Ir al contenido

TEMA ÑA̱ VA̱XI CHÍ NU̱Ú KÍXÁʼAÑA

¿Ndáa ki̱ʼva vií kuniñúʼuyó tiempoyó?

¿Ndáa ki̱ʼva vií kuniñúʼuyó tiempoyó?

“Kamaní ku̱a̱ʼa̱n yáʼa tiempo”. Ndiʼivayó xa̱a̱ káʼa̱n ña̱yóʼo sava yichi̱. Ta tiempo kúú ña̱ náʼa̱ ña̱ inkáchi íyoyó ni kúúyó na̱ nda̱ʼví á na̱ ku̱i̱ká, saáchi kǒo kivi taxiva̱ʼayó ña̱yóʼo. Kamaní yáʼa tiempo, xa̱ʼa̱ ña̱kán xíniñúʼu viíní kuniñúʼuyóña. ¿Ndáa ki̱ʼva keʼéyó ña̱yóʼo? Ná kotoyó ku̱mí ña̱ xa̱a̱ chíndeétáʼan xíʼin ku̱a̱ʼání na̱ yiví.

Ña̱ nu̱ú: Yiku̱n ná koo ña̱ keʼún

Siʼna ña̱ ndáyáʼvi keʼún. Biblia táxiña consejo ndaʼa̱yó ña̱ ná kiʼinyó kuenta ndáaña kúú ña̱ ndáyáʼvika (Filipenses 1:10). Keʼé iin lista ña̱ʼa ña̱ xíniñúʼu keʼún, ña̱ʼa ña̱ númi̱ keʼún xíʼin ña̱ʼa ña̱ ndáyáʼvi keʼún. Soo vitin kǒo nandósóún ña̱ íyo ña̱ ndáyáʼvi keʼún tá kúú ña̱ ku̱ʼún satáún á kueún ña̱ kuxún soo su̱ví ña̱ xa̱a̱ númi̱ kúú ña̱yóʼo, íyo ña̱ xa̱a̱ númi̱ keʼún ta kúú ña̱ kotoún programa ña̱ kútóún ña̱ kána nu̱ú televisión soo su̱ví ña̱ ndáyáʼviví kúú ña̱yóʼo. *

Vií ndakanixi̱níún xa̱ʼa̱ ña̱ keʼún. Eclesiastés 10:10 káchiña: “Tá va̱ása xi̱ín yuʼú hacha ta nda̱a̱ ni iinna va̱ása ndásaxi̱ín yuʼúña xíniñúʼu kuniñúʼunína ndee̱na ña̱ va̱ʼa kaʼndana iin ña̱ʼa, soo ña̱ ndíchi chíndeétáʼanña xíʼinna ña̱ va̱ʼa kana ndiʼi ña̱ʼa”. Nda̱a̱ táki̱ʼva siʼnaka xíniñúʼu ndasaxi̱ínyó yuʼú hacha tasaá kuniñúʼuyóña saátu siʼnaka xíniñúʼu ndakanixi̱níyó ndáaña keʼéyó ña̱ va̱ʼa vií kuniñúʼuyó tiempo. Kǒo keʼún ña̱ʼa ña̱ va̱ása ndáyáʼvi ta kindaaña tiempo ndaʼún xíʼin nde̱ún. Soo tá kamaka sa̱ndíʼún ña̱ xíniñúʼu keʼún kivi kixáʼa kúeún keʼún ña̱ va̱xi nu̱ú lista. Ta vií ndákanixi̱níún xa̱ʼa̱ ña̱ keʼún, keʼún nda̱a̱ táki̱ʼva kéʼé ta̱ ta̱a ta síʼina ndásaxi̱ín yuʼú hacha tá kúma̱níka ki̱xáʼara kachíñura: ta ku̱a̱ʼáka ña̱ʼa keʼún saá.

