1. ¿Imakunapitaq creenku Africa lawpi runakunaqa?

 AFRICA lawmanta kaq huk qillqam nin: “Leey yachaqkunapas mana leey yachaqkunapas, religionpi kaqkunapas, llapallankum, adivinaqkunapi, layqa ruwaqkunapi, brujokunapi hinaspa esperitistakunapi creenku”, nispa (La religión tradicional africana).

2. ¿Ima ninkutaq Africa lawpi runakunaqa brujokunamanta?

² Africa lawpi runakunaqa ninkum adivinaqkunaqa, layqa ruwaqkunaqa, brujokunaqa hinaspa espiritistakunaqa Diospa atiyninwan imatapas ruwasqankuta. Chaymi ninku paykunaqa hampiy atisqankuta, utaq munaspankuqa hukkunapa contranpi ima mana allintapas ruwasqankuta.

3. ¿Imata piensaspankutaq runakunaqa layqaqkunata manchakunku?

³ Africa lawpi runakunaqa creenkum chiqniqnin runakuna layqarachiptinkuqa wawayuq kayta mana atisqankuta utaq unquruspa wañurunankuta. Creenkutaqmi layqaqkunaqa, chuspikunata hinaspa huk animalkunatapas layqasqan runata imanarunanpaqpas kachaykusqankuta.

4. Runakunaqa, ¿brujokuna imakuna ruwasqankutam piensanku? ¿Imatam willakunku bruja kayta saqiqkuna?

⁴ Africa lawpi runakunaqa piensankum brujokunaqa camankupi cuerponkuta saqiykuspa, brujomasinkuwan tupanankupaq utaq layqasqanku runakunata ñakarichinankupaq tutapi pawaspa risqankuta. Africa lawpi sipas kaspanku bruja kaqkunam imakuna ruwasqankumanta willakurqaku. Hukninmi nirqa: “150 runakunatam wañurachirqani carronkuta wichiykachispay”, nispa. Hukninpas nirqam: “Pichqa warmachakunatam yawarninta suquspay wañurachirqani”, nispa. Hukninñataqmi nirqa: “Rimapayaqnin kimsa qarikunatam wañurachirqani”, nispa.

5. ¿Africa lawpi runakunaqa ima ninkutaq hampiqkunamanta?

⁵ Africa lawpi runakunaqa hampiy atiq brujokunapipas creenkum, paykunaqa suti riqsiyllam kanku anillosapa utaq tukuy richaq alaqayuqkuna kasqankurayku. Chaymantapas tomankum preparasqa hampikunata hinaspapas wasinkupipas churankum ima mana allinmanta harkanapaq kaqkunata. Chaymantapas coran qillqata hinaspa bibliatapas wasinkupim uywanku.

6. ¿Imatam ñawpaqta satanas runakunata ruwarqa? ¿Imatam mana ninanchikchu?

⁶ Satanaswan demoniokunaqa llumpaytam runakunata chiqniwanchik. Bibliapipas willawanchikmi wakin runakunapa ukunman hinaspas animalkunapa ukunmanpas yaykuruspanku anchata ñakarichisqankuta (Mateo 12:43-45). Chaymi mana ninanchikchu: “Satanasqa manam imanawanqachu”, nispaqa. Ichaqa manataqmi llumpaytaqa manchakunanchikchu.

7. ¿Ima creenatataq satanasqa munan? ¿Imawanmi chayta tupachichwan?

⁷ Satanasqa engañakuqllañam. Payqa munanmi llumpay atiyniyuq kasqanta runakuna piensanankuta. Kaywan rikchanachisun, Africa lawpim soldadokuna enemigon soldadokunata manchachinankupaq balakunapa, bombakunapa tuqyasqanta grabaruspanku parlantepi nisyu-nisyuta uyarikunanpaq churarurqaku. Chaywan mancharikuspankum enemigonkuqa lluptikurqaku. Satanaspas chayna mana vencey atina kasqanta runakuna piensanankutam munan chaynapi payta runakuna kasukunankupaq, manam Jehova Dios kasukunanchiktaqa munanchu. ¿Imakunawantaq satanasqa engañawanchik? Qatiqninpiyá chaymanta yachaykusun.

8. ¿Runakuna ima piensanankutataq satanasqa munan?

⁸ Pipas sasachakuypi qunqayllamanta tarikuptinqa satanasqa munanmi pipas layqarusqanrayku sasachakuypi kasqankuta piensanankuta. Kaypi piensarisun, huk warmipa wawan paludismo unquywan wañukunman. Mamanqa yachanmi sancudo kachuruptin wañurusqanta. Ichaqa mamanqa creenpastaqchá chay sancudoqa pipas layqachisqanrayku kachurusqanta. Chaykunawanmi satanasqa runakunata engañan.

9. ¿Lliwpichu satanasqa sasachawanchik? ¿Ima nitaq bibliapi?

⁹ Satanasqa atiyniyuqmi chaymi wakinpi sasachawanchik ichaqa manam piensananchikchu lliwpi sasachawasqanchiktaqa. Bibliapim nin: “Allin kallpaqkunapas manam lliwchu puntata chayanku, kallpasapakunapas manam lliwchu peleaspaqa vencenku, yachayniyuqkunapas manam lliwchu mikusqa kanku, yachaysapakunapas manam lliwchu apu kanku, allin entiendeqkunapas manam lliwchu allinlla kawsakunku, llapallankumanmi mana allin punchawkuna chayamun, qunqayllamantam imapas karun”, nispa (Eclesiastes 9:11, TNM). Awriki, wakinpiqa allin kallpaqpas manam gananchu. Ichapas kallpachkaspan urmaruspan chakita muqakurunman. Chaywanqa manam nichwanchu satanas urmachisqantaqa nitaq pipas layqarachiptin mana ganasqantaqa.

