Onlad karga

Onlad saray karga

KAPITULO 21

Ipaparungtal nen Jesus so ‘Karunongan na Dios’

Ipaparungtal nen Jesus so ‘Karunongan na Dios’

1-3. Antoy reaksion na saramay datin kakaabay nen Jesus ed bangat to, tan anto so agda binidbir nipaakar ed sikato?

 NEN manbabangat si Jesus ed sinagoga, mankelaw iray ondedengel. Kabkabat day Jesus ta binmaleg ed syudad da, tan diad pigaran taon et nantrabaho a kaiba ra bilang sakey a karpentero. Nayarin arum ed sikara et manaayam ed kaabungan ya nen impaalagey et kaibay Jesus, odino nayarin saramay lukoy tan pako ya uusaren dan mandalus et ginawa ton mismo. a Balet antoy reaksion da ed bangat na sayan datin karpentero?

2 Maslak ed saramay ondedengel et mankelaw tan intepet da: “Iner so angalaan na sayan too ed onian karunongan?” Balet ta inkuan da met: “Saya imay karpentero, ya anak nen Maria.” (Mateo 13:54-58; Marcos 6:1-3) Makapaermen ta oniay inkatunongan na saray datin kakaabay nen Jesus: ‘Sayan karpentero et ordinaryo labat a toon singa sikatayo.’ Anggaman walay karunongan diad saray ibabaga to, sikato so impulisay da. Agda amoria a say karunongan ya innabang to ed sikara et agnanlapud sikato.

3 Iner so angalaan nen Jesus ed sayan karunongan? Imbaga to: “Say ibabangat ko et agmanlalapud siak, noagta manlalapud samay angibaki ed siak.” (Juan 7:16) Impaliwawa nen apostol Pablo a si Jesus et “imparungtal toy karunongan . . . na Dios.” (1 Corinto 1:30) Say karunongan nen Jehova et talagan niparungtal diad panamegley na Anak to, si Jesus. Ontan ya mismo so ginawa nen Jesus kanian nayarian ton ibaga: “Siak tan say Ama et saksakey.” (Juan 10:30) Aralen tayo so taloran paraan ya impatnag nen Jesus so ‘karunongan na Dios.’

No Anto so Imbangat To

4. (a) Anto so tema na mensahe nen Jesus, tan akin et importantin maong itan? (b) Akin a say simbawa nen Jesus et naynay a praktikal tan parad pankaabigan na saray ondedengel ed sikato?

4 Unona, nonoten no anto so imbangat nen Jesus. Say tema na mensahe to et say “maong a balita na Panarian.” (Lucas 4:43) Importantin maong so Panarian ta pasantosen na satan so ngaran nen Jehova, tan napaneknekan ya sikato so sankaabigan ya manuley tan mantultuloy ya nabendisyonan iray totoo. Nen nambangat si Jesus, angiter met na makabat iran simbawa parad inagew-agew a panagbilay. Pinaneknekan to ya sikato imay nipasakbay a “Makapakelaw a Mananimbawa.” (Isaias 9:6) Balet panon a say simbawa to et makapakelaw? Sikato so walaan na agnasukat ya pikakabat ed Salita tan linawa na Dios, kabkabat toy inkagawa tayo, tan inar-aro to ray totoo. Kanian saray simbawa to et naynay a praktikal tan parad pankaabigan na saray dumerengel to. Imbaga nen Jesus “iray salita a mangitonton ed bilay ya andi-anggaan.” On, no unoren tayo ray simbawa to, niliktar itayo.​—Juan 6:68.

5. Anto ray pigara ed saray tema ya impaliwawa nen Jesus diad samay Sermon ed Palandey?

5 Say Sermon ed Palandey et sakey a balibalin alimbawa na agnaparaan a karunongan a naromog ed saray bangat nen Jesus. Sayan sermon ya nabasa ed Mateo 5:3–7:27 et nayarin mankaukolan labat na 20 minuto pian nipaliwawa. Anggaman ontan, say simbawa to et nipanpanaon tan makanakana, a singa sanen inmunan niiter itan. Impaliwawa nen Jesus iray nanduruman tema, singa say no panon a paaligwasen so relasyon ed arum (5:23-26, 38-42; 7:1-5, 12), panon so pansiansian malinis ed moral (5:27-32), tan panon ya nawalaan na makabaliksan ya bilay (6:19-24; 7:24-27). Balet aglabat basta imbaga nen Jesus ed saray ondedengel, no anto so makabat a gawaen; impanengneng to itan ed sikara panamegley na paliwawa, panagkatunongan, tan alimbawa.

