Ir al contenido

Ir al índice

Jehovata yupaychana, paymin wiñay Reyqa

Jehovata yupaychana, paymin wiñay Reyqa

“Yupaychasqa, jatunchasqataj kachun wiñay Reyqa.” (1 TIM. 1:17.)

1, 2. 1) ¿Pitataj “wiñay Reyqa” nispa nikun, imaraykú? (Patapi kaj dibujota qhawariy.) 2) ¿Imata yachaytaj Jehovaman astawan qayllaykuchiwanchej?

 SOBHUZA II nisqa reyqa Suazilandia suyupi 61 watasta jinapuni kamacherqa. Nitaj kunan tiempopi pipis chay chhika watasta kamacherqachu. Chaywanpis uj rey tiyan, pichus mana runa jinachu pisi tiempollata kausan, Biblia nin jinataj Paylla “wiñay Reyqa” (1 Tim. 1:17). Uj salmistataj, imachus chay Reypa sutin kasqanta nerqa: “Jehovaka wiñaypaj wiñaynintinpaj Reymin”, nispa (Sal. 10:16, Quechua de Cuzce).

2 Arí, Jehovaqa ni mayqen rey jina may unaytaña kamachishan. Chaywanpis, imaynatachus kamachisqanta yachayqa aswan tʼukunapajraj, Paymantaj astawan qayllaykuchiwanchej. Davidqa pichus ñaupa israelitasta 40 watasta kamacherqa, Jehovata jinata jatuncharqa: “Tata Diosqa kʼacha khuyaj sonqo, mana usqhayta phiñakoj, jatun khuyakuyniyojtaj. Tata Diosqa janaj pachapi kamachina tiyananta churan, Rey kasqanraykutaj tukuyninta kamachin”, nispa (Sal. 103:8, 19). Chaywanpis Jehovaqa mana Reynillanchejchu, manaqa munasqa Tatanchej. Chayrayku kayta tapurikuna kanman: “¿Imaynatataj Tata jina kasqanta rikuchin? ¿Imaynatá Adán juchallikusqanmantapacha kamachillarqapuni?”, nispa. Chay tapuykunaman kutichina. Ajinamanta Jehovaman astawan qayllaykusun, tukuy sonqotaj sirviyta munasun.

WIÑAY REYQA FAMILIANTA RIKHURICHIN

3. ¿Pitataj Jehová ñaupajta ruwarqa, pikunatawantaj “wawasniy” nispa sutichan?

3 Jehovaqa kʼata Churinta ñaupajta ruwasqanmanta maytachá kusikorqa. Churintaqa mana uj kamachita jinallachu qhawarqa. Astawanqa wawanta jina munakorqa, tukuy kamachisninta ruwaypitaj yanapachikorqa (Col. 1:15-17). Ajinamanta, iskayninku may chhika angelesta ruwarqanku. Angelestaj, Jehovaj “soldadosnin” kanku, munayninta ruwaspataj may kusiywan payta sirvinku. Jehovataj familianmanta kasqankurayku, “wawasniy” nispa sutichallantaj (Sal. 103:20-22; Job 38:6, 7).

4. ¿Imaynatá Dios familianta jatunyacherqa?

4 Jehovaqa janaj pachata, Jallpʼata ima ruwaytawan familianta jatunyacherqa. Jallpʼanchejta kausanapaj jina tukuy imayojta kʼachituta ruwaytawan, Adanta Payman rijchʼakojta ruwarqa (Gén. 1:26-28). Chayrayku Jehovaqa Adán kasunanta suyarqa. Tatan jinataj munakuywan kamachiykunata qorqa. Chay kamachiykunaqa juntʼayta atinapaj jinalla karqa, nitaj ima allinmantapis jarkʼarqachu (Génesis 2:15-17 leey).

5. ¿Imatá Jehová ruwarqa runata Jallpʼaman juntʼachinanpaj?

