Marcos 12:1-44
12 Tsaypitanami tinkutsiypa yachatsir Jesús kayno nirqan: “Juk runashi chakranman üvata plantaykatsir* intëru kuchunpa perqatsirqan. Üvata jarunanpaqshi pözuta ruratsirqan. Chakranta täpananpaqshi törritapis sharkatsirqan. Lapanta ruraykatsirnashi chakranta arriendakuykur juk lädu markapa aywakurqan.
2 “Cosëcha qalaykuptinnashi juk ashmayninta kacharqan üva chakra arrindunpita cobramunanpaq.
3 Tsay ashmay chayaykuptinshi pasaypa maqarkur jinaylata qarqurirqan.
4 Tsayshi chakrapa duëñun juk ashmayninta yapay kacharqan. Tsaytapis ashlirshi [saqmaypa] umanta rachiparkur qarqurirqan.
5 Tsaypita juk ashmayninta kachaptinpis wanutsipäkurqanshi. Tsaynölashi atskaqta kachaptinpis wakinta maqapäkurqan y wakintana wanutsipäkurqan.
6 “Ashmayninkuna manana kaptinnashi kuyay tsurintana kacharqan. Tsay tsurinta kacharshi kayno nirqan: ‘Tsurïtaqa respitapäkunqami’.
7 Tsurin aywaykaqta rikärirshi chakra arriendaqkuna wilanakur kayno nipäkurqan: ‘Taqaymi kay chakrawan quëdananpaq kaykan. Kanan wanuratsishun noqantsipaqna chakran kananpaq’.
8 Chayaykuptinnashi wilanakushqannöla wanurkatsir üva chakrapita juk läduman jitarirqan”.
9 Tsayno wilaparkurmi Jesús kayno nirqan: “Üva chakrapa duëñun ¡imataraq ruranqa tsay runakunata! ¿Manatsuraq lapanta wanutsir ushanqa? Nirkurqa chakrantapis juktanami arriendakuykunqa.
10 ¿Manaku liyipäkushqanki Tayta Diospa palabran kayno nishqanta?“ ‘Wayi sharkatsiqkuna “kay rumiqa manami alitsu” nir jitarishqanmi wayi esquïnan cimientuchöna churaraykan.
11 Tsayno kananpaq Tayta Diosmi kamakätsishqa.Tsaypitami pasaypa kushikuntsi’ ”.* *
12 Jesús tsayno niptinmi tantiyapäkurqan paykunapa contran rimaykashqanta.* Tsawraqa prësu tsaritsiyta munarpis runakunata mantsakushpan mana tsaritsiylapa aywakärirqan.
Impuestuta pägananpaq tapushqan
Mateo 22.15-22; Lucas 20.20-26
13 Tsaypitanami *fariseukunata y Herodespa favornin sharkuq runakunata Jesús kaqman kachapäkurqan lutanta rimatsinanpaq.
14 Chayaykurnami kayno nipäkurqan: “*Rabí, noqakuna musyapäkümi rasun kaqlata yachatsishqaykita. Manami runakuna alabashunaykita munartsu yachatsinki, sinöqa Tayta Dios munashqannölami. Romacho mandaq *Césarpaq ¿impuestuta pägashwanku o manaku?”*
15 Lutanta parlatsinanpaq tapushqanta tantiyarmi Jesús kayno nirqan: “¿Imanirtaq lutanta parlatsimayta munapäkunki? Mä juk qellayta rikatsimay”.
16 Tsayno niptinmi qellayta aptaparqan. Tsayta rikaykurmi Jesús tapurqan kayno nir: “Kay qellaycho ¿pipa reträtuntaq kaykan? Tsaynöpis ¿pipa jutintaq qelqaraykan?”
Tsawraqa kayno nipäkurqan: “Mandaq Césarpami”.
17 Tsawraqa Jesús kayno nirqan: “Césarpa kaqtaqa Césarta qoykuy. Tayta Diospa kaqtaqa Tayta Diosta qoykuy”.*
Tsayno niptinmi tsay runakuna ima niytapis mana kamäpakurqantsu.
