Genda ha biroho

Baibuli Ehindura Obwomeezi

Baibuli Ehindura Obwomeezi

Baibuli Ehindura Obwomeezi

KIKI ekyaletiire omusigazi omujeemu kandi atayehikyaga abantu kwega kugonza abantu n’okubakonyera? Kiki ekyaletiire omusaija mu Mexico kuleka obusiihani? Habwaki omu h’abavugi be gaali ruranganwa omu ihanga lya Japan yasigireho kuvuga egaali kusobora kuheereza Ruhanga? Soma orole ekibarukutugambira.

“Nkaba Nyine Emyehembo, Ntaine Ngeso Kandi Nyine Ekiniga.”​—DENNIS O’BEIRNE

AKAZAARWA: 1958

IHANGA: ENGLAND

EBYAFAAYO: AKABA ALI MUJEEMU KANDI TIYAYEHIKYAGA ABANTU

OBWOMEEZI BWANGE OBWA KARA: Harubaju rwa isenyowe, eka yaitu eruga omu Ireland, kandi nkakurra omu diini y’Abakatuliki. Nakiraga kugenda omu kelezia nyenka n’obukiraaba ngu tinagonzaaga kugendayo. Baitu nabwo, nkaba nyine enjaara ey’eby’omwoyo. Butoosa, nasabaga esaara ya Mukama waitu, kandi ninyijuka nimbyama ha kitabu kyange nintekerezaaho amakuru g’esaara egi. Nalengahoga kugicwamu ebicweka nukwo ndengeho kwetegereza buli kicweka ekikirukumanyisa.

Omu myaka yange ey’obusigazi, nketeranizaaho ekitebe ekirukumanywa nka Rastafarian movement. Ekindi, nkatandika kugonza eby’obulemi kandi nayeteranizaaho ekitebe eky’eby’obulemi ekirukumanywa nka Anti-Nazi League. Baitu nkejumbira muno omu bintu ebyayolekaga entekereza ey’obujeemu. Nakozesaaga ebitokooza bwongo, kukira muno, enjaahi niyo nakozesaaga haihi buli kiro. Habwokuba n’entekereza ey’obutefeerayo, nanywaga amaarwa maingi, ninteeka obwomeezi bwange omu kabi, kandi tinafaahoga abantu abandi. Tinagonzaaga kunywana abantu, rundi kubaza nabo oihireho obunaroraga ngu obundi ebibarukubazaaho nibingasira. Tinagonzaaga n’okuteerwa ebisisani. Obuntekerezaaho omulingo nayetwazamuga, nkirora ngu nkaba nyine emyehembo, ntaine ngeso kandi ndi muntu w’ekiniga. Oihireho, omuntu ounabaga manyire nuwe nagabiraga kandi nimugirra embabazi.

Obunahikize emyaka nka 20, nkagonza kumanya ebiri omu Baibuli. Munywani wange ow’akaba natunda ebitokooza bwongo akaba atandikire kwega Baibuli obw’akaba ali omu nkomo, kandi tukamara obwire oburaihire nitubazaaho ediini, amakanisa hamu n’ekiikaro Sitaani ekyaine omu nsi. Nkagura Baibuli kandi natandika kugisoma. Nyowe na munywani wange twasomaga enkarra kuruga omu Baibuli, tubazaaho ebitwegere kandi hanyuma tubazaaho ekizirukumanyisa. Kinu tukakikora kumara ameezi maingi.

Bimu ha bintu ebitwarozere omu nkarra ezitwasomaga nibyo ngu: tuli omu biro eby’empero eby’ensi enu; Abakristaayo basemeriire kutebeza amakuru amarungi ag’Obukama bwa Ruhanga; tibasemeriire kuba b’ensi ekirukutwarramu kutejumbira omu by’obulemi; kandi ngu Baibuli eha obuhabuzi oburungi okirukuhika ha ngeso. Tukakyerorra ngu Baibuli ehikire kandi ngu haine kuba haliyo ediini ey’amananu. Baitu niyo eha? Tukatekerezaaho ediini nyingi ezimanyirwe n’omulingo betwaza, nibejumbira n’omu by’obulemi, tinukwo Yesu yayetwazaaga. Tukakimanyiraho ngu Ruhanga tarukubakozesa, nahabweki tukacwamu kuseruliiriza ha diini ezitamanyirwe muno turole obuziraaba nizegesa amananu.

