Mituna oyo bilenge batunaka

Boninga

Mpo na nini nazalaka na baninga te?

Kaka yo moko te nde omiyokaka lokola mwana etike to okanisaka ete ozalaka na baninga te. Talá ndenge bilenge mosusu ya mbula na yo basalaki mpo na kobengana makanisi wana.

Nasala nini mpo natika kozala nsɔninsɔni?

Kozanga te baninga mpe makambo mosusu ya ntina mingi na bomoi.

Nasengeli kobakisa baninga?

Kozala na mwa baninga oyo okangamá na bango ekoki kozala malamu, kasi ezalaka ntango nyonso te na matomba. Mpo na nini?

Ezali kaka boninga to nde lolango?—Eteni 2: Bajɛstɛ na ngai ezali komonisa nini?

Moninga akoki komona ete olingi bosuka kaka te na boninga? Talá toli oyo.

Nasala nini soki moninga na ngai ayokisi ngai mpasi na motema?

Osengeli koyeba ete boninga oyo ezangi mikakatano ezalaka te. Kasi okoki kosala nini soki moninga na yo alobi to asali likambo oyo eyokisi yo mpasi na motema?

Nasala nini mpo bato mosusu bándima ngai?

Eleki mpenza ntina kondimama na bato oyo bazali na bizaleli oyo ekeseni na oyo ya ngai to kozala ndenge nazalaka?

Mpo na nini nalobaka ntango nyonso te maloba ya malamu?

Toli nini ekoki kosalisa yo okanisa liboso ya koloba likambo?

Kosala makambo oyo ekotinda moto akanisa ete olingaka ye ezali mabe te?

Makambo yango ezali nini? Mpo na nini bato mosusu basalaka bongo? Ebimisaka mpe makama?

Makambo nini nasengeli koyeba mpo na bamesaje?

Bamesaje ekoki kokabola yo ná baninga mpe kobebisa lokumu na yo. Ndenge nini?

Libota

Nasala nini mpo nayokanaka malamu na baboti na ngai?

Talá makambo mitano oyo okoki kosala mpo bówelanaka lisusu mingi te mpe matata ekita.

Ndenge nini nakoki kosolola na baboti na ngai mpo na mibeko oyo batyá na ndako?

Yekolá ndenge ya koloba na baboti na yo na limemya mpe okokamwa na litomba oyo yango ekobimisa.

Mibeko ya baboti ezalaka mpenza na ntina?

Kotosa mibeko ya baboti ekómeli yo mpasi? Talá mwa toli oyo ekoki kosalisa yo ozala na makanisi malamu.

Nasala lisusu nini soki nabuki mibeko oyo batye na ndako?

Okoki te kobongola likambo oyo esí esalemi, kasi okoki kosala mwa eloko mpo makambo ebebá te. Lisolo oyo ekomonisa yo ndenge ya kosala yango.

Nasala nini mpo baboti bápesaka ngai konfianse?

Koluka koyeba ndenge basusu bakoki kopesa yo konfianse etali kaka bilenge te.

Mpo na nini baboti batikaka ngai te namisepelisa?

Nasengeli kobima kozanga kosɛnga nzela epai ya baboti to nasengeli kolobela baboti na ngai solo?

Nakosala nini soki tata to mama na ngai azali maladi?

Ozali elenge ya liboso te okutana na likambo ya boye. Talá nini esalisaki bilenge mibale bálonga mokakatano yango.

Nasala nini soki baboti na ngai babomi libala?

Okoki kosala nini mpo na kolongola mawa mpe nkanda na motema?

Mpo na nini kobongisa matata ná baleki to bayaya na ngai?

Olingaka bango kasi na ntango moko bakoki kopesa yo nkanda makasi.

Nasala nini mpo bátika kolandela likambo nyonso oyo nasalaka?

Ozali komona lokola baboti bazali kolandela makambo na yo nyonso? Ezali na likambo moko okoki kosala mpo otika komiyoka bongo?

Nakoki kolongwa na ndako?

Mituna nini osengeli kotalela liboso ya kozwa ekateli wana ya ntina?

Kosalela baparɛyi

Nasengeli koyeba nini mpo na masano ya video?

Ekoki kosala yo malamu to mpe kosala yo mabe kozanga ete oyeba yango.

Makambo nini nasengeli koyeba mpo na bamesaje?

Bamesaje ekoki kokabola yo ná baninga mpe kobebisa lokumu na yo. Ndenge nini?

Ezali na ntina kozala na baninga mingi na basite ya kosolola na bato?

