndĩ nĩneesĩ kana nĩ ũndũ ũtonyeka mũndũ akeka moalyũku manene nũndũ Ndeto ii sya Mbivilia, ila syĩ ĩandĩkonĩ ya 1 Akolintho 6:9-11, nĩsyangiitie ngoo. Syaĩtye: “No mwĩsĩ kana andũ mate alũngalu maikatiĩwa Ũsumbĩ wa Ngai? Mũikakengeke. Andũ ala ilaalai, athaithi ma mĩvw’anano, mathaaa, aũme ala metusaa aka, aũme ala makomaa na aũme . . . maikatiĩwa Ũsumbĩ wa Ngai. Na amwe menyu tene mailye ũu. Ĩndĩ nĩmwathambiw’e.” Ĩvindanĩ yĩu Yeova nĩwatetheeisye andũ meke moalyũku, o nakwa nĩwandetheeisye. Nĩnaminie myaka mingĩ nditata kwĩka moalyũku, ĩndĩ kũmanyĩw’a nĩ Ngũsĩ, na wendo ũla mambonisye nĩkwandetheeisye mũno.

MOATHIMO ALA NĨKWATĨTE: Ũmũnthĩ, nĩkalaa nesa. Nĩnĩtwaanĩte, na nĩ na kĩveti kyakwa nĩtũmanyĩasya kĩmwana kitũ kũatĩĩa myolooto ya Mbivilia. Yu nĩnatiie vyũ mwĩkalĩle wakwa wa tene, na nĩnĩtanĩaa moathimo maingĩ ma kĩ-veva na nĩngwatĩte ianda. Nĩthĩawa nĩ mũtumĩa wa kĩkundi, na nĩnĩtetheesye angĩ makemanyĩsya ũw’o wa Ndeto ya Ngai. Moalyũku ala neekie nĩmatanĩthisye inyia-akwa mũno nginya eetĩkĩla kwĩmanyĩsya Mbivilia na avatiswa, na kuma ĩvindanĩ yĩu nĩ Ngũsĩ. O nake mwĩĩtu-a-mwaitũ weethĩawa na mwĩkalĩle mũthũku nĩwatw’ĩkie Ngũsĩ ya Yeova.

O namo andũ amwe ala mambĩsĩ navu ĩtina maasyaa kana nĩnaalyũkile natw’ĩka mũndũ mũseo. Na nĩnĩsĩ kĩla kyatumie nĩka moalyũku asu onthe. Navu ĩtina nĩnatatie kũmantha ũtethyo kwa andũ asomu ĩndĩ manenga ũtao mũthũku. Ĩndĩ Yeova nĩwandetheeisye mũno. O na kau neew’aa nde wa vata, nĩwaeleiwe ũndũ ũsu na ambony’a wendo na eethĩwa na wũmĩĩsyo. Kĩla kyatumie nĩalyũka nĩ kwona kana Ngai ũsu mũseo, mũĩ, na wĩ wendo no angelewe na no ende nĩthĩwe nĩ mũtanu.

“Neew’aa nĩ Nyioka, nde Mwĩanĩe na Nĩ Vathei.”​—KAZUHIRO KUNIMOCHI

ASYAIWE MWAKA WA: 1951

NTHĨ ĨLA WUMĨTE: JAPAN

ĨVINDA ĨVĨTU: AĨ NGUMA MASINDANONĨ MA KŨTWAA KĨSULULU

KWĨANA KWAKWA: Neanĩie taoni yĩ kĩlĩndĩnĩ kĩsionĩ kĩtawa Shizuoka, nthĩ ya Japan, vala mũsyĩ witũ wa andũ nyanya wekalaa kasũmbanĩ kanini. Ĩthe-akwa aĩ na nduka ya isululu. Kuma nĩ mũnini, nĩwandwaaa ngeloele masindano ma isululu na kĩu kyatuma nendeew’a nĩ ĩthaũ yĩu. Kwoou ĩthe-akwa ambĩĩa kwĩka mũvango nĩ kenda nĩlika masindanonĩ ma kũtwaa kĩsululu. Yĩla naĩ sukulu ya mũsingi, nĩweekĩie kĩthito amanyĩsye kũtwaa kĩsululu. Nĩ sekondalĩ nĩnasindie mavinda atatũ kĩatĩanĩsyo mathaũnĩ ma kĩla mwaka ma kũtwaa kĩsululu. Nĩnanengiwe mwanya wa kũthi yunivasĩtĩ, ĩndĩ natw’a kũthi sukulu ya kũsomea kũtwaa kĩsululu. Nĩ na myaka 19, nĩnatw’ĩkie mũtwai wa kĩsululu wa kũĩvwa.

