JESU da ta: “Kpo uwevwin wẹn bru igbeyan wẹn, ra ta kẹ ayen emu rode rẹ Ọrovwohwo ru kẹ wẹ na, vẹ obo ro ni arodọvwẹ wẹ.” Ọ sa dianẹ Jesu hẹ Gadara, rọhẹ uvwre rẹ obọrhen ọnre vẹ ẹbẹre ọnre va nẹcha rẹ urhie ri Galili vwẹ ọke yena, rọ vwọ ta ota kẹ ọshare ọvo rọ guọnọ dia odibo rọyen. Eta ri Jesu na djerephia nẹ ọ riẹn oborẹ ohworakpọ hepha, rọ dia owenvwe ra vwọ vwẹ evuẹ eghanghanre vwọphia vwọ kẹ ekru rẹ avwanre.​​—Mak 5:19.

Ọkieje yen a vwọ mrẹ uruemu nana vwẹ oma rẹ ihwo nonẹna, dedena ọ vwomaphia vwẹ ẹkuruemu rẹ asan evo vwọ vrẹ efa. Ọtiọyena, ọke rẹ ohwo da rhe dia ọgọghẹnẹ re, ọdavwẹ rọ vwọ vuẹ ihwo rẹ orua rọyen kpahen esegbuyota rọyen ko rhe. Kẹ mavọ yen o se vwo ru ọtiọyen? Mavọ yen eta vẹ uruemu rọyen se vwo te ubiudu ri ihwo rẹ orua rọyen ri kpo ẹga ọfa yẹrẹ re dia egọghẹnẹ-ẹ? Baibol na vuẹ avwanre obo re che ruo wan.

Vwẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ, Andru ọyen ọvo usun rẹ ihwo ri ke vughe Jesu phiyọ Mesaya na. Kẹ ono yen o brokpakpa vuẹ kpahen obo rọ mrẹre na? Andru ka vwọ mrẹ oniọvo rọyen Saimọn, ọ da ta: “Avwanre mrẹ Mesaya na re (otọ rọye Kristi).” Andru da reyọ Pita rhe Jesu, o de rhie uphẹn ri Pita vwọ dia ọvo usun rẹ idibo ri Jesu phiyọ.​—Jọn 1:​35-42.

Omarẹ ẹgbukpe esan vwọ wan nu ọke ri Pita vwọ hẹ Jọpa, e de durhie nẹ o bru evwruwevwin ri Kọniliọs ra, rọ dia onotu rẹ ofovwin vwẹ obọhwẹre ọnre ri Sizaria. Amono yin Pita mrẹre ri kokori vwẹ uwevwin na? Kọniliọs rhẹro ri Pita vẹ ihwo ri nenire, “o de se ekru kugbe igbeyan rọyen ejobi koko.” Kọniliọs da vwẹ uphẹn vwọ kẹ ihwo rẹ orua rọyen ayen sa vwọ kerhọn rẹ obo ri Pita cha ta rere ayen se vwo brorhiẹn vwo nene oborẹ ayen nyori.​—Iruo 10:​22-33.

Die yen avwanre se yono vwo nẹ oborẹ Andru kugbe Kọniliọs ru vwọ kẹ ihwo rẹ orua rayen?

Andru vẹ Kọniliọs phiabọ phiyotọ-ọ. Andru komobọ yen reyọ Pita vwo rhe Jesu, Kọniliọs de rhe ru ọrhuẹrẹphiyotọ rẹ ihwo rẹ orua rọyen vwo nyo oborẹ Pita cha ta. Andru vẹ Kọniliọs hworo ona yẹrẹ gba ihwo rẹ orua rayen vwọ dia Inenikristi-i. Die yen wo yono vwo nẹ oborẹ ayen ruru na rhe? Ofori nẹ a vwẹrokere ayen. Avwanre se nene ihwo rẹ orua rẹ avwanre ta ota vwo nẹ Baibol na kugbe je gbẹn idjerhe rẹ ayen sa vwọ mrẹ uyota na vughe vẹ e vwo dje ayen vwọ kẹ iniọvo na. Avwanre che muọghọ vwọ kẹ ọmuvwiẹ rẹ ayen vwọ jojẹ oborẹ ayen guọnọre, je kẹnoma kẹ uruemu ra vwọ gba ayen vwo ru obo ra guọnọre. A sa vwọ mrẹ obo ra vwọ vwẹ ukẹcha vwọ kẹ ihwo rẹ orua rẹ avwanre, roro kpahen udje rẹ aye gbe ọshare ọvo vwẹ Germany re se Jürgen kugbe Petra.

