Mogani

Ko Mulungu anamakhalidwe yaponi?

Ko Mulungu anamakhalidwe yaponi?

Tikazindikira makhalidwe ya bwino yomwe munthu anayo, tichayamba kumudziwa bwino ndipo tikachita teno tingayambe kubverana naye maninge. Nchibodzibodzi pomwe na Yahova. Tikapfunzira va makhalidwe yake, tichayamba kumudziwa bwino ndipo tingayambe kumuwona kuti ni munzathu wa pamoyo. Yahova ana makhalidwe yabwino yazinji. Koma makhalidwe yake yakuluyakulu ni mphanvu, nzeru, chilungamo na chikondi.

MULUNGU NI WAMPHANVU

‘Imwe Yahova Ambuya nkulu maninge. Imwepo ndimwe mudasika kudzulu na dziko yapasi pakuphatisa basa mphanvu yanu.’YEREMIYA 32:17.

Umboni wakuti Mulungu ni wamphanvu uchaoneka mu vinthu womwe adasika. Mwakulinganiza, ko muchabvatani mukayima panja mu nthawe yotentha, kunja kunadzuwa? Nivosachita kubvunza kuti muchabva kupsa kwa dzuwa.Kupsa kwa dzuwa kuchawonesa mphanvu pa vinthu vomwe Mulungu adasika. Ko dzuwa ichapsa tani? wasayantsi achati pakatikati pa dzuwa ni pakupsa pafupifupi 15 000 000 graus.pa Segundo iliyose, dzuwa ichabulisa mphanvu zolingana na mphanvu za mabomba ya nyukiriya mamidyau yazinjizinji.

Koma dzuwa ni ing’ono pakulinganiza na nyenyezi zinango mamidyau yazinji zomwe zili muchilengedwe ichi. Wasayantsi achanena kuti nyenyezi inango yochemerewa UY Scuti yomwe ni ibodzi mwa nyenyezi zikuluzikulu, ikulu kuposha dzuwa maulendo chifupifupi 1700. Nyenyezi mweyi ichiti iyikhiwe pali dzuwa, ingafunge dziko yose yapasi mpakana kukafika pomwe pana planeta yochemerewa Jupiter. Panango vimwevi vinkutithandiza kubvesa bwino mawu ya Yeremiya yale, yakuti Yahova Mulungu adasika kudzulu na dziko yapasi pakuphatisira basa mphanvu zake zikulu.

Ko tichaphindula tani na mphanvu za Mulungu? Kuti tikhale na moyo vichathemba vinthu vomwe Mulungu adasika ninge dzuwa komasoti vinthu vinango vomwe Mulungu adasika pa dziko iyi. Komasoti Mulungu achaphatisira basa mphanvu zake pakuthandiza aliyese pa yekha. Ko achachitatani vimwevi? Yesu ali padziko pano Mulungu adamupasa mphanvu kuti akwanise kuchita vinthu vosiyanasiyana vodabwisa ninge kupolesa alombe, wopunduka, wakhate, agonthi na kumukisa wakufa. (Mateyu 11:5) Manje tani ntsiku zino? Baibolo ichati Yahova ‘achapereka mphanvu kwa munthu woneta.’ Ichanena soti kuti ‘wanthu wothemba Yahova adzagumane soti mphanvu.’ (Yesaya 40:29, 31) Komasoti Mulungu angakwanise kutipasa ‘mphanvu kuposha ya chibadwa’ kuti tikwanise kupirira panango kugwebana na mabvuto komasoti na mayesero yomwe tichagumana nayo. (2 Akorinto 4:7) Ko imwepo muchadalini kukhala pa ushamwali na Mulungu muyu, yemwe achaphatisira basa mphanvu zake zilibe malire mwa chikondi pakuda kutithandiza?

MULUNGU NI WANZERU

‘Basa zanu ni zizinji, imwe Yahova! Vose mudavikonza mwa nzeru.’SALIMO 104:24.

Tikambapfunzira vizinji va vomwe Mulungu adasika, ndipo patichayamba kumulemekeza maninge ndawa yogopa nzeru zake. Ndipo wasayansi anango achapfunzira pa vinthu vomwe Mulungu adasika na chakulinga chakuti abe luso yakuti ambaiphatise basa pakukonza vinthu. Kuchokera mu vinthu va n’chilengedwe, wasayantsi achabera luso yokonza vinthu vosiyanasiyana, kundoyambira tuvinthu tung’onotung’ono ninge mazipi yochita kumata, mpakana vinthu vikuluvikulu ninge ndeke.