Kawarimuypita tapushqan
Mateo 22.23-33; Lucas 20.27-40
18 Tsaypitanami *saduceukunapis Jesústa tapuq aywapäkurqan. Paykunaqa manami criyipäkuntsu wanuqkuna kawarimunanpaq kashqanta.* Tsaymi Jesústa tapur kayno nipäkurqan:
19 “*Rabí, Moisés qelqashqancho kaynömi niykan: ‘Warmiyuq runa tsuriynaq wanuptin wawqinmi cuñädan viüdawan tanqa. Tsaynöpami wamrankuna kaptin tsay wanuq wawqinpa tsurinkunano kanqa’.*
20 Kanan nishayki. Juk kutishi qanchis wawqikuna karqan. Qechpa kaqshi warmita ashir manaraq tsurin kaptin wanukurqan.
21 Tsayshi shulka kaq wawqinna tsay viüdawan tarqan. Paypis tsurin manaraq kaptinshi wanukurqan. Tsaypita mas shulkan kaqnashi tsay viüdawan tarqan. Paypis tsurin manaraq kaptinshi wanukurqan.
22 Tsaynölashi lapan wawqinkuna tsay viüdawan tarqan. Tsurin manaraq kaptinshi lapanpis wanukurqan. Tsaypitanashi tsay viüdapis wanukurqan.
23 Wanushkuna kawarimunan junaqqa ¿mayqanpa warmintaq kanqa, qanchis wawqiwan tashqa kaykarqa?”
24 Tsayno niptinmi Jesús kayno nirqan: “Qamkunaqa lutantami yarparkaykanki. Manami Tayta Diospa palabrantapis ni Tayta Dios munayniyuq kashqantapis tantiyapäkunkitsu.
25 Kawarimurqa mananami pipis warmiyuqtsu ni runayuqtsu kanqa, sinöqa jana patsacho *angilkunanölanami kanqa.
26 Wanushkuna kawarimunanpaq kashqanta ¿manaku Moisés qelqashqanta liyipäkushqanki? Rupaykaq shirakapitami Moisésta Tayta Dios kayno nirqan: ‘Noqaqa Abrahampa, Isaacpa y Jacobpa Diosninmi kaykä’.*
27 Tayta Diosqa manami wanushkunapa Diosnintsu kaykan, sinöqa kawaykaqkunapa Diosninmi. Tsayta mana tantiyarmi qamkunaqa lutanta yarparkaykanki”.
Mas cäsukunantsipaq kaq mandamientu
Mateo 22.34-40; Lucas 10.25-28
28 Jesús ali contestashqanta mayarmi ley yachatsiq runapis tapurqan kayno nir: “¿Mayqan mandamientutataq mas cäsukushwan?”
29 Tsayno tapuptinmi Jesús kayno nirqan: “Mas cäsukunantsipaq kaq mandamientuqa kaynömi qelqaraykan: ‘Israel runakuna, shumaq wiyakäriy. Tayta Diosnintsiqa juklaylami.
30 Tayta Diosta *kuyanki lapan shonquykiwan, lapan voluntänikiwan, lapan yarpaynikiwan y lapan kalpaykiwan’. [Kayqa mas cäsukunantsipaq kaq mandamientumi kaykan.]*
31 Tsaynölami juk mandamientupis kayno niykan: ‘Kikiki kuyakushqaykino runa mayikita kuyanki’.* Tsay ishkan mandamientukunata mas cumplinantsitami Tayta Dios munan”.
32 Tsaymi ley yachatsiq runa kayno nirqan: “*Rabí, rasun kaqtami nishqanki. Rasunpapis juklaylami Tayta Diosqa. Paypita mas juk diosqa manami kantsu.*
33 Tsay ishkay mandamientukunata cumplishqantsiqa lapan sacrificiupitapis mas alimi kaykan”.*
34 Shumaq tantiyaykur niptinmi Jesús kayno nirqan: “Qamqa Tayta Dios *mandaykashqanman yaykunaykipaqnami kaykanki”.
Ali contestaptinmi pipis tapupayta almitirqannatsu.
Davidpitapis Cristo mas mandaq kashqan
Mateo 22.41-46; Lucas 20.41-44
35 Templu patiucho yachaykätsishqanchömi runakunata Jesús kayno nirqan: “¿Imanirtaq ley yachatsiqkuna nipäkun *Davidpa Tsurin Cristo kashqanta?
36 Espíritu Santu tantiyatsiptinmi kikin Davidpis kayno nirqan: ‘Mandamaqnïtami Tayta Dios kayno nirqan: Alawqa kaq nawpäman jamakamuy lapan chikishuqnikikunata munaynikiman churanäyaq’.*
37 “Tsayno niykaptinqa ¿imanöpataq Cristuqa Davidpa Tsurin kanman kikin Davidpis mandaqnin kashqanta niykaptinqa?”*
Jesús tsayno yachatsiptinmi runakuna kushikärirqan.