Petra nene Iseri ri Jihova yono Baibol na kuẹgbe, ememerha na, o de rhi bromaphiyame. Ọshare rọyen Jürgen, ọyen onotu rẹ isodje. Ẹsosuọ, oma vwerhen Jürgen kpahen orhiẹn rẹ aye rọye-en. Ọke vwọ yanran na, ọ da rhe mrẹvughe nẹ Iseri na yen ihwo ri ghwoghwo uyota rọhẹ Baibol na. Ọ da vwomakpahotọ vwọ kẹ Jihova, asaọkiephana ọ ga kerẹ ọkpako vwẹ ukoko rọ hepha. Uchebro vọ yen ọ vwọphia vwọ kpahen oborẹ eta vẹ uruemu rẹ avwanre se vwo te ubiudu rẹ ihwo ri kpo ẹga ọfa?

Jürgen da ta: “Avwanre ta eta buebun je gba ihwo rẹ orua vwọ reyọ oborẹ Baibol na tare-e. Ọyena sa nẹrhẹ ayen siomauko. E jẹ avwanre reyọ ona vwọ ta ota kẹ ayen kprẹn nọke ra ruọke. Ofori nẹ e dje iniọvo rẹ ukoko na vwọ kẹ ihwo rẹ orua rẹ avwanre rẹ ayen vẹ ayen gbahẹ edjedje ri ji vwo ọdavwẹ ọvuọvo. Ọnana sa nẹrhẹ ayen sikẹrẹ ohwohwo phiyọ.”

Ọyinkọn Pita vẹ orua ri Kọniliọs rhiabọreyọ ovuẹ ri Baibol na kpakpata. Vwọ kẹ ihwo efa re mrẹ uyota na vughe vwẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ, ọ reyọ ayen ọke tavwen ayen ki se brorhiẹn.

Ihwo rẹ orua ri Jesu buebun vwo esegbuyota kpahọn ọke ro vwo ruiruo rẹ aghwoghwo na. Kerẹ udje, ọ sa dianẹ ọyinkọn Jems vẹ Jọn kugbe Jesu ayen emọ rẹ iniọvo, Salomi rọ dia oni rayen ke rha oniọvo rẹ oni ri Jesu. Ọ sa dia usun rẹ eya “buebu re vwẹ emu rẹ obọ rayen vwọ ghẹrẹ” Jesu vẹ iyinkọn na.​—Luk 8:​1-3.

Ihwo rẹ orua ri Jesu fobọ vwo esegbuyota kpahọn ugege yena-a. Kerẹ udje, ẹgbukpe ọvo vwọ wan rẹ Jesu vwo bromaphiyame nu, ihwo buebun de koko vwẹ uwevwin ọvo rẹ ayen vwọ kerhọn vwọ kẹ. Ọke rẹ ihwo rẹ orua “rọye vwo nyo, ayen da yanran re shabọ phihọ: kidie ayen tare nẹ, ọ gbe riẹn oma rọye-e.” Ọke ọfa vwo te, emesẹ rọyen vwọ nọ kpahen asan rọ guọnọ ra, ọ kpahen vwọ kẹ ayen phiọgu-un. Diesorọ? Kidie “iniọvo rọyen dẹn na seregbuyota-a.”​—Mak 3:21; Jọn 7:5.

