1, 2. Afoottokki qooxeessira doogo haꞌratto woyite raga kulannoheri hasiisannohehu mayiraati? Yihowa massagannonkeha maa uyinonke?

 HANNI barahu giddoonni higge doogo hadhanni noottohu gede assite hedi. Callikki hakkaanni higge haꞌrittoro doogo baꞌahera dandiitannota afootto. Ikkina hedoottowa iillate mayi kaaꞌlannohe? Hakkonne baraha seekke afinohu raga kulannohe manchi ledokki heeꞌriro lowo geeshsha kaaꞌlannohe. Korkaatuno haꞌratto raga afakki heeshshokki gatissara dandiitanno.

² Ninke baalunkura heeshshonke giddo duuchu qarri  iillannonke; konnira mito woyite ragu baꞌꞌankera dandaanno. Ikkollana Yihowa mittu mittunkura raga kulannonkeha tiia uyinonke. (Yaiqoobi 1:17) Hanni tiiu maatironna loosannohu hiittoonniitiro laꞌno. Hakkiinni tiianke qajeelsiꞌra dandiineemmo gara, wolu manni tiiꞌꞌira qoropha hasiissannonkehu mayiraatironna keeraanchu tiiꞌꞌi hagiirru noo heeshsho heeꞌrate kaaꞌlannonkehu hiittoonniitiro ronseemmo.

3. Tiiu maati?

³ Tiiu Yihowa uyinonkete muxxe eltooti. Tiiu danchanna busha badate kaaꞌlitannonkete giddonke noo dandooti. Qullaawu Maxaafi giddo “tiia” yine tirroonnihu Giriikete Afii qaali “meessi ledo noo egenno” yitanno tiro afiꞌrino. Tiiꞌꞌinke garunni loosannoha ikkiro, ninkeneeto layiꞌneemmo gede assannonke. Qoleno giddiidi hedonke gara ikkitinotanna teꞌee buuxiꞌneemmo gede kaaꞌlannonke. Danchare assineemmo gedenna bushu coyiwiinni xeertiꞌneemmo gede kakkayisannonke. Tiiꞌꞌinke gara ikkinore assinummoro hagiidhineemmo gede, bushare assinummoro qole gaabbineemmo gede assannonke.—Jeefote Hedo 5 lai.

4, 5. (a) Addaaminna Heewani tiiꞌꞌinsa kulinonsare macciishsha giwita mayi ikkino? (b) Tiiu loosanno gara leellishshannoti mite Qullaawu Maxaafi lawishshuwa hiikkuriiti?

⁴ Tiiꞌꞌinke kulannonkere macciishshano macciishsha hoogano annu annu doorshaati. Addaaminna Heewani tiiꞌꞌinsa kulinonsare macciishsha giwe cubbo loosino. Insa cubbo loosi gedensaanni saalfatinoha ikkirono, tini tirtannori dino. Korkaatuno insa Maganu seera diige kaino. (Kalaqama 3:7, 8) Addaamiranna Heewanira guutu tiiꞌꞌi noonsa; qoleno insa Maganoho hajajama giwa  gara ikkitinokkita afino. Ikkirono insa tiiꞌꞌinsa kulinonsare macciishsha giwino.

⁵ Ikkollana, guuta ikka hoogirono tiiꞌꞌinsa kulinonsare macciishshinohu batinyu manni no. Iyyoobi tennera dancha lawishsha ikkinonke. Isi tiiꞌꞌisi kulinosire macciishshe danchare assino daafira, “Wodaniꞌya busha assootto yaannoeri diheeꞌranno” yiino. (Iyyoobi 27:6) Iyyoobi “wodaniꞌya” yiinohu, tiiasi yaano danchanna busha badate kaaꞌlitannosi dandoo kulateeti. Daawiti kayinni tiiꞌꞌisi kulinosire macciishsha giwe Yihowa hajajo diigino yanna no. Hakkunni gedensaanni kayinni isi ‘gaabbino.’ (1 Saamueeli 24:5) Daawiti gaabbinohu gara ikkinokkire assinota tiiꞌꞌisi kulinosihuraati. Daawiti tiiꞌꞌisi kulinosire macciishshasi, layinkimeeshsho hattoo soꞌro loosannokki gede kaaꞌlitannosi.