5 Jehovaqa mana ashkha kamachejkuna jinachu ruwan, manaqa kamachisninwan yanapachikuyta munan. Ajinamanta, kamachisninpi atienekusqanta rikuchin. Sutʼincharinapaj, Adanta nerqa tukuy animalesta kamachinanta, jinallataj sutista churanantapis (Gén. 1:26; 2:19, 20). Diosqa runata Jallpʼaman juntʼachinanpaj, sapa ujta ruwayta atinman karqa, chaywanpis chaypajqa Adanpaj uj warmita ruwaporqa (Gén. 2:21, 22). Paykunamantaj nerqa Jallpʼata mirayninkuwan juntʼachinankuta. Runasqa Jallpʼantinta Paraisoman tukuchispa, sumajta kausakunkuman karqa. Ajinamanta, janaj pachapi angeleswan khuska, uj familia jinalla Jehovata wiñaypaj yupaychankuman karqa. Chaytaj may sumaj kanman karqa. Ajinamanta Jehovaqa jatun munakuyniyoj Tata kasqanta rikuchisharqa.

WAWASNIN KAMACHIYNINMAN CHURANAKUNKU

6. 1) ¿Imaynatataj Diospa familianmanta kajkuna Paypa contranpi oqharikorqanku? 2) ¿Imastaj rikuchin Jehová kamachillasqantapuni?

6 Adanwan Evawan Jehovallata kamachejninkuta jina kasukunankumantaqa, Satanasman ujchaykukorqanku, pichus Diospa contranpi oqharikorqa (Gén. 3:1-6). Chaywanpis Jehovaj kamachiyninta qhesachaspaqa nanayta, ñakʼariyta, wañuyta ima tarikorqanku, mana paykunallapajchu manaqa mirayninkupajwan (Gén. 3:16-19; Rom. 5:12). Chayrayku, manaña pipis Jallpʼapi Jehovata kasukoj karqachu. ¿Niñachu Jehová Jallpʼata kamachisharqa? Kamachishallarqapuni. Chaytataj rikucherqa ñaupa tatasninchejta Edén huertamanta qharqospa, huertaman mana kutiykunankupajtaj querubín nisqa angelesta churaspa (Gén. 3:23, 24). Jinapis munakuyniyoj Tata kasqanta rikuchillarqapuni. ¿Imaynamantá? Jallpʼapi, janaj pachapi ima cheqa sonqo kamachisnin uj familia jinalla kanankutapuni nispa. Chaypajtaj warmej “miraynin” rikhurinanta nerqa. Chay miraytaj Satanasta, Adán juchallikusqanrayku imaschus kasqantapis chinkachinman karqa (Génesis 3:15 leey).

7, 8. 1) ¿Imaynataj runas Noej tiemponpi karqanku? 2) ¿Imatataj Jehová ruwarqa sajra runasta chinkachinanpaj, Jallpʼapitaj runas kanallanpajpuni?

7 Aswan qhepamantaj, wakin runasqa Jehovaman cheqa sonqo kayta ajllarqanku. Paykunamantataj Abel, Enoc ima karqanku. Chaywanpis may chhika runasqa Jehovata Tatankuta jina, Reyninkuta jina qhesacharqanku. Chayrayku, Noej tiemponpi “kay pachaqa imaymana juchawan juntʼa karqa, chejninakuywan ima” (Gén. 6:11). ¿Manañachu chay jawa Jehová runasta kamachisharqa? ¿Imatataj Biblia chaymanta sutʼinchan?

