¿Tukuy imapajpunichu Bibliapi kamachiykunata maskʼana tiyan?

WAWA kashajtinchej, tatanchejwan mamanchejwan tukuy imata kamachiwaj kanchej. Ichapis chaypachaqa, mana reparajchu kanchej allinninchejta munasqankurayku kamachiwasqanchejta. Jinapis kunanqa chayta sutʼita reparanchej. Mañana paykunawan tiyakunchejchu chaypis, ichá chay yachachiwasqanchejman jinallapuni kausakushanchej.

Tatanchej Jehovapis, Palabranpi kamachiykunata qollawanchejtaj. Payqa kamachiwanchej, ama santosta yupaychanata, ama khuchichakunata, ama qhenchachakunata, nitaj suwakunatapis. Chay kamachiykunataj wakillan kanku (Éxodo 20:1-17; Hechos 15:28, 29). Jehová Diosman astawan qayllaykusqanchejman jina, munakuwasqanchejrayku chay imasta kamachiwasqanchejta reparanchej, allinninchejpajtaj kasqankuta (Efesios 4:15; Isaías 48:17, 18; 54:13).

Jinapis Bibliapeqa, mana tukuy imapajchu kamachiykuna tiyan. Chayrayku wakenqa ninku: “Imallapajpis mana uj kamachiy kanchu chayqa, munasqanchejta ruwayta atillasunman. Sichus Dios imatapis mana ruwananchejta munanmanchu chayqa, chayta Palabranpi sut’ita kamachiwasunman karqa”, nispa.

Chay jinata yuyaj runasqa, imatapis ruwarpallanku, chaymantataj arrepientekunku. Paykunaqa mana entiendenkuchu, Diosqa Bibliapi willawasqanchejta imatachus ruwananchejta munasqanta. Bibliata estudiaspaqa, imastachus Jehová munakusqanta, imastatajchus chejnikusqanta yachasunman. Chay yachakusqanchej yuyayninchejpi, sonqonchejpiwan qhepakonqa chayqa, allin kajtapuni ruwasun. Chayta ruwaspataj, Jehová Diosta kusichisun. Noqanchejpis allin kajta ruwasqanchejrayku kusikullasuntaj (Efesios 5:1).

Diospa kamachisnenqa uj kamachiy mana kajtinpis payta kusicherqanku

Bibliaqa Diospa ñaupa tiempo kamachisninmanta willawanchej. Paykunaj tiemponkupi manaraj kamachiykuna kajtinpis, Jehová Diosta kusichinapaj jinapuni imatapis ruwarqanku. Paykunamanta ujqa José karqa. Paymanqa Potifarpa warmin paywan puñuykunanta nerqa. Chay tiempopi, Diosqa manaraj ima kamachiytapis qorqachu, waj runaj warminwan puñuykoyqa jucha kasqanta yachanankupaj. Jinapis Joseqa repararqa, chayta ruwayqa mana allinchu kasqanta, Diospa ñaupaqenpitaj jucha kasqanta (Génesis 39:9). Joseqa ichapis ajinata yuyarqa, Jehová Dios Adanman Evamanwan casarasqas ujllaña kasqankuta nisqanrayku (Génesis 2:24).

Apóstol Pablomantañataj parlarina. Hechos 16:3 nisqanman jina, payqa Timoteota niraj viajesninman pusashaspa payta circuncidarqa. Versículo 4 nisqanman jinataj, paykunaqa “llajtamanta llajta rispa, hermanosman willarqanku imastachus Jerusalenpi kaj apostoleswan ancianoswan kamachisqankuta, chaykunata paykunapis juntʼanankupaj”. Chay kamachiykuna ukhupeqa, uj kamachiy nisharqa, cristianosqa manaña circuncidakunankuchu kasqanta (Hechos 15:5, 6, 28, 29). Chantá, ¿imaraykutaj Pablo Timoteota circuncidarqa? “Imaraykuchus chay llajtaspeqa tukuy judíos yacharqanku Timoteoj tatan griego kasqanta”. Pablotaj mana pitapis pantachiyta munarqachu. Astawanpis payqa munarqa, ‘tukuy cristianos Diospa ñaupaqenpi allin kajtapuni ruwanankuta. Ajinamanta runas ama ima sajratapis paykunamanta sonqonkupi yuyanankupaj’ (1 Corintios 9:19-23; 2 Corintios 4:2).