6-8. (a) Anto ran mabiskeg a rason so inter nen Jesus pian nipaliis tayo ed kapagaan? (b) Antoy mangipapanengneng a say simbawa nen Jesus et pakapatnagan na karunongan a manlalapud tagey?

6 Singa bilang, nonoten so makabat a simbawa nen Jesus no panon ya naiwasan so kapagaan ed materyal, a singa nabasa ed Mateo kapitulo 6. “Agkayo la mapagpaga ed bilay yo no antoy kanen yo odino inumen yo odino ed no antoy ikawes yo,” so isisimbawa nen Jesus ed sikatayo. (Bersikulo 25) Say kanen tan ikawes et manunan pankaukolan tayo, tan natural labat a pampagaan tayo iratan. Balet ibabaga nen Jesus ya agtayo la “mapagpaga” ed saratan. b Akin?

7 Angiter na makakombinsin rason si Jesus no akin ya ag-ira nepeg ya mapagpaga. Si Jehova so angiter na bilay tan laman tayo, kanian kasin agto nayarian ya iter so naakan tan kawes ya kaukolan tayo? (Bersikulo 25) No iikdan nen Jehova iray manok na naakan tan pararakepen to ray rosas, seguradon asikasoen to ray totoon mandadayew ed sikato! (Bersikulo 26, 28-30) On, anggapoy nitulong na sobran panagpaga. Agnaparukey na satan so bilay tayo na anggan daiset. c (Bersikulo 27) Panon tayon napaliisan so kapagaan? Say bilin nen Jesus ed sikatayo: Itultuloy yon iyuna ed bilay yo so panagdayew ed Dios. Saramay manggawa na ontan et makapanmatalek ya amin ya nakaukolan da ed inagew-agew et “niarum” ed sikara na Ama tayod tawen. (Bersikulo 33) Kaunoran, inter nen Jesus so sankapraktikalan a suhestion​—pampagaan labat so sakey ya agew. Akin ya iyarum iray kapagaan ed ontumbok ya agew ed saray kapagaan natan ya agew? (Bersikulo 34) Sakey ni, akin a pampagaan iray bengatla a nayarin agbalot nagawa? Say pangiyaplika ed ontan a makabat a simbawa so nayarin mangipaliis ed sikatayo ed graben ermen ed sayan magulon mundo.

8 Malinew, say simbawan inter nen Jesus et praktikal ni anggad natan a singa sanen niiter itan ngalngali 2,000 taon lay apalabas. Agta satan so ebidensya na karunongan a manlalapud tagey? Anggan say sankaabigan a bilin na toon managsimbawa et nayarin agla makana diad ilabas na panaon tan agmanbayag et nauman odino nasalatan. Balet saray bangat nen Jesus et asubok la ed andukey a panaon tan siansia nin makagunggona. Pero agtayo la pankelawan itan, ta saray imbaga na Makapakelaw a Mananimbawa et “salita na Dios.”—Juan 3:34.

Paraan na Panagbangat To

9. Anto so imbaga na pigaran sundalo nipaakar ed panagbangat nen Jesus, tan akin ya tua itan?

9 Say komaduan paraan ya impatnag nen Jesus so karunongan na Dios et diad panagbangat to. Diad sakey ya inkagawa, pigaran sundalo ya imbakin mangerel ed si Jesus so pinmawil a kalimalima, a kuan da: “Anggapo nin balot so too a nansalitan singa sikato.” (Juan 7:45, 46) Tua itan ya imbaga da. Akin ey? Ta diad amin a totoon nambilay, si Jesus, a ‘nanlapu ed tagey,’ so walaan na sankarakelan na pikakabat tan eksperiensya. (Juan 8:23) Anggapoy siopaman ya makapipara ed paraan na impanbangat to. Nonoten pa so duaran paraan ya inusar na sayan marunong a Managbangat.

Mandinayew iray totoo ed paraan na panagbangat to”

10, 11. (a) Akin et pandinayewan tayo so panangusar nen Jesus ed saray ilustrasyon? (b) Anto ray parabolo, tan anton alimbawa so mangipapanengneng a saray parabolo nen Jesus so epektibon maong ed panagbangat?