Kũvikĩa vau kĩeleelo kyakwa kyaĩ kũtw’ĩka mũtwai wa kĩsululu ũla mũseo vyũ Japan. Nĩnavangĩte kũmantha mbesa mbingĩ nĩ kana mũsyĩ witũ ndũkaaĩthĩwe na thĩna o na ũmwe. Kwoou nĩnatwie kwĩkĩa kĩthito vyũ kwĩmanyĩsya kũtwaa kĩsululu. Yĩla neew’a ta ve ũndũ ũkwenda kũnema ngĩka masoesi, nĩnasũanĩaa kana nasyaiwe nĩtw’ĩke mũtwai wa kĩsululu na no nginya nĩendeee o na vekala ata! Na ũu nĩw’o neekie. Kĩthito kyakwa nĩkyambĩĩie kũsyaa matunda. Mwaka wakwa wa mbee nĩnasindie kĩkombe kya ala mate na ũtũĩka mwingĩ ĩthaũnĩ yĩu. Mwakanĩ wakwa wa kelĩ, nĩnanyuviwe kũlika ĩthaũnĩ ya kũmantha mũsindi ũla mũnene wa ĩthaũ ya kũtwaa kĩsululu Japan. Mavinda thanthatũ nĩnookie namba ilĩ ĩthaũnĩ yĩu.

Nĩkwĩthĩwa nĩnaendeeie kũtalwa katĩ wa andũ ala me na mwanya mũseo wa kũsinda ĩthaũ yĩu, nĩnambĩĩe kwĩtwa mũndũ wĩ maaũ me vinya wa Tokai, kĩsio kĩ Japan. Nendete masindano mũno. Nĩvavikie vandũ nambĩĩa kũkĩwa nũndũ ndyeew’ĩaa ala angĩ tei twalika masindanonĩ. Nĩnakwatie mbesa mbingĩ nginya weethĩa no nĩthooe kĩla ngwenda. Nĩnathooie nyũmba yĩ na vandũ va kwĩkĩa masoesi ve na masinĩ ila nzeo vyũ. Nĩnathooie ngalĩ kuma nthĩ ĩngĩ ĩla thooa wayo wathengeee thooa wa nyũmba ĩsu. Nĩ kenda ndikaathĩne nĩ mbesa nĩnambĩĩie viasala ya kũthooa na kũthoosya nyũmba o vamwe na kũthoosya shares.

Ĩndĩ o na vailye ũu, neew’aa nĩ nyioka, nde mwĩanĩe na nĩ vathei. Ĩvindanĩ yĩu nĩnatwaanĩte na naĩ na syana, ĩndĩ mavinda maingĩ ndyeethĩawa na wũmĩĩsyo kwelekela mũsyĩ wakwa. Kaũndũ kanini kaĩ katonya kũtuma nĩw’ĩa kĩveti kyakwa na syana syakwa woo. Nĩmekalaa metũĩĩe na kũsiasya ũthyũ wakwa nĩ kenda mamanye ethĩwa nĩnĩthatĩte.

Ĩtina wa ĩvinda, kĩveti kyakwa nĩkyambĩĩie kwĩmanyĩsya Mbivilia na Ngũsĩ sya Yeova. Kwĩka ũu nĩkwatumie kĩka moalyũku maingĩ. Nĩkyambĩie kĩenda kũthi maũmbanonĩ ma Ngũsĩ, na kwoou natw’a tũthi ithyonthe ta mũsyĩ. Nĩngũlilikana wĩoo ũla mũtumĩa ũmwe wa kĩkundi wanthokeie mũsyĩ na nambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia nake. Maũndũ ala neemanyĩisye nĩmangiitie ngoo mũno.