Pablowan Timoteowanqa, Diosta kusichinapaj jinapuni imatapis ruwaj kanku. Chaytataj rikuchiwanchej, Romanos 14:15, 20, 21 chantá 1 Corintios 8:9-13; 10:23-33. Chay versículos nisqanman jina, apóstol Pabloqa wajkunata mana pantachinanrayku wakin imasta mana ruwarqachu, allillan kajtinpis. Ajinamanta paykunata Jehová Diosta sirvinallankupajpuni yanapaj. Chantapis Pabloqa Timoteomanta nerqa: “Qankunaman kachamunaypajqa, mana pipis Timoteo jina kanchu. Payqa tukuy sonqo yanapasonqachej. Tukuy chay ujkunaqa paykunaj allinnillankuta maskʼanku, manataj Jesucristoj munaynintachu. Yachankichej jina, Timoteoqa allin runa kasqanta rikucherqa. Imaraykuchus payqa noqawan khuska esclavo jina llankʼarqa sumaj willaykunata willaspa. Imaynatachus uj wawa tatanwan khuska llankʼan ajinata” (Filipenses 2:20-22). Pablomantawan Timoteomantawan ashkhata yachakusunman. Paykunaqa uj kamachiy mana kajtinpis, mana munasqankutachu ruwaj kanku. Astawanpis tukuy imata ruwaj kanku wajkunata yanapanankupaj Jehová Diosta sirvinankupaj.

Kunanqa Jesucristomantañataj parlarina. Paymantaqa tukuy yachakunanchej tiyan. Jesusqa orqopi yachachishaspa nerqa, Diospa leyesninta kasukuspapis uj imatawan ruwana kasqanta. Payqa nerqa, imaraykuchus Dios uj kamachiyta qosqanpi piensarinanchej kasqanta, chantá chayman jina imatapis ruwananchej kasqanta (Mateo 5:21, 22, 27, 28). José, Pablo, Timoteo, Jesús ima, imallapajpis uj kamachiy mana kajtin mana munasqankutachu ruwarqanku. Astawanqa Diospa munayninta repararqanku. Chayrayku aswan kuraj kamachiykunata kasukorqanku. Chaytaj kashan, Diostawan runa masinchejtawan munakuy (Mateo 22:36-40).

¿Imatá kay tiempomanta cristianos ruwananchej tiyan?

Bibliaqa mana anticreticomanta chayri uj contratomanta papel jinachu. Chay jina papelespeqa, sut’i qhelqasqa kashan imatachus uj runa ruwanan kasqanta, imatatajchus mana ruwananchu kasqanta. Jehová Diosqa mayta kusikun uj kamachiy mana kajtinpis, paypa munayninman jina imatapis ruwasqanchejmanta. Chayrayku Bibliapi tukuy imapaj uj kamachiyta maskʼanamantaqa, ‘reparananchej tiyan imachus Jehová Diospa munaynin kasqanta’ (Efesios 5:17; Romanos 12:2). Chayta ruwajtinchej Jehová Diosqa mayta kusikun. Imaraykuchus allinnillanchejta maskʼanamantaqa, payta kusichiyta munasqanchejta rikuchinchej. Chantapis munakuwasqanchejmanta agradecekunchej. Chaytaj wajkunata munakusqanchejpi rikukun (Proverbios 23:15; 27:11). Mana chayllachu, Biblia nisqanman jina ruwasun chayqa, Diosman astawan qayllaykusun, onqoykunamantapis jarkʼakusun.

Imaynatachus Biblia nisqanman jina ruwanata yachakuna.

¿Imaynatá ajllasunman imawanchus kusirikunata?

Uj joven musicata ratikuyta munasqanpi piensarina. Paymanqa chay musicaj tonitun mayta gustan. Pero yachan chay musicaqa millay palabrasnilloj kasqanta, khuchichakuykunamanta ima parlasqanta. Chantá yachallantaj, chay musicaqa runasta phiñakuyman, maqanakuyman ima tanqasqanta. Jovenqa Jehovata munakusqanrayku, mana payta phiñachiyta munanchu, imatachus Jehová piensasqantataj yachayta munan. ¿Imaynatá chayta yachanman? Chayta qhawarina.