Bato mosusu batyaka bomoi na bango na likama kaka mpo báyebana mingi mpe bato basepelaka na biloko oyo batyaka na basite ya kosolola na bato. Koyebana mingi ezali mpenza na ntina?

Nasengeli koyeba nini na likambo etali kotya bafɔtɔ na Internet?

Kotya bafɔtɔ oyo olingaka mingi na Internet ekosalisa yo oyebaka bansango ya baninga mpe bandeko na yo, kasi ezali mpe na makama.

Nasala nini soki bazali kotumola ngai na nzela ya Internet?

Oyo osengeli kosala, mpe oyo okoki kosala mpo omibatela.

Ezali malamu kosala makambo mingi na mbala moko?

Okoki mpenza kosangisa makambo kozanga ete olonga likebi na yo?

Nasala nini mpo natyaka makanisi na likambo moko?

Tótalela makambo misato oyo ekoki kosala ete baaparɛyi elongola makanisi na yo mpe oyo osengeli kosala mpo olonga kotya makanisi na likambo moko.

Kelasi

Nasala nini mpo nasilisaka badevuare na ngai?

Soki omoni ete ozali kozwa solisyo te na devuare oyo ozali kosala, likambo ya kosala ezali ete koboma nzoto te, kasi osengeli nde kosala yango na mayele.

Nasala nini mpo nalonga kotánga kelasi na mosika?

Bana kelasi mingi bazali sikoyo kotánga kelasi na bandako na bango. Makambo mitano oyo ekosalisa yo olonga.

Nasala nini soki nalingi lisusu kelasi te?

Molakisi na yo atungisaka yo? Omonaka ete mateya mosusu bapesaka na kelasi ezali ntango ya mpamba?

Nasala nini soki nazali kozwa te na eteyelo?

Liboso ya kotika, talelá makambo motoba oyo okoki kosala mpo ozwa bapwɛ mingi.

Nasengeli kokata kelasi?

Eyano oyo okozwa ekoki koleka oyo ozalaki kokana kozwa.

Mpo na nini nayekola monɔkɔ ya sika?

Mikakatano ezali wapi? Mpe wapi matomba na yango?

Bomoi ekelamá to ebimá yango moko?—Eteni 1: Mpo na nini kondima ete Nzambe azali?

Olingi koyeba ndenge ya kolimbola kozanga kobanga ntina oyo ondimaka ete Nzambe azali? Talá oyo okoki koloba soki moto atuni yo ntina oyo ondimaka ete Nzambe azali.

Bomoi ekelamá to ebimá yango moko?—Eteni 2: Mpo na nini koboya kondima liteya ya evolisyo?

Ntina mibale oyo emonisi mpo na nini osengeli te kondima liteya ya evolisyo.

Bomoi ekelamá to ebimá yango moko?—Eteni 3: Mpo na nini kondima ete bomoi ekelamá?

Kondima ete bomoi ekelamá elakisi koboya siansi?

Bomoi ekelamá to ebimá yango moko?—Eteni 4: Ndenge nini nakoki kolimbola ete bomoi ekelamá?

Esɛngi te ozala mayele mingi na makambo ya siansi mpo olimbola ntina oyo omoni ete ebongi kondima ete biloko nyonso oyo ezali na mokili ekelamá. Salelá likanisi moko ya malamu oyo ezali na Biblia.

Makambo oyo esalisaka na bomoi

Ndenge nini nakoki kopekisa mayoki ya mabe?

Mayoki ya bilenge mingi ebongwanaka mpambampamba kasi ekoki mpe kotungisa bango. Likambo ya esengo ezali ete okoki koyeba mayoki yango mpe kopekisa yango.

Nasala nini mpo natika kokanisa mabe?

Okoki koyekola ndenge ya kokóma na makanisi malamu na kolanda makambo oyo tolobeli awa.

Ndenge nini nakoki kopekisa nkanda na ngai?

Vɛrsɛ mitano ya Biblia oyo ekoki kosalisa yo otikala kimya ntango batumoli yo.

Ndenge nini nakoki kotika komitungisa?

Makambo 6 oyo ekoki kosalisa yo mpo komitungisa esalisa yo na esika enyokola yo.

Ndenge nini nakoki kolonga mpasi ya kobungisa moto na liwa?

Esɛngaka ntango mingi mpo mpasi ekita. Talelá batoli oyo ezali na lisolo oyo mpe salelá oyo ebongi mpo na yo.

Nasala nini soki likambo ya mawa ekómeli ngai?

Bilenge mibale bayebisi makambo oyo esalisaki bango ntango bakutanaki na likambo ya mawa.

Ndenge nini nakoki kotɛmɛla komekama?

