Ghenda ahali omwatsi

OMWATSI OKWA KIDIPA

Ngoku Wanga Kolesya Ndeke Obuthuku Bwawu

Ngoku Wanga Kolesya Ndeke Obuthuku Bwawu

“Kunabya ngwithe endambi eyikaghunza!” Ekyo wabirikibugha mirundi mingahi? Ithwangana bugha thuthi, endambi y’enzira nguma eyikaleka abandu bosi ibingana, kundi ab’amaaka n’abagaga sibawithe endambi nene kwilhaba abandu abahisi n’abera. Eryongera okw’ekyo, abagaga kutse abera sibangayikanyirya endambi. Endambi yamabirilhaba, yikabya iyabirilhaba. Neryo kwesi eky’amenge kiri kithi thukolesaye ndeke endambi eya thuwithe. Thuthi? Lhangira esyonzira ini esyabiriwathikya abandu bangyi erikolesya ndeke endambi yabu.

Enzira 1: Thonda Ndeke Ebindu

Tsuka n’ebikulhu. E Biblia yikahabulha yithi, “Minya ndeke ebikulhu kutsibu.” (Abanya Filipi 1:10, NWT) Handika ebikulhu kutse ebikayithaghisibawa omwa byalhuba ebya wutholere erikolha, iwun’ibukire ngoku ekikulhu kutsibu​—ng’erighulha ebyalya​—kyanganabya isikiriyithaghisibawa lhuba-lhuba. N’ekyangabya nga kikayithaghisibawa omwa byalhuba​—ng’erihamba endambi y’erilebya endegheka ye tivi eyawanzire—​kyanganabya isi kikulhu.

Thegheka lhuba. “Embasa yamathuha, n’omundu amathendi thyalya oboya bwayo litholere iniakolha n’amaaka kutsibu,” Omugambuli 10:10 hathya. Hakongerako hathi: “Amenge akaletha endundi y’erithoka.” Erisomo ni ryahi? Thalhaya embasa yawu omw’ithegheka lhuba nuku wanga kolesya ndeke endambi yawu. Leka emibiiri eyithayithaghisibawa, eyanga kulira endambi. Wamalhangira iwunawithe endambi kundi wamabirighunzira omubiiri wawu w’okwa buthuku, busana naki iwuthakolha owundi mubiiri owakwamireko okwa ndegheka yawu? Erithegheka lhuba, kikaleka iwongera eryuwania emibiiri yawu, ng’omundu w’amenge oyukathyalhaya embasa yiwe.

Olhobaya engebe yawu. Igha erighana ebikabya nga si bikulhu kutse ebyanga kulira endambi. Emibiiri mingyi n’esyondegheka nyingyi byangan’ongera okwa maghaniryo kandi ibyakughunzako etseme.

Enzira 2: Yihighule Okwa Bikakulira Endambi

Eriyilhagha-lhagha n’erithend’ithwamu. “Oyukalebaya erihunga syendi syabiba. N’oyukalebaya ebithu syendi syaghesa.” (Omugambuli 11:4) Erisomo ni ryahi? Eriyilhagha-lhagha likalya endambi kandi likaleka omubiiri iniathakoleka. Omulimi oyukalinda obuthuku butsuke eryuwana isyendi syahera kutse eribiba. Kuthya, ithwangana lighira ebitsibu byethu erileka ithuthathwamu. Kutse ithwangana lengekania thuthi thutsuke eribana ebyosi ebikayithaghisibawa imuthwathwamu. Ni kwenene, erithwamu ndeke kikayithagha erisekulya n’eriyitheya ndeke. Emisyo 14:15 hathi, “Omugherekania akalebaya ndeke ngoku angaghenda.” Aliwe okwenene kuli kuthi erithwamu erinene mukabya erithika-thika.​—Omugambuli 11:6.

Erianza erikolha ebindu ng’oyuhikene. Yakobo 3:17 hathi, “Amenge awakalhua endatha [kutse oku Nyamuhanga] . . . ahehere [ni w’obuyitheghererya].” Ni kwenene erihiraho olhulengo lhw’ahighulhu olhw’erikoleramu ebindu ni kindu ekyuwene! Aliwe hanganayira ithwahiraho olhulengo lhw’ahighulhu kutsibu ekya thulhabirya ahisi kandi nibya ithwalemwa. Ng’eky’erileberyako, oyuk’igha owundi mubughe atholere iniabya inianayitheghekire erikolha ebisobyo, inianasi ngoku akendi bighirako. Aliwe oyukanza erikolha ebindu ng’oyuhikene, iniangana sagha eribugha ekithahikire​—amalengekania awakendi leka iniathathoka. Ni kibuya erikangania eriyikehya omwa bya thwanzire erikolha! Emisyo 11:2 hathi, “Amenge ali haghuma n’abakayolhobeka.” Kandi kwenene, abasi aho amaaka wabu akasubulira n’abayikehirye bakolhobaya emyatsi kandi mughulhu mungyi bakayisekerera.

