¿Juj kamachikuy kallaqtinchu imatapas kasukunanchis?

WAYNACHALLARAQ kashaqtinchisqa taytamamanchiskunaqa churawarqanchispunichá kamachikuykunataqa. Wiñasqanchisman jinan entienderqanchis chay kamachikuykunata qowasqanchisqa allinninchispaq kasqanta. Chaymantapas tayta-mamanchispaq wasinmanta ripunchisña chaypas yachachiwasqanchis kamachikuykunataqa kasukushanchisraqmi.

Taytanchis Jehová Diospas Bibliapin qowanchis kamachikuykunata. Ejemplopaq, manan munanchu idolokunata adorananchista, qhelli juchapi ni wasanchay juchapi purinanchista, ni suwa kananchistapas (Éxodo 20:1-17; Hechos 15:28, 29). Iñiyninchispi ‘wiñasqanchisman’ jinan cuentata qokunchis Jehová Dios allinninchista munasqanta, kamachikuyninkunapas mana nishu jark’akuqchu kasqantapas (Efesios 4:15; Isaías 48:17, 18; 54:13).

Ichaqa manan sapanka ruwaypaqchu juj kamachikuyqa kan. Chaymi wakinkuna piensanku mana juj ruwaypaq kamachikuy kaqtin munasqankuta ruwanankupaq, ninkun: “Sichus Dios munanman karqan kay ruwayta kasunanchista chayqa juj kamachikuytachá churanman karqan”, nispa.

Chhaynata piensaqkunan mana allinta imatapas decidinku chaymantataq qhepaman pesapakunku. Qonqapunkun Bibliapi mana kamachikuykunallachu kasqanta aswanpas imaynata Dios imatapas qhawarisqanmanta yachachikuykuna kasqantapas. Bibliata estudiaspa chaymantapas imaynata Dios imatapas qhawarisqanta yachaspa iman, conciencianchista Diospa Palabranman jina yachachisun, chaytaq yanapawasun Diospa imayna piensasqanman jina imatapas decidinanchispaq. Chayta ruwaytaq Diospa sonqonta kusichinqa allinninchispaqtaq kanqa imatapas allinta decidisqanchis (Efesios 5:1).

Ñaupa tiempo Diospa siervonkunamanta yachasun

Ñaupa tiempo Diospa siervonkunamanta yachachikuykunata estudiaspan yachanchis paykunaqa Jehová Dios imayna piensasqantaraq qhawarisqankuta, manaña juj ruwaypaq kamachikuy karqanchu chaypas. Yachasunchis Josemanta. Potifarpa warminmi paywan puñunanpaq rimapayarqan chay tiempopaqqa manan karqanchu juj kamachikuy jujwan pantay jucha kasqanmanta. Chaywanpas Joseqa repararqanmi jujwan pantaspaqa mana conciencian contrallachu juchallikunanta aswanpas “Dios contra” ima juchallikunantawan (Génesis 39:9, Diospa Simin Qelqa). Joseqa entienderqanmi wasanchay jucha Edén huertapi Diospa kamachikuy churasqan, munaynin contrapi ima kasqanta (Génesis 2:24).

Yachasunchis juj ejemplomantañataq. Hechos 16:3 textopin willashan manaraq Timoteo Pablota iñiq t’aqakunaman visitananpaq compañashaqtin, Timoteoq qhari kaynin qarachata kuchusqanta. Tawa versiculopin willashan chay qhepaman viajasqankuta llaqtan llaqtanta “Jerusalenpi kaq apostolkunaq umallikunaq imachus decidisqankuta iñiqmasinkunaman willaspa”. Chay decidisqankupin willarqan cristianokunaqa qhari kaynin qarachata kuchukunankupaq mana obligasqachu kasqankumanta (Hechos 15:5, 6, 28, 29). Chhaynaqa, ¿imaraykutaq Pablo munarqan Timoteo qhari kaynin qaracha kuchukunanta? “Chaytaqa ruwarqan chaypi tiyaq judiokunaraykun, paykunaqa yacharqankun Timoteoq taytan griego kasqanta.” Chaymi Pabloqa mana munarqanchu chay causapi iñiyninkupi urmanankuta. Pabloqa munarqanmi cristianokuna “lliu runaq conciencianpaq Diospa ñaupanpi allin ejemplo kanankuta” (2 Corintios 4:2; 1 Corintios 9:19-23).