Talá makambo misato ya kosala mpo na kobengana bamposa mabe.

Ndenge nini nakoki kosalela ntango na ngai malamu?

Toli mitano ekoki kosalisa yo oboya kobebisa ntango na yo.

Nasala nini mpo makasi nyonso esila ngai te?

Nini esalaka bongo? Elingi ekómela yo? Soki bongo, okoki kosala nini?

Nasala nini mpo natika bisombasomba?

Ekómelá yo te ete okende na magazini kaka mpo na kotala mpe ozongi na biloko ya ntalo mingi? Soki bongo, lisolo oyo ekosalisa yo.

Nasengeli kosala nini soki nasali libunga?

Moto nyonso asalaka mabunga, kasi moto nyonso te nde azwaka mayele na mabunga na ye.

Mpo na nini kozala sembo?

Bato oyo bazangi bosembo bazali na litomba?

Nayebaka kokanga motema liboso ya mikakatano?

Lokola biso nyonso tokoki kokutana na makambo mpasi, ezali na ete okolisa ezaleli ya kokanga motema, ata soki okutani na mikakatano ya mike to ya minene.

Nasala nini mpo natyaka makanisi na likambo moko?

Tótalela makambo misato oyo ekoki kosala ete baaparɛyi elongola makanisi na yo mpe oyo osengeli kosala mpo olonga kotya makanisi na likambo moko.

Mpo na nini nayekola monɔkɔ ya sika?

Mikakatano ezali wapi? Mpe wapi matomba na yango?

Nakoki kolongwa na ndako?

Mituna nini osengeli kotalela liboso ya kozwa ekateli wana ya ntina?

Nasala nini mpo natika kozala nsɔninsɔni?

Kozanga te baninga mpe makambo mosusu ya ntina mingi na bomoi.

Nasala nini mpo bato mosusu bándima ngai?

Eleki mpenza ntina kondimama na bato oyo bazali na bizaleli oyo ekeseni na oyo ya ngai to kozala ndenge nazalaka?

Kozala na bonkonde ezali mpenza na ntina?

Bokonde esilá ngala to ezali kaka na ntina ata lelo?

Mpo na nini nalobaka ntango nyonso te maloba ya malamu?

Toli nini ekoki kosalisa yo okanisa liboso ya koloba likambo?

Ezali mpenza na ntina nasɛnga bolimbisi?

Talá bantina misato oyo osengeli kosɛnga bolimbisi, atako okanisi ete ozali mpenza na foti te.

Nasala nini soki moninga na ngai ayokisi ngai mpasi na motema?

Osengeli koyeba ete boninga oyo ezangi mikakatano ezalaka te. Kasi okoki kosala nini soki moninga na yo alobi to asali likambo oyo eyokisi yo mpasi na motema?

Ndenge osengeli kozala

Mpo na nini koboya kolanda bavedɛti?—Eteni 1: Mpo na bana basi

Bilenge mingi bakanisaka ete balandaka moto te, nzokande balandaka bavedɛti oyo balakisaka na TV to na bazulunalo.

Mpo na nini koboya kolanda bavedɛti?—Eteni 2: Mpo na bana mibali

Komekola bilenge oyo balakisaka na TV to na bafilme ekotinda bakoki kosala ete bato bábanda kokima yo?

Mpo na nini kozala sembo?

Bato oyo bazangi bosembo bazali na litomba?

Nayebaka kokanga motema liboso ya mikakatano?

Lokola biso nyonso tokoki kokutana na makambo mpasi, ezali na ete okolisa ezaleli ya kokanga motema, ata soki okutani na mikakatano ya mike to ya minene.

Ndenge nini nakoki koteya lisosoli na ngai?

Lisosoli na yo emonisaka bomoto na yo na kati mpe bizaleli oyo ozali na yango. Lisosoli na yo emonisaka yo ozali moto ya ndenge nini?

Nalukaka kosala makambo na ndenge ya kokoka?

Ndenge nini okoki komonisa bokeseni kati na koluka kosala likambo moko malamu koleka mpe koluka kosala likambo oyo okokoka te?

Ezali na ntina kozala na baninga mingi na basite ya kosolola na bato?

Bato mosusu batyaka bomoi na bango na likama kaka mpo báyebana mingi mpe bato basepelaka na biloko oyo batyaka na basite ya kosolola na bato. Koyebana mingi ezali mpenza na ntina?

Ndenge nini nakoki kopona moto oyo azali ndakisa malamu ya komekola?

Moto oyo azali ndakisa malamu ya komekola akoki kosalisa yo okima mikakatano, okokisa mikano na yo mpe olonga na bomoi. Kasi okomekola nani?