10. ¿Imatam runakuna ninku brujakunamanta? ¿Imaynatam yachanchik nisqankuqa yanqa kasqanta?

¹⁰ Runakunam piensanku brujakunaqa camankupi cuerponkuta saqiykuspanku, bruja masinkunawan tupanankupaq utaq layqasqanku runakunata wañuchinankupaq tutapi pawaspa risqankuta. Satanasqa chayna willakuykunawanmi runakunata manchachin. Chayna willakusqanku cierto kaptinqa, ¿imataq cuerponkumanta lluqsinman? Manam almanqa cuerponmantaqa lluqsinmanchu, almaqariki kikin runam. Manataqmi lluqsinmanchu espiritunpas. Espiritunqariki runata kawsachinanpaq atiyllam. Chaymi ninchik chay willakusqankuqa yanqa kasqanta.

11. ¿Alman utaq espiritun brujakunamanta lluqsinmanchu? ¿Qam ima niwaqtaq?

¹¹ Arí. Manam almanchikqa nitaq espiritunchikpas cuerponchikmantaqa lluqsinmanchu. Brujakunamantapas manam lluqsinchu. Chaymi, cuerponkuta saqiykuspa brujamasinkunawan tupaq utaq runa wañuchiq risqankumanta nisqankuqa yanqa.

12. ¿Imanasqataq wakin brujakuna seguro kachkanku cuerponkuta saqiykuspanku huklawman risqankumanta?

¹² Wakin brujakunam seguro kachkanku cuerpokuta saqiykuspanku huklawman risqankumanta. Chay brujakunataqa satanasmi engañam, piensachinmi tukuyta ruwarusqankuta ichaqa ciertopiqa musquyllankupim tukuy chaykunataqa ruwarqaku. Satanasmi tukuywan Jehova Diosmanta karuncharuyta munawanchik. Munanmi bibliapa yachachisqaqa llulla kasqanta piensananchikta.

13. a) ¿Jehova Diosqa chaskinchu runakuna yanapaq brujokunata? b) ¿Imatam biblia nin?

¹³ Runakunaqa ninkutaqmi wakin brujokunaqa allin kasqankuta, runakuna yanapasqankuta. Bibliapim ichaqa nin Jehova Dios llapallan brujokunata mana chaschisqanta. Ñawpaqpi llaqtantam kaynata nirqa:

•   “Amam adivinokunaqa kankichikchu”, nispa (Levitico 19:26 *).

•   ‘Qaripas warmipas adivinaq espirituyuq kaspaqa utaq qayaq kaspaqa wañuchisqam kanqaku’, nispa (Levitico 20:27).

•   “Amam qamkuna ukupiqa kanqachu adivinaqkuna nitaq hamuq tiempomanta willakuq tukuqkunapas nitaq musyaqkunapas nitaq brujokunapas nitaq layqakunapas nitaq adivinota tapukuqkunapas nitaq mana allin espiritu tapukuqkunapas nitaq espiritistakunapas”, nispa (Deuteronomio 18:10-14).

14. ¿Imaynapitaq Jehova Diosqa yupaychaqnin runakunaman kamachirqa layqakunaman mana rinankupaq?

¹⁴ Jehova Diosqa yupaychaqnin runakunamanmi kamachikuyninkunata qurqa kuyasqanrayku. Payqa manam munarqachu layqa ruwaqkunaman rispanku satanaswan engañachikunankutaqa.

15. ¿Ima willakuywanmi yachanchik Jehova Diosqa satanasmanta aswan atiyniyuq kasqanta?

¹⁵ Bibliaqa manam willawanchikchu satanaswan demonionkuna atiyniyuq kaspanku ima ruway atisqankutaqa ichaqa willawanchikmi Jehova Diosqa aswan atiyniyuq kasqanmanta. Chaymi hanaq pachamanta kay pachaman satanasta qarquramurqa (Apocalipsis 12:9). Satanasqa Jehova Diospa makillanpim kachkan. Huk kutipim Jobta ñakarichiptin Jehova Dios nirqa ama wañurachinanpaq. Chayna nisqantam satanasqa mana munastin kasukurqa Jehova Dios aswan atiyniyuq kasqanta yachaspa (Job 2:4-6).

16. ¿Pimantaq asuykunanchik amparaykuwananchikpaq?

¹⁶ Bibliapim nin: ‘Mana tuñichiy atina torre hinam tayta Diosqa. Allin ruwaq runaqa paymanmi amparakunanpaq kallpaykunqa’, nispa (Proverbios 18:10). Satanaspa chaynataq demoniokunapa engañonkunamanta amparakunapaqqa Jehova Diosmanmi asuykunanchik. Manam brujokumanchu nitaq demoniokunamanchu. Bibliam nin: “Jehova Diosqa qawamuchkanmi tukuy sunqunwan yupaychaqninkunata yanapaykunanpaq”, nispa (2 Cronicas 16:9, TNM).

17. ¿Imatam niwanchik bibliapi hinaspa imapaqmi kallpanchakunanchik?

¹⁷ Bibliapim nin: “Chaynaqa Diostayá tukuy imapi kasukuychik, hinaspayá diablopa contranpi churakuychik hinaptinqa qankunamantam diablo ayqikunqa”, nispa (Santiago 4:7). Jehova Diosta kasukuspa paypi hapipakuptinchikqa satanaswan demoniokunaqa manam imanawasunchu.