Jujkunapi interesakuq kasqanmanta apóstol Pablota reqsirqanku. Romanos 14:15, 20, 21 textokunan, chaymantapas 1 Corintios 8:9-13; 10:23-33 textokunapin willashan maytapuni apóstol Pablo hermanokunaq iñiyninkupi interesakusqanmanta, astawanqa interesakuq pikunachus iñiyninkupi imamantapas urmanankumanta. Jinaspapas, Pablon Timoteomanta kayta nirqan: “Manan pipas pay jinaqa kanchu, payqa tukuy sonqowanmi qankunata qhawarisunkichis. Jujkunan ichaqa allinnillankuta maskhashanku, manataq Jesucristoq allinnintachu. Yachasqaykichis jina, payqa allintan rikuchishan imayna llank’aqchus kasqanta, imaynan juj wawaqa taytanwan llank’an chhaynatan payqa juj kamachi jina noqawan kuska llank’ashan allin willakuykuna mast’arikunanpaq”, nispa (Filipenses 2:20-22). ¡Allin ejemplotan kay iskay cristianokuna churawarqanchis! Paykunaqa juj ruwaypaqña mana ima kamachikuy kaqtinpas manan munasqallankutachu maskharqanku otaq paykunallapichu piensarqanku, aswanpas Jehová Dios jina Jesús jina munakuqmi karqanku, chaymi imatapas decidiqku jujkunata iñiyninkupi ama urmachinankupaq jina.

Kunanqa Jesucristopin piensasun, paymi imayna kausananchispaq allin ejemplo karqan. Jesuspa nisqan jina pikunachus Diospa kamachikuyninkunata allinta entiendeqkunaqa, manan imatapas kamachisqallatachu kasukunanku aswanpas juj ruwaypaq mana ima kamachikuy kaqtinpas Diospa piensasqanman jinan allinta imatapas ruwananku (Mateo 5:21, 22, 27, 28). Manaña juj ruwaypaq ima kamachikuypas kanchu chaypas Diospa piensasqanman jinan imatapas ruwananchis, rikuchinanchistaq imatapas ruwasqanchiswan Diosta munakusqanchista runamasinchista munakusqanchistapas chhaynatan ruwarqanku Josepas, Pablopas, Timoteopas, Jesuspas (Mateo 22:36-40).

Kay tiempopi cristianokunapaq

Bibliataqa manan kamachikuykunalla kaq documentota jinatachu qhawarinanchis, nitaq Bibliapiqa tukuy ima ruwananchispaqchu kamachikuykuna kan. Manaña juj ruwaypaq juj kamachikuy kanchu chaypas Jehová Diosqa munanmi paypa piensasqanman jina imatapas ruwananchista otaq ‘allinta reparananchista imachus Jehová Diospa munaynin chayta’, manan suyananchischu imapaqpas juj kamachikuy kanantaraqchu (Efesios 5:17; Romanos 12:2). ¿Imaraykun chayta ruway Diosta kusichin? Chayta ruwaspan rikuchinchis Diosta kusichiy aswan importante kasqanta imachus noqanchispa munasqanchismantaqa, chaymantapas munakuq kasqanmanta agradecekunchis pay jina kayta munaspa (Proverbios 23:15; 27:11). Chaymantapas manan qonqananchischu sichus Bibliaq nisqanman jina imatapas ruwasunchis chayqa allinmi kanqa iñiyninchispaq, saludninchispaqpas.

Yachasunchis imaynatan kausayninchispi kay yachachikuyta kasukusunman chayta.

Kusirikuykunata ajllakuypi

Yaqapaschá juj wayna rantikuyta munashan takikunamanta juj CD nisqata. Chay CD-manta takikuna uyarisqanqa anchatan gustan, ichaqa chay CDpa qhepanpi willasqanmi llakichin, chaypin willashan chay takikunaq letranqa qhelli rimaymanta, qhelli ruwaykunamanta rimasqanta. Jinaspapas yachanmi yaqa llapa chay takiqpa grabacionninpi k’araq phiñakuy, k’araq sonqo kay rikukusqanta. Chay wayna Jehová Diostataq munakun chayqa astawanmi piensan Taytan Jehová Dios imayna piensasqanpi, imayna sientekusqanpi ima. Ichaqa, ¿imaynatan reparanman imatas Dios munan chayta?