Die yen e se yono vwo nẹ obo ri Jesu vẹ ihwo rẹ orua rọyen yerin wan? Ivun miovwinro ọke rẹ ihwo vwọ ta nẹ ọ riẹn obo ro ruẹ-ẹ. Ọke re vwo hwe ro ji vwo vrẹn nushi nu, Jesu de phiudu phiyọ ihwo rẹ orua rọyen awọ rọ vwọ vwomaphia vwọ kẹ ọmọsẹ rọyen Jems. Ọ dia Jems ọvo yen omaẹvwọphia ri Jesu na vwẹ ukẹcha vwọ kẹ-ẹ, ọ sa dianẹ ọ je chọn emesẹ ri Jesu efa uko vwọ mrẹvughe nẹ Jesu yin Mesaya na. O muẹro nẹ ayen vẹ iyinkọn na kugbe ihwo efa yehẹ evunrẹ ubruwevwin rọhẹ obenu vwẹ Jerusalẹm ọke re vwo ku ẹwẹn ọfuanfon na kuẹ ayen. Ọke vwọ yanran na, uphẹn eghanghanre efa de ji rhiephiyọ vwọ kẹ Jems vẹ Jud re dia emesẹ ri Jesu.​—Iruo 1:​12-14; 2:​1-4; 1 Kọr. 15:7.

Kirobo rọ hepha vwẹ ẹgbukpe ujorin rẹsosuọ, ọ reyọ ọke tavwen ihwo rẹ orua avwanre evo ke sa mrẹ uyota na vughe. Kerẹ udje, Roswitha, ọyen ohwo ro kpo ẹga ri Fada ọke ọshare rọyen vwo bromaphiyame kerẹ ọvo usun rẹ Iseri ri Jihova vwẹ 1978. Kidie nẹ Roswitha muomaphiyọ ẹga rọ ra, ọ da ka vwọso ọshare rọyen. Ikpe evo vwọ wan nu, ẹvwọsuọ na de rhi kpotọ, ọ da rhe mrẹvughe nẹ Iseri na yin yono uyota na. Vwẹ 2003, o de bromaphiyame. Die yin toroba ewene na? Ukperẹ ivun vwo miovwo ọshare rẹ Roswitha fikirẹ ẹvwọsua na, ọ da vwẹ uphẹn vwọ kẹ Roswitha rere o se vwo wene iroro rọyen. Uchebro vọ yen Roswitha vwọphia? “E rhe vwo odirin, odirin, kidie odirin vẹ erere.”

Monika bromaphiyame vwẹ 1974, emọ rọyen ivẹ da rha mrẹ uyota na vughe omarẹ ẹgbukpe ihwe re kpaherọ. Dede nẹ ọshare rọyen Hans, vwọso esegbuyota raye-en, jẹ ikpe buebun wanre tavwen o ki rhi bromaphiyame vwẹ 2006. Uchebro vọ yen orua na vwọphia ọke rẹ ayen vwo roro kpahen obo re phiare vwẹ obuko? “Tinkamu Jihova, wọ sen esegbuyota wẹ-ẹn.” Vwọrẹ uyota, ọyen obo re ghanre mamọ ayen vwo djephia kẹ Hans nẹ ayen vwo ẹguọnọ rọyen. Ọkieje yen ayen vwo rhẹro rọyen nẹ Hans cha mrẹ uyota na vughe.

Jesu vwẹ ovuẹ rẹ iyẹnrẹn esiri na vwo dje ame rọ kẹ ohwo arhọ. (Jọn 4:​13, 14) Avwanre guọnọre nẹ ihwo rẹ orua rẹ avwanre da ame rẹ uyota rọ pha fuanfon djidjiro na rere o te ubiudu rayen. Vwọrẹ uyota, avwanre guọnọ gba ayen da ame bun nọ-ọ, rere o vwo jẹ ayen ẹrhanrọ. Oborẹ avwanre ta ota kpahen esegbuyota rẹ avwanre wan yin che djephia sẹ ota na cha rhanre ayen yẹrẹ tẹ ayen ubiudu. Baibol na da ta: “Iroro rẹ ọvwata nabọ roro ota te rọ ke kpahọ” kugbe “iroro rẹ ọvwaghwanre nẹrhẹ ota rọye shamu, ọ me nẹrhẹ ota ro kuẹ ohwo rhẹriẹ nẹ unu rọye cha.” Mavọ yen avwanre sa vwọ reyọ uchebro nana vwo ruiruo?​—Isẹ 15:28; 16:23.

