Zrangisa mintxhumu ya lisima. Bibele dzri hi dzrimuxa leswi: ‘N’wi ta kota ku hlawula leswa ku lulama’. (Ba-le-Filipi 1:10) Longoloxa mintxhumu leyi nga ya lisima kumbe leyi nga ni xihantla, leyi u djulaka ku yi yentxa, na wu dzrimuka leswaku mintxhumu ya lisima, ku nga ha va ku ya bazara u ya xava swakuda, swi nga yentxeka swi nga li swa xihatla. Hi tlhelo dzrin’wana, swi nga voneka swi li swa xihantla ku hlalela nongonoko lowu u wu zrandzraka ka televisão, kambe swi nga yentxeka swi nga li swa lisima. *

Kunguhata. Buku dzra Eklesiasta 10:10,dzri li: ‘Loko nhumbu yi penyekile, yi nga lotiwanga, a mhunu a ta fanela ku yengetela ntamu; kambe vutlhazri byi pfuna ku humelela ha hombe.’ Hi dondzra yini? Lota nsimbi yaku ya ku fanekisela hi ndlela leyinene, hi ku zranga u kunguhata akuva u kota ku tizrisa nkama waku hi wutlhazri. Beka mintizro leyi ngeke ya lisima hi tlhelo, leyi ku delaka nkama yi tlhela yi ku heta ntamu. Loko u vona leswaku u ni nkama, hantla u heta mintizro yaku. Ha yini u nga yentxi mintizro leyi u kunguhatiki ku yi yentxa hi nkama wumbeni? Loko u kunguhata mintizro yaku u ta yentxa mintxhumu yinyingi, ku fana ni mutizri lweyi a tlhazrihiki lwa lotaka nsimbi yakwe.

Hanya hi mintxhumu leyitsrongo.Dondzra ku yala ku yentxa mintxhumu leyi kalaka yi nga li ya lisima kumbe leyi nga ku delaka nkama. Ku yentxa mintxhumu yinyingi ni ku tsrhamela ku pfumela swizrambu, swi nga ku kazralisa na swi nga fanelanga swi tlhela swi ku siya na u nga nyonxanga.

Ku ganaganeka ni ku thindhekisa mintxhumu. ‘Lwa langusaka mheho a nga ka a nga byali; ni lwa lavisaka matlavi a nga ka a nga tsrhoveli.’ (Eklesiasta 11:4) Hi dondzra yini? Ku ganaganeka swi da nkama nakone swi yentxa leswaku mhunu a nga yentxi mintxhumu yinyingi. Mudzrimi lweyi a yimelaka xiyimu lexinene a nga ha hetelela a nga byali nambi ku tsrhovela. Hi lani ku fanaka, loko hi pfumela ku hlatiyela ngopfu hi wutomi swi nga hi bindzrela ku teka swiboho. Kumbexana hi nga vona leswaku hi fanela ku yimanyana ku kondzra hi va ni dzrungula dzra lisima na hi nga si na teka xiboho. Nakunene, loko hi nga si na teka xiboho xa lisima hi fanela ku zranga hi yanakanyisisa. A buku dzra Amaproverbia 14:15 dzri li: ‘Kambe lwa nga ni ku yanakanya a langusisa la a kandzretelaka kone.’ Kambe a ntiyiso hi leswaku swiboho leswi va swi tekaka va swi yentxa na va ganaganeka.—Eklesiasta 11:6.

Ku djula ku yentxa mintxhumu hi ndlela leyi hetisekiki. A buku dzra Yakob 3:17 dzri li: ‘A wutlhazri lebyi pfaka henhla [kumbe ka Xikwembu Nkulukumba] i ku nabyala.’ I ntiyiso leswaku i swinene ku navela ku yentxa mintxhumu hi ndlela leyinene. Kambe minkama yimbeni hi nga tibekela mpimu lowu tlakukiki swinene lakakuva loko hi nga swi koti ku swi hetisisa hi khomiwa hi tingana. Hi xikombiso, mhunu lweyi a dondzraka lidzrimi dzrimbeni a fanela ku swi tiva leswaku a ta pfana phazama, nakone a ta dondzra ka swone. Kambe mhunu lweyi a djulaka ku yentxa mintxhumu leyi hetisekiki a ta txhava ku hlaya leswi hoxekiki, ku nga vonela ledzri taka mu sivela ku hamba nhluvuku. Swa lisima i ku va ni vonela ledzri dzringaniseliwiki hi mintxhumu leyi hi nga kotaka ku yi yentxa! Amaproverbia 11:2 dzri li: ‘Wutlhazri dzri li ka lava titsrongahataka.’ Tlhantakubidzri, lava titsrongahataka a va tivoni na va li va lisima nakone loko va phazama va nga tihleka.

Dzringanisela a ntizrweni ni ka ku tihungata. ‘A voko dzrin’we ledzri taliki ku wisa, dzri tlula mavoko mabidzri lama taliki hi ku kazrala ni ku landzra mheho.’ (Eklesiasta 4:6) Vhanu lava titsrhikaka va fumiwa hi ntizro hakanyingi a va tikholisi hi mihandzru ya ‘mavoko yavu mabidzri lawa ma taliki hi ku kazala.’ Va tsrhama va nge na nkama kumbe ntamu. Hi tlhelo dzrimbeni, a lolo dzri hlawula ‘mavoko mabidzri ya ku wisa’ dzri va tlanga hi nkama wa dzrone wa lisima. Bibele dzri hi kutxa ku dzringanisela: Tizra hi ntamu kutani u tsrhovela mabindzru ya kone. Ku tsrhava koloko i ‘ku nyika ka Xikwembu Nkulukumba.’—Eklesiasta 5:19.