Diso ya munthu idakonzewa modabwisa maninge

Chinthu chodabwisa maninge pa vinthu vomwe Mulungu adasika ni thupi ya munthu. Mwakulinganiza, ganizirani momwe mwana achayambira. Mwana achayamba kukonzeka kuchokera ku selula ibodzi yokhala na malangizo yose yokhudza momwe munthu adzakhalire. Selula mweyi ichagawikana nkukonza ma selula yazinji yolingana. Koma pa nthawe yodekana maselula mwaya yachagawikana nkukondza maselula yosiyanasiyana yophata basa izinji. Yanango mwa maselula mwaya yachakhala maselula ya magazi, ya muuzingo komasoti ya m’mabondzo. Pakalibe kupita nthawe, vidzo vichakonzeka ndipo vichayambiratu kuphata basa. Pakandomala minyezi 9 kuchokera pomwe selula yoyamba ire idayamba kugawana, mwana achakhala wakonzeka ndipo achakhala kuti anamaselula mabiliyoni yazinji. Vichachita kuonekeratu kuti yemwe adakonza vimwevi ni wanzeru maninge. Wanthu azinji akaganizira vimwevi, achabverana na wonemba Baibolo munango yemwe adati: ‘nidzakutamandeni ndawa mudanikonza modabwisa ndipo mwevi vichanichitisa mantha.’—Salimo 139:14.

Ko tichaphindula tani na nzeru za Mulungu? Mulengi wathu achadziwa vomwe tichadekana kuti tikhale wokondwa. Pakuti ni wanzeru komasoti achadziwa vizinji, achatipasa malangizo yothandiza kudzera mu mawu yake Baibolo. Mwakulinganiza, achatiuza kuti: ‘Pitirizani . . . Kukhululukirana na moyo wose.’ (Akolose 3:13) Ko malangizo mwaya ni yanzeru? Inde. Mafulumero adawona kuti kukhululuka kuchathandiza kuti munthu ambagone tulo twabwino komasoti kuti magazi yake yambafambe bwino. Kungathandizesoti kuti munthu aleke kumbadwala matenda yoshupika maganizo panango matenda yanango. Mulungu ali ninge munzathu yemwe achatikonda yemwe achanetalini kutipasa malangizo yothandiza. (2 Timoteyo 3:16, 17) Ko imwepo mungaleke kukondwa kukhala na munzanu watene uyo?

MULUNGU NI WACHILUNGAMO

‘Yahova achakonda chilungamo.’SALIMO 37:28.

Nthawe zose Yahova achachita vinthu vabwino. ‘Mulungu chaiye angachitelini voipa ne pang’ono, ndipo wamphanvu yose angachitelini vinthu vilibe chilungamo.’ (Yobu 34:10) Nthawe zose chigamulo chake chichakhala chodekana, ninge momwe wa Masalimo adanenera kuti: ‘Mudzaweruze wanthu molungama.’ (Salimo 67:4) Pakuti ‘Yahova achaona momwe ntima ulili,’ angapusisiwelini na chinyengo. Iye achadziwa chaivo ndipo achapereka chigamulo chodikana. (1 Samueli 16:7) Komasoti Mulungu achadziwa chinthu chilichose chilibe chilungamo komasoti chachinyengo chomwe chichachitika padziko pano ndipo adapolomisa kuti manjemanjepa ‘woipa adzachosewe padziko yapasi.’—Miyambo 2:22.

Koma Mulungu ni woweruzalini wankhanza yemwe achandoganizira volanga wanthu. Iye achawonesa chifundo akaona kuti pankufunika kuchita teno. Baibolo ichati: ‘Yahova ni mulungu wa ntsisi na wachisomo.’ Iye achawonesa makhalidwe mwaya olo kwa wanthu woipa, peno alapa kuchokera pasi pa moyo. Ko chimwechi ndicholini chilungamo chaicho?—Salimo 103:8; 2 Petulo 3:9.

Ko tichaphindula tani na chilungamo cha Mulungu? Mtumi Petulo adati: ‘Mulungu achasalulalini. Iye achatambira munthu wochokera ku khaindi iliyose, yemwe achamugopa na kuchita chilungamo.’ (Machitidwe 10:34, 35) Tichaphindula na chilungamo cha Mulungu ndawa iye achasankhulalini komasoti achakonderalini. Mulungu angabvume kuti tose timbamutumikire viribe basa kuti ndise wa dziko iponi, khaindi iponi komasoti peno ndise wopfunza panango wosapfunza, wolemera panango wosauka.