Twatangatanganaga n’abahondezi b’ediini ezi kandi twabakaguzaaga ebikaguzo bingi ebirukwahukana. Tukaba tumanyire Baibuli eky’egamba ha buli kikaguzo, nahabweki twali nitusobora kumanya obubaraaba bagarukiremu ebirukwikiranganiza na Baibuli. Hanyuma y’okutangatangana oku, nasabaga hali Ruhanga ningamba nti: ‘Abantu abo obubaraaba nibakiikirra ediini ey’amananu, caali nkonyera ntunge ekihika ky’okwongera kubatangatangana.’ Baitu na hanyuma y’ebi byona, nkaba ntakatungire guruupu eyagarukiremu ebikaguzo byaitu nekozesa Baibuli kandi ntatunge ekihika ky’okugonza kwongera kubatangatangana.

Hakumalirra, nyowe na munywani wange tukatangatangana Abakaiso ba Yahwe. Nk’oku twakoraga, tukabakaguza ebikaguzo nibyo bimu, baitu bakabigarukamu nibakozesa Baibuli. Ebibaatugarukiremu bikaba nibisisanira kimu n’ebyo ebitwali twegere. Nahabweki tukagumizaamu n’okubakaguza ebikaguzo ebindi ebitwali tutakatungire eby’okugarukamu kuruga omu Baibuli. Ekyokurorraho, tukabakaguza mulingo Ruhanga aroramu kunywa etaaba n’okukozesa ebitokooza bwongo. Nakyo bakakigarukamu nibakozesa Ekigambo kya Ruhanga. Tukaikiriza kugenda omu nsorrokano ha Kyombeko ky’Obukama.

Kikangumira omuno kugenda omu nsorrokano. Tinagonzaaga kuba mu bantu baingi kandi ntagonze abantu abasemeriirwe kandi abajwaire kurungi kwija namberendi. Nkaba nintekereza ngu abantu abamu abaali nibabaza nanyowe baali baine ebigendererwa ebibi, kandi ntagonze kwongera kugenda omu nsorrokano. Baitu nk’oku nakoraga, nkasaba Ruhanga kumpa ekihika ky’okwongera kutangatangana n’abantu banu obubaraaba nibakiikirra ediini ey’amananu, kandi nkatunga ekihika kingi eky’okwega Baibuli n’Abakaiso ba Yahwe.

OMULINGO BAIBULI YAHINDWIRE OBWOMEEZI BWANGE: Nkaba nkimanyire ngu nsemeriire kuleka kukozesa ebitokooza bwongo kandi nkasobora kubyecwaho. Ekyangumiire nukwo kuleka kunywa etaaba. Nkalengaho emirundi nyingi kugyecwaho baitu nalemwa. Obunahuliire ngu haroho abasoboire kuleka kunywa etaaba, nkasaba Yahwe ha nsonga egi. Kandi hanyuma, habw’obukonyezi bwa Yahwe, nkaleka kuginywa. Nkega omugaso ogw’okubaza na Yahwe omu kusaba ntarukumusereka ekintu kyona.

Empindahinduka endi ey’amaani eyinakozere kwali kuhinduramu enjwara yange. Omurundi gwange ogw’okubanza kugenda omu nsorrokano ha Kyombeko ky’Obukama, isoke lyange likaba lisongoire kandi liine erangi ya bururu. Hanyuma, nkalisiiga erangi ya kicunguwa. Nkaba njwaire jiini na jaketi ey’ehandikirweho ebigambo. Ntarole nsonga habwaki nsemeriire kuhinduramu n’obukiraaba ngu Abakaiso ba Yahwe bakalengaho kubazaaho nanyowe. Baitu hakumalirra, nkatekerezaaho 1 Yohana 2:15-17: “Mutaligonza ensi, nobubyakuba ebintu ebiri omu nsi. Omuntu wena obwagonza ensi, okugonza kwa Isitwe tikuli omuluwe.” Nkakimanya ngu kurabira omu nzooka yange, nkaba ningonza ensi kandi ngu nsemeriire kuhinduramu kwoleka okugonza kwange hali Ruhanga. Kandi eki nikyo nakozere.