6. Tiiu Maganu mannu baalunkura uyino eltooti yineemmohu mayiraati?

⁶ Yihowa afinokki manni nafa, duucha woyite danchanna busha bada dandaanno. Qullaawu Maxaafi, “Tiiꞌinsano farciꞌrannonsa; mito mito woyiteno hayi yaannonsa” yaanno. (Roomu Sokka 2:14, 15) Lawishshaho, rooru manni lubbo shaa woy moora busha ikkitinota afino. Kuni manni miteekke wodanchinokkiha ikkirono, tiiꞌꞌinsa kulannonsare macciishshanni no; hakkuno Yihowa giddonsa wore kalaqinote bushanna dancha badate dandooti. Qoleno insa Maganunniha xintu seera harunsanni no yaa dandiinanni; xintu seeri Yihowa heeshshonke giddo danchare doodhate kaaꞌlankera worinoho xinta ikkino halaaleeti.

7. Mito woyite tiiꞌꞌinke soꞌrara dandaannohu mayiraati?

⁷ Ikkollana mito woyite tiiꞌꞌinke soꞌrara dandaanno. Lawishshaho guuntete xeꞌne noonkere ikkinoommo daafira,  hedonke tiianke soꞌrisiissara dandiitanno; konnira tiiꞌꞌinke gara ikkinokki raga qole massagankera dandaanno. Danchu tiiꞌꞌi mulla afiꞌnannire diꞌꞌikkino. Konni daafira tiianke qajeelsiꞌra hasiissannonke. Yooseefi bushare assa giwinohu danchu tiiꞌꞌi noosi daafiraati. (Kalaqama 39:1, 2, 7-12) Yihowa ninke kaaꞌlate, qullaawa ayyaananna Qullaawu Maxaafiha xintu seera uyinonke. (Roomu Sokka 9:1) Hanni tiianke qajeelsiꞌra dandiineemmo gara laꞌno.

8. (a) Wodaninke tiianke ma assara dandaanno? (b) Mitto coye assinammora albaanni ninkeneeto mayine xaꞌma hasiissannonke?

⁸ Mitu manni tiiu kulannore macciishshate yaa, wodaninke hedinore baala assate yee hedanno. Kuni manni insara dancha lawinsa geeshsha, ‘Aye coyeno assinummoro qarru dino’ yee hedanno. Ikkollana guuntete xeꞌne noonkere ikkinoommo daafira, wodaninke soꞌrisiisankera dandaanno. Wodaninke hedo tiianke seekkitara woy huntara dandiitanno. Qullaawu Maxaafi togo yaanno: “Mannu wodani baalunkurinni roore xagaraamoho; . . . giddosireno afannohu dino.” (Ermiyaasi 17:9) Konni daafira, gara ikkinokki coye garaho yine hendammora dandiineemmo. Lawishshaho, Phaawuloosi Kiristaancho ikkara albaanni Maganu manna qarrisannoho; ikkirono kuni assooti isira gara lawinosi. Phaawuloosi hatte yannara danchu tiiꞌꞌi nooe yee hedanno. Yannate gedensaanni kayinni isi, “Yoo yaannoehu Yihowaati” yee coyiꞌrino. (1 Qorontoosi 4:4, NW; Soqqamaasinete Looso 23:1; 2 Ximootewoosi 1:3) Phaawuloosi assanni noori Yihowa albaanni gara ikkinokkita afiti, hedosi biddi assiꞌra hasiissannosita wodanchino. Konni daafira mitto  coye assinammora albaanni ninkeneeto, ‘Yihowa ma assammora hasiꞌranno?’ yine xaꞌma hasiissannonke.

