Pextim was tas haupste is. Ti Piipel saat: “Tas teyer sicher sayt iwer was fer tinge wichticher sin.” (Filiper 1:10) Mach een list fon ti tinge woos tuu mache must un pextim was wichtich, aylich, orer ops wichtich un aylich is. Erinert tich tas etwas khan wichtich sin, tsum payxpiil, esmitel khaafer keen, awer is net imer aylich. Un was aylich khan aus siin, tsum payxpiil, kuke tayne liipste telewisyoon prokram woo am aanfange is, khan net tas wichtiche sin. *

Mach pleen. Eklesyastes 10:10 saat: “Wën ti aks xtum is un is net xaref kemacht, mus ma mee kraft mache; sich mit kluucheet aan xtele pringt kuute resultaat.” (Nova Versão Internacional) Was petayt tas? Soo wii eene woo hols rayst tuut weeniche tsayt ferliire wën tee eyerst ti aks xaref macht, khanst tuu aach peser tayn tsayt penutse wëns tuu tayn aktiwiteete in foer raus pleenst. Los fer xpeeter hin orer los im xtich tas woo net neetich is, woo ploos macht tas tuu tayn tsayt ferliirst un wërst miit. Un wën noch tsayt iwrich is, penuts fer een anerst aarwayt foer xafe. Wëns tuu tich pleen machst kriist tuu fiil mee kemacht.

Mach tayn leepe keweenliche. Lërn “nee” saan tsu tinge woo net wichtich sin orer woo ploos tsayt nëme. Tsu fiil sich iwer nëme khan mache tas tuu tich oone lust xpiirst un iwerlaat.

In tswayfele xteen un tings uf xupe. “Weer noom wint kukt, tuut net seeye; un weer noo ti wolke kukt, tuut net ërnte.” (Eklesyastes 11:4) Was petayt tas? Wëns tuu tich aan keweenst tings uf xupe kriist tuu weeniche kemacht un ferliirst tsayt. Een pauer woo waart tas tas weter perfëkt sol sin fer planse tuut im xtant niks seeye un aach net ërnte. In te selwich aat, wën mer net uf phase, khan pasiire tas ti angst fon ti unsicherheete fom leepe mache tas mer imer in tswayfele xteen. Orer im xtant tenk mer tas fer ëntxlus mache mise mer yeete kleenichkheet iwich te sache wise. Es is woer tas wën mer mise een wichtich ëntxlus mache, mise mer tas uns kuut iwerleer. Xpriiche 14:15 saat: “Weer kluuch is, tenkt kuut traan eep eyer yeete xrit kept.” Awer is sicher, tas yeete ëntxlus pringt een pisye unsicherheet. — Eklesyastes 11:6.

Tsu kenau sin. Tyako 3:17 saat: “Awer ti kluucheet fon oowe [orer fom Kot] is. . . kemeesich.” Tas is xeen wën yemant wil sayn pestes mache. Awer wën mer tsu fiil fon uns selepst waarte, khene mer uns untsufriite xpiire un ti aarwayt net fërtich kriin. Tsum payxpiil, wën yemant een nay xprooch am lërne is, mus tee ferxteen tas se als mool etliche wërter ferkheert aus xprecht un tas tee too fon lërnt. Awer, tee woo tsu kenau is khan angst hon fer etwas ferkheertes xpreche un tas khan mache tas tee net foran khomt in sayn lërnung. Es is kuut wën mer keweenlich sin un wise was mer wërklich mache khene. Xpriiche 11:2 saat: “Ti kluucheet is mit ti keweenliche.” Ti keweenliche un teemuutiche sin net tsu ërnst mit sich selepst un tuun soo kaar lache iwich sich selepst.

Say kemeesich mit tayn aarwayt un ferkniichung. “Es is peser een hant fol mit ruu wii een topelte hant fol mit xweer aarwayt un te wint noo xpringe.” (Eklesyastes 4:6) Weer sich aan keweent hot ausferxeemt xafe, hot khee tsayt fer te resultaat fon sayn “topelte hant fol mit xweer aarwayt” penutse. Awer te faulënser suucht raus “een topelte hant” fol mit ruu un ferliirt wichtich tsayt. Ti Piipel tuut uns uf muute reekelmeesich sin: xaf richtich un penuts te resultaat fon tayn aarwayt. Tas mache is een kexenk fon Kot. — Eklesyastes 5:19.