8 Jehovaqa Noeman kamacherqa imaynatachus uj jatun arcata ruwananta. Chay arcapitaj Noé, familian ima salvakunkuman karqa. Diosqa runasta munakusqanta rikucherqa Noeta “cheqan kajta willaj” kananpaj churaspa (2 Ped. 2:5). Arí, Noeqa runas pesachikunankupaj Jatun Para kananta paykunaman willasqanta nisunman, jinapis ni pi kasorqachu. Chay tiempo runasqa sajras, millay kausayniyojtaj karqanku. Noewan familianwantaj ashkha watasta chay runas chaupipi kausakorqanku. Jehovataj munakuyniyoj tata kasqanrayku pusajnintinta waqaycharqa, bendicerqa ima. Jatun Parata parachimuspataj sajra runas, sajra ángeles ima oqharikusqankuta chinkacherqa, ajinamanta Payllapuni kamachej kasqanta rikucherqa (Gén. 7:17-24).

Jehovaqa ni jaykʼaj kamachej kayta saqenchu (6, 8, 10, 12, 17 parrafosta qhawariy)

JATUN PARA PASAYTAPIS KAMACHILLANPUNI

9. ¿Imatataj runas Jatun Para pasayta ruwayta aterqanku?

9 Noewan familianwan arcamanta llojsimojtinkoqa llimphu aireta samarqanku, Jallpʼapis llimphitu kasharqa. Arca ukhupi kashajtinku Jehovaqa ni imata pisicherqachu, jarkʼarqataj. Paykunaqa maytachá chaymanta agradecekorqanku. ­Chayrayku Noeqa uj altarta tata Diospaj ruwaspa uywa wañuchisqasta qʼolacherqa. Diostaj Noeta, familianta ima bendicerqa, kay kamachiytataj qorqa: “Miraychej, ashkhayaychejtaj, kay pachamantaj juntʼaychej”, nispa (Gén. 8:20–9:1). Chay kutipipis runasqa Jehovata ujchasqa yupaychayta aterqanku, jinallataj Jallpʼaman mirayninkuwan juntʼachiytapis.

10. 1) Jatun Para pasayta, ¿maypitaj chantá imaynatataj Tata Diospa contranpi runa oqharikullarqataj? 2) ¿Imatataj Jehová ruwarqa munaynin juntʼakunanpajpuni?

10 Chaywanpis, Jatun Paraqa mana juchata chinkacherqachu. Nitaj Satanasmanta, supaykunasninmanta ima runasta kacharicherqachu. Chayrayku runasqa pisi tiemponman Jehovaj contranpi oqharikullarqankutaj. Noej allchhinpa wawan Nimrodqa Diospa kamachiyninman churanakorqa, payqa “monte animalesta japʼinampaj” wapu karqa. Nimrodqa jatuchaj llajtasta jataricherqa, Babel nisqa llajtata jina. Chantapis, “Sinar jallpʼapi” rey karqa (Gén. 10:8-12). Nimrodqa imatachus Dios Jallpʼapaj munasqanta sayachiyta munarqa. ¿Imatá wiñay Rey Jehová ruwarqa? Runaspa parlayninkuta chajrorqa. Chay jawataj runasqa parlasqankuta mana entiendenakorqankuchu, “ajinata Tata Diosqa tukuynejman paykunata chʼeqeracherqa”. Chaywanpis runasqa llulla yachachiykunata mana qonqarqankuchu, nitaj imaynatachus paykunapura kamachikusqankutapis (Gén. 11:1-9).

11. ¿Imaynatá Jehová Abrahamman cheqa sonqo kasqanta rikucherqa?

11 Jatun Para pasayta may chhika runas llulla diosesta yupaychajtinkupis, Jehovata jatunchaj cheqa sonqo runas kallarqapuni. Paykunamanta ujnenqa Abraham karqa, pichus tukuy imanta saqespa Ur llajtamanta riporqa, watastataj toldosllapi tiyakorqa (Gén. 11:31; Heb. 11:8, 9). Abrahamqa forasterolla kaspapis mana reyespichu, nitaj perqasniyoj llajtaspichu jarkʼakuyta maskʼarqa. Astawanpis Jehová, paytawan familiantawan uj Tata jina jarkʼarqa. Chayrayku uj salmista nerqa: “Diosqa mana saqerqachu pitapis paykunata llakichinanta, paykunaraykutaj reyesta [...] kʼamerqa”, nispa (Sal. 105:13, 14). Chantapis, Jehovaqa amigon Abrahamman cheqa sonqo kasqanrayku kayta nerqa: “Qanmanta rikhurenqanku reyes”, nispa (Gén. 17:6; Sant. 2:23).