Kǒo keʼún ku̱a̱ʼání ña̱ʼa. Kǒo keʼún ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ña̱ va̱ása ndáyáʼvi ta kíndaaña tiempo ndaʼún. Ta ku̱a̱ʼání ña̱ʼa ná kindoún keʼún ña̱yóʼo kindaaña tiempo ndaʼún ta sandíʼiña-iniún ta va̱ása kusi̱íka-iniún.

Ña̱ u̱vi̱: Kǒo keʼún ña̱ʼa ña̱ kindaa tiempo ndaʼún

Ya̱chi̱ keʼún ña̱ʼa ta kǒo kaka-iniún xa̱ʼa̱ ña̱ keʼún. Eclesiastés 11:4 káchiña: “Na̱ ndóo xíto ndáa mií va̱xi ta̱chí va̱ása chiʼivína, ta na̱ xíto vi̱kó va̱ása sakéevína”. Tá iin ta̱ chíʼi ndátura ña̱ va̱ʼaní ná koo tiempo va̱ása ya̱chi̱ keʼéra chiñura ta ña̱yóʼo kindaaña ku̱a̱ʼá tiempo ndaʼa̱ra ta va̱ása kéʼéra ku̱a̱ʼá chiñu saáchi ni va̱ása chíʼira ta ni va̱ása sákéera nda̱a̱ ni iin ña̱ʼa. Tá xíka-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ keʼéyó va̱ása taxiña ña̱ ndaka̱xinyó ña̱ keʼéyó iin ña̱ʼa. A sana ndákanixi̱níyó ña̱ xíniñúʼu kuxini̱yó ndiʼi ña̱ʼa xa̱ʼa̱ña ta saáví keʼéyóña. Ña̱ nda̱a̱ íyova sava ña̱ xíniñúʼu vií ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱, ta saátu Proverbios 14:15 káʼa̱nña xa̱ʼa̱ na̱ yiví na̱ ndíchi ña̱ siʼna ndákanixi̱nína saá kéʼéna iin ña̱ʼa, soo íyova sava ña̱ʼa ña̱ va̱ása kunda̱a̱ káxi iniyó xa̱ʼa̱ (Eclesiastés 11:6).

Kǒo ndakanixi̱níún ña̱ ndiʼi ña̱ʼa viíní kanaña nu̱ún. Santiago 3:17 káchiña: “Ña̱ ndíchi ña̱ va̱xi chí ndiví [á ña̱ kúú kuenta Ndióxi̱] chíndeétáʼanña xíʼin na̱ yiví [...] ña̱ viíní ndakanixi̱nína”. Ña̱ kuni̱yó vií kana ndiʼi ña̱ʼa iin ña̱ va̱ʼava kúú ña̱yóʼo. Soo ña̱ kuni̱yó viíní kana ndiʼi ña̱ kéʼéyó kivi sandákavaña-iniyó. Ta kúú na̱ sákuaʼa inka tu̱ʼun xíniñúʼu ndakunina ña̱ sava yichi̱ va̱ása vií kana ña̱ káʼa̱nna ta xíʼin ña̱yóʼo sakúaʼana. Soo na̱ kúni̱ ña̱ viíní ná kana ña̱ kéʼéna, yíʼvina ña̱ va̱ása vií kana ña̱ ka̱ʼa̱nna xa̱ʼa̱ ña̱kán va̱ása kivi sakúaʼana, xa̱ʼa̱ ña̱kán xíniñúʼu ndakuniyó ndáaña kivi keʼéyó saá káchi Proverbios 11:2: “Ña̱ ndíchi íyoña xíʼin na̱ ndákuni ña̱ va̱ása kivi keʼéna ndiʼi ña̱ʼa”. Na̱ yiví na̱ ndíchi va̱ása ndákaniníxi̱nína xa̱ʼa̱ ña̱ va̱ása va̱ʼa ke̱ʼéna ta sava yichi̱ nda̱a̱ xáku̱na xa̱ʼa̱ ña̱yóʼo.