Hanyuma y’akasumi nkakyetegereza ngu, tibali Bakaiso ba Yahwe bonka abakaba nibagonza ngende omu nsorrokano. Ekyahandiikirwe ekiri omu Abaheburaniya 10:24, 25 kikanyoleka ngu nikyo Ruhanga akaba nagonza nkole. Obunatandikire kugenda omu nsorrokano zoona n’okutandika kumanya abantu, nkacwamu kwehayo hali Yahwe kandi nabatizibwa.

OMULINGO NGASIIRWE: Nkwatwaho muno omulingo Yahwe atwikiriza kuba n’enkoragana ey’amaani nauwe. Embabazi ze n’okufaayo bindetiire kugonza kwegera ha kyokurorraho kye n’okuhondera ekyokurorraho kya Yesu Kristo omu bwomeezi bwange. (1 Petero 2:21) Nyegere ngu n’obundaaba nindengaho kuba n’emiringo ey’Ekikristaayo, ninkyasobora kwekorra encwamu. Nyekambire muno kukurakuraniza omutima ogw’okugonza n’okufaaho abandi. Ndengaho kwegera ha kyokurorraho kya Yesu omu mulingo ntwazaamu mukazi wange na mutabani wange. Ekindi nfaaho muno ab’oruganda na banyaanya itwe omu kitebe. Kuhondera ekyokurorraho kya Yesu kindetiire kuteekwamu ekitiinisa, okukyeha, n’okugonza abandi.

“Bakantwaza omu Mulingo ogw’Ekitiinisa.”​—GUADALUPE VILLARREAL

AKAZAARWA: 1964

IHANGA: MEXICO

EBYAFAAYO: MUSIIHANI

OBWOMEEZI BWANGE OBWA KARA: Nkaba ndi omu h’abaana musaanju abaakuliire omu kiikaro kya Hermosillo, omu Sonora, Mexico, ekiikaro ekirumu obunaku bwingi. Ise nyowe akafa obunkaba nkyali muto, nahabweki nyina nyowe akaba aine kukora n’amaani kuturolerra. Narubasaaga ebigere habwokuba twali tutaine sente z’okugura enkaito. Obunkaba nkyali muto, nkatandika kukora nukwo nkonyereho omu kuhikiriza ebyetaago by’eka. Kusisanaho n’eka ezindi, itwena twaikaraga hamu.

Obwire oburukukira obwingi, nyina nyowe yabaga ataroho kutulinda. Obunkaba nyine emyaka 6, haroho omwojo ow’emyaka 15 ayatandikire kunsobyaho. Ekintu kinu kikagumizaamu kumara obwire bwingi. Kimu ha bintu ebyarugiremu nikyo ngu nkabuzabuzibwa muno obukyahikire ha kuterana. Nkatekereza ngu kihikire kuhurra n’osikiirizibwa abasaija. Obunaserwire obukonyezi hali badakitaali rundi abapadiri, bakangumya ngu nkaba ntaine kizibu kandi ngu enyehurra zange zikaba ziri za buli kiro.

Obunkaba nyine emyaka 14, nkatandika kujwara n’okwetwaza nk’omukuuhya. Nkaikara nti kumara emyaka 11 eyahondiireho kandi n’ekindi, naikaraga n’abasaija abarukwahukana kasumi ako. Hanyuma nkega kukora isoke kandi n’akora saluuni. Baitu nkaba ntaine okusemererwa. Nkaraba omu bwomeezi obw’okubonabona kandi nahurraga ngu ngobeziibwe. Nkakyetegereza ngu ebinkaba ninkora byali bitahikire. Nkatandika kwekaguza, ‘Haliyo abantu abarungi kandi ab’omugaso?’

Nkatekerezaaho munyaanya nyowe. Akatandika kwega Baibuli n’Abakaiso ba Yahwe kandi hanyuma yabatizibwa. Yangambirahoga eby’akaba nayega, baitu ntabiteho mutima. Baitu nabwo, nayegombaga omulingo yatwazamuga obwomeezi bwe hamu n’obuswere bwe. Naroraga ngu uwe na iba mali baagonzanganaga kandi baatekamugangana ekitiinisa. Batwazaagangana omu mulingo ogw’embabazi. Hanyuma y’akasumi, omu h’Abakaiso ba Yahwe akatandika kunyegesa Baibuli. Ha kubanza, nayegaga baitu ntakutaho omutima. Hanyuma ebintu bikahinduka.