12. ¿Imaynatá Jehová Egiptopi Paylla Kamachej kasqanta rikucherqa, imaynatataj Israel llajtanta yanaparqa?

12 Tata Diosqa Isaacman, Jacobman ima bendecinanta nillarqataj. Chayrayku, mirayninkumantaqa reyes rikhurinkuman karqa (Gén. 26:3-5; 35:9-11). Chaywanpis, niraj chay reyes rikhurishajtenqa Jacobpa mirayninmanta kajkuna, Egiptopi wata runas karqanku. Ajinapis Jehovaqa munayninta juntʼanmanpuni karqa, Jallpʼatapis kamachishallarqapuni. Arí, Jehovaqa maychus tiemponpi atiyninta rikucherqa, faraonmanta nisqataj aswan patapi kasqanta. Israelitasqa Jehovapi atienekorqanku, Jehovataj paykunata Puka Qochapi tʼukunapaj jina salvarqa. Rikunchej jina, Jehovaqa Paylla Kamachej kasqanta rikuchillarqapuni. Munakuyniyoj Tata jinataj, atiyninwan llajtanta jarkʼarqa (Éxodo 14:13, 14 leey).

JEHOVÁ ISRAELTA KAMACHIN

13, 14. 1) ¿Imatataj israelitas Jehovaj kamachiyninmanta takerqanku? 2) ¿Imatataj Jehová Davidpa kamachiyninmanta nerqa?

13 Israelitasqa Egiptomanta kacharichisqa kasqankutawan, Jehovaj atipayninmanta takiyta takerqanku. Chay takeyqa Éxodo 15 capitulopi tarikun, 18 versiculonpitaj kayta nin: “Tata Diosqa kamachenqa wiñaypa wiñaynimpajpuni”, nispa. Arí, Jehovaqa Israel llajtaj Reynin karqa (Deu. 33:5). Chaywanpis, israelitasqa Jehovata kamachejninkuta jina qhesacharqanku. Egiptomanta llojsimusqankumanta 400 watasninmantaj, uj runa reyninku kananta mañakorqanku, imaynachus waj nacionespi kaj ajinata (1 Sam. 8:5). Israelitas mañakusqankuman jina Jehová ruwajtinpis, Reynillankupuni karqa. Chaytataj, David kamachishajtin aswan sutʼita rikucherqa.

14 Davidqa Diospa arcanta Jerusalenman aparqa. Chay kutipitaj levitasqa Jehovata jatunchaspa ajinata takerqanku: “Tukuy nacionesman willachunku: Tata Diosqa rey jina kamachishan”, nispa (1 Cró. 16:31). ¿Imaynamantataj Jehová Rey jina kamachishan? Atiyninwan imatapis ruwaspa chayri sutinpi kamachinanpaj pitapis churaspa. Imaynamantachus Jehová Rey jina kamachishasqanta entiendeyqa may sumaj. Imajtinchus niraj David wañupushajtin, kamachiynin mana tukukunanmanta Jehová kayta nerqa: “Kawsayniyki tukukapojtin, mirayniykimanta kajllatataj rey kanampaj churasaj, reinontataj sinchʼita sayachisaj”, nispa (2 Sam. 7:12, 13). Chaytaj juntʼakorqapuni, imajtinchus Davidpa “mirayni[n]manta” kajqa waranqa watasmanta qhepaman rikhurerqa. ¿Pitaj karqa chantá maykʼajtaj Rey jina churasqa kanman karqa?

JEHOVÁ UJ MOSOJ REYTA CHURAN

15, 16. ¿Maykʼajtaj Jesús Rey kananpaj ajllasqa karqa, chantá imatá Jesús Jallpʼapi kashaspa ruwarqa chay Reinopi kamachinanpaj?

