Kʼiyon bʼa jun rancho yiʼoje ja jnantat bʼa jun lugar bʼa Galicia, ja bʼa noroeste bʼa España. Keʼn wajyon ja swaxakil untikali. Jel gusto ajyitikon ja bʼa jpamilya. Ja bʼa tyempo jaw, kʼajyelni wa x-och bʼa jun eskuela ma bʼa jun naʼits wa x-ajyi monjaʼik june ja bʼa untiki. Ja bʼa jpamilyatikoni ochtikon oxwane.

Yajni jtaʼa 13 jabʼil, wajyon bʼa jun naʼits bʼa Madrid wa x-ajyi monjaʼik bʼa tixa ay june ja kermanaʼik. Ja sakʼanil ja tiw wani x-ajyi cheʼej sok mini jel x-ajyiye lajan. Mi jelukxta maʼ wa xyamigoʼan sbʼaje; kechan ay jastik kujlajel, orasyonik sok jastik bʼa tʼilan oj kʼulaxuk. Ja bʼajtan ora ja bʼa saʼan sakbʼeli wa stsomo jbʼajtikon ja bʼa capilla bʼa spensarajel, ama mini jas xbʼobʼ jpensaraʼuk, tsaʼan wala tsʼebʼanitikon sok wala wajtikon bʼa misa. Sbʼajni kʼumal latín, bʼa mini jas xkabʼ stojol sok wa xkabʼ jel najat ay juntiro ja Dyos bʼa keʼna. Jelni chʼabʼan x-ekuj. Asta ja bʼa ekʼel wa xtaʼa jbʼajtikon soka kermana kechan wa xbʼobʼ kal jbʼajtikon: «Ave María purísima». Pabor kechan wa xkan nalan ora bʼa loʼil ja wa la chʼaktikon waʼeli. ¡Tukni lek ja jastal gusto wala ajyitikon ja bʼa jnajtikoni! Wa xkabʼ jtuchʼil ayon sok tolabida wala okʼyon.

Mini tʼun kabʼ mojan ayonsok ja Dyos, pe kʼotyoni jun monja yajni jtaʼa 17 jabʼil. Kechan jkʼulan ja jas wa xkʼanji bʼa keʼna, pe ekʼ tʼusan ja tyempo kʼe jobʼ jbʼaj ta meran ay jun jbʼiʼil bʼa relijyon. ¡Ja monjaʼik wa xyalawekabʼ ke yibʼanal ja jdudaʼiki tini oj chʼak bʼa inpierno! Pe mini xchʼay ja dudaʼik kiʼoji. Ja keʼn wa xnaʼa ja Jesukristo mini skʼana oj ajyuk stuchʼil, wani xya ekʼ tyempo sjejelyile sok skoltajel ja kristyano (Mateo 4:23-25). Yajni jtaʼa 20 jabʼil, mini xtaʼa jun rason bʼa ojto ajyukon monjaʼil. Jelni cham kabʼ yajni ja nanal mas ekʼxel bʼa keʼntikon yalkabʼ ke ta jel wokol xkabʼ stsajel, mas lek laxa kakan ajyel monjaʼil, ja yuj elyon ja bʼa naʼits wa x-ajyi monjaʼik. Cha kila ochni xiwel bʼa jach oj cha skʼuluke ja tuki.

Yajni kumxiyon ja bʼa jnaji, ja jnantati jelni lek yilawe, pe yuja mey aʼtel ja bʼa lugari, wajyon bʼa Alemania occidental, bʼa cha tey june ja bʼa kermanoʼik. Ja yeʼn tey bʼa jun kʼole comunistaʼik bʼa España sok bʼa tuktukil país aye. Jelni lek xkabʼ ajyel soka kristyanoʼik jaw bʼa wa skʼulane lucharsok ja derechoʼik yiʼoje ja aʼtijumik sok ja junxta a-iljuke ja ixukeʼi. Ochyon comunista sok ekʼ ja tyempo nupaniyonsok june ja bʼa kʼoleʼi. Wa skʼepa ekʼ juʼunik bʼa comunista sok wala wajyon ekʼ bʼa marchaʼik bʼa skʼulajel luchar. Wa xkabʼ jela makuniyon.