Gálatas iñiq t’aqaman carta qelqasqanpin apóstol Pabloqa willarqan aychaq munasqan millay ruwaykunamanta, chaymantapas santo espirituq rurusqanmantawan. Yaqapaschá yachanchis imakunatan santo espíritu ruruchin chayta, ruruchinmi: “Munakuyta, kusikuyta, thaj kausayta, pacienciakuyta, sumaq sonqo kayta, allin sonqo kayta, iñiyta, llamp’u sonqo kayta, cuerpo kamachiq kayta ima”. Ichaqa ¿ima ruwaykunataq kashan aychaq munasqan millay ruwaykunapiri? Pablon qelqarqan: “Aychaq munasqan millay ruwaykunaqa sut’i reqsisqan, chaykunaqa kaykunan: qhelli jucha ruwaykuna, millakunapaq kaq ruwaykuna, mana p’enqarikusqa juchallikuykuna, ídolo adoraykuna, layqa ruwaykuna, cheqninakuykuna, churanakuykuna, qhawanakuykuna, k’araq phiñakuykuna, mana acuerdoman jaykuspa discutiykuna, t’aqanakuykuna, waj t’aqata jatarichiykuna, envidianakuykuna, machaykuna, millay fiestakunapi puriykuna, llapa chhayna mana allin ruwaykuna ima. Wayqe-panaykuna, imaynan ñaupaqta niraykichis chhaynatan kunanpas nillaykichistaq: Pipas chay ruwaykunapi puriqqa manan jaykunqachu Diospa gobiernonman”, nispa (Gálatas 5:19-23).

Yuyarisunchis chay listapi tukukuyninpi nisqanta: “llapa chhayna mana allin ruwaykuna” nisqata. Pabloqa chaypiqa manan llapa aychaq millay ruwaykunamantachu rimarqan. Chaymi mana pipas ninmanchu: “Chay apóstol Pabloq willasqan ruwaykunallatan mana ruwanaychu mana chaypi kaqtaqa ruwallaymanmi nispaqa”. Chhaynaqa kay qelqata leeqkunaqa allintan reparananku imakunapiwansi kashan chay aychaq millay ruwaykuna ukhupi “chhayna mana allin ruwaykuna” jina kaqkunata. Pikunachus “chhayna mana allin ruwaykunata” ruwashallanku chayqa manan Diospa gobiernonpi bendicionkunata chaskinqachu.

Chhaynaqa reparananchismi ima ruwaykunatas Dios cheqnikun chayta. ¿Sasachu chayta ruway kanman? Sichus juj doctor nisunkiman: “Astawan frutakunata verdurakunata mikhunaykipaq, ichaqa nisunkiman aman mikhunkichu pastelkunata, heladokunata chayman rikch’akuq juj mijunakunatapas”, nispa. ¿Sasatachu reparawaq bizcochokunata mijunkichus icha manachus chayta? Jujmanta yuyarisun santo espirituq rurunkunata aychaq millay ruwayninkunatawan: ¿ima ruwaykuna ukhupin kashanman qallariypi yachasqanchis chay CD nisqapi kaq takikuna? Chay takikunaqa manan yanapawanchischu munakuq kanapaq, sumaq sonqo kanapaq, cuerpota kamachiq kanapaq, nitaq yanapawanchischu wakin santo espirituq rurunkunata rurunanchispaqpas. Manan juj kamachikuytaraqchu necesitakun chay takikuna Diospa piensasqanman jinachu kashan icha manachu chayta yachanapaqqa. Chhaynallatataqmi reparananchis imatapas leespa, peliculatapas qhawaspa, televisionpi imatapas qhawaspa, celularpi otaq computadorapi imatapas pujllaspa otaq internetpi imatapas qhawaspa ima.

Imaynata p’achakunamanta

Bibliapiqa kallantaqmi yachachikuykuna imaynatas p’achakunanchis allichakunanchis chaykunamanta. Chay yachachikuykunan reparachiwanchis sumaqta p’achakunanchispaq. Jehová Diosta munakuq runaqa p’achakuypipas manan munasqanman jinachu ruwanqa, aswanpas Taytan Jehová Diospa munasqanman jinan ruwanqa. Kaypi yachasqanchis jina Jehová Diosqa manan tukuypaqchu ima kamachikuytapas churan, ichaqa manan chaywanchu nishanchis paymanqa manan imapas qokunchu siervonkunaq ima ruwasqanpas nispaqa. Manan igualtachu p’achakunku sapanka llaqtapi jinaspapas kaq llaqtallapitaqmi cambiashan imayna p’achakuypas. Ichaqa, Diosmi Bibliapi qowanchis yachachikuykunata imayna p’achakunamanta maypiña, ima tiempopiña tiyanchis chaypas.