ŨNDŨ MBIVILIA YAALYŨLILE MWĨKALĨLE WAKWA: Ndikolwa ũndũ kũsoma ĩandĩko ya Aeveso 5:5 kwangiitie ngoo mũno. Yaĩtye atĩĩ: “Vaiĩ kĩlaalai kana mũndũ mũvuku kana mũndũ wĩ ĩtomo, ũu nĩ kwasya mũthaithi wa mĩvw’anano, wĩ na ũtiĩwa Ũsumbĩnĩ wa Klĩsto na wa Ngai.” Nĩnaeleiwe kana masindano ma isululu maendanasya na kũtha kalata na kĩu no kĩtume mũndũ ethĩwa na veva wa ĩtomo. Wasya wakwa wa ngoo nĩwambĩĩie kũnthĩny’a. Nĩnamanyie kana ethĩwa nĩngwenda kũmwendeesya Yeova Ngai, yaĩ no nginya nĩekane na mathaũ asu. Ĩndĩ kwĩka ũtwi ũsu kũyaĩ laisi.

Mwakanĩ ũsu naĩ nĩneanĩsya maũndũ ma vata masindanonĩ makwa kwĩ ĩvinda yĩngĩ o na yĩva, na nendaa kũendeea. Ĩndĩ nĩneethĩie kana kwĩmanyĩsya Mbivilia kwatumaa nĩw’a nĩ na mũuo na nĩuĩtye, kĩvathũkany’o vyũ na veva ũla naĩ naw’o wa kũsinda mathaũnĩ! Nĩnaendie masindanonĩ katatũ ĩtina wa kwambĩĩa kwĩmanyĩsya Mbivilia, ĩndĩ kĩlĩkonĩ kyakwa ndyeeyũmbanĩtye kũekana vyũ na mathaũ asu. O na ĩngĩ, noonaa neeka ũu nĩngwasya kĩla neekwatasya kũsũvĩa andũ makwa. Neew’aa nĩ mũsaanĩsye, ndatonya kũsyoka ĩtina kana kũthi mbee, o na andũ ma mũsyĩ witũ nĩmandũlaa ngoo nũndũ wa kwĩthĩwa nĩneemanyĩasya. Ĩthe-akwa nĩwakwie ngoo mũno. Nĩkwĩthĩwa ndyeesĩ ũtwi ũla naaĩle kwĩka, nĩnakwie ngoo mũno na nakwatwa nĩ itau sya nda.

Kĩla kyandetheeisye kũmĩĩsya ĩvindanĩ yĩu yũmũ nĩ kũendeea kwĩmanyĩsya Mbivilia na kũthi maũmbanonĩ ma Ngũsĩ sya Yeova. Kavola kwa kavola, mũĩkĩĩo wakwa nĩwaendeeie kũlũlũmĩĩla. Nĩnamũvoyie Yeova ethukĩĩsye mboya syakwa na aindetheesya none kana kwa w’o nũsyĩw’aa. O na nĩnaekie kũthĩnĩka mũno yĩla kĩveti kyakwa kyandavisye kana kĩyaĩ na vata wa kwĩkala nyũmbanĩ nene nĩ kenda kĩthĩwe na ũtanu. Kavola kwa kavola, nĩneekie maendeeo.

MOATHIMO ALA NĨKWATĨTE: Nĩnamanyie kana ndeto sya Yesũ ila syĩ ĩandĩkonĩ ya Mathayo 6:33 nĩ sya w’o vyũ. Aisye atĩĩ: “Endeeai ĩndĩ kũmantha mbee Ũsumbĩ na ũlũngalu wake, na syĩndũ isu ingĩ syonthe mũkongeleelwa.” Vaiĩ ĩvinda twaakosa “syĩndũ isu ingĩ” Yesũ wawetaa, ila nĩ maũndũ ala ma vata thayũnĩ. O na kau mũsaala ũla nakwataa yĩla naĩ mathaũnĩ nĩ vakuvĩ kũndũ 30 kwa ũla ngwataa ũmũnthĩ, kwa ĩvinda ya myaka 20 mĩvĩtu tũyaakosa kĩndũ nĩ na mũsyĩ wakwa.

Na ũndũ ũngĩ wa vata nĩ kana, yĩla nathũkũma kana nathaitha na athaithi ala angĩ, nĩw’aa nĩ mwĩanĩe na nĩ mũtanu kĩvathũkany’o vyũ na ũndũ new’aa na vau ĩtina. Nonaa ĩvinda yĩvĩtĩte na mĩtũkĩ. O na nĩthĩĩtwe ndyĩkalany’a nesa na andũ makwa. Ana makwa atatũ na iveti syoo methĩĩtwe maimũthũkũma Yeova me aĩkĩĩku.