1. Yesuusi Qullaawa Borro lowori gede asse laꞌꞌannota leellishannori maati?

 HANNI Yesuusi rosiisanna macciishsha mageeshsha baxissannoro hedi. Isi duucha hige Qullaawa Borro giddonni qummi assanno! Isinni Yesuusi cuuamihu gedensaanni umi qara rosiisi woyitenna reyara albaanni noote shiima yanna giddo coyiꞌri woyite Qullaawa Borro giddonni qummi assino. b (Mar. 8:3; Far. 31:5; Luq. 4:4; 23:46) Isi tenne lamente yanna mereero noote sase dironna darate ikkitanno yanna giddo, mannu albaanni nabbawino, Qullaawa Borro giddonni qummi assino hattono Qullaawa Borro xawisino.—Mat. 5:17, 18, 21, 22, 27, 28; Luq. 4:16-20.

2. Yesuusi lophiti Qullaawa Borro seekke afanno gede kaaꞌlinosiri maati? (Aaniidi qoolira noo misile lai.)

² Yesuusi soqqansho hanafara haammatu diri albaanni Maganu Qaale duucha hige nabbawino hattono macciishshino. Isi, Maariyaaminna Yooseefi mini giddo hasaabbanno woyite Qullaawa Borro giddonni qummi assite coyidhanna macciishshinoti dihuluullissannote. c (Mar. 6:6, 7) Yesuusi maatesi ledo Sambatu kiiro gambooshsheho qullaawa mine haꞌrannoti dihuluullissannote. (Luq. 4:16) Qoleno isi hakkiicho Qullaawa Borro nabbambanni woyite seekke macciishshannoti egennantinote. Gedensoonni Yesuusi tenne Qullaawa Borro umisinni nabbawa rosino. Tini Yesuusi Qullaawa Borro seekke afanno gede calla ikkikkinni assannoreno Qullaawa Borro garinni assanno gede kaaꞌlitinosi. Hanni lawishshaho Yesuusi 12 dirihu noo yannara qullaawu mini giddo  ikkinore hendo. Hakkiicho Muse Seeri rosiisaano “egennosinna qolanno dawaro maalale” assidhino.—Luq. 2:46, 47, 52.

3. Konni birxichira maa xiinxallineemmo?

³ Ninkeno ganyine Qullaawa Borro nabbambeemmo woyite Maganu Qaale afanna baxa dandiineemmo. Ikkina nabbamboommorinni roore horo afiꞌra dandiineemmohu hiittoonniiti? Yesuusi Muse Seera seekkite egentinorira yaano borreessaanote, Farisootahonna Seduqootaho coyiꞌrinorinni rosa dandiineemmo. Kuri ammaꞌnote massagaano Qullaawa Borro duucha woyite nabbabbanno; kayinni nabbabbinorinni horo afidhukkinni gattino. Yesuusi kuri mannooti nabbabbino coyinni roore horo afiꞌrate assa hasiissannonsaha sase coye qummi assino. Isi insara qummi assinori, (1) nabbamboommore albinni roore wodanchineemmo gede, (2) albinni roore ayyaanaamittete jiro afiꞌneemmo gedenna (3) Maganu Qaali seekkannonke gede assiꞌrate kaaꞌlannonke. Konni birxichira kuri coyibba xiinxallineemmo.

4. Luqaasi 10:25-29 noo hedonni Maganu Qaale nabbawate daafira maa ronseemmo?

⁴ Maganu Qaalinni nabbamboommore huwata hasiꞌneemmo. Hatto ikka hoogiro nabbamboommorinni woꞌma horo afiꞌra hoongammora dandiineemmo. Hanni Yesuusi mittu Seeru rosiisaanchi ledo hasaawino hasaawa laꞌno. (Luqaasi 10:25-29 nabbawi.) Kuni manchi hegere heeshsho afiꞌrate maa assa hasiissannosiro Yesuusa xaꞌmita Yesuusi, “Seeru giddo mayine borreessinoonni? Atino konne Seera ma garinni buuxiꞌritto?” yee Maganu Qaali giddonni dawaro afiꞌranno gede assitanno xaꞌmo xaꞌminosi. Manchu Qullaawa Borro qummi asse ‘Maganonna elosi [manna]’ baxa hasiissannosita kule gara ikkitino dawaro qolino. (Lew. 19:18; Mar. 6:5) Kayinni isi aanche yiinore wodanchi; isi “Eliꞌya ayeti?” yiino. Kuni manchi yiinori isi nabbawinore huwatinokkita leellishanno. Hakko daafira isi kuri qummeeshshuwa yitannore loosu aana hosiisanno gara diafino.