Nasengeli kosala nini soki nasali libunga?

Moto nyonso asalaka mabunga, kasi moto nyonso te nde azwaka mayele na mabunga na ye.

Ndenge nini nakoki kotɛmɛla komekama?

Talá makambo misato ya kosala mpo na kobengana bamposa mabe.

Namonanaka ndenge nini na miso ya bato?

Talá ndenge okoki kokima mabunga misato oyo bato mingi basalaka na makambo etali kolata.

Nasengeli kondima bákata ngai nzoloko?

Ndenge nini okoki kozwa ekateli ya malamu?

Bizaleli ya mabe

Mpo na nini koboya koloba maloba ya mabe?

Lokola bato mingi basalelaka maloba ya mabe, mpo na nini koboya koloba yango?

Mpo na nini koboya kotala porno?

Porno mpe komɛla likaya ekokani na nini?

Nakosala nini soki nakómá moombo ya pornografi?

Biblia ekoki kosalisa yo oyeba ete pornografi ezali mabe mpenza.

Ndenge nini nakoki kotɛmɛla komekama?

Talá makambo misato ya kosala mpo na kobengana bamposa mabe.

Ezali malamu kosala makambo mingi na mbala moko?

Okoki mpenza kosangisa makambo kozanga ete olonga likebi na yo?

Ntango ya kozwa mopɛpɛ

Kopona miziki ezali mpenza na ntina?

Lokola miziki ekoki kotinda moto asala malamu to mabe, talá ndenge okoki kopona malamu miziki oyo oyokaka.

Nasengeli koyeba nini mpo na masano ya video?

Ekoki kosala yo malamu to mpe kosala yo mabe kozanga ete oyeba yango.

Makambo nini nasengeli koyeba mpo na masano?

Talá malamu lisano oyo osalaka, ndenge osalaka lisano yango, mpe ngonga olekisaka na lisano yango.

Ndenge nini nakoki kosalela ntango na ngai malamu?

Toli mitano ekoki kosalisa yo oboya kobebisa ntango na yo.

Nasala nini soki likambo moko elɛmbisi ngai?

Baaparɛyi ekoki kosalisa? Makanisi malamu ekoki kosalisa?

Koluka koyeba makambo oyo eleki mayele ya bomoto ezali kaka lisano mpamba?

Mingi bakómi kosepela na astroloji, bademo, ba-vampire, bondɔki mpe bilima. Ezali na makama oyo osengeli koyeba?

Mpo na nini baboti batikaka ngai te namisepelisa?

Nasengeli kobima kozanga kosɛnga nzela epai ya baboti to nasengeli kolobela baboti na ngai solo?

Makambo etali kosangisa nzoto

Koluka kosangisa na moto nzoto na makasi—Eteni 1: Ndenge ya komibatela

Mayele misato oyo ekoki kosalisa yo omibatela mpo básangisa na yo nzoto na makasi te.

Koluka kosangisa na moto nzoto na makasi—Eteni 2: Soki basalá yo yango

Tángá masolo ya bato oyo balukaki kosangisa na bango nzoto na makasi mpe ndenge oyo bazwaki lisalisi.

Ndenge nini nakoki kolimbola mateya oyo etali kosangisa nzoto?

Soki batuni yo: ‘Naino osangisá nzoto te?’ okoki kolimbola mateya oyo etali kosangisa nzoto na Biblia?

Kofiba enama ya nzoto ya mwasi to ya mobali ezali mpenza kosangisa nzoto?

Mwana mwasi oyo afibi enama ya nzoto ya mwana mobali azali kaka ngɔndɔ?

Kosangisa nzoto mibali na mibali to basi na basi ezali mabe?

Biblia eteyaka nde ete baoyo basangisaka nzoto mibali na mibali to basi na basi bazali bato mabe? Mokristo akoki kosepelisa Nzambe ntango azali kolula moninga na ye mobali to mwasi?

Nasepelaka na mobali to mwasi lokola ngai—Yango elakisi ete nakómi homosexuel?

Ezali mabe kozala na mposa ya kosangisa nzoto mibali na mibali to basi na basi? Nasengeli kosala nini?

Nasala nini soki baninga na ngai bazali kotya ngai mbamba nasangisa nzoto?

Talelá makanisi ya bato mpe makambo ya solo na oyo etali kosangisa nzoto. Lisolo oyo ekoki kosalisa ozwa bikateli ya malamu.

Ndenge nini nakoki kobengana makanisi ya kosangisa nzoto?

Makambo nini okoki kosala ntango makanisi ya kosangisa nzoto eyeli yo?