10 Epektibon angusar na saray ilustrasyon. Ibabaga na Biblia ya nambangat si Jesus “ed saray totoo diad panamegley na saray ilustrasyon. On, sikatoy naynay a manguusar na ilustrasyon sano mansasalita ed sikara.” (Mateo 13:34) Talagan makapadinayew so abilidad nen Jesus ya manbangat na aralem iran katuaan diad panamegley na saray bengatlan nanenengneng tayo ed inagew-agew. Saray dumaralos a mantatanem, saray bibiin manpaparaan a manluto na tinapay, saray ugugaw a manggagalaw ed tindaan, saray sumisigay a mangiguguyor na saray iket da, saray managpastol a manaanap na abalang a karnero​—saraya et mabetbet a nanengneng na saray dumerengel to. No saray importantin katuaan et ikonekta ed saray bengatlan kabisado na totoo, saratan a katuaan et tampol dan natalosan, mansiansia ed nonot da, tan onsabi ed puso da.​—Mateo 11:16-19; 13:3-8, 33, 47-50; 18:12-14.

11 Lanang ya manguusar si Jesus na saray parabolo, antikey iran istorya ya mangibabangat na saray importantin leksion. Lapud matmainomay a tebeken tan tandaan iray ideya, saray parabolo so akatulong pian natandaan iray bangat nen Jesus. Diad dakel iran parabolo, deneskribe nen Jesus so Ama to ed malinew iran panangikompara ya agmainomay a nalingwanan. Alimbawa, siopa so agmakatalos ed punto na parabolo nipaakar ed managdarak ya anak​—a sano say sakey ya nankasalanan et tuan magbabawi, sikatoy kasian nen Jehova tan maaro ton awaten lamet?​—Lucas 15:11-32.

12. (a) Panon ya angusar si Jesus na saray tepet diad panagbangat to? (b) Panon a saramay kinmontra ed autoridad nen Jesus et ag-akasel?

12 Marundunong ya angusar na saray tepet. Angusar si Jesus na saray tepet pian saray ondedengel et makapanggawa na mismon konklusyon da, nausisa da ray motibo ra, odino makapandesisyon ira. (Mateo 12:24-30; 17:24-27; 22:41-46) Sanen kinuestion na saray lider na relihyon no kasin walay autoridad to ya inter na Dios, inmebat si Jesus: “Kasin say autoridad nen Juan a manbautismo et nanlapud tawen odino nanlapud totoo?” Ag-ira akasel, tan imbaga dad sakey tan sakey: “No ibaga tayon, ‘Nanlapud tawen,’ ibaga ton, ‘Akin balet et agkayo anisia ed sikato?’ Balet sarag tayo kasin ibagan, ‘Nanlapud totoo’?” Pero, “antakot da iyan ibaga ta ipapasen na amin a si Juan et peteg a propeta.” Kanian say inyebat da: “Agmi amta.” (Marcos 11:27-33; Mateo 21:23-27) Diad sakey a simplin tepet nen Jesus et ag-ira akasel tan pinmaway no anton talagay walad puso da.

13-15. Panon ya napatnagan so karunongan nen Jesus ed samay parabolo nipaakar ed sakey ya Samaritano?

13 No maminsan, pambansagen nen Jesus iyan duaran paraan diad pangisalet to na saray tepet pian panisipan na saray dumerengel iray ilustrasyon to. Sanen si Jesus so tinepetan na sakey a Judion abogado no anto so kaukolan pian naawat toy andi-anggaan a bilay, impaimano nen Jesus ed sikato so Mosaikon Ganggan, ya mangigaganggan ya aroen so Dios tan say kaparan too. Lapud labay na samay abogado ya paneknekan ya sikatoy matunong, intepet to: “Siopa tay kaparak a too a nepeg kon aroen?” Inmebat si Jesus panamegley na sakey ya istorya. Sakey ya Judion laki ya manbiabiahen bukor so pinepekpek na saray matakew, tan tinaynan dan patey-pateyan. Diad dalan et sinmabi so duaran Judio, samay unona et sakey a saserdote insan tinmumbok so sakey ya Levita. Pero sikatoy imbaliwala da. Kabekta, walay sinmabin sakey a Samaritano. Akasian to may biktima, maalwar ton binerberan iray sugat to tan binakloy to tan inyakar tod sakey a panagpundoan pian diman manpaabig. Sanen sampotan la nen Jesus so istorya to, intepet tod samay Judion abogado: “Siopad sarayan talo so angaro ed samay kapara ton too a sinabat na saray matakew?” Apilitan ya onebat so laki: “Samay angipanengneng na panangasi ed sikato.”​—Lucas 10:25-37.