Mulungu alibe tsankho ndipo tichaphindula na kusakhala watsankho kwake mosatengera va khaindi ya wanthu panango kuti ndise wolemera panango wosauka.

Pakuti Mulungu achada kuti timbaphindule na chilungamo chake, adatipasa chikhumbumtima. Baibolo ichati chikhumbumtima chili ninge lamulo ‘yonembewa m’moyo mwathu’ yomwe ‘ichatichitira umboni’ kuti vomwe tachita ni vabwino panango ni voyipa. (Aroma 2:15) Ko chikhumbuntima chichatithandiza tani? Peno chikhumbuntima chathu tachipfunzisa bwino chingatithandize kuti ayi kuti tichite vinthu voyipa panango viribe chilungamo. Ndipo Tikaphonyesa vinthu vinango, chingatichitise kuti tilape nkuleka voipa ivo. Kubvesa bwino maganizo ya Mulungu pa nkhani ya chabwino na choipa kuchatithandiza kuti timufenderere.

MULUNGU NI CHIKONDI

‘Mulungu ndiye chikondi. YOHANE 4:8.

Mulungu achawonesa kuti ni wamphanvu, wanzeru komasoti wachilungamo. Koma Baibolo ichafotokozalini kuti Mulungu Ndiye mphanvu, nzeru panango chilungamo. Ichafotokoza kuti Mulungu Ndiye chikondi. Ndawa chani? Ndawa mphanvu zake zichamuthandiza kuti akwanise kuchita vinthu, ndipo chilungamo na nzeru zake zichamuthandiza kudziwa njira yomwe angachitire vimwevo. Koma chikondi ndicho chichamuchitisa kuti achite vimwevo. Ndipo mwapa vose vomwe Yahova achachita achavichita ndawa ya chikondi.

Podiya kuti Yahova ambasowalini chilichose, chikondi chidamuchitisa kuti alenge Angelo komasoti wanthu womwe angaphindule na kukondwa na chikondi chake.Iye adakonza dziko kuti ikhale malo yabwino yokhala wanthu. Komasoti achawonesa chikondi kwa wanthu wose ndawa ‘achagasira dzuwa yake wanthu wabwino pabodzi na woipa, na kugwesera nvula wanthu wolungama pabodzi na wosalungama.’—Mateyu 5:45.hmnbv

Kuyingizira pa mwapa, ‘Yahova ni wachikondi chikulu na chifundo.’ (Yakobo 5:11) Achawonesa chikondi kwa wanthu womwe achafunisisa kumudziwa na moyo wose komasoti kukhala naye paushamwali. Yahova achaganizira wanthu mwawa aliyese payekha. Ndipo imwepo ‘achakuderani nkhawa.’—1 Petulo 5:7.

Ko tichaphindula tani na chikondi cha Mulungu? Tichakondwa na kukhuza kwa dzuwa ikambachoma. Tichakondwa pomwe tikambabva mwana ankuseka. Komasoti tichakondwa m’bale wathu akambatiwonesa kuti achatikonda. Vinthu vimwevi vitrghnjmngawoneke ninge ving’ono-ving’ono, koma ni vothandiza maninge pa moyo wathu.

Pananjira inango pomwe yomwe tichaphindulira na chikondi cha Mulungu, ndipo njira yake ni pemphero. Baibolo ichatilimbikisa kuti: ‘Ayi kumbadera nkhawa na chinthu chilichose, koma pa chilichose, mwa pemphero na kugwigwirira pabodzi na kutembeja, vokumbira vanu vidziwike kwa Mulungu.’ Molingana na baba wachikondi achachitira, Yahova achada kuti tikakhala na bvuto, iye achada kuti timbamufotokozere momasuka kuti atithandize. Achatipolomisa kuti tikachita vimwevi adzatipase ‘ntendere wa muntima womwe uchaposha kuganiza monoka kulikose.’—Afilipi 4:6, 7.

Mu nkhani mweyi takambirana mwachigwato makhalidwe yakuluyakulu ya Mulungu, yomwe ni mphamvu, nzeru, chilungamo na chikondi. Ko vimwevi vakuthandizani kumudziwa bwino Mulungu kuposha pakuyamba? Kuti mudziwe vinango pa nkhani ya Mulungu, tinkukukumbirani kuti mulewenge nkhani zili kutsogolo kuti mudziwe vomwe iye wachita komasoti vomwe adzakuchitireni kutsogolo.

KO NI MAKHALIDWE YAPONI YOMWE MULUNGU ANAYO? Yahova ni wamphanvu, wanzeru, komasoti wachilungamo kuposha aliyese. Koma khalidwe yake yokondweresa maninge ni chikondi