OMULINGO BAIBULI YAHINDWIREMU OBWOMEEZI BWANGE: Abakaiso ba Yahwe bakandaaliza ha rumu ha nsorrokano zaabo kandi nkagendayo. Ebinarozereyo bikambeera bihyaka. Abantu abarukukira obwingi bansekerezaaga baitu Abakaiso ba Yahwe batakikole. Bakandamukya omu mulingo ogw’embabazi kandi bantwaza omu mulingo ogw’ekitiinisa. Nkakwatwaho muno.

Nkeyongera kugonza Abakaiso ba Yahwe obunagenzere ha rusorrokano orukooto. Nkakirora ngu n’omu guruupu ez’abantu abaingi, abantu banu bakaba bali nka munyaanya nyowe baine okugonza kandi b’amananu. Nkekaguza enu obu eraaba niyo guruupu y’abantu abarungi kandi ab’omugaso abankaba ninserra kumara obwire bwingi. Okugonza kwabo, obumu bwabo hamu n’omulingo baakozesaamuga Baibuli kugarukamu buli kikaguzo bikampuniiriza. Nkakyetegereza ngu Baibuli niyo yabaleteraga kuba bantu barungi. Ekindi, nkakyetegereza ngu nyine kukora empindahinduka z’amaani kusobora kuba omu hali bo.

N’ekindi nkaba nyine kuhindurra kimu engeso zange habwokuba nayetwazaaga nk’abakazi. Nkaba nyine kuhinduramu embaza yange, engeso, enjwara, isoke hamu n’abanywani. Abaali banywani bange bakatandika kunkunganiza nibagamba ngu: “Habwaki n’okora ekintu kinu? N’osobora kwikara nk’oku okaba oli. Oteega Baibuli. Oine buli kimu.” Baitu ebintu ebyakizireyo kungumira kuleka nibyo ebikorwa byange eby’obusiihani.

Baitu nabwo, nkaba manyire ngu ninsobora kukora empindahinduka ez’amaani habwokuba ebigambo bya Baibuli ebiri omu 1 Abakolinso 6:9-11 byali bimpikire ha mutima ebirukugamba ngu: “Rundi timumanyire ngu abokutahikirra tibaligwetwa obukama bwa Ruhanga? Mutalibihibwa: nobubakuba abanjuka, nobubakuba abaramya ebisisani, nobubakuba abasihani, nobubakuba abafoka abakazi, nobubakuba abakuhya . . . tibaligwetwa bukama bwa Ruhanga. Kandi abamu omulinywe nukwo mwasisaine muti: baitu mukoga.” Yahwe akakonyera abantu kasumi ako kukora empindahinduka, nanyowe n’asobora kunkonyera. Kikantwarra emyaka n’amaani maingi, baitu obuhabuzi n’okugonza kw’Abakaiso ba Yahwe bikankonyera muno.

OMULINGO NGASIIRWE: Kasumi kanu, nyine obwomeezi oburungi. Nswire, kandi nyowe na mukazi wange tuliyo nitwegesa mutabani waitu kuhondera emisingi ya Baibuli omu bwomeezi bwe. Obwomeezi bwange obwa kara hati mbusigire enyuma kandi ninyegondeza omu birungi bingi eby’omwoyo n’emigisa nyingi. Nimpereza nk’omugurusi omu kitebe kandi nsoboire kukonyera abandi kwega amananu agali omu Kigambo kya Ruhanga. Empindahinduka ezinakozere omu bwomeezi bwange zikasemeza muno nyina nyowe, yaikiriza kwega Baibuli kandi hati ali Mukristaayo anyakubatiziibwe. Munyaanya nyowe ondi nauwe ow’akaba ali omu bwomeezi nk’obwange akafooka omu h’Abakaiso ba Yahwe.