Ọ sa dianẹ aye guọnọ ta ota kpahen esegbuyota rọyen kẹ ọshare rọyen. Ofori nẹ ọ vwẹ ẹwẹn kpotọ “nabọ roro ota te,” rere ọ sa vwọ ta bọrọ bọrọ vwẹ idjerhe ivun vwo jẹ ọshare rọyen emiovwo. E jẹ ọ jomaotọ rere o vwo jẹ uruemu rẹ mẹvwẹ yen ma riẹn edjephia yẹrẹ ọ re me tare yen me yovwin. Eta rọ nabọ frẹkotọ roro ta kẹ ọshare na se te ẹwẹn je ghwa ufuoma rhe. Ọke vọ yen oma vwo fun ọshare na o de se bro ra ra ta ota kẹ? Iyovwinreta vọ yen je rọ guọnọ ta ota kpahan yẹrẹ ji se? O vwo omavwerhovwẹn kpahen isayẹnsi, eta rẹ usuon yẹrẹ omaẹsasọ? Mavọ yen aye na se vwo muọghọ kẹ ọdavwẹ rọyen, ọ me je rhanriẹn urhurusivwe rọyen kpahen Baibol na? Enọ nana eje sa chọn uko vwo ru obo ri shephiyọ yẹrẹ ta eta vẹ aghẹnghẹn.

Eta vẹ uruemu rẹ avwanre se vwo te ubiudu rẹ ihwo rẹ orua rẹ avwanre, ọ guọnọ eta ibuebu-un. Ofori nẹ avwanre vwẹ omamọ rẹ uruemu vwo djephia.

Jürgen ra ta ota kpahen siẹvure na da ta: “Vwẹ ọkieje vwọ reyọ odjekẹ ri Baibol na vwo ruiruo vwẹ akpeyeren ri kẹdẹ kẹdẹ. Ọnana uvi idjerhe ọvo rọ sa nẹrhẹ ihwo rẹ orua rẹ avwanre ni avwanre so ji vwo owenvwe rẹ ayen vwọ riẹn uyota na, ọ da tobọ dianẹ ayen ke noso ẹsosuọ-ọ.” Hans rẹ aye rọyen ka mrẹ uyota na vughe tavwen o ki bromaphiyame omarẹ ẹgbukpe 30 vwọ wan nu rhọvwen phiyọ eta yena. “Omamọ rẹ uruemu rẹ Onenikristi yovwinri dẹn, ọnana nẹrhẹ ihwo rẹ orua rẹ avwanre mrẹ oborẹ uyota na wene akpeyeren rẹ avwanre wan.” E jẹ ihwo rẹ orua rẹ avwanre mrẹvughe nẹ esegbuyota rẹ avwanre fẹnẹ ọ rẹ ihwo efa vwẹ idjerhe rẹ erhuvwu, ọ dia ọ rẹ umiovwo-o.

Ọyinkọn Pita vwẹ uchebro vwọ kẹ eya rẹ eshare rayen vẹ ayen vwo esegbuyota vuọvo-o nẹ, “Wa vwẹ oma kpotọ kẹ eshare rẹ ovwan, rere otu evo, ri se ota na gbuyota-a dede, a sa vwi fiki rẹ uruemu rẹ eya na ku ayen rhẹriẹ, siẹ rẹ ayen da mrẹ eyere esiri rẹ ovwan kugbe ọfanrhiẹ rẹ ovwan sioma nu. We jẹn ọsẹnvwe rẹ ovwan dia ọ rẹ ẹtoeme ọvo-o, iro re vwo gidi oma eyẹ ikpemwa-a, ẹkẹvuọvo e jẹn dia ohwo rọ djahere vwẹ obo udu vẹ evwarha ri jẹghwọrọ re dẹndẹn bọrọ bọrọ, rọ ghare gangan vwẹ obaro rẹ Ọghẹnẹ.”​—1 Pita 3:​1-4.

