Kʼulan ja jas mas tʼilani. Ja Biblia wa xyaʼa rason ke oj natik ja jastik junuk mas tʼilani (Filipenses 1:10). Aʼoch juʼun ja jastik oja kʼuluki sok pila ja bʼa jastik tʼilani. Ajuluka kʼujol ay jastik tʼilan bʼa bʼobʼta mi jel tʼilanuk skʼulajel bʼa wego, jastal wajel smanjel waʼelal ja b’a cena. Sok ay jastik bʼa wegoxa skʼulajel jastal skʼeljel ja programa bʼa telebisyon bʼa jelxa kʼulan gusto bʼa mi jel tʼilanuk skʼulajel. *

Pensaraʼan bʼajtan ja jas oja kʼuluki. Ja Eclesiastés 10:10 wa xyala: «Ta ja echeji wa xchʼak ja yej sok mi maʼ snukuj, jelni skʼana oja waʼa wip. Pe ja biboʼili wa xkoltani bʼa oj elkʼot lek ja jastiki». Jachni jastal snukjel ja echeji bʼajtanto oj wa makunuk, ojni achapabʼaj bʼajtan bʼa oj wa el slekilal jawa tyempo. Moka kʼuluk aʼtelik mi tʼilanuk bʼa kechanta wa sjapa tyempo sok ipal. Ta wego chʼakya jun a’tel ja b’a tyempo apiluneji, ¿jas mixa kʼulanxa ja bʼa ti nochani? Ta waxa pensaran bʼajtanto ja jas oja kʼuluki, jachni oj ekʼabʼaj jastal ja winik wa snuku bʼajtanto ja yecheji ja yajni oj kʼe aʼtijuki: ojni akʼuluk lek jawa waʼteli.

Yajel tsʼujuk ja jasa waxa kʼulani. Kʼajyan moka kʼuluk ja jastik mey stʼilanil sok bʼa kechan wa sjapa tyempo. Ja jel oj ajyuka waʼtel sok ajyelawuj compromisoʼik kechantani oj yijanawi estres sok oj sjapawi ja gustoʼili.

Moka wakan tsaʼan ja jas oja kʼuluki cha mok wokolanan stsajel. Ja Eclesiastés 11:4 wa xyala: «Ja maʼ wa skʼela ja ikʼi mi oj tsʼunbʼanuk, jaxa maʼ wa skʼela ja asoni mi oj stul ja sati». Jun tsʼunbʼanum bʼa wa smajlay tsʼikan lek ja jastiki, wani xyakan tsaʼan skʼulajel ja yaʼteli, pe ja jaw wani sjapa tyempo sok wa xya tsʼujuk ja jas wa xbʼobʼ staʼi, yujni nunka xkʼot tsʼunbʼanuk sok mini jas stulu. Junxtani, ja jastik wa xya wokolanukotik stsajeli ojni yakan bʼa tsaʼan oj kʼuluktik ja jas wa xkʼanatiki. Ma bʼobʼta wa xpensarantik oj natik spetsanil ja jastik junuki bʼajtanto oj tsatik skʼulajel. Meran ama ay jas stsajel skʼulajel bʼa wani skʼana spensarajel bʼajtanto. Ja yuj, ja Proverbios 14:15 wa xyala ke ja maʼ wa snaʼa kʼinali wa spensaraʼan jujune ja xeteʼik wa xyayiʼi. Pe ja smeranili spetsanil ja jastik wa xkʼulaxi ayni wa xya wokolanukotik stsajel (Eclesiastés 11:6).

Moka kʼan tojxta ja jas oja kʼuluki. Ja Santiago 3:17 wa xyala: Ja biboʼil bʼa satkʼinali [ma bʼa Dyos] wa [...] x-och rason». Ja oja kʼan tojxta skʼulajel ja jastiki bʼajni atoyjelal. Pe skʼanjel tojxta skʼulajel ja jastiki mini lek oj el kʼote sok ojni ya kokotik kʼixwel. Jun sjejel, june maʼ wan snebʼjel yajkʼachil kʼumal tʼilani oj snaʼ ay ekʼele mi lekuk ja jas oj yali sok oj snebʼ sbʼaja jaw. Pe ja maʼ tojxta wa skʼana oj skʼuluk ja jastiki wani xiw ay jas mi lekuk oj elyuj bʼa wa xtimji snebʼjel. Ja yuj, jelni lek ke ja jas wa xkʼanatiki mok jelxukotik. Ja Proverbios 11:2 wa xyala: «Ja bibo’ili tey sbʼaja matik mi xjelxiye’i». Ja kristyanoʼik bʼa mi xjelxiye mini jel xyaweyi stʼilanil ja jas mi lek wa skʼulane, asta wa stseʼin sbʼaje.

Ayi stikʼanil ja aʼteli sok ja yajel ekʼ gustoʼili. «Masni lek jun lubʼe jijlel yuj chabʼ lubʼe tsatsal aʼtel sok yijel spatik ja ikʼi» (Eclesiastés 4:6). Ja maʼ jel xjelxi ja bʼa aʼteli, jaxani mas wa xwaj skʼujol bʼa mixa xkanyuj tyempo sok yip bʼa yabʼjel stsamalil ja slekilaliki. Pe ja maʼ jarangani wa xchʼaya lom ja styempo jel chaʼanyabʼalil yuj jun «lubʼe jijlel». Ja Biblia wani xyala sbʼaja yajelyi stikʼanili: wa stsatsankʼujolanotik aʼtel tsats, pe cha jachni bʼa yabʼjel stsamalil ja slekilaliki; ja jaw juni «majtanal bʼa Dyos» (Eclesiastés 5:19).