9. Magano waajjate yaa mayyaate?

⁹ Mitto mancho banxeemmoha ikkiro, hakkonne mancho dadillinseemmokki gede qorophineemmo. Hatteente gede, Yihowa banxeemmo daafira, iso dadillisannoha mitto coyeno assa dihasiꞌneemmo. Yihowa dadillinseemmokki gede waajja hasiissannonke. Nehimiya tennera dancha lawishsha ikkinonke. Isi gashshaancho ikkirono, silxaanesi horoonsiꞌre durooꞌmate dihedino. Mayira? Isi hatto assinokkihu ‘Magano waajjanno daafira’ ikkinota coyiꞌrino. (Nehimiya 5:15) Nehimiya Yihowa dadillisanno coye assa horonta dihasiꞌrino. Nehimiya gede ninkeno, gara ikkinokki coye assine Yihowa dadillinseemmokki gede waajja hasiissannonke. Qullaawa Maxaafa nabbambe Yihowa hagiirsiisannori maatiro afa dandiineemmo.—Jeefote Hedo 6 lai.

10, 11. Ago aga lainohunni dancha doorsha doodhate kaaꞌlannonkehu Qullaawu Maxaafihu xintu seeri hiikkonneeti?

¹⁰ Lawishshaho, mittu Kiristaanchi ago aga lainohunni umisi doorsha doodha dandaanno. Hattoo yannara dancha doorsha doodhate kaaꞌlannosihu xintu seeri hiikkonneeti? Hanni kuri giddo mito laꞌno: Qullaawu Maxaafi ago aga dihoolanno. Isinni woyine Maganu uyino elto ikkitinota kulanno. (Faarso 104:14, 15) Ikkollana Yesuusi harunsaanosira “agu batinyi” woshshaado ikkannonsakki gede qorophitara kulinonsa. (Luqaasi 21:34) Qoleno Phaawuloosi Kiristaanu “sirbanna [“quwa saino qeexaalanna,” NW] dimba” giwanno gede amaalino. (Roomu Sokka 13:13) Isi ‘dimbaasine Maganu Gashshoote diragidhanno’ yiino.—1 Qorontoosi 6:9, 10.

¹¹ Mittu Kiristaanchi isonooto togo yee xaꞌma dandaanno:  ‘Ago quwa sae baxeemmo? Boohaaroommoha lawannoehu ago agummoro callaati? Worbimma afiꞌrate yee ageemmo? Quwa saummokki aga dandeemmo? a Jaallaꞌya ledo boohaareemmo woyite, agatto nookkiha boohaara dandeemmo?’ Yihowa dancha doorsha doodhineemmo gede kaaꞌlankera huuccatto assiꞌra dandiineemmo. (Faarso 139:23, 24 nabbawi.) Konni garinni, tiiꞌꞌinke Maganunnihu xintu seeri ledo sumuu yaanno gede qajeelsiꞌra dandiineemmo. Ikkollana konninni aanchine laꞌneemmonte gede, wolurino heda hasiissannonkeri no.

12, 13. Mannu tiiꞌꞌi babbaxxara dandaannohu mayiraati? Togoo badooshshi heeꞌranno yannara ma assa dandiineemmo?

¹² Baalunku manni tiiꞌꞌi mitto diꞌꞌikkino. Atera tiiꞌꞌikki fajjinohe coye, wolu manchira tiiꞌꞌisi fajja hoogasira dandaanno. Lawishshaho, ati ago aga hasiꞌrattoha ikkara dandaanno; ikkollana ago aga dihasiissannoe yee hedanno manchi heeꞌrara dandaanno. Togoo badooshshi heeꞌrannohu mayiraati?

¹³ Mannu babbaxxanno gede assannohu batinyu coyi no; lawishshaho lophinoommo qooxeessi, heeshshonke giddo tuncu yiinonkeri woy wolu korkaati heeꞌrara dandaanno. Alba ago quwa sae aganni qarramino manchi, xa horonta aga hooga doodhara dandaanno. (1 Mootoolla 8:38, 39) Ikkina mittu manchira agatto koyisseenna aga giwiro koffi yaatto? Woy agittokki yite qarrisatto?  Aga giwinohu mayiraatiro kulahera xaꞌmite giwatto? Tiiasi ayirrisatto daafira, hatto diassatto.

14, 15. Phaawuloosi yannara hiittoo coyi kalaqamino? Phaawuloosi hiittenne dancha amaale amaalino?

¹⁴ Soqqamaasinchu Phaawuloosi yannara, mannu tiiꞌꞌi babbaxxara dandaannota leellishannori ikkino. Hakkawaro kaphu magannara kakkalloonni maala dikkote fushshine hirranni. (1 Qorontoosi 10:25) Phaawuloosi togoo maala hidhe ita soꞌrote yee dihedino. Isi sagale baalanta uyinohu Yihowaati yee hedanno. Ikkollana alba kaphu maganna magansiꞌrannohu mitu roduuwi, togoo maala ita cubboho yee hedanno. Ikkina Phaawuloosi, ‘Tiiꞌꞌiꞌya hoola hoogie geeshsha baxummore itummorono manna mayi eessi!’ yee hedinoni?

¹⁵ Phaawuloosi hatto yee dihedino. Isi roduuwisi hedo ayirrisanno daafira, assa dandaannoha mito coye facci asse agurino. Phaawuloosi “umonke hagiirsiinsoonke” yee amaalino. Qoleno isi, “Kiristoosi [isonooto] dihagiirsiisino” yiino. (Roomu Sokka 15:1, 3) Yesuusi assinonte gede, Phaawuloosi isiniitira roorsiꞌra agure, wolootu daafira hedannota leellishino.—1 Qorontoosi 8:13; 10:23, 24, 31-33 nabbawi.

16. Rodiinkera tiiꞌꞌisi fajjinosi coye soꞌrote yine iso misha hasiissannonkekkihu mayiraati?

¹⁶ Ikkollana mittu manchi tiiꞌꞌisi fajjeennasi ninkera soꞌro lawinonke coyella assi? Hakku manchi soꞌrinohunna ninke kayinni gara ikkinoommohu gede assine coyiꞌne iso misha dihasiissannonke. (Roomu Sokka 14:10 nabbawi.) Yihowa tiia uyinonkehu uminkera yoo yinammoraati ikkinnina wolu mannira yoo yinammora diꞌꞌikkino. (Maatewoosi 7:1) Ninke doorshira yine songote giddo babbadooshshe kalaqa dihasiꞌneemmo. Hatteentenni,  mereeronke baxillunna mittimma heedhanno gede assate sharrammeemmo.—Roomu Sokka 14:19.

17. Mitu manni tiiꞌꞌi ma ikkino?

¹⁷ Soqqamaasinchu Pheexiroosi, “Danchu tiiꞌꞌi heeꞌroꞌne” yee borreessino. (1 Pheexiroosi 3:16) Mittu manchi Yihowa fushshinoha xintu seera xaa xaa diigannoha ikkiro, gale hose tiiꞌꞌisi qorowisiisa aguranno. Phaawuloosi hattoo tiiꞌꞌi ‘siwiilunni giirroonni bisi gede dillaawinoho’ yiino. (1 Ximootewoosi 4:2) Giira itte egentinohe? Giira itturo bassu kalaqamanno daafira, hakku bayichi dillaawara woy jingilli yaara dandaanno.  Mittu manchi busha coye hige hige assannoha ikkiro, tiiꞌꞌisi ‘dillaawanno’; yannate gedensaanni qole loosa aguranno.

18, 19. (a) Gaabba woy saalfata maa assineemmo gede kakkayissannonke? (b) Maaro eꞌnummo gedensaannino tiiꞌꞌinke gaabbisa agura giwinkero maa assa dandiineemmo?

¹⁸ Gaabbineemmo woyite, tiiꞌꞌinke gara ikkinokkire assinoommota kulanni noonkeha ikkara dandaanno. Tini qolte soꞌronke anfeemmo gedenna layinkimeeshsho hattoore assineemmokki gede kaaꞌlitannonke. Loonsoommo soꞌronni rosanna wolu woyitira qoropha hasiissannonke. Lawishshaho Moote Daawiti cubbo loosita, tiiꞌꞌisi maaro eanno gede kakkayisinosi. Isi assinori bushare ikkinota huwatino, hattono Yihowara hajajamate murciꞌrino. Konni daafira Daawiti, Yihowa ‘shaqqadonna  cubbo agurannoha’ ikkinota umisi heeshshonni laino.—Faarso 51:1-19; 86:5; Jeefote Hedo 7 lai.

¹⁹ Ikkollana mittu manchi cubbisira maaro eihunni lowo yanna gedensaannino, isonooto bushiisha agura hoogara dandaanno. Togoo hedo mitto mancho mitiinsitaranna ditidhoommoho yee hedanno gede assitara dandiitanno. Aterano mito woyite hattoo hedo macciishshantannoheha ikkiro, konni albaanni ikkinore soorrite afattokkita qaagi. Cubbo loosoottohu affanni heedhe ikkirono ikka hoogirono, Yihowa woꞌmunni woꞌma gatona yiinohe; qoleno loosootto cubbo hayishshe hoolino. Yihowa keeraanchu gede asse laꞌꞌannohe; qoleno xa gara ikkinore assitanni noottota qaagi. Wodanikki bushiishanni qarrisahera dandaanno; ikkirono Qullaawu Maxaafi, “Maganu wodaninkera aliidiho”  yaanno. (1 Yohaannisi 3:19, 20 nabbawi.) Hatto yaa, Maganu baxillinna maarosi macciishshantannonke gaabbonna saala baala qeelate kaaꞌlitannonke yaate. Yihowa gatona yiinoheta huluullantooti. Mittu manchi Yihowa maaro adhiro, tiiꞌꞌisi keere aannosi; qoleno Maganoho hagiirrunni soqqama dandaanno.—1 Qorontoosi 6:11; Ibiraawoota 10:22.

20, 21. (a) Kuni maxaafi maaho kaaꞌlahera qixxeessinoonniho? (b) Yihowa hiittoo wolapho uyinonke? Tenne wolapho ma garinni horoonsiꞌra hasiissannonke?

²⁰ Konne maxaafa qixxeessinoonnihu tiiakki qajeelsiꞌratto gedeeti; tiiꞌꞌikki qajeelinoha ikkiro tenne qarrissannote goofimarchu yannara qorowisiisaheranna agarahera dandaanno. Qoleno kuni maxaafi heeshshokki giddo Qullaawu Maxaafiha xintu seera harunsatto gede kaaꞌlannohe. Hatto yaa kayinni, assa hasiissannonkerenna hasiissannonkekkire baala tittire kulanno yaa diꞌꞌikkino. Heeꞌneemmohu ‘Kiristoosi Seeri’ garinniiti; kuni Seeri xintaminohu Maganu fushshinohu xintu seeri aanaati. (Galatiyu Sokka 6:2) Qullaawu Maxaafi giddo mite hajo lainohunni assi woy assitooti yaanno seeri nookki daafira calla, gara ikkinokkire assineemmo yaa diꞌꞌikkino. (2 Qorontoosi 4:1, 2; Ibiraawoota 4:13; 1 Pheexiroosi 2:16) Hatteentenni afiꞌnoommo wolapho Yihowara noonke baxille leellishate horoonsiꞌneemmo.

²¹ Qullaawu Maxaafiha xintu seera hiincankenna harunsanke, “danchanna busha bade afate” dandoonke qajeelsiꞌratenna Yihowa hedanno garinni hedate kaaꞌlitannonke. (Ibiraawoota 5:14) Tini qolte dancha raga qole massagannonkehunna Maganu baxilli giddo heeꞌneemmo gede kaaꞌlannonkehu qajeelino tiiꞌꞌi heeꞌrannonke gede assitannonke.