Vana ni nkama lowu dzringaniki wa ku yetlela. Mutsrali mun’wana wa Bibele a te: ‘Ndzri ta tilata hi ku zrula.’ (Amapsalma 4:8) Vhanu vanyingi lava kuliki hi tanga va fanela ku yetlela kolomu ka 8 wa mawora wusiku byin’wana ni byin’wana a kuva va ta va ni lihanyu ledzrinene va tlhela va va ni miyanakanyu leyi tizraka ha hombe. Ku yetlela hi lani swi djulekaka ha kone i ku tizrisa nkama hi ndlela leyinene, nakone swi pfuna mhunu ku tsrhama na a xile. Handle ka leswo, swi pfuna mhunu ku pfuka ha hombe nakone swi yentxa leswaku a va ni miyanakanyu leyi tizraka hi ndlela leyinene nakone mhunu awa susumeteleka ku dondzra. Nambitanu loko mhunu a nga yetleli hi lani ku swi djulekaka ha kone, swa mu kazratela ku dondzra nakone a nga ha humeleliwa hi timhangu, a nga ha phazama a tlhela hlatiyela.

Tibekele makungu lawa u taka ma tlhasela . ‘A ku vona hi mahlu ku tlula ku yingayinga ka ku navela.’ (Eklesiasta 6:9) Hi dondzra yini ka mhaka leyi? Mhunu wa ku tlhazriha a nga pfumeli ku lawuliwa hi ku navela mintxhumu leyi nga li liki ya hakakunene kumbe ku navela leswi a nga tiki swi kuma. Xileswo, a nga kanganyisiwi hi swinavetisi kumbe ku tsrhamela ku txenekela mintxhumu. A matsrhan’wini ya leswo, awa yaneliseka hi mintxhumu leyi a kotaka ku yi tlhasela.”

Kambisisa ndlela leyi u djulaka ku hanya hi yone. Milawu ya mahanyela lawa u djulaka ku hanya hi yone, ya ku kongomisa loko ntxhumu wu li wunene, wu li wa lisima ni loko wu pfuna. Loko wutomi byaku a byi fana ni ntumbana, milawu ya ku ya mahanyela a yi ta kongoma mintumbana yoleyo. Xileswo, milawu ya mahanyela lamanene yi ku pfuna ku zrangisa mintxhumu ya lisima a wuton’wini ni ku tizrisa nkama waku hi ndlela leyinene siku ni siku. U nga yi kuma kwini milawu yoleyo? Vhanu vanyingi va kambisisa Bibele, va vona wutlhazri bya dzrone ledzri tlakukiki.—Amaproverbia 2:6, 7.

Zrangisa lizrandzru. Ba-le-Kolosa 3:14 dzri hlaya leswaku a lizrandzru i ‘xitsrimbu xa ku hetiseka’. A hi nge vi na kone ku nyonxa ka ntiyiso nakone hi ta titwa hi nga sizrelelekanga loko hi nga zrandzriwi, ngopfungopfu a ndangwini. Vhanu lava honisaka mhaka leyo, kumbexana va hlongolisaka mali kumbe ntizro, nakunene a ve nge nyonxi. Ku ni xivangelo lexi twalaka xa kuva Bibele dzri vulavula hi lizrandzru makhambi manyingi, swanga ntxhumu wa lisima.—1 Ba-le-Korinte 13:1-3; 1 Yohan 4:8

Tibekele nkama wa ku dondzra hi Xikwembu Nkulukumba. Geoff lweyi a tizraka ka ku lamulela mhangu, a vi ni nsati lweyi a a mu zrandzra, vana vabidzri ni vanghanu lavanene. Kambe a ntizro wake a wu yentxa leswaku a tsrhamela ku vona vhanu va xaniseka va tlhela va fa. A tivutise leswi: “Xana wutomi a byi fanela ku va hi ndlela leyi?” Kutani siku dzrimbeni, a dondzre marevhixta lawa ma seketeliwiki a Bibeleni lama humexiwaka hi Timboni ta Yehovha a va a kuma tinhlamulo leti hlamuliki swivutiso swake.

Geoff a byele nsati ni vana hi leswi a swi dondzriki, kutani na vone va sungula ku swi nyonxela. Ndangu hinkwawu wu sungule ku dondzra Bibele. Leswo swi yampswise wutomi byavu swi tlhela swi va pfuna ku tizrisa nkama wavu hi wutlhazri. Ku dondzra Bibele swi tlhele swi va yentxa va va ni dumbo ledzri nyonxisaka dzra ku hanya hi lani ku nga helikiki a misaveni leyi vhanu va kone va taka va ni nkongometo nakone ku nga vi na ku xaniseka.—Apfuletelo 21:3, 4.

Leswi yentxekeliki Geoff, swi hi dzrimuxa mazritu ya Yesu kriste lawa ma liki: “Va nyonxa lava tikazratelaka ku va ni wuxaka na Xikwembu Nkulukumba” (Matewu 5:3) Xana u tiyimiselile ku tibekela kama wutsrongo wa ku dondzra hi Xikwembu Nkulukumba? Nakone leswo swi ta ku pfuna akuva u tizrisa nkama waku hi wutlhazri ku nga li siku ni siku ntsena, kambe a wuton’wini byaku hinkwabyu.