Xloof kenuuch. Ti Piipel saat: “Ich leye mich hin un xloofe in ruu.” (Psalm 4:8) Ti meyerste auskewakste layt mise unkefeer acht xtun xloofe yeete taach fer sich kuut xpiire in fiisix un emotsyonaal aat. Te xloof heleft uns aach fer peser lërne, wayl heleft acht hale un tas in ti ketanke hale. Tes weeche, xloofe is een aat fer ti tsayt kuut penutse. Net kenuuch xloofe, khan mache tas es xweer is fer lërne, khene feeler un unfal pasiire un aach mache tas mer ayerlich sin.

Realistixe opjetiiwe hon. “Es is peser tsufriite sin mit was ti aue siin wii treeme mit was mer winxe.” (Eklesyastes 6:9, NVI) Was lërnt uns tas? Een kluuche mënx lost net tas sayn wunxe orer traame sayn leepe kontroliire, haupstseechlich ti woo net meechlich sin tsu erfiile. Soo lost tee sich net hiner keen mit falxe propakante un laycht kelt kriin. Xtats tas, lërnt tee tsufriite sin mit was se wërklich hon khan — “mit was ti aue siin”.

Tenk mool noo was tuu klaapst iwer was richtich orer ferkheert is. Tas khan tich helfe raus kriin was kuut is, was wichtich is un was te weyert is. Wën tayn leepe een fletxe weyer, tan teet tas tich tsayche woo te fletxe mist hin keen. Tes weeche, wise was richtich is khan tich helfe pextime was wichtich in tayn leepe is un peser tayn tsayt penutse. Woo khanst tuu tiise oryentiirunge fine? Fiil layt suuche se in te Piipel, wayl se erkhëne tas tii een kwel fon kroos kluucheet is. — Xpriiche 2:6, 7.

Xtel ti liip ufm eyerste plats. “Ti liip is ti perfekt aat fer ti eenichkheet samer hale”, saat Koloser 3:14. Oone liip, is es unmeechlich froo sin un sich kuut xpiire, haupstseechlich in te familye. Weer tas net ferxteen wil, im xtant aarwayt un kelt ufm eyerste plats xtele, paut sayn aychne unklik uf. Sicher, tes weeche saat ti Piipel soo oft tas ti liip te wichticher funtament im leepe is. — 1^te Korinter 13:1-3; 1^te Yoohan 4:8.

Los tich tsayt fer peser Kot khene lërne. Geoff hat een fraa woo iim keliipt hot, tswaay xeene khiner, kuute froynte un hat sayn aarwayt aarich kërn. Tee hot in een krankeauto kexaft, hot ti kranke keholef eep se tsum krankehaus hin khom sin. Awer, weeche sayn aarwayt hot tee oft mool kesiin eelent un toot. Tee hot sich kefroot: “Sol tas leepe wërklich soo sin?” Eene taach, hot tee piiplixe puplikatsyoone fon Yeehoowa sayn Tsayer kelees woo sayn frooch keantwort hot.

Geoff hot fer sayn fraa un khiner fertseel was eyer am lërne waar. Tii hon sich aach interesiirt, un ti kans familye hot aan kefang ti Piipel xtutiire. Tiise khëntnis hot tëne sayn leepe noch pesere kemacht un yets penutse se iire tsayt fer etwas woo wërklich wichtich is. Wayl se ti Piipel xtutiire, hon se yets ti xeen hofnung fer eewich leepe in een welt woos khee eelent un tings woo khee weyert hot mee kept. — Apokalipsis 21:3, 4.

Geoff sayn payxpiil macht uns tenke aan Yeesus sayn wërter: “Froo sin tii woo sayn kaystliche neetichkheete erkhëne.” (Matheus 5:3) Was mënst tuu, weyer tas net kuut tich een tsayt lose fer Kot peser khëne lërne? Kans sicher, kep tich tas ti neetich kluucheet fer tich kuut keen lose, net ploos in tayne taach, awer in tayn leepe.