5. Huuccatto assiꞌrankenna wodanaaꞌmine nabbawanke nabbamboommore huwatate kaaꞌlitannonkehu hiittoonniiti?

⁵ Dancha nabbawate gade heedhannonke gede assiꞌne Maganu Qaale albinni roore huwata dandiineemmo. Hanni tennera kaaꞌlitannonketa mite hedo laꞌno. Nabbawa hanaffinara albaanni huuccatto assidhe. Qullaawa Borro huwatate Yihowa kaaꞌlo hasiissannonke; hakko daafira hedonke bebbeehantannokki gede kaaꞌlannokeha qullaawa ayyaana afiꞌrate Yihowa huucciꞌra dandiineemmo. Hakkiinni wodanaaꞌmitine nabbabbe. Tini nabbabbinoonnire huwattinanni gede kaaꞌlitannoꞌne. Qullaawa Maxaafa huuroꞌne naggi assitine nabbawa woy kiꞌne afiinni nooha ikkiro qoonqotenni qaddaꞌnoonniha huuro macciishshitinanni nabbawa kaaꞌlitannoꞌne. Laꞌꞌatenna macciishshate dandooꞌne mitteenni horoonsidhine nabbawaꞌne nabbabbinoonnire roore huwattinanni gede, habbinannikki gedenna nabbabbinoonnirinni roore horo afidhinanni gede kaaꞌlitannoꞌne. (Iya. 1:8) Nabbabbine kaꞌinihu gedensaannino Yihowa Qaalesi uyinoꞌne daafira galattesi; hattono nabbabbinoonnire loosu aana hosiisa dandiitinanni gede kaaꞌlaꞌnera huuccidhe.

6. Nabbabbinanni woyite kiꞌneneeto xaꞌmo xaꞌmanna harancho qaagiishsha borreessitine amaxxa kaaꞌlitannoꞌnehu hiittoonniiti? (Misileno lai.)

⁶ Hanni Qullaawa Maxaafa roore huwanteemmo gede kaaꞌlitannonketa lame hedono lende laꞌno. Nabbabbinanni heedhinoonniri daafira kiꞌneneeto xaꞌme. Mitte xagge nabbabbinanni woyite kiꞌneneeto togo yitine xaꞌme: ‘Tini xagge roore kultanni noohu ayeoo daafiraati? Tenne  xagge coyiꞌranni noohu ayeti? Isi ayera coyiꞌranni no? Mayira? Kuni coyi ikkanni noohu mamaatinna mamooteeti?’ Kuri xaꞌmuwa nabbabbanni noottore hedatto gedenna qara hedo huwatatto gede kaaꞌlitannohe. Qoleno nabbabbinanni woyite harancho qaagiishsha borreessidhe. Borreessidhinanni woyite, hakkonne coye seekkitine heddinanni heedhinoonni. Qoleno borreessitine amaxxaꞌne nabbabbinoonnire qaagate kaaꞌlitannoꞌne. Xaꞌmo, xiinxallitine afidhinoonnire, qara qara hedo, nabbabbinoonnire loosu aana hosiisa dandiitinanni gara woy nabbabbinoonniri daafira macciishaminoꞌnere borreessitine amaxxa dandiitinanni. Konni garinni borreessitine amaxxaꞌne, Maganu Qaale kiꞌne mittu mittunkura borreessinoonnihu gede assitine heddinanni gede kaaꞌlitannoꞌne.

7. Nabbambeemmo woyite hiikku akati hasiisannonke? Mayira? (Maatewoosi 24:15)

⁷ Yesuusi Maganu Qaale nabbambe huwata hasiꞌnummoro mittu akati hasiisannonketa kulino; kuni akati wodanchate. (Maatewoosi 24:15 nabbawi.) Wodanchate yaa mayyaate? Wodanchate yaa mitte hedo wole hedo ledo xaaddannohu woy baxxitannohu hiittoonniitiro bade afate hattono xawinse kulloonnikki coye huwatate dandooti. Qoleno Yesuusi kulino garinni Qullaawu Maxaafi masaalo woꞌmitino gara afate wodancha hasiissannonke. Hattono Qullaawa Maxaafa nabbambe woꞌma horo afiꞌrate kuni akati hasiisannonke.

8. Wodanchatenni nabbawa dandiineemmohu hiittoonniiti?

⁸ Yihowa soqqamaanosira wodancha aanno. Hakko daafira konne akata lossiꞌratto gede kaaꞌlahera iso huucciꞌri. (Law. 2:6) Huuccattokki ledo sumuu yaannore assa dandaattohu hiittoonniiti? Nabbawootto coye seekkite hedi hattono kuni coyi alba afoottohu ledo mayi xaadooshshe afiꞌrinoro huwati. Tennera Qullaawa Maxaafa xiinxallate kaaꞌlanno uduunne horoonsiꞌri; lawishshaho Yihowa Farciꞌraasineta Xiinxallote Kaaꞌlitanno Borro horoonsiꞌra dandaatto. Kuni xiinxallate kaaꞌlanno uduunni nabbabbanni noottoha Qullaawu Maxaafi gafa huwatatto gedenna loosu aana hosiisa dandaattohu hiittoonniitiro  wodanchatto gede kaaꞌlannohe. (Ibi. 5:14) Wodanchatenni nabbawattoha ikkiro Qullaawa Borro albinni roore huwatatto.

9. Seduqootu lashshi assitinohu lowo geeshsha hasiisannohu Qullaawa Borro halaali hiikkonneeti?

⁹ Seduqootu umita onte Ibiraawootu Afiita Qullaawa Borro maxaaffa seekkite affino; ikkirono insa kuri maxaaffa giddo nooha lowo geeshsha hasiisanno halaale lawashshi assitino. Lawishshaho hanni Yesuusi Seduqootu kaote daafira xaꞌmitusi woyite mayyee qolinoro laꞌno. Yesuusi insa togo yee xaꞌmino: “Maganu Musera citu giira giddo ma yee coyiꞌrinosiro Muse borro giddo dinabbabbinoonni? Hakkuno, ‘Ani Abirihaami Maganooti; Yisihