1-3. (a) Yihowa uyinonke elto giddo mitte maati? Tenne elto garimale horoonsiꞌnammora dandiineemmohu hiittoonniiti? (b) Coyiꞌrate dandoonke ma garinni horoonsiꞌra hasiissannonke?

 HANNI mittu anni beettisira biskilliite hire uyino yine hendo. Isi beettisira konne afansha uyino daafira hagiidhino. Ikkollana beettisi biskilliite doogimale kadanni manna ganella madiissi? Hakkawote annisi mageeshshi geeshsha dadillannoha lawannohe?

² ‘Dancha eltonna woꞌma atoote baala’ aannonkehu Yihowaati. (Yaiqoobi 1:17) Isi uyinonke elto giddo mitte coyiꞌrate dandooti. Coyiꞌrate dandoo hedonke woleho kulate kaaꞌlitannonke. Tenne dandoonkenni manna kaaꞌlanna hagiirsiisa dandiineemmo. Ikkollana coyiꞌneemmori woloota gawajjaranna xissiisara dandaanno.

³ Arrawu lowo wolqa afiꞌrino; konnira Yihowa coyiꞌrate dandoonke ma garinni horoonsiꞌra hasiissannonkero rosiisannonke. Isi togo yiino: “Afiiꞌnenni bushu coyi fuloonke. Wole manna hasiisinonsa garinni dhaawatenna macciishshitannorira qiniite ikkanno gede dancha coye coyidhe.” (Efesooni Sokka 4:29) Hanni Yihowa uyinonketa tenne elto iso hagiirsiisannonna woloota jawaachishanno garinni horoonsiꞌra dandiineemmohu hiittoonniitiro laꞌno.

4, 5. Qullaawu Maxaafi coyiꞌneemmo qaalla wolqa afidhinota kulannohu hiittoonniiti?

⁴ Coyiꞌneemmo qaalla wolqa afidhino; konni daafira maa coyiꞌneemmoronna ma garinni coyiꞌneemmoro seekkine heda hasiissannonke. Lawishsha 15:4 togo yitanno: “Shaqqadu arrawi hursanno; xagaraamu arrawi kayinni wodana hiiqqanno.” Illete biiffino haqqicho laꞌꞌa hagiirsiissannonte gede, shaqqadu arrawinni coyiꞌnoonni coyino macciishshanno mancho jawaachishanno. Kaajjadu qaali kayinni woloota gawajjanno, hattono xissiisanno.—Lawishsha 18:21.

⁵ Lawishsha 12:18, “Dayi gede coyiꞌnanni coyi manna urdete gede qasanno” yitanno. Afiinke abbita coyiꞌneemmoha ikkiro, woloota xissiinsammoranna jaaloominkeno baꞌꞌara dandaanno. Wolu manchi gara ikkinokkire coyiꞌre xissiisinohe yanna qaagattoha ikkara dandaanno. Ikkollana Lawishshu maxaafi lede “Egennaamu arrawi kayinni hursanno” yaanno. Shaqqadu arrawi madiꞌrino wodanira gaga gananno, hattono baino jaalooma wirro seekkanno. (Lawishsha 16:24 nabbawi.) Coyiꞌneemmori woloota gawajjara dandaannota huwantummmoro, kaꞌnummo gede dicoyiꞌneemmo.

6. Qorophine coyiꞌra shota ikkitinokkihu mayiraati?

⁶ Coyiꞌneemmo woyite qoropha hasiissannonkehu wolu korkaati, guuntete xeꞌne noonkere ikkinoommo daafiraati. ‘Mannu wodani hedo bushate’; qoleno duucha woyite coyiꞌneemmori wodaninkera noore leellishanno. (Kalaqama 8:21; Luqaasi 6:45) Qorophine coyiꞌra shota ikka hooggara dandiitanno. (Yaiqoobi 3:2-4 nabbawi.) Ikkirono woloota hasaawinseemmo gara woyyeessiꞌrate woꞌmanka woyite sharrama hasiissannonke.

7, 8. Coyiꞌneemmo coyi Yihowa ledo noonke jaalooma hunara woy seekkara dandaannohu hiittoonniiti?

 ⁷ Qoleno, coyiꞌneemmo coyinna coyiꞌneemmo gari Yihowa albaanni xaꞌmammeemmo gede assannonke daafira coyiꞌneemmore qoropha hasiissannonke. Yaiqoobi 1:26 togo yitanno: “Arrawosi eemadhikkinni Magano magansiꞌreemmo yaanno manchi umosi doganno; isi magansiꞌra haafaho.” “Haafa” yine tirroonnihu Giriikete Afii qaali “waagiweelo” yitanno tirono afiꞌrino. (1 Qorontoosi 15:17) Konni daafira, kaꞌnummo gede coyiꞌneemmoha ikkiro, Yihowa ledo noonke jaaloomi gawajjamaranna baꞌꞌara dandaanno.—Yaiqoobi 3:8-10.

⁸ Kageeshsha laꞌnummonte gede, coyiꞌneemmo coyenna coyiꞌneemmo gara qoropha hasiissannonkehu batinyu korkaati no. Yihowa uyinonketa coyiꞌrate dandoo isi hasiꞌranno garinni horoonsiꞌrate, coyiꞌra hasiissannonkekki coyi hiittoohoro afanke kaaꞌlitannonke.

9, 10. (a) Yannankera hiittoo coye coyiꞌra rosaminore ikkitino? (b) Maaeela coye giwa hasiissannonkehu mayiraati?

⁹ Yannankera mancaꞌꞌa woy maaeela coye coyiꞌra rosantinota ikkitino. Batinyu manni hedonsa xawisate xaaranno, hattono macca gibbannore coyiꞌranno. Mitootu manna ososhshiishate yite maaeelanna saala baino coye coyidhanno. Ikkollana soqqamaasinchu Phaawuloosi togo yiino: “Hanqo, aara, bunshe, xono, afimala hasaawa baala suumeꞌnenni hunne.” (Qolasiyaasi Sokka 3:8) Qoleno isi Kiristaanu mereero ‘afimala woy macca gibbanno haariimohu duduwu nafa heeꞌronke’ yiino.—Efesooni Sokka 5:3, 4.

¹⁰ Yihowano ikko iso baxxannori maaeela coye coyiꞌnannita gibbanno. Togoo coyi battete. Qullaawu Maxaafi “batte” “maalu loosi” wido ikkitinota kulanno. (Galatiyu Sokka 5:19-21) “Batte” yaanno qaali duuchu gari cubbo xawisanno; qoleno mittu battete rosichi wolu batte ikkino coyiwa massara dandaanno. Mittu manchi lowo geeshsha batte ikkinoha shollado coye coyiꞌra roso assiꞌrironna togoo coye coyiꞌra agura giwiro, songotenni bohamara dandaanno.—2 Qorontoosi 12:21; Efesooni Sokka 4:19; Jeefote Hedo 23 lai.

11, 12. (a) Hasaawu hemete soorramara dandaannohu hiittoonniiti? (b) Wolootu suꞌma hunneemmokki gede qoropha hasiissannonkehu mayiraati?

¹¹ Hakkiinni saeno, heme giwa hasiissannonke. Jaallankenna maatenke daafira haarore wolootaho kula nooreetilla. Umi xibbi diri Kiristaanino ammanate roduuwinsa noo garanna insa kaaꞌlate maa assa dandiitannoro afa hasidhino. (Efesooni Sokka 6:21, 22; Qolasiyaasi Sokka 4:8, 9) Ikkollana mittu manchi daafira hasaambeemmo hasaawi hemete widira hige haꞌrara  dandaanno. Heme wolu manchi daafira adda ikkinokkire coyiꞌneemmo gede woy fojo hasaambeemmo gede assitankera dandiitanno. Qoropha hoongummoro, kuni gara ikkinokki hasaawi nookkire coyiꞌne wolootu suꞌma hunate geeshsha massankera dandaanno. Farisootu Yesuusi assinokkire assino yite suꞌmasi huntino. (Maatewoosi 9:32-34; 12:22-24) Suꞌma huna woloota gawajjitara, gibbo kalaqqaranna jaalooma huntara dandiitanno.—Lawishsha 26:20.

¹² Yihowa arrawonke diinoomu kalaqamanno gede assate ikkikkinni woloota kaaꞌlatenna jawaachishate horoonsiꞌnammora hasiꞌranno. Yihowa “roduuwu mereero gibbo [wixxannore]” giwano. (Lawishsha 6:16-19) Umo suꞌma huna hanafinohu Sheexaane Daawuloosiiti; isi Maganu suꞌma hunino. (Yohaannisi Ajuuja 12:9, 10) Yannankera wolu manni daafira kapho coyiꞌra rosantinota ikkitino. Kiristaanu songo giddo kayinni togoori heeꞌra dihasiissanno. (Galatiyu Sokka 5:19-21) Konni daafira coyiꞌneemmore qorophanna woꞌmanka woyite coyiꞌnammora albaanni heda hasiissannonke. Mittu manchi daafira coyiꞌrattora albaanni ateneeto togo yite xaꞌmi: ‘Coyiꞌrammora hedoommori halaaleho? Coyiꞌrummoro dancha ikkanno? Coyiꞌraꞌya kaaꞌlitannori no? Coyi anni tenne macciishshara hasiꞌreemmo? Wolu manni ane daafira togoore coyiꞌriro mayi macciishshamannoe?’—1 Teselonqe 4:11 nabbawi.

13, 14. (a) Xono manna gawajjitannohu hiittoonniiti? (b) Xonama roso assiꞌrino manchi ma assanno? Kiristaanu xonama hasiissannonsakkihu mayiraati?

¹³ Ninke baalunku gedensoonni gaabbisannonkere coyiꞌneemmo woyiti heeꞌrara dandaanno. Ikkollana woloota bushiisha woy insa daafira gara ikkinokkire coyiꞌra roso assiꞌra dihasiꞌneemmo. Kiristaanu xono giwanno.  Phaawuloosi togo yiino: “Hanqo, aara, bunshe, xono, afimala hasaawa suumeꞌnenni hunne.” (Qolasiyaasi Sokka 3:8) “Xono” yaanno qaale wole Qullaawu Maxaafi tiro, “busha qaale,” “gawajjanno qaale,” woy “xissiisanno coye” yite tirtino. Xono wolootu ayirrinye huntanno, hattono insaneeto waagu nookkiri gede assite laꞌanno gede assitanno. Coyiꞌneemmori hakko iso qaaqquulle rahe xissiisara dandaanno daafira, arrawinkenni gawajjineemmonsakki gede qoropha hasiissannonke.—Qolasiyaasi Sokka 3:21.

¹⁴ Qullaawu Maxaafi xonama roso assiꞌrano busha ikkitinota kulanno. Togoo rosichi noosi manchi, duucha woyite woloota gawajjate hede woffi assannore coyiꞌrannoho. Mittu manchi galtesi woy oososi togo assannoha ikkiro, tini lowo geeshsha dadillissannote! Isinni mittu manchi xonama agura giwiro, songote miila ikke heeꞌra didandaanno. (1 Qorontoosi 5:11-13; 6:9, 10) Kageeshsha ronsummonte gede, maaeela coye, kapho woy gara ikkinokkire coyiꞌneemmoha ikkiro, Yihowa ledono ikko mannu ledo noonke jaaloomi baꞌꞌanno.

15. Woloota dhaawannohu hiittoo coyeeti?

¹⁵ Yihowa uyinonketa coyiꞌrate dandoo iso hagiirsiisanno garinni horoonsiꞌra dandiineemmohu hiittoonniiti? Qullaawu Maxaafi assa hasiissannonkerenna hasiissannonkekkire tittire kulannokkiha ikkirono, ‘wole manna dhaawannore coyiꞌneemmo’ gede hajajannonke. (Efesooni Sokka 4:29) Kawajjaamo, shaqqadonna halaale ikkino coye coyiꞌra dhaabbanno. Yihowa coyiꞌneemmorinni woloota jawaachinshammoranna kaaꞌlinammora hasiꞌranno. Hatto assa shota ikka hooggara dandiitanno. Dhaawannore coyiꞌrantenni hasiꞌnummo  gede coyiꞌra rakkankera dandiitanno. (Tiito 2:8) Hanni coyiꞌneemmorinni woloota dhaawa dandiineemmota mite doogga laꞌno.

16, 17. (a) Woloota galata hasiissannonkehu mayiraati? (b) Ayeoo galata dandiineemmo?

¹⁶ Yihowanna Yesuusi woloota galattannoreeti. Ninkeno insa lawishsha harunsa hasiꞌneemmo. (Maatewoosi 3:17; 25:19-23; Yohaannisi 1:47) Woloota godowinta galante jawaachisha dandiineemmo gede, insa daafira seekkine heda hasiissannonke. Lawishsha 15:23, “Yannasira coyiꞌnoonni coyi hiittoo danchaati!” yitanno. Mittu manchi loonsoommo loosira godowinta galatannonke woyite jawaanteemmo.—Maatewoosi 7:12 nabbawi; Jeefote Hedo 27 lai.