14 Panon ya impatnag na parabolo so karunongan nen Jesus? Diad panaon nen Jesus, inyaplika na saray Judio so terminon ‘kaparan too’ ed saraman labat so manusumpal na saray tradisyon da​—seguradon aliwan diad saray Samaritano. (Juan 4:9) No say istorya nen Jesus et amay Samaritano so biktima tan say tinmulong et Judio, kasin naandi so panangidumaduma? Marundunong ya inistorya nen Jesus ya amay Samaritano so maar-aron tinmulong ed sakey a Judio. Imanoen met so tepet nen Jesus diad sampot na istorya. Imbaling to so imano ed terminon ‘kaparan too.’ Singa say intepet to may abogado: ‘Siopa so nepeg kon pangipatnagan na panangarok?’ Balet say intepet nen Jesus: “Siopad sarayan talo so angaro ed samay kapara ton too?” Agnampokus si Jesus ed samay biktima ya angawat na panangasi, noagta diad samay angipanengneng na panangasi, say Samaritano. Say tuan kaparan too so unona lan onkiwas diad pangipanengneng na aro ed arum antokaman so lahi da. Nibangat nen Jesus so importantin leksion ed sankarunongan ya paraan.

15 Kasin pankelawan tayo ni no akin ya mandinayew iray totoo ed “paraan na panagbangat” to tan labay day ondengel ed sikato? (Mateo 7:28, 29) Diad sakey ya inkagawa, ‘amayamay a totoo’ so nansiansia ed kawalaan to diad loob na taloran agew, ya akiulop ira anggano anggapoy naakan!​—Marcos 8:1, 2.

Say Impanbilay To

16. Diad anton paraan ya inter nen Jesus so “praktikal a paneknek” a sikatoy igigiya na karunongan na Dios?

16 Say komatlon paraan ya impatnag nen Jesus so karunongan nen Jehova et diad impanbilay to. Say karunongan et praktikal; epektibo. “Siopa ed sikayo so marunong?” so intepet nen babangatan a Santiago. Insan inebatan to so sarilin tepet to, a kuanto: “Komon ta say maong ya kagagawa to so mangiter na praktikal a paneknek ed satan.” (Santiago 3:13, The New English Bible) Say paraan na inkiwas nen Jesus so angiter na “praktikal a paneknek” a sikatoy igigiya na karunongan na Dios. Konsideraen tayo no panon ton impanengneng ya duga iray desisyon to, namparan diad impanbilay to tan diad impideneng to ed arum.

17. Anto ray mangipanengneng a si Jesus et lanang ya balanse ed bilay to?

17 Kasin naiimanom a saray totoon andian na karunongan et mabetbet ya manggagawa na alablabas? On, mankaukolan na karunongan so pagmaliw ya balanse. Diad impangipatnag to ed karunongan na Dios, si Jesus et lanang ya balanse. Lalo la ta inyuna to ed bilay to iray espiritual a bengatla. Sikato so okupadon maong ed kimey a panangiyabawag ed maong a balita. Inkuan to: “Saya so rason na inyakar ko dia.” (Marcos 1:38) Seguradon saray materyal a bengatla et aliwan manuna ed sikato; ompatnag a sikatoy walaan labat na daiset a materyal. (Mateo 8:20) Anggaman ontan, amta to met so manliket. Singa say Ama to, say “maliket a Dios,” si Jesus et maliket a too, tan sikatoy amaliket met ed arum. (1 Timoteo 1:11; 6:15) Sanen sikato so inmatendi ed sakey a bansal​—a kaslakan lan okasyon a walay musika, panagkansion, tan panliliket—​sikato so aglinma ed okasyon pian balawen so panliliket. Sanen naupot so alak, say danum et pinagmaliw ton alak, iinumen a “mamapaliket ed puso na too.” (Salmo 104:15; Juan 2:1-11) Inawat nen Jesus so dakel iran imbitasyon ed panangan, tan mabetbet a saratan ya okasyon et sinambot to pian manbangat.—Lucas 10:38-42; 14:1-6.