Pita siri nẹ aye ro vwo omamọ rẹ uruemu sa nẹrhẹ ọshare rọyen mrẹ uyota na vughe. Kidie nẹ ọ guọnọ reyọ eta ri Baibol yena vwo ruiruo, oniọvo aye Christa da davwẹngba rere eta vẹ uruemu rọyen se vwo te ubiudu rẹ ọshare rọyen rhanvwẹn ọke ro vwo bromaphiyame vwẹ ukpe rẹ 1972. Dede nẹ ọshare rọyen nene Iseri ri Jihova yono Baibol na ọke ọvo rọ wanre, ọ dia ọyen ọ vwọ reyọ uyota na vwo ru ọromobọ-ọ. O ji kpo emẹvwa rẹ Inenikristi evo vwẹ obuko re, ọ da nẹrhẹ ọ vẹ iniọvo rẹ ukoko na riẹn ohwohwo. Iniọvo rẹ ukoko na komobọ ji muọghọ vwọ kẹ ojẹ rọyen. Die yen aye rọyen ruru ro se vwo te ubiudu rọyen?

“Mi brorhiẹn ri mi vwo ru obo ri Jihova guọnọre. Vwẹ ọke vuọvo na, me je guọnọ nẹ ọshare mẹ mrẹ uyota na vughe womarẹ uruemu mẹ. Mi ruẹ obo rọ guọnọre eje ọ da dianẹ e vwọso obo ri Baibol na tare-e. Vwọrẹ uyota, mi muọghọ vwọ kẹ obo rọ guọnọre nẹ mi ru, me me yanjẹ erọnvwọn eje vwẹ obọ ri Jihova.”

Owọẹjẹ ri Christa jẹre na dje obo rọ ghanre te ra vwo nuẹ. Ọkieje yen o vwo vwobọ vwẹ erọnvwọn re sa nẹrhẹ oyerinkugbe rọyen vẹ Jihova ganphiyọ kerẹ uyono ẹra ọkieje kugbe re vwo vwobọ vwẹ iruo rẹ aghwoghwo na. Dedena, o ji dje erorokẹ vwọphia ro vwo nene ọshare rọyen ghwọrọ ọke kuẹgbe ji dje ẹguọnọ vwọ kẹ, kidie ọ riẹnre nẹ ọyen obo ro fori nẹ o ru. Ọyen obo re ghanre mamọ ra vwọ nuẹ ji dje erorokẹ phia vwọ kẹ ihwo rẹ orua rẹ avwanre rehẹ ukoko na-a. Baibol na da ta: “Vwọ kẹ kemu kemu o vwo ẹghẹre” ọke. Ọnana churobọ si ọke a vẹ ihwo rẹ orua ghwọrọ kuẹgbe, marho kẹ irivẹ rẹ orọnvwe re je rhe mrẹ uyota na vughe-e. Ọke a vẹ ayen gba ghwọrọ na toroba otaẹtakuẹgbe. Omamọ otaẹtakuẹgbe nẹrhẹ a vrabọ rẹ ẹdia rẹ ọruvwohwo, omaẹriọ kugbe uruemu ra vwọ kẹnoma kẹ ohwo.​—Aghwo. 3:1.

Holger rẹ ihwo rẹ orua rọyen ka mrẹ uyota na vughe, tavwen ọsẹ rọyen ki rhi bromaphiyame ẹgbukpe 20 vwọ wan nu da ta: “Ofori nẹ avwanre djephia nẹ avwanre vwo ẹguọnọ rẹ ohwo rẹ orua rẹ avwanre je nẹrhovwo vwọ kẹ.” Christa da vwọba, ‘iphiẹrophiyọ mi vwori nẹ ọshare mẹ che nene uvwe rhe ga Jihova cha sa va vwẹ abọ-ọ.’ E jẹ uruemu rẹ avwanre che djephia kẹ ihwo rẹ orua re je rhe ga Jihova-a dia ọ rẹ abavo, kidie avwanre rhẹro rọyen nẹ ayen cha vwomaba avwanre.

Oborẹ avwanre tẹnrovi, ọyen a vwọ sẹro rẹ oyerinkugbe rẹ avwanre vẹ ayen je vwẹ uphẹn kẹ ayen vwọ mrẹ uyota na vughe rere ovuẹ rẹ iyẹnrẹn esiri na se vwo te ubiudu rayen. Vwẹ erọnvwọn eje, e jẹ a dia “dẹndẹn vẹ ọghọ.”​—1 Pita 3:15.