Pe ekʼ ja tyempo kʼe el jgana. Wa xkila ke ja comunistaʼik mini skʼulane ja jas wa xyalaweʼi. Ja jastal wa xkila ipaxiʼel ja bʼa 1971, yajni jujuntik keremtik ja bʼa kʼole bʼaytikon stsikawe ja Consulado bʼa España ja bʼa Fráncfort bʼa skʼulajel lucharsok ja bʼa mi tojuki. Kila jun modo mi stojoluk bʼa yaljel ja jas skʼulane.

Yajni pojki ja bʼajtan jkeremtikoni, kalyabʼ ja jtatam oj kakan stsomjel jbʼajsok ja bʼa kʼole. Kabʼ jel jtuchʼil ayon, pes mini june ja kamigoʼik yulatayotikon soka kali. Wa xjobʼo jbʼaj jasa stojol yiʼoj ja sakʼanili. ¿Meran maʼ oj koltanuk ja slejel modo yajel tojbʼuk ja luʼumkʼinali?

Ja b’a 1976, jun nupanum testigoʼik b’a Jyoba b’a España kʼotye ja b’a jnaji sok yawekanki jujuntik juʼunik elel b’a Biblia. Yajni kumxiye, kayile jitsan sjobʼjelik sbʼaja wokolik sok ja skʼulajel bʼa mi tojuki. Jelni cham kila ja yaweki sjakʼjel spetsanil ja sjobʼjel kiʼoj sok ja Biblia. Wegoxta jkʼana jun estudio bʼa Biblia.

Ja bʼajtanto, kechanta wa xkana skʼulajel estudiar, pe tukbʼi yajni kʼe wajkotikon soka jtatam ja bʼa reunionik wa skʼulane ja Testigoʼik ja bʼa Naʼitsik bʼa Tsomjelal. Ja bʼa tyempo jaw ayxa chabʼ kuntikiltikon. Ja Testigoʼik wa xyiʼajotikon och ja bʼa Naʼitsik bʼa Tsomjelal sok wa skoltayotikon stalnajel ja kuntikiltikon ja bʼa reunioni. Jelni kʼot jyajtaye.

Anima jachuk aytoni jdudaʼik. Yajni waj kulatay ja jpamilya bʼa España, ja jtiyo bʼa kʼotel sacerdote sleʼa modo oj kakan skʼulajel estudiar, pe ja Testigoʼik ja tiw jelni skoltayone. Jastalni skʼulane ja Testigoʼik bʼa Alemania, cha yawe elki ja jdudaʼik yajel makunuk ja Biblia. Jkʼana oj cha jkʼul estudiar yajni la kumxiyon ja bʼa jnaji. Anima ja jtatam mi skʼana oj skʼuluk, pe ja keʼn jkʼulan ja jas wa xkʼana. Ja bʼa 1978 kiʼaj jaʼ sok kʼotyon testigo bʼa Jyoba.

Yajni kabʼ stojol ja jastik meran wa sjeʼa ja Biblia, yayi stojol ja jsakʼanili. Jun sjejel, ja bʼa 1 Pedro 3:1-4 wa x-ajiyi rason ja cheʼumal jumasaʼ bʼa oj ajyuke ibʼ kʼabʼal yuja statameʼi, a-skʼuluke respetar sok cha aʼajyuke mansoʼil, pes «jelni chaʼanyabʼalil ja bʼa stiʼ sat ja Dyosi». Ja it soka tuk rasonik bʼa Biblia jelni skoltunejon skʼulajel ja jchol kiʼoj jastal cheʼumal sok nanal.

Ekʼta 35 jabʼil ja kʼotelon testigo bʼa Jyoba. Jel gustoʼayon yuja wanon yaʼteltajel ja Dyos, ja teyon bʼa jun pamilya meran wa xyaʼteltaye sok yuja chane ja bʼa joʼe kuntikil snochuneje ja sjejel kaʼuneji.