Abantu abamu abaali bamanyire obwomeezi bwange obwa kara hati bakirora ngu mpindukiire kimu. Kandi nimanya ekinkonyiire kurora nakora empindahinduka ezi. Enyumaho nkaba nserwire obuhabuzi omu bantu abakugu baitu bakampa obubi. Baitu, Yahwe mali akankonyera. N’obukiraaba ngu nkaba ninyehurra nk’owataine mugaso, akaamanya kandi yantwaza omu mulingo ogw’okugonza n’okugumiisiriza. Kukimanya ngu Ruhanga ow’arukuhuniiriza, omugezi kandi ow’okugonza akaamanya kandi yagonza ntunge obwomeezi oburungi, kikaletaho empindahinduka y’amaani.

“Nkehurra ntaine okumarwa, ndi nyenka, kandi nyine ekirukumburaho.”​—KAZUHIRO KUNIMOCHI

AKAZAARWA: 1951

IHANGA: JAPAN

EBYAFAAYO: YAVUGAGA OBUGAALI BW’EMPAKA

OBWOMEEZI BWANGE OBWA KARA: Nkakurra omu Shizuoka Prefecture, Japan, etawuni enyakuli haihi n’enyanja kandi eculiire, eka yaitu ekaba erumu abantu munaana kandi itwena twaikaraga omu kaju akataito. Isenyowe akaba aine eduuka y’egaali kandi yazikanikaga. Kuruga omu buto bwange, yantwaraga kurora empaka z’obugaali kandi nkatandika kugonza omuzaano gunu. Isenyowe akatandika kuntekaniriza nukwo nsobole kufooka mukugu omu kuvuga egaalai z’empaka. Obunkaba ndi omu kilaasi eza hansi, akatandika kuntendeka. Obukaba ndi omu siniya, nkasinga empaka z’obugaali ez’ihanga lyona ezabahoga buli mwaka emirundi esatu ehonderaine. Bakanyeta kugenda kusomera ha yunivasite, baitu nkacwamu kugendera kimu omu isomero ly’abavugi b’obugaali. Obunahikize emyaka 19, nkafooka omuvugi w’egaali omukugu.

Omu kasumi ako, ekigendererwa kyange kikaba kiri ky’okuba muvugi w’egaali arukukirayo omu Japan. Nkakora entekaniza ey’okuba na sente nyingi nukwo nsobole kuhikyaho ab’eka yange obwomeezi oburungi. Nkateeka amaani gange goona omu kutendekwa. Okutendekwa obukwagumaga, rundi empaka obuzagumaga, naikaraga ninyegambira ngu nkazaarwa kuvuga egaali kandi ngu ekinkaba nyine kukora nukwo kugumizaamu! Kandi eki nikyo nakozere. Nkatandika kutunga ebirungi kuruga omu bwekambi bwange. Omu mwaka gwange ogw’okubanza, nkakwata ekiikaro ky’okubanza omu mpaka ez’abavugi b’egaali abahyaka. Omu mwaka gwange ogw’akabiri, nkaikirizibwa kutaaha omu mpaka ezirugamu omuvugi w’egaali arukukira omu Japan yoona. Nkejumbira omu mpaka emirundi mukaaga, kandi naikaraga nimba wakabiri.

Obunaikaire omu rulengo orwa haiguru omu mpaka ez’okusinga ebisembo, nkamanywa nkomusaija ow’amaani kuruga omu kicweka ekirukwetwa Tokai omu Japan. Nagonzaga muno akaliitango. Hanyuma y’akasumi, abantu bakatandika kuntiina habwokuba nkaba ntakwatirwa omuntu wena embabazi obutwabaga tuli omu mpaka. Entahya yange ekeyongera, kandi nkarora ngu nkaba ninsobora kugura buli kimu ekinagonzaaga. Nkagura enju enyakurumu ekisiika ekirumu ebyoma eby’omulembe ebyokunkonyera kukora ebisasaizi. Nkagura motoka eya sente nyingi ezaali nizisobora kugura enju yange. Kusobora kutunga obulinzi, nkatandika kuteeka sente zange omu bizineesi z’amaju n’okugura emigabo omu bitongole eby’amaani.

Baitu nabwo, nkahurra ntamazirwe, ndi nyenka, kandi nyine ekirukumburaho. Omu kasumi ako, nkaba nswire kandi nyine abaana, baitu obwire oburukukira obwingi tinagumiisirizaaga ab’omu ka yange. Nakwatirwaga mukazi wange n’abaana bange ekiniga na ha bintu ebitaito. Bakatandika kundora ha maiso beralikiriire kurora obundaaba mbihiirwe.