15 Juan Bautistaqa 29 watapi, “janaj pacha reinoqa qayllapiña kashan” nispa willayta qallarerqa (Mat. 3:2). Jesusta bautizashajtintaj, Jehovaqa Jesusta Mesiasta jina ajllarqa, Reinonpi kamachinanpajtaj Reyta jina. Chantapis, munakusqanta rikuchinanpaj kayta nerqa: “Kaymin ancha munasqa Chureyqa. Paywan sonqo juntʼasqa kani”, nispa (Mat. 3:17).

16 Jesusqa Jallpʼapi kashaspa Tatanta jatuncharqa (Juan 17:4). ¿Imaynamantá? Diospa Reinonmanta willaspa (Luc. 4:43). Yachachisqasninmanpis, chay Reino jamunanta mañakunankuta yachacherqa (Mat. 6:10). Rey kananpaj ajllasqa kasqanraykutaj, payman churanakoj runasman kayta nerqa: “Diospa reinonqa qankuna ukhupiña kashan”, nispa (Luc. 17:21). Aswan qhepamantaj, Jesusqa wañuchisqa kanan ñaupaj chʼisinpi, Diospa Reinonpi kamachinankupaj apostolesninwan uj tratota ruwarqa. Chaywantaj rikucherqa wakin yachachisqasnin paywan khuska kamachinankuta (Lucas 22:28-30 leey).

17. 1) ¿Imaynamantá Jesús 33 watapi kamachiyta qallarerqa? 2) ¿Imapajtaj Jesús uj tiempota suyanan karqa?

17 ¿Maykʼajtaj Jesús Rey jina kamachiyta qallarinman karqa? Mana yachachisqasninwan tratota ruwasqantawanchu. Imajtinchus Tratota ruwasqanmanta qʼayantin tardeqa wañuchisqa karqa, yachachisqasnintaj chʼeqerasqa karqanku (Juan 16:32). Chaywanpis, Jehovaqa ñaupaj kutispi jina kamachishallarqapuni. Imajtinchus kinsa pʼunchayninman Churinta kausaricherqa. Pentecostés 33 watapitaj, Jesusqa ajllasqa cristianosta Rey jina kamachiyta qallarerqa (Col. 1:13). Chaywanpis Davidpa miraynin jina Jallpʼata kamachimunanpajqa uj tiempotaraj suyanan karqa. Chayrayku Jehová Jesusman nerqa: “Kay pañaypi tiyarikuy, enemigosniykita chakisniyki uraman churanaykama”, nispa (Sal. 110:1).

WIÑAY REY JEHOVATA YUPAYCHANA

18, 19. ¿Imatataj kunanmantapacha ruwasun, chantá imatá qhepan yachaqanapi ukhunchasun?

18 May chhika watasta, Jallpʼapitaj janaj pachapitaj, Jehovalla Kamachej kasqanta iskayrayachikun. Chaywanpis Payqa ni jaykʼaj kamachej kayta saqenchu. Munakuyniyoj Tata jinataj cheqa sonqo kamachisninta jarkʼarqa, nitaj ni imatapis pisicherqachu. Chaytaqa Noé, Abraham, David ima sutʼita rikorqanku. Chayta yachaytaj Reyninchej Jehovata kasukunapaj, payman qayllaykunapaj ima yanapawanchej.

19 Chaywanpis, ¿imaynamantá Jehová kay tiempopipis Rey jina kamachishallanpuni? ¿Imaynamantá Jehovaman cheqa sonqollapuni kasunman? ¿Imaynamantataj mana juchayoj runasman tukusun ajinamanta familianmanta kanapaj? ¿Imatapunitaj “Reinoyki jamuchun” nispa mañakushanchej? Chay tapuykunataqa qhepan yachaqanapi ukhunchasunchej.