Ley yachatsiqkuna y fariseukuna lutan ruraq kashqanta Jesús nishqan
Mateo 23.1-12; Lucas 20.45-47
38 Tsaypitanami Jesús kayno nirqan: “Paqta ley yachatsiqkunano kapäkunkiman. Paykunaqa runa tukushpanmi chaki puntanyaq sotänan jatishqa puripäkun. Pläzakunachöpis runakuna winchikur ali rikanantami munapäkun.
39 *Sinagögakunachöpis nawpaqninkunamanraqmi jamakärin. Mikunanpaq qayatsiptinpis mësachöraqmi mikuyta munapäkun.
40 Viüdakunapa imaykantapis qechupäkun. Nirkurmi *santu tukärishpan may höra Tayta Diosta manakärin. Tsayno kashqanpitami Tayta Dios mana kuyapaypa mas fiyupa castiganqa”.
Waktsa viüda ofrendashqan
Lucas 21.1-4
41 Tsaypitanami templucho ofrenda winakunan babul nawpancho Jesús jamarashpan rikapaykarqan runakuna ofrendata winapäkuqta. Tsaynöpis rikarqan rïcu runakuna tsaytsika qellayta winarkaykaqta.
42 Juk waktsa viüdapis tsayman chayaykushpanmi ishkay centävulata winarqan.
43 Tsayta rikaykurmi discïpulunkunata qayaykur Jesús kayno nirqan: “Rasunpami kayno nï: Kay waktsa viüdaqa lapan runakunapita mas atskatami winashqa.
44 Wakinkunaqa putsuq qellaynilantami winashqa. Kay viüdami itsanqa tsaylawan rantipakunanpaq kaykaptinpis lapan qellayninta winashqa”.
Ichic wilacuycuna
^ 12.1 Isa. 5.1-2.
^ 12.11 Tsay rumimanmi Jesucristo tinkutsikurqan. Tsayno nirmi tantiyatsirqan chikiptinpis lapanpitapis mas munayniyuq kananpaq Tayta Dios churashqanta.
^ 12.11 Sal. 118.22-23.
^ 12.12 Tsay tinkutsikuy kaynömi kaykan: Chakrayuqqa Tayta Diosmi. Chakrayuq kachashqan ashmayninkunanami Tayta Diospa profëtankuna. Chakrayuqpa tsurinnami Jesucristo. Chakra arriendaq fiyu runakunanami Jesucristupa contrankuna.
^ fariseo runa Fariseukunaqa Moisés qelqashqan leykunata lapantami yachakärirqan. Tsay leykuna jananmanmi mas leykunata y costumbrikunata yapapäkurqan (Mar. 7.1-4). Tsaykunata yachaykarpis runa mayinta manami kuyarqantsu (Mat. 16.5-12; 23.1-36).
^ rabí Rabíqa Tayta Diospa palabranta yachaq y yachatsiq runami karqan. Jesucristo kawashqan witsanmi Tayta Diospa palabranta yachatsir markan markan rabíkuna puripäkurqan. Rabíkunawanmi wakin runakunapis yachakuyta munar puripäkurqan. Tsay runakunatami rabípa discïpulun kashqanta nipäkurqan. Jesucristupis rabími karqan (Juan 1.38; 3.2, 26; 4.31; 6.25).
^ César Césarqa manami runapa jutintsu karqan, sinöqa Roma nacioncho mandaq rey ninanmi. Césarqa Romapita patsami atska nacionkunata mandarqan. Jesucristo yurishqan witsan mandaq kaykarqan Augusto Césarmi (Luc. 2.1). Paymi Herodesta churarqan Israel nacioncho rey kananpaq. Augusto Césartami trukarqan Tiberio César. Tiberio César mandaq karqan Bautizaq Juan wilakunan witsanmi (Luc. 3.1). Tiberio Césartanami trukarqan Calígula César. Paytanami trukarqan Claudio César. Claudio César mandaq kaykaptinmi apóstol Pablo wilakur purirqan (Hech. 11.28; 18.1). Claudio Césartanami trukarqan Nerón César. Nerón César mandaq kaykaptinmi apóstol Pablo Romacho wanurqan (Juan 19.12).
^ 12.14 Israel runakuna yarpapäkurqan Romapaq impuestuta pägarqa Tayta Diospa contran kaykashqantami. Tsaymi: “Impuestuta pägashun” Jesús niptinqa Diospa contran parlashqanta nipäkunman karqan. “Ama pägashuntsu” niptinqa Roma autoridäkuna rabyapäkunman karqan.