“Omo kwenene ebindu siwuli bighulha omo sente. wukabighulha omw’ikolesya endambi.”​—What to Do Between Birth and Death

Enzira 3: Ibya n’Amalengekania Awatholere

Isiwaghemera okwa lhuhandi lhughuma bikahika okwa mubiiri n’eriyitsemesya. “Ekighanza kighuma kyoswire haghuma n’erithulera kyowene kwilhaba ebighanza bibiri ebyoswire n’omubiiri n’erikwamiririra erihunga.” (Omugambuli 4:6) Abakakolha emibiiri yabu buthalhuhuka, mughulhu mungyi bakayithalhaya okwa bibuya ebikalhua omwa “bighanza bibiri ebyoswire n’omubiiri.” Mughulhu wosi bakabya isibawithe endambi kutse akaghalha. Okwa lhundi lhuhandi, abaghatha bakanza “bighanza bibiri ebyoswire” eby’erilhuhuka kandi ibatsandya endambi. E Biblia yikathuhira mw’omuhwa ow’erithendi ghemera lhuhandi lhughuma: Kolha kutsibu wanatsemera ebibuya ebikalhwiririramu. Eritsema ng’eryo ni “lhusunzo lhwa Nyamuhanga.”​—Omugambuli 5:19.

Bana othulho othukaghunza. Omuhandiki we Biblia mwahandika athi, “Ngandighotsera n’eriyatho omwa buholho.” (Esyonyimbo 4:8) Abakulire abanene batholere ibaghotsera habw’esyosaha munani nuku babane akaghalha kinyamubiri, omw’iyowa, n’omwa bulengekania. Okw’ekyo, erighotsera ni kolesya ndeke endambi yawu kundi kikaleka iwahira amalengekania w’okwa kindu kandi iwathoka eryibuka, neryo ikyakuthokesya eryongera erigha. Aliwe erithendi ghotsera likahamba nabi okw’igha kandi mukalhua ebitsibu, ebisobyo, n’erihithana-hithana.

Hiraho ebilhubirirwa ebyo wanga hikako. “Kyuwene eritsemera ebyo ameso akalhangira kwilhaba omundu erighanga-ghanga busana n’esyongumbu siwe.” (Omugambuli 6:9, NWT) Enzumwa ni yahi? Ow’amenge syali lighira esyongumbu buyira sikathabalha oko engebe yiwe, kwilhabirirya esyongumbu esithatholere kutse esithe syang’ughuthibwa. Busana n’ekyo, syali thebibawa omwa bya bandu bakathererera. Omwakanya k’ekyo, ak’igha eritsemera ebyo angathoka​—ebyo meso wiwe akalhangira.

Enzira 4: Emibere Mibuya Yikusondole

Lebaya emibere yawu. Emibere yawu yikaleka iwathoka eriminya ekibuya, ekikulhu, n’ekitholere. Engebe yawu ku yabya ini musoha, emibere yawu iyikendi lhubirira omusoha oyo. Kwesi emibere mibuya yikakuwathikaya erihira ebikulhu by’embere omo ngebe n’erikolesya ndeke endambi yawu obuli saha kandi obuli kiro. Emibere eyuwene ng’eyo wangabanayo hayi? Abangyi bakasondayayo omwa Biblia, ibabanamo amenge awalengire kutsibu.​—Emisyo 2:6, 7.

Kolha olhwanzo mwa mubere wawu mukulhu. Olhwanzo “lhukahikanaya ebyosi haghuma omwa bughuma,” Abanya Kolosai 3:14 hathya. Sithwanga bana etseme y’okwenene n’obuholho omwa muthima, ahathe olhwanzo, kwilhabirirya omw’eka. Abandu abakagheghena ekwenene eyo, obundi omw’ihira obugaga kutse omubiiri w’embere, sibali bana etseme. Neryo kwesi busana n’enzumwa mbuya, e Biblia yikabugha yithi olhwanzo w’omubere mukulhu, kandi yikahulhagho mirundi mingyi.​—1 Abanya Korinto 13:1-3; 1 Yoane 4:8.

Hiraho endambi y’eby’obunyakirimu. Omulhume oyukahulhawamo Geoff aby’awithe omukali mubuya, abaana babiri batsemire, abanywani abuwene, n’omubiiri owuwene ow’obuthambiri. Nomwabine, omubiiri wiwe iniakaleka inialhangira abakaghalhawa n’abakaholha. Mwabulya athi, “Mbwino engebe ku yitholere eribya yithya?” Kiro kighuma mwasoma ekitabu ekiseghemere okwa Biblia ekyahulhukibawa n’Abema ba Yehova kandi amabana eby’erisubirya ebitholere.

Geoff mwasoborera mukali wiwe n’abaana biwe okwa by’abir’igha, nabu mubanzisibwa kutsibu. Ekyo mukyaleka efamile yiwe iyatsuka olhughendo lhw’obunyakirimu olhuwanaya esyongebe syabu kandi mukyabawathikya eryongera erikolesya ndeke endambi yabu. Kandi erigha lyabu lye Biblia mulyabaha amaha mabuyanga aw’engebe y’erikotha omwa kihugho kihya-kihya ekithemo eriaghalhwa.​—Eribisulirwa 21:3, 4.

Ekyalholirweko kya Geoff kikathwibukaya ebinywe bya Yesu Kristo ebyo abugha bino: “Obutseme buli oko basi ko bali n’obwagha bwa Nyamuhanga.” (Matayo 5:3) Wunanzire eriyihiriraho endambi ey’eritsomaniramo ekiyithawa kyawu ky’obunyakirimu? Okwenene kuli kuthi, sihali ekindi ekya wanga kolha ekyanga kuha amenge awuwene, butsira ahabw’ekiro kighuma, aliwe omwa ngebe yawu yosi.