Bongo kolapa ndai ya koboya koyeba mibali to basi liboso ya kobala?

Ekosalisa yo oboya kosangisa nzoto liboso ya kobala?

Mpo na nini koboya kotala porno?

Porno mpe komɛla likaya ekokani na nini?

Nakosala nini soki nakómá moombo ya pornografi?

Biblia ekoki kosalisa yo oyeba ete pornografi ezali mabe mpenza.

Ndenge nini nakoki kotɛmɛla komekama?

Talá makambo misato ya kosala mpo na kobengana bamposa mabe.

Kokutana mpo na kobalana

Nakoki mpo na kolingana na moto?

Makambo mitano oyo ekosalisa yo oyeba soki osengeli kobanda kolingana na moto mpe kobala.

Kosala makambo oyo ekotinda moto akanisa ete olingaka ye ezali mabe te?

Makambo yango ezali nini? Mpo na nini bato mosusu basalaka bongo? Ebimisaka mpe makama?

Ezali kaka boninga to nde lolango?—Eteni 1: Nazali komiyoka ndenge nini?

Zwá toli oyo ekosalisa yo oyeba soki moto azali na mposa bolingana to bozala kaka baninga.

Ezali kaka boninga to nde lolango?—Eteni 2: Bajɛstɛ na ngai ezali komonisa nini?

Moninga akoki komona ete olingi bosuka kaka te na boninga? Talá toli oyo.

Nasala nini soki toboyani?

Yebá ndenge ya kosala mpo na kolonga mpasi ya motema.

Ndenge ya kobatela nzoto

Nakosala nini soki nzoto etungisaka ngai? (Eteni 3)

Masolo ya bilenge misato ekoki kosalisa yo oyeba ndenge ya kolonga.

Nasala nini mpo nalonga mitungisi ya bolenge?

Yekolá bambongwana oyo esalemaka mpe moná ndenge okoki kosala mpo olonga yango.

Nasala nini mpo makasi nyonso esila ngai te?

Nini esalaka bongo? Elingi ekómela yo? Soki bongo, okoki kosala nini?

Nasengeli koyeba nini na ntina etali masanga?

Talá ndenge okoki koboya kozwa likambo ná Leta, kokende nsango mabe, básangisa na yo nzoto na makasi, kokoma moombo mpe liwa.

Nasala nini mpo nalalaka mingi?

Makambo nsambo ekoki kosalisa yo olalaka malamu na butu.

Nini ekoki kopesa ngai mposa ya kosalaka ngalasisi?

Longola kobongisa sante na yo, kosala ngalasisi mbala na mbala ezali mpe na matomba mosusu?

Nasala nini mpo nalyaka na ndenge ebongi?

Soki olyaka bilei oyo etongaka nzoto te ntango ozali elenge, okokoba mpe bongo ntango okokóma mokóló, yango wana ezali malamu ozala na momeseno ya kolya na ndenge ebongi banda sikoyo.

Ndenge nini nakoki kokitisa kilo na ngai?

Soki olingi kokitisa kilo, kokanisa kaka te na likambo ya kolandela bilei, kasi komá nde na momesano ya kolyaka bilei oyo ebongi.

Ndenge ya kobatela mayoki

Ndenge nini nakoki kopekisa mayoki ya mabe?

Mayoki ya bilenge mingi ebongwanaka mpambampamba kasi ekoki mpe kotungisa bango. Likambo ya esengo ezali ete okoki koyeba mayoki yango mpe kopekisa yango.

Nasala nini mpo natika kokanisa mabe?

Okoki koyekola ndenge ya kokóma na makanisi malamu na kolanda makambo oyo tolobeli awa.

Nasala nini mpo natika konyokwama na makanisi?

Makanisi oyo lisolo oyo epesi ekoki kosalisa yo osala makambo oyo esengeli mpo na kobika.

Ndenge nini nakoki kotika komitungisa?

Makambo 6 oyo ekoki kosalisa yo mpo komitungisa esalisa yo na esika enyokola yo.

Ndenge nini nakoki kopekisa nkanda na ngai?

Vɛrsɛ mitano ya Biblia oyo ekoki kosalisa yo otikala kimya ntango batumoli yo.

Nalukaka kosala makambo na ndenge ya kokoka?

Ndenge nini okoki komonisa bokeseni kati na koluka kosala likambo moko malamu koleka mpe koluka kosala likambo oyo okokoka te?

Nayebaka kokanga motema liboso ya mikakatano?

Lokola biso nyonso tokoki kokutana na makambo mpasi, ezali na ete okolisa ezaleli ya kokanga motema, ata soki okutani na mikakatano ya mike to ya minene.