Ejemplopaq, 1 Timoteo 2:9, 10 textokunapin nin: “Warmikunapas munay rikukunankupaqqa manan imayna simp’akuypichu ni qorikunawan perlakunawan churakuypichu afanakunanku, nitaq nishu valeq p’achawan p’achakuypipaschu afanakunanku, aswanpas imayna p’achakunata jinallan p’achakunanku, p’enqakuywan, allin yuyaywan ima. Arí, munay rikukunankupaqqa Dios sonqo warmikuna jinan allin kaqkunata ruwananku”, nispa. Chhaynaqa, cristianokunapas allintan qhawarikunanku imaynatan llaqtankupi runakuna p’achakusqankuta qhawarishanku “Dios sonqo” runakuna jinachu rikuchikushanku icha manachus chayta. Chaymi cristianoqa allinta reparakunan Diosmanta willaq jinachu p’achakushan chayta (2 Corintios 6:3). Allin cristianoqa manan paypa munasqallanman jina p’achakuypichu llakikun aswanpas imayna p’achakusqanwan jujkunata mana urmachinanpin astawanqa llakikun (Mateo 18:6; Filipenses 1:10).

Sichus juj cristiano reparakun jujkunata imayna p’achakusqanwan ofendesqanta otaq urmachisqanta chayqa, apóstol Pablo jinan jujkunaq iñiyninkupi interesakunanku manan paykunaq munasqallankupichu. Pablon nirqan: “Noqaq ejemployta qatikuwaychis imaynan noqapas Cristoq ejemplonta qatikuni jinata”, nispa (1 Corintios 11:1). Jesusmantan nillarqantaq: “Cristopas manan kikinpa allinnillantachu maskharan”. Chaymantapas nillarqantaq: “Noqanchis iñiypi allin kallpayoq kaqkunan iñiypi pisi kallpayoqkunata yanapananchis, manataq noqanchispa allinnillanchistachu maskhananchis. Aswanmi sapankanchis runamasinchispaq allinninpaq kaqkunata, paykunata kallpachaq kaqkunatawan ruwananchis”, nispa (Romanos 15:1-3).

¿Imaynatan Diospa munayninta reparasunman?

Manaña juj ruwaypaq kamachikuy kaqtinpas, ¿imaynatan reparasunman chay ruwaykuna Jehová Diosta kusichinqachu icha manchu chayta? Allin reparaq kanapaqqa sapa p’unchaymi kallpachakunanchis Bibliata leenanchispaq, estudiananchispaq, chay leesqanchispi piensananchispaq ima. Ichaqa manan ratullachu allin reparaqqa kasun. Imaynan juj wawaq wiñasqanpas mana chay ratuchu reparakun, chay jinatan iñiyninchiswanpas pasan manan ratullachu iñiyninchispi wiñasqanchisqa reparakunqa. Chhaynaqa pacienciakuqmi kananchis manataq pisi kallpayananchischu sichus mana ratullachu allin reparaq kasun chayqa. Jinaspapas unay tiempoña pasaqtinpas manan kikillanmantachu allin reparaqqa kasun. Chaymi tiemponchista t’aqananchis Bibliata allinta estudiananchispaq, maykamachus allin reparaq kasqanchisman jinataq Bibliaq nisqanta kasukunanchis (Hebreos 5:14).

Nisunmanmi Diospa kamachikuyninkunan rikuchiwasun kasukuqchus kanchis icha manachus chayta, yachachikuyninkunataq rikuchiwasun imaynapuni iñiyninchispi kashasqanchista chaymantapas rikuchiwasun Diosta kusichiy munasqanchistapas. Iñiyninchispi astawan wiñaspan Jehová Dios jina, wawan Jesús jina kayta munasunchis, chaymantapas Jehová Diospa piensasqanman jinan imatapas decidisun. Tukuy ruwasqanchispi Taytanchis Jehová Diosta kusichispan noqanchispas astawan kusikusun.

[Foto]

Sapanka llaqtapiña jujnirayta p’achakunku chaypas, noqanchisqa Bibliapi kaq yachachikuykunaman jinan allinta ajllananchis p’achakuyninchista