^ 12.17 Tayta Diospa kaqqa vïdantsimi kaykan.
^ saduceo runa Saduceo runakunaqa yarpapäkurqan Moisés qelqashqankunala Tayta Diospa yachatsikuynin kashqantami. Paykunaqa manami criyirqantsu runakuna wanushqanpita kawarimunanpaq kashqanta ni alman kashqanta ni angilkuna kashqantapis. Saduceukunaqa mas rïcu runakunami karqan. Fariseo runakunapitaqa mas munayniyuqmi karqan (Luc. 20.27-40).
^ 12.18 Hech. 23.8.
^ rabí Rabíqa Tayta Diospa palabranta yachaq y yachatsiq runami karqan. Jesucristo kawashqan witsanmi Tayta Diospa palabranta yachatsir markan markan rabíkuna puripäkurqan. Rabíkunawanmi wakin runakunapis yachakuyta munar puripäkurqan. Tsay runakunatami rabípa discïpulun kashqanta nipäkurqan. Jesucristupis rabími karqan (Juan 1.38; 3.2, 26; 4.31; 6.25).
^ 12.19 Deut. 25.5.
^ ángel Kay patsata manaraq kamarmi angilkunata Tayta Dios kamarqan payta sirvinanpaq. Angilkunaqa manami imaypis wanuntsu. Tayta Diospa nawpancho karmi imaypis alabarkaykan (Isa. 6.1-3; Apoc. 5.11-12).
^ kuyay, Diosta kuyay Tayta Diosta kuyarqa lapan nishqankunatami cäsukuntsi (Deut. 6.5; 11.1; Juan 14.15, 21; 1Juan 5.3). Tsaynöpis Tayta Diosta kuyarqa runa mayintsitapis kuyantsimi (1Juan 4.20-21; 5.1).
^ 12.29-30 Deut. 6.4-5.
^ 12.31 Lev. 19.18.
^ rabí Rabíqa Tayta Diospa palabranta yachaq y yachatsiq runami karqan. Jesucristo kawashqan witsanmi Tayta Diospa palabranta yachatsir markan markan rabíkuna puripäkurqan. Rabíkunawanmi wakin runakunapis yachakuyta munar puripäkurqan. Tsay runakunatami rabípa discïpulun kashqanta nipäkurqan. Jesucristupis rabími karqan (Juan 1.38; 3.2, 26; 4.31; 6.25).
^ 12.32 Deut. 4.35.
^ mandaykashqan, Tayta Dios mandaykashqan Tayta Dios mandaykashqan nishqanqa Tayta Dios shamur fiyu runakunata ushakätsinanpaq y ali kawayta apamunanpaq kashqantami niykan (Isa. 13.9-10; 65.17-25; Joel 1.14-16; Zac. 14.9). Tayta Dios mandaykashqantami Israel runakuna atska wata shuyarqan (Mar. 15.43).
^ Davidpa Tsurin Davidpa Tsurin nirqa Tayta Dios kachamushqan Cristupaqmi nirqan. Tsayno nipäkurqan rey Davidpa miraqninkunapita Cristo yurinanpaq Tayta Dios promitishqa kaptinmi (2Sam. 7.10-16; Sal. 89.1-4, 19-37; 132.11-12; Isa. 11.1-10). Jesucristo salvakuq Cristo kashqanta tantiyarmi Davidpa Tsurin kashqanta nipäkurqan (Mat. 9.27; 12.23; 21.9; 22.41-46).
^ 12.36 Sal. 110.1.
^ 12.37 Cristuqa manami David aylu kashqantatsu ñëgarqan, sinöqa Davidpita mas munayniyuq kashqantami nirqan.
^ sinagöga Sinagögaqa Israel runakuna juntakänan wayimi karqan. Tsaymanmi juntakäriq Tayta Diosta manakärinanpaq, Moisés qelqashqan leykunata yachakärinanpaq, sesionkunata rurapäkunanpaq y wamrakuna liyiyta yachakärinanpaq (Mar. 1.21; Juan 9.34; Hech. 15.21).
^ santu; sagrädu Tayta Dios santu kashqanta nirqa jutsaynaq kashqanta y pipis ni imapis payman mana tinkushqantami niykan (Isa. 5.16; 6.3; Apoc. 4.8; 15.4).