“Va̱ása cháʼviún ña̱ʼa xíʼin xu̱ʼún chi xíʼin tiempova cháʼviúnña.” (El arte de vivir. Sé feliz, nadie te está mirando)

Ña̱ u̱ni̱: Tavá ki̱ʼva xíʼin ña̱ kéʼún ta saátu xíʼin ña̱ kuchiñún keʼún

Tavá ki̱ʼva xíʼin chiñu ta saátu xíʼin ña̱ sákusi̱í-iniún. “Va̱ʼaníka ña̱ ndakindee̱yó nu̱úka ña̱ kachíñuníyó” (Eclesiastés 4:6). Na̱ kútóoní kachíñu, ku̱a̱ʼání tiempo xíniñúʼuna ña̱ kachíñuna ta va̱ása kíndo̱o tiempo nu̱úna ña̱ kusi̱í-inina xíʼin ña̱ káchíñuna xa̱ʼa̱. Soo na̱ xúxán va̱ása vií xíniñúʼuna tiempona ta ku̱a̱ʼání tiempo ndákindee̱na. Biblia káʼa̱nña ña̱yóʼo xíʼinyó ña̱ ná chika̱a̱níyó ndee̱ ña̱ kachíñuníyó, soo saátu káʼa̱nña xíʼinyó ña̱ ná kusi̱í-iniyó xíʼin ña̱ káchíñuyó xa̱ʼa̱, saáchi ña̱yóʼo kúú ña̱ táxi Ndióxi̱ ndaʼa̱yó (Eclesiastés 5:19).

Vií ku̱su̱ún. Iin ta̱ ka̱ʼyí Biblia ni̱ka̱ʼa̱nra, kǒo kundi̱ʼi̱-inii̱ ña̱ kandúʼíi̱ ku̱su̱i̱n (Salmo 4:8). Ña̱ va̱ʼaní ndakindee̱ na̱ xa̱a̱ chée xíniñúʼu ku̱su̱nna 8 hora tasaá koo ndee̱na, kusi̱í-inina, ta va̱ʼaní kunina. Ña̱ ndakindee̱yó kúú iin ki̱ʼva ña̱ vií kuniñúʼuyó tiempoyó, saáchi chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ vií ndakanixi̱níyó xa̱ʼa̱ iin ña̱ʼa á ña̱ ndakaʼányóña, ta xíʼin ña̱yóʼo va̱ʼaníka sakúaʼayó. Tá va̱ása vií kísi̱ iin na̱ yiví: nda̱a̱ kivi kundoʼona iin tu̱ndóʼo á va̱ása vií kana ña̱ kéʼéna ta kamaní sáa̱na.

Ndaka̱xin ña̱ kivi keʼún. Va̱ʼaníka kúú ña̱ kúsi̱í-iniyó xa̱ʼa̱ ña̱ʼa ña̱ xítoyó nu̱úka ña̱ kundiku̱nyó satá ña̱ʼa ña̱ kúni̱yó (Eclesiastés 6:9). ¿Ndáaña sákuaʼayó xíʼin ña̱yóʼo? Na̱ yiví na̱ ndíchi su̱ví ndiʼiví ña̱ kúni̱na kéʼéna kachikaví ta va̱ása kivi keʼéna ña̱yóʼo. Xa̱ʼa̱ ña̱kán va̱ása kamaní sátana iin ña̱ʼa tá xítona ña̱ núu ya̱ʼviña á ña̱ satána iin ña̱ʼa ta loʼo tá loʼo chaʼvinaña. Saáchi chíka̱a̱na ndee̱ ña̱ kusi̱í-inina xíʼin ña̱ʼa ña̱ xa̱a̱ kúúmiína á ña̱ xítona.

Ña̱ ku̱mí: Kundiku̱ún ña̱ va̱ʼa

Koto ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmiíún. Ña̱ va̱ʼa ña̱ kúúmiíyó chindeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáaña kúú ña̱ ndáyáʼvi. Tá kúúmiíyó ña̱ va̱ʼa yóʼo vií kana ña̱ ndáka̱xinyó keʼéyó. Chíndeétáʼanña xíʼinyó ña̱ kunda̱a̱-iniyó ndáaña ña̱ kúni̱yó keʼéyó ta vií kuniñúʼuyó tiempoyó. Ta ¿ndáa míí kivi ndani̱ʼíyóña? Ku̱a̱ʼání na̱ yiví nándukúnaña nu̱ú Biblia saáchi ndákunina ña̱ libro yóʼo ku̱a̱ʼání ña̱ ndíchi kúúmiíña (Proverbios 2:6, 7).