Wayan lek. Jun tsʼijbʼanum bʼa Biblia yala: «Laman lek oj wajkon bʼaʼan sok oj waykon» (Salmo 4:8). Yibʼanal ja maʼ ayxa skʼujol tʼilani oj wayuke waxake ora ja bʼa akwali bʼa lek oj ajyuk ja skuerpoʼe, ja jastal ay xyabʼye sok ja spensare. Stajel tiʼal ja slekilal wa xyiʼajan ja bʼa jpensartik, ja wayel lek wani xyiʼajan slekilal, masni wa xya waj jkʼujoltik ja jastiki sok wa skoltay ja jchijnakʼtik bʼa wa xyaʼ jnebʼtik wego ja jastiki. Ja mila waytik lek wani xyijan swokolil: wani x-ekʼ desgrasyaʼik, jastik mi lekuk sok wa xyiʼajan tajkelal.

Aʼajyuka kʼelsatik bʼa ay stojol. «Masni lek yabʼjel stsamalil ja jas wa xyila ja satal ke yajelkan ayiʼa och ja jas wa xkʼankʼuni» (Eclesiastés 6:9). ¿Jas wa sjeʼakitik ja it? Ja maʼ bibo mini xyaʼakan jaʼ atojuk yuja kʼankʼunelik, masni ta mey lek stojol ma wokol stajel ja jas wa xkʼankʼuniyuj. Ja yuj, mini xpayjiyuj ja jastik wa xpukji bʼa wa sjeʼa jel chaʼanyabʼal. Jaʼuktoma, gustoni wa x-ajyisok ja jas meran oj bʼobʼ staʼi, «ja jas wa xyila [ja] satal».

Paklay ja jastik kujlajel. Ja jastik kujlajel wa xya kiltik ja jastik jel tʼilan sok mini lomuk. Lekbʼi ja sakʼanil june jach jastal ja plecha, ja jastik kujlajel ojni kʼotuk jastal ja arco bʼa oj bʼobʼ ya stsʼaʼe. Wa skoltayotik yiljel ja jastik mas tʼilan ja bʼa sakʼanili sok ja jastal yajel makunuk lek ja jtyempotiki. ¿Bʼa oj bʼobʼ jtatika? Jitsan kristyano ti wa sleʼa skoltajele bʼa Biblia, pes wa snaʼawe juni libro bʼa ayiʼoj jitsan biboʼil (Proverbios 2:6, 7).

Ila chaʼanyabʼalil ja yajalkʼujol. Ja Colosenses 3:14 wa xyala ke «ja yajalkʼujoli wa xya ajyuk tsoman yibʼanal ja kristyano». Ta meyuk ja yajalkʼujol mini oj bʼobʼ ajyukotik gusto cha mini oj kabʼtik ajyel seguro, pe mastoni ja bʼa pamilya. Ja matik mi skisa ja rason it sok ja wa xyaweyi stʼilanil ja takʼini ma yijel jun lekil chapjelal, waneni yajelkan bʼa mi oj ajyuke gusto. Jakʼa yuja Biblia wa staʼa tiʼal jitsan ekʼele ja yajalkʼujol sok wa xyala jani mas tʼilan yuja bʼa jastik kujlajeli (1Corintios 13:1-3; 1 Juan 4:8).

Pila styempo’il b’a oja nebʼ sbʼaja Dyosi. Jun winik sbʼiʼil Geoff ajyiyuj jun lekil xcheʼum, chabʼ yuntikil jel gusto x-ajyiye, lekil yamigoʼik sok jun lekil yaʼtel bʼa emergencia bʼa hospital. Pe ja bʼa yaʼteli jani tikʼanxta wa xyila ja wokolik sok ja chamelal. Ja yuj wa sjobʼo sbʼaj: «¿Jachni maʼ wa xbʼobʼ ajyuk ja sakʼanila?». Jun kʼakʼu skʼuman june ja sjuʼune ja testigoʼik bʼa Jyoba sok staʼa jun lekil sjakʼjel.

Ja Geoff xcholoyabʼ ja xcheʼum sok ja yuntikil ja jasa skʼumani, jaxa yeʼnle cha skʼanawe oj snaʼe mas. Yibʼanal ja pamilya ke skʼuluke estudiar ja Biblia bʼa jelni aji gustoʼaxuke, sok jejiyile bʼa jun modo jastal snajel yajel makunuk lek ja tyempo. Cha ajiyile ja smajlajel ajyel sakʼan bʼa jun luʼumkʼinal mixa ay wokol (Apocalipsis 21:3, 4).

Ja jas ekʼ sbʼaja Geoff wani xya juljkʼujoltik ja yaljelik it bʼa Jesukristo: «Jel gusto wa x-ajyiye ja matik tʼabʼan skʼujole bʼa tʼilan oj snebʼ-e sbʼaja Dyosi» (Mateo 5:3). ¿Puesto maʼ oj ajyan ja weʼn oja pil styempoʼil snebʼjel sbʼaja Dyosi? Yujni mey pilan jas oj yawi snajel bʼa oja wabʼ lek stsamalil jawa sakʼanili.