18. Panon ya impatnag nen Jesus so perpekton karunongan to diad impideneng tod saray babangatan to?

18 Impatnag nen Jesus so perpekton karunongan to diad impideneng to ed arum. Say aralem a pakatalos to ed panagnonot, liknaan, tan motibo na too so angiter ed sikato na malinew a panmoria ed saray babangatan to. Kabat ton maong a sikara et ag-ayadyari. Balet anengneng to ray balibalin kualidad da. Anengneng to so potensyal ed sarayan totoo ya inyasingger nen Jehova. (Juan 6:44) Anggaman wala ray kakapuyan da, impanengneng nen Jesus ya panmamatalekan to ra. Inikdan to ra na ambelat a responsibilidad. Ingganggan to ran ipulong so maong a balita, tan matalek ya sarag dan sumpalen itan ya kimey. (Mateo 28:19, 20) Paneknekan na libro na Gawa ya matoor dan sinumpal so kimey ya ingganggan ton gawaen da. (Gawa 2:41, 42; 4:33; 5:27-32) Talagan marunong si Jesus ta panmamatalekan to ra.

19. Panon ya impanengneng nen Jesus a sikatoy “mauyamo tan mapaabeba”?

19 Singa naimano tayo ed Kapitulo 20, ibabaga na Biblia ya say tuan marunong et mapaabeba tan mauyamo. Siempre, si Jehova so sankaabigan ya ehemplo ed saya. Si Jesus balet ey? Makapalikliket ya nanengneng so kapaabebaan nen Jesus diad impideneng to ed saray babangatan to. Bilang ayadyarin too, sikato so superyor ed sikara. Ingen, agto minelmelag iray babangatan to. Agton balot impalikna ed sikara ya abebbeba odino aliwa ran kualipikado. Noagta, sikato so makonsidera ed saray limitasyon da tan maanos ed saray kakapuyan da. (Marcos 14:34-38; Juan 16:12) Agta anggan saray ugugaw et labalabay da si Jesus? Seguradon inmapit irad sikato lapud atebek dan sikatoy “mauyamo tan mapaabeba.”—Mateo 11:29; Marcos 10:13-16.

20. Panon ya impanengneng nen Jesus so inkamakatunongan to diad impideneng tod biin Gentil, a say anak to et aselepan na demonyo?

20 Impatnag met nen Jesus so kapaabebaan nen Jehova. Sikato so makatunongan, odino maabuloy, no walay rason ya ipanengneng toy panangasi. Alimbawa, nonoten so panaon sanen kinerew na sakey a biin Gentil a paabigen to so anak ton bii ya aselepan na demonyo. Diad taloran nanduruman paraan et impatnag la nen Jesus a sikatoy agto tulongan​—unona, diad agto pangebat ed sikato; komadua, diad impangibaga ton direkta a sikato so imbaki ed saray Judio aliwan diad saray Gentil; tan komatlo, diad impangiter toy ilustrasyon a marespeton angipalinew ed parehon punto. Anggaman ontan, say bii et mapilit, a pakanengnengay nikadkaduman pananisia to. Diad sayan nikadkaduman situasyon, antoy ginawa nen Jesus? Ginawa to so bengatlan agto komon gawaen. Pinaabig to so anak na saman a bii. (Mateo 15:21-28) Nikadkaduman kapaabebaan, agta ontan? Tan tandaan, say sakey et magmaliw labat ya marunong no sikatoy mapaabeba.

21. Akin a nepeg tayon pansagpotan ya aligen so personalidad, panagsalita, tan saray paraan nen Jesus?

21 Agaylan misatsalamat itayo ta ipaparungtal ed sikatayo na saray Ebanghelyo iray bangat tan ginawa na sankarunongan a toon nambilay! Tandaan tayo a perpekton inalig nen Jesus so Ama to. No aligen tayoy personalidad, panagsalita, tan paraan nen Jesus, niwalad sikatayo so karunongan a manlalapud tagey. Diad ontumbok ya kapitulo, imanoen tayo no panon tayon iyaplika ed bilay tayo so karunongan na Dios.

a Diad panaon na Biblia, saray karpentero so manpapaalagey na kaabungan, saray gamit ed abung ya gawad tabla, tan saray uusaren ed panagdalus. Si Justin Martyr, ya nambilay nen manga komaduan siglo C.E., so nansulat nipaakar ed si Jesus: “Niyugali to so mankarpentero nen kalimog to ray totoo, a nanggagawa na saray lukoy tan pako.”

b Say Griegon verb a nipatalos a “mapagpaga” et mankabaliksan ya “guloen so nonot.” Singa nausar ed Mateo 6:25, tutukoyen toy panaburido ya atekepay takot a mangugulo odino mangaapag ed nonot, kanian naandi so liket.

c Diad tua, ipapanengneng na impan-research na siensia ya say alablabas ya pampaga tan panisip et nayarin sengegan na sakit ed puso tan arum ni ran sakit ya mamatikey na bilay.