Ndiʼi tiempo kuʼvi̱-iniún kuniún inkana. “Ndiʼi na̱ kúʼvi̱-ini xínitáʼan va̱ʼaní kítáʼanna” saá káchi Colosenses 3:14. Tá va̱ása kúʼvi̱-iniyó xíniyó inkana va̱ása si̱í íyoyó xíʼin na̱ veʼeyó. Na̱ va̱ása ndíku̱n ña̱yóʼo ta ndíʼi̱ka-inina xa̱ʼa̱ ña̱ koo xu̱ʼúnna á ña̱ kuumiína iin chiñu va̱ʼa va̱ása si̱í koona. Ña̱kán Biblia ku̱a̱ʼání yichi̱ káʼa̱nña ña̱ kuʼvi̱-iniyó kuniyó inkana kúú ña̱ ndáyáʼviní kuumiíyó (1 Corintios 13:1-3; 1 Juan 4:8).

Tavá tiempo ña̱ sakúaʼún xa̱ʼa̱ Ndióxi̱. Iin ta̱a ta̱ naní Geoff ni̱xi̱yo iin ñá síʼíra ñá si̱íní-ini ta saátu u̱vi̱ na̱ va̱lí se̱ʼera ta saátu na̱ migona na̱ va̱ʼaní ta saátu iin chiñu ña̱ va̱ʼaní ña̱ xi̱kuura paramédico. Ta chiñu ña̱ xi̱kuumiíra ndiʼi ki̱vi̱ xi̱xinira na̱ yiví na̱ xi̱xoʼvi̱ á na̱ ni̱xi̱ʼi̱. Ta xi̱ndakanixi̱níra, “¿á saá kúú ña̱ xíniñúʼu koo ña̱ tákuyó?”. Iin ki̱vi̱ ka̱ʼvira iin tutu ña̱ tává na̱ testigo Jehová ta ni̱kusi̱íní-inira xíʼin ña̱ ka̱ʼvira.

Ta̱ Geoff ni̱ka̱ʼa̱nra xíʼin ñá síʼíra ta saátu se̱ʼera xa̱ʼa̱ ña̱ ka̱ʼvira ta na̱yóʼo xi̱kuni̱kana kunda̱a̱-inina xa̱ʼa̱ña. Ndiʼi saá na̱ veʼera ki̱xáʼana káʼvina Biblia ta ña̱yóʼo chi̱ndeétáʼan xíʼinna ña̱ viíka koona ta saátu ña̱ vií kuniñúʼuna tiempona, ta saátu chi̱ndeétáʼanña xíʼinna ña̱ kandíxana ña̱ koona nu̱ú iin ñuʼú livi nu̱ú va̱ása kooka ña̱ xóʼvi̱yó (Apocalipsis 21:3, 4).

Ña̱ ndo̱ʼo ta̱ Geoff sándakaʼánña miíyó ña̱ ni̱ka̱ʼa̱n ta̱ Jesús: “Si̱íní íyo na̱ kúnda̱a̱-ini ña̱ xíniñúʼuna Ndióxi̱” (Mateo 5:3). ¿Á kivi taváún loʼo tiempo ña̱ va̱ʼa sakúaʼún xa̱ʼa̱ Ndióxi̱? Iinlá ña̱yóʼo kúú ña̱ taxi ña̱ ndíchi ndaʼún ña̱ va̱ʼa si̱í koún ndiʼi ki̱vi̱.

^ párr. 5 Kaʼvi artículo ña̱ nani “Veinte consejos para que el tiempo le rinda”, nu̱ú ña̱ ¡Despertad! abril ku̱i̱ya̱ 2010.