Baitu hanyuma y’obwire, mukazi wange akatandika kwega Baibuli n’Abakaiso ba Yahwe. Eki kikaleetaho empindahinduka nyingi. Akangambira ngu akaba n’agonza kuba omu nsorrokano ez’Abakaiso ba Yahwe, nahabweki nkacwamu ngu tugende itwena nk’eka. Nahati ninkyaijuka obwire bw’ekiro nambere omugurusi yanteriire esimu kandi y’atandika kunyegesa Baibuli. Ebinayegere bikankwataho muno.

OMULINGO BAIBULI YAHINDWIRE OBWOMEEZI BWANGE: Tindyebwa omulingo nakwasirweho obunasomere Abefeso 5:5. Nihagamba ngu: “Nobwakuba omusihani, nobukwakuba atasemiire, nobukwakuba omwegombi, nuwe muramyi webisisani, tibaligwetwa Obukama bwa Kristo na Ruhanga.” Nkarora ngu empaka z’amagaali zikaba ziine akakwate n’ejaara kandi gwali muzaano ogurukukurakuraniza omururu. Omuntu wange ow’omunda akatandika kundumiiriza. Nkakimanya ngu obundaaba ningonza kusemeza Yahwe Ruhanga, nkaba nyine kuleka kuvuga empaka z’amagaali. Baitu, kitanyanguhire kukora encwamu.

Nubwo nkaba naakamara kumaliriza omwaka ogw’okuvuga empaka z’amagaali ogwakizireyo kuba murungi, kandi nkaba ninkyagonza kugumizaamu. Nkakirora ngu kwega Baibuli kyandeteraga obusinge n’okutekaana omu bitekerezo, ekirukwahukana n’omulingo nayehurraga obunabaga ningonza kusinga empaka! Nkejumbira omu mpaka emirundi esatu yonka hanyuma y’okutandika kwega Baibuli, baitu omutima gwange gukaba gutakarugiire kimu omu mpaka z’amagaali. Nkaba ntamanyire n’omulingo ndasagika eka yange. Nkasoberwa, nkaba ntasobora kugumizaamu rundi kugaruka enyuma, kandi abanyabuzaale bange bakatandika kuhakaniza okwikiriza kwange okuhyaka. Isenyowe akabiihirwa muno. Habw’okweralikirra, nkeyongera kwenuuba kandi kyandugirramu kurwara alisaazi.

Ekyankonyiire kuraba omu nyikara egi nukwo kweyongera kwega Baibuli n’okugenda omu nsorrokano z’Abakaiso ba Yahwe. Mpora mpora, okwikiriza kwange kukakura. Nkesengereza Yahwe kuhurra esaara zange kandi ankonyere kukirora ngu mali nazihurra. Okweralikirra kwange kukeyongera kukeeha hanyuma ya mukazi wange kungambira ngu tarukwetaaga kuba munju enkooto kusobora kusemererwa. Mpora mpora nkakurakurana.

OMULINGO NGASIIRWE: Nkega ngu ebigambo bya Yesu ebirukusangwa omu Matayo 6:33 mali bihikire. Akagamba ngu: “Mubanze muserre Obukamabwe, nokuhikirrakwe, nebi byona mulibyongerwaho.” Titukaburwaga “nebi byona” Yesu ebiyabalizeeho, nibyo ebyetaago byaitu. N’obukiraaba ngu entahya yange kasumi kanu eri obucweka 30 ha 100 ha sente ezinatungaga nk’omuvugi w’egaali z’empaka, nyowe n’eka yange titukaburwahoga kintu kyona omu myaka 20 ey’ehingwire.

N’ekirukukirayo, obumara obwire n’Abakristaayo bagenzi bange, nkejumbira omu bintu eby’omwoyo, ntunga okusemererwa n’okumarwa ebinkaba ntakatungaga omu bwomeezi bwange. Mali obwire nibwiruka. Eka yange eyeyongiire kubamu okusemererwa. Batabani bange basatu hamu nabakazi baabo boona bali baheereza ba Yahwe abesigwa.