Anyolara i ng’om mi Hongrie, i adhura mi Székesfehérvár ma jukoro lembe ma beco dupa m’ugam ukadhu i iye pi oro 1 000 ang’ec. Re lem ma rac, lwiny mir ario mi ng’om zoo uweko peko lee dit i adhurane.

Kinde m’abino nyathin ma nyanok, kwarumira giku wang’umira re ma gibed gigwoka. Abepoy i kum mer ma yawe mbe ma wang’umira ma nyinge Elisabeth ugam umara ko. Bende, egam eroyo i iya yiyoyic ma nging’ nging’ i Mungu. Niai m’adoko ku oro adek ci acaku nitero Wegwa m’ini Polo nja kubang’ uthieno. Re kinde m’adoko ku oro pier ario ku wiye kan anyang’ i thelembe pa rwone.

Jurunyodo para gibed gitimo tic ma tek dieceng’ ku diewor ma giparu ko nyo eno copo ketho gikanu sente moko pi ning’iewo ot ma cuu. Eno re m’uketho kwarumira giku wang’umira re ma gigam gigwoka. Kubang’ ceng’ soko mi yenga mir arionde dhanu mi pacu fwa zoo gibed gicamu karacel. Agam amaru saa ma wabed wadikara karacelo i iye eno lee dit.

I oro 1958, lembakeca mi jurunyodo para ugam upong’o; ginwang’u kare mi ng’iewo ot m’uromo wan adek zoo. E acaku kwo karacelo ku junyodo para. Anyong’a nega lee mandha! Ku bati ma rac, i ng’ei dwi abusiel kende ci anyong’a maeno ugam uthum rek kumeni. Baba tho ku twoyo mi kanser.

Tego para ugam uthum. Abepoy pi rwo ma e m’arwo saa maeca: “Ee Mungu, akweyi nia ibodh baba. Atie ku yeny pare. Pirang’o idwoko ngo wang’ rwo parane?” Amito ang’ey ka ma baba bino i iye. Agam apenjara kumae: ‘Nyo en’i polo? Kunoke nyo kwo pare jik magwei?’ Kumira ubed unega i kum awiya mange ma wegi podi kwo.

Pi oro ma dupa, abed acidho ka ma jukunyo i iye baba ceng’ini kubang’ ceng’. Arum i ng’et kabuli pa baba e arwo kumae: “Kirikiri Mungu, amit’angey ka ma baba ni iye.” Arwo bende nia ekonya ang’ey nia pirang’o wabekwo.

Kinde m’adoko ku oro 13 anwang’u nia ukwayu aponj dhu Allemand. Abedo paru nia acopo nwang’u dwokowang’ penji para ceke i buku ma tung’ tung’ mi dhokne calu ma jururieko mi dhokne ukyewo buku ma beco dupa. I oro 1967, acaku somo kalasi i adhura mi Jena, m’ubino Allemagne yo nyangune. Agam aketho wia zoo i kum somo buku mi jururieko ne gi, asagane buku m’ukoro lembe iwi kwo pa dhanu. Kadok nwang’u paru mi bukune moko ubed unyang’a de, dwokowang’ penji para re anwang’u ngo i igi. Eno ketho amedara asu nirwo pi ninwang’u dwokowang’ penji ma tap.

I oro 1970, adok i Hongrie. Kuca re m’arombo ku nyamego moko ma nyinge Rose, e anwang’u nia mito wagamara kude. I oro maeca, Hongrie bino i the bimobim mir ukoministi. Nindo ma nok i ng’ey gamiri mwa waringo i ng’om mir Autriche. Lembakeca mwa zoo bino nidok i Sydney, i Autriche pilembe umin vwa moko ubed ukwo kuca.

