Nyiswae kaka nipon.

Nonyuola e piny Italy e higa mar 1943. E odwa, ne wan nyithindo abiriyo moriwo yawuoyi gi nyiri kendo ne wadak e gweng’ moro matin. Wuonwa ne en japur kendo fundi bao. Jonyuolwa nokonyowa bedo Jo-Katholik motegno.

Ang’o momiyo nidwaro bedo padri?

Ka ne pod an rawera, nahero ahinya winjo kaka jo padri puonjo e kanisa. Nahero ahinya winjo dwondgi sama ne giyalo, kaachiel gi chike ma ne giluwo sama ne gilemo ne ji e kanisa. Gik ma kamago nomiyo agombo bedo padri. Ka nachopo jahigni 13, minwa notera e skul moro mar boding’ ma nipuonjoe nyithindo ma yawuoyi kaka ne ginyalo bedo jo padri e ngimagi ma kinde mabiro.

E tiegruok ma nidhiyeno, be nupuonjoruga Muma?

Ok ne wasomga Muma ahinya. Ka ne an jahigni 15, japuonjwa moro nomiya buk moro ma noting’o buge mag Injili ma wuoyo e wi ngima Yesu kod tije mar yalo, kendo nasomo bugno nyading’eny. Ka ne an jahigni 18, nadhi Rome kendo nadhi e yunivasiti ma nipuonjoe ji bedo pop. Yunivasitigo ne nie bwo pop. Napuonjora Dho-Latin, Dho-Grik, histori, weche mag ngima, somo pach dhano, kaachiel gi weche mag din. Kata obedo ni ne wamakoga ndiko mag Muma gi wiwa kendo ne wawinjo kisomo Muma ka wadhi e lemo chieng’ Jumapil, adiera en ni ne ok wapuonjrega Muma matut.

Nibedo padri mochung’ ne seminary moro. Be tijino noriwo nyaka puonjo?

Tija maduong’ ne en-ga mana tayo weche. Kata kamano, napuonjoga klese sama ne Second Vatican Council ochika ni atim kamano.

Ang’o momiyo nichako bedo gi kiawa gi kanisa ma nilemee?

Nitie gik moko adek ma ne chanda. Kanisano ne donjore ahinya e weche mag siasa. Jotelo mag kanisano bende ne timo timbe maricho, to onge kata ng’ama ne dewo wechego. Kae to bende puonj moko mag Katholik ne ok nenre ka puonj madier. Kuom ranyisi, ere kaka Nyasaye ma jahera nyalo kumo ji nyaka chieng’ bang’ thogi? To wach machielo en ni, be Nyasaye dwaro ni wanwo lamo nyadi ng’eny ka watiyo gi rosari? *

Koro, en ang’o ma nitimo?

Naywak ka kwayo Nyasaye e lamo mondo otaya. Bende, nang’iewo Mumb Jo-Katholik miluongo ni Jerusalem Bible, ma e ka noa go e dho Italy, kendo nachako some. Kae to chieng’ Jumapil moro gokinyi bang’ Misa, sama namoyo kandhoga mag padri, chwo moko ariyo nodonjo e seminary kama ne wadakie. Ne ginyisa ni gin Joneno mag Jehova. Ne wawuoyo kuom sa achiel gi wiye e wi Muma kod gima Muma wacho e wi kido minyalo fwenygo din mar adier.

Inyalo wacho ang’o e wi welo ma nolimigo?

Namor ahinya neno kaka ne gin gadier e wi gik ma ne gipuonjo kendo kaka ne yotnegi ahinya elo kendo tiyo gi Mumb Jo-Katholik mondo gisirgo puonjgi. Bang’e, Janeno moro machielo miluongo ni Mario nochako lima. Nohore ahinya kendo nojakinda. Chieng’ Ngeso ka Ngeso bed ni koth ochue kata chieng’ rieny, sa adek e wang’e ne yudo kosechopo e rangaj seminary kodiyo olang’.

Jo padri mamoko to ne nigi paro mane kuom welogo?

Nanyisogi ni gibi wapuonjre Muma kanyachiel, kata kamano, onge kata ng’ato achiel kuomgi ma nokawo puonjruok mar Muma mapek. An to puonjruok ne mora ahinya. Napuonjora gik mathoth ahinya mabeyo, kuom ranyisi, gimomiyo Nyasaye oseweyo mondo richo kaachiel kod chandruok odhi nyime, ma ne en wach ma nosebedo ka chanda kuom kinde malach.

Be jotendi notemo nyisi ni kik idhi nyime gi puonjruok Muma?

E higa mar 1975, nadhi Rome nyading’eny mondo aler ne jotenda gik ma nasepuonjora. Jotendago notemo loko pacha, en mana ni ne ok gitiyo gi Muma e siro gik ma ne giwachonago. Gikone, ka nochopo Januar 9, 1976, nandiko barua Rome ka alero ni koro ok an achiel kuom Jo-Katholik. Ndalo ariyo bang’e, nawuok e seminary, kendo naidho gach reru mondo adhi e chokruok mar Joneno mag Jehova. Mano e chokruok ma nahango dhiye, kendo ka nachopo nafwenyo ni ne en chokruok mar alwora ma noriwo kanyakla mang’eny. Gik moko nopogore ahinya gi ma nang’iyogo! Ng’ato ka ng’ato ne nigi Mumbe kendo ne gielo Mumbnigigo ka giluwore gi jogol-twege sama ne giwuoyo e wi weche mopogore opogore.

Joodu to norwako wechego nade?

Thothgi nokweda malit ahinya. Kata kamano, nafwenyo ni ne nitie owadwa moro ma ne puonjore gi Joneno e alwora moro miluongo ni Lombardy, ma yudore yo nyadwat e piny Italy. Ka nadhi lime, Joneno man kuno nokonya yudo tich kod kama nanyalo dakie. Bang’e e higano, nobatisa ma abedo Janeno mar Jehova.

Be iywago ang’e kata matin?

Ooyo ngang’! Kuom adier, tinde awinjo ka an machiegni gi Nyasaye nikech weche ma ang’eyo kuome otenore kuom Muma to ok kuom puonj mag dhano kod mag din. Bende, anyalo puonjo ji gik ma asepuonjora ka an gadier kendo gi chuny maler.