Apóstol Pabloqa Galaciamanta cristianosman qhelqashaspa, Diospa espiritunpa poqoyninmanta parlarqa. Kaykuna kasqankutataj nerqa: “Munakuyniyoj kay, kusikuyniyoj kay, sonqo tiyaykusqa kay, pacienciayoj kay, kʼacha sonqoyoj kay, kʼacha kay, creeyniyoj kay, llampʼu sonqoyoj kay, munayninchejwan mana atipachikoj kay ima”. Pabloqa runaj sajra munayninmanta parlallarqataj. Pay nerqa: “Runaj sajra munayninman jina ruwaykunaqa sutʼi rikukun. Kaykunataj kanku: khuchichakuy jucha, millay imasta ruway, mana pʼenqakuspa juchata ruway, santosta yupaychay, layqeríos, chejninakuy, churanakuy, wajkunata sajra ñawiwan qhaway, phiñakuywan atipachikuy, chhoqonakuy, tʼaqanakuy, runaspa yachachiyninta qhatiy, envidiakuy, machaykuykuna, millay fiestaspi puriy, chaykunaman rijchʼakoj waj imaspiwan. Chay imasmantaqa imatachus ñaupajtaña nerqaykichej, chayllatataj watejmanta niykichej: Chay imasta ruwajkunaqa, mana Diospa Gobiernonta herenciata jina japʼenqankuchu” (Gálatas 5:19-23).

Pabloqa runaj sajra munayninmanta parlashaspa, “chaykunaman rijchʼakoj waj imaspiwan” nispa tukucharqa. Chayqa rikuchiwanchej, mana tukuy imatachu chay listaman churaykusqanta. Chayrayku mana allinchu kanman ninanchej: “Imaschus Pabloj listanpi mana rikhurinchu, chaykunataqa ruwallasunman”, nispa. Astawanpis reparananchej tiyan, imaschus Pabloj oqharisqan juchasman rijchʼakusqanta. Chaytataj mana ruwananchejchu tiyan. Imaraykuchus yachashaspa chay juchasman “rijchʼakoj” imasta ruwasunman chayqa, mana Diospa Gobiernonta herenciata jina japʼisunchu.

Chayrayku imastachus Jehová Dios mana ruwananchejta munasqanta reparananchej tiyan. Kaypi piensarina: Sichus doctor niwasunman, “astawan frutasta, verdurasta mikhunki, amataj wirayoj mikhunasta, llajwata mikhunkichu” nispa chayqa, ¿loqotota mikhusunmanchu? Mana, ¿icharí? Kunanqa musicata rantikuyta munaj jovenmanta watejmanta parlarina. Chay rantikuyta munasqan música, ¿Diospa espiritunpa poqoyninman jinachu kashan chayri runaj sajra munayninman jinachu? Chay musicaqa mana munakuymantachu parlashan, nitaj kʼacha kaymantachu, nillataj sajra munayninchejwan mana atipachikunamantachu parlashan. Chay musicas Diospaj mana allinchu kasqanta yachanapajqa, mana uj kamachiyta necesitanchejchu. Ajinallatataj piensarinanchej tiyan kaykunata ajllashaspa: imatachus leenata, ima peliculatachus qhawanata, ima video juegowanchus pujllanata, imatachus internetpi qhawanata, waj imasta ima.

Maychus kajta vistikunamanta

Bibliaj yuyaychaykunasnenqa, maychus kajta vistikunapaj, kʼachanchakunapaj ima yanapallawanchejtaj. Jehovata munakojkunaqa, chaypipis mana munaynillankutachu ruwanku, manaqa payta kusichiyta munanku. Modaqa sapa wata cambian, sapa lugarpitaj waj jina. Jehová Diostaj mana uj listata qowanchejchu ima ropatachus churakunamanta, imaynatachus kʼachanchakunamantapis. Jinapis payqa maychus kajta vistikunanchejpaj, allinta kʼachanchakunanchejpajtaj yuyaychaykunata qowanchej. Chay yuyaychaykunataj, mayllapipis, tukuy tiempotaj yanapawasunman.