¹⁷ Wolootu assitannoha dancha coye wodanchite laꞌꞌate rosichi heeꞌrihero, insa galata shota ikkitannohe. Lawishshaho, songoꞌnera mittu rodii woy rodoo kifile seekkite qixxaabbe shiqishshannoha woy gambooshshunniwa dawaro qolate woꞌnaaltannoha ikkara dandaanno. Mittu wedellichi rosu mine waajjikki halaaleho gaaraminoha woy mittu jawu rodii soqqansho ganye fulannoha ikkara dandaanno. Insa galatattonsaha ikkiro jawaattanno. Qoleno minaanni minaamasi baxannosetanna naadannoseta kula hasiissannosi. (Lawishsha 31:10, 28) Muꞌrote xawaabbunna wayi hasiisannonte gede, mannuno naandansara hasiꞌranno. Rooorenkanni qaaqquulle galata hasiissanno. Danchu akatinsa daafiranna assitannorira insa galatatto faro hasiꞌri. Galatu qaaqquullu hutte baꞌannokki gedenna dancha coye assate albinni roore sharrantanno gede assannonsa.

18, 19. Woloota jawaachishate dandiinummore baala assa hasiissannonkehu mayiraati? Hatto assa dandiineemmohu hiittoonniiti?

¹⁸ Woloota jawaachinsheemmohanna sheshifachinsheemmoha  ikkiro, Yihowa lawishsha harunsinanni heeꞌnoommo. Isi dadillunni ‘hiiqqantinorinna’ hexxo hoogginori daafira hedanno. (Faarso 147:3) Yihowa ‘mimmitonke jawaachinshammoranna’ ‘wolqiweeloota kaaꞌlinammora’ hasiꞌranno. (1 Teselonqe 5:11, 14) Hatto assate sharrammeemmoha ikkiro, isi tenne lae maassiꞌrannonke.

¹⁹ Songoꞌne giddo mittu rodii hexxo mudhinota woy yaadinota wodanchattora dandaatto. Iso kaaꞌlate maa assa dandaatto? Qarrasi tira hoogittoro nafa, isi daafira hedattota afanno gede assa dandaatto. Lawishshaho, isi ledo yanna sayisa dandaatto. Jawaachishannoha Qullaawu Maxaafi qummeeshsha nabbawa woy ledosi  huuccatto assiꞌra dandaatto. (Faarso 34:18; Maatewoosi 10:29-31) Songote giddo noo roduuwi baxxannosita huwatanno gede assi. (1 Qorontoosi 12:12-26; Yaiqoobi 5:14, 15) Qoleno, hatto yoottohu godowinta ikkinotanna coyiꞌroottore ammanattota leellishanno garinni coyiꞌri.—Lawishsha 12:25 nabbawi.

20, 21. Amaale adha qarrissannokki gede assannori maati?

²⁰ Woloota dhaawa dandiineemmoti wole doogo insara dancha amaale aate. Guuntete xeꞌne noonkere ikkinoommo daafira, ninke baalunkura amaale hasiissannonke woyiti no. Lawishsha 19:20, “Amaale macciishshi; seejjono adhi; hakkunni gedensaanni  egennaamo ikkatto” yitanno. Amaale uyitannori cimeeyye calla diꞌꞌikkitino. Annunna ama oosonsa seejjitanno. (Efesooni Sokka 6:4) Meya roduuwino mimmitoho dancha amaale aa dandaanno. (Tiito 2:3-5) Roduuwanke banxeemmo daafira, insa koffi assannokki garinni amaala hasiꞌneemmo. Hatto assate mayi kaaꞌlannonke?

²¹ Amaale adhate qarrisannokki garinni amaalloonnihe yanna qaagattoha ikkara dandaanno. Tenne amaale dancha assinori maati? Hakka woyite amaale uyihe manchi ate daafira hedannota wodanchoottoha ikkara dandaanno. Woy amaalihe woyite shaqqillunninna baxillunni coyiꞌrinoha ikkara dandaanno. (Qolasiyaasi Sokka 4:6) Qoleno, uyinohe amaale Qullaawu Maxaafi aana xintantinota ikkitinoti egennantinote. (2 Ximootewoosi 3:16) Qullaawa Maxaafa fanne nabbambeemmoha woy qummeeshshu hedo calla kulleemmohano ikkiro, uyineemmo amaale Qullaawa Borro aana xintantinota ikka hasiissannose. Wolootu ninke hedo adhitanno gede xixxiiwa woy qummeeshsha ninke hedo ledo sumuu yaara yine garimale horoonsiꞌra dihasiissannonke. Alba atera amaale uyinoonnihe gara qaagakki atino wolootaho amaale aatto woyite kaaꞌlitannohe.

22. Coyiꞌrate dandookki ma garinni horoonsiꞌra hasiꞌratto?

²² Coyiꞌrate dandoo Yihowa uyinonke eltooti. Isira noonke baxilli tenne elto garunni horoonsiꞌneemmo gede assannonke. Coyiꞌneemmori woloota gawajjara woy dhaawara dandaannota qaagi. Konni daafira, arrawonke woloota dhaawatenna jawaachishate horoonsiꞌno.