Agam anwang’u tic pio pio mandha i Autriche. Nindo moko jaratic wada acel uyero ira nia acopo nwang’u dwokowang’ penji para ceke i Biblia. Emiyo ira buku moko ario m’ukoro lembe iwi Biblia. Aweyo bukune aweya man abedo kud ava mi ponjo lembe mange de lee. E akiewo ni Jumulembe pa Yehova nia gior ira buku mange kum gin re ma giwodho girasoma ma kumeno.

Cing’ ma nindo mi foc mi oro ma kwong’a mi gamiri mwa uromo, Jamulembe pa Yehova moko m’aradu ma Ja Autriche ubin ulyewowa. Ekelo iwa girasoma m’akwayuca man ekwayu nia ecak ponjo kuda Biblia. E ayiyo. Calu m’abedo kud ava mi ponjo lembe lee, ponjine ubed ubedo wang’ ario kubang’ yenga. Ponjineman ubed ukadhu pi saa ma romo ang’wen kumeni!

Ponji mi Jumulembe pa Yehova m’ujengere iwi Biblia utelo nen para lee. Ebedo ira yot ungo niyiyo nia nying’ Mungu tie Yehova kadok nwang’u ginyuthe ira kud i Biblia mi dhu Hongrie de. Thelembene bedo nia acidho i ot pa Mungu pi oro ma romo 27 zoo re awinjo ngo nying’ Mungu kadok wang’ acel de. Dwokowag’ penji para ma terere man m’urombo m’anwang’u i Biblia uwang’u iya lii. Ku lapor, aponjo nia ju m’utho ging’eyo gin moko ngo, udog ubedo ve gi n’i nindo ma pek. (Eklizia 9:5, 10; Yohana 11:11-15) Aponjo bende iwi lembang’ola ma Biblia ng’olo iwi ng’om ma nyen, ka ma “tho bibedo nuti kendo ngo” i ie (Lembanyutha 21:3, 4) Atie ku genogen mi neno baba kendo i ng’om ma nyen pilembe kuca “cer bibedo nuti.”​—Tic mi Jukwenda 24:15.

Rose de caku niponjo Biblia karacelo kuda ku cwinye zoo. Watimo mediri nya pio pio. I dwi ario kende ci wadaru niponjo bukune! Wabed wacidho i coko ceke ma Jumulembe pa Yehova ubed utimo i Ot Ker migi. Mer, kony mi kindjo man bedo i acel ma waneno i bang’ Jumulembe pa Yehova uwang’u iwa lii.​—Yohana 13:34, 35.

I oro 1976, wagam wanwang’u twero mi kwo i Australie. E ndhu ndhu wacaku sayu ka Jumulembe pa Yehova ma kuca. E wang’ acel giketho wacaku kwo ve wa n’i bang’wa. I oro 1978, wan de wadoko Jumulembe pa Yehova.

Atuc ninwang’u dwokowang’ penji m’usendo wiya pi oro ma dupa. Coro ceng’ini ku Yehova uketho anwang’u Wego ma ber m’uloyo zoo. (Yakobo 4:8) Genogen m’atie ko pi neno baba kendo i ng’om ma nyen tie lem ma pire tek lee i iya.​—Yohana 5:28, 29.

I oro 1989, wa ku Rose zoo wamaku yub mi dok ve i Hongrie pi nikoro pi yiyoyic mwa ni jurimbwa, ni wedi mwa man bende ni dhanu mange ceke ma wacopo wok nwang’u kuca. Wanwang’u rwom mi ponjo Biblia ku dhanu ma kadhu dak acel. I kindgi, ju ma kadhu 70 udikiri karacel kudwa pi nitimo ni Yehova, uketh’i iye mama mir amara.

Arwo pi oro 17 pi ninwang’u dwokowang’ penji m’abed apenjara ko. Kawoni oro mange 39 de kadhu, re podi aberwo asu. Tin kawoni lem m’acopo yero tie kende kende kumae, “Afoyi, Vwa mir amara mi polo, pilembe idwoko wang’ rwo m’abed arwo nwang’u podi a nyathin.”