Chay yuyaychaykunamanta ujqa, 1 Timoteo 2:9, 10 kashan. Chaypi nin: “Jinallataj warmispis maychus kajta pʼachallikuchunku, kʼachanchakuchunkutaj wajkunata jatunpaj qhawaspa, allin yuyaywan, ama mayta simpʼakuspachu, nitaj qoriwanchu, nitaj perlaswanchu, nillataj ancha valesqa ropaswanchu. Astawanqa kʼachanchakuchunku allin ruwaykunata ruwaspa, Diosta tukuy sonqo yupaychaj warmis jina”, nispa. Cristianospis cristianaspis, sumajta qhawarikunanku tiyan imaynatachus vistikusqankuta, kʼachanchakusqankutapis. Imaraykuchus chayqa lugarninkumanta runasta pantachinman, chayri paykunata yanapanman Bibliamanta yachakuyta munanankupaj (2 Corintios 6:3). Sumaj cristianoqa ima ropatachus churakunanta ajllashaspa, mana payllapichu yuyan, manaqa wajkunata mana pantachinanpipis piensarillantaj (Mateo 18:6; Filipenses 1:10).

Chayrayku sichus mayqen ropanchej, chayri imaynatachus kʼachanchakusqanchej, wajkunata pantachishan chayqa, allin kanman manaña chay ropata churakunanchej, niñataj munasqanchejman jina kʼachanchakunanchej. Ajinamanta apóstol Pablo jina ruwasun. Pay nerqa: “Noqa jina ruwaychej, imaynatachus noqapis Cristo jina ruwani ajinata”, nispa (1 Corintios 11:1). Jesusmantapis nerqa: “Cristopis mana paypa allinnillantachu maskʼarqa”, nispa. Chayrayku “noqanchej creeypi allin sayasqa kajkunaqa, creeypi manaraj allin sayasqa kajkunata yanapananchej tiyan ñaupajman rinankupaj. Ama allinnillanchejtaqa maskʼanachu. Sapa ujninchej runa masinchejpa allinninta maskʼana, ajinamanta kallpachasqa kanankupaj” (Romanos 15:1-3).

¿Imaynatá reparasunman imachus Jehovata kusichisqanta?

Bibliapi imallapajpis uj kamachiy mana kajtin, ¿imaynatá reparasunman imachus Jehovata kusichisqanta? Chaypajqa Bibliata sapa día leena, leesqanchejpi tʼukurina, sumajtataj estudiana. Jinapis mana uj ratitollapichu allinta reparayta yachasun. Imaynatachus uj wawita pisimanta pisi wiñakun, ajinallatataj noqanchejpis Diospa munayninta pisimanta pisi allinta reparayta yachakusun. Chayrayku pacienciakunanchej tiyan. Chantapis mana piensananchejchu tiyan, astawan watasniyoj kaspa, astawan sumajta reparayta yachananchejta. Nerqanchej jina, imachus Jehovata kusichisqanta sumajta reparanapajqa, Bibliata estudiananchej tiyan, chaypi nisqanman jinataj ruwananchej tiyan (Hebreos 5:14).

Diospa leyesninta juntʼaspaqa, payta kasukuyta munasqanchejta rikuchinchej. Mana uj kamachiy kajtinrí, Diosta kusichinapaj jina imatapis ruwana. Chayta ruwaspaqa payta munakusqanchejta, kusichiyta munasqanchejta ima rikuchisun. Jehová Diosman astawan kʼaskaykuspaqa, astawan pay jina, Wawan jina ima kayta munasunchej. Chantá imata ruwanallapajpis, Bibliatapuni qhawarisunchej. Ruwasqanchejwan Jehovata kusichisun chayqa, noqanchejpis kusisqallataj kasunchej.

[Dibujos/fotos]

Sapa lugarmanta runas uj jinata vistikojtinkupis, noqanchejqa Bibliaj nisqanman jina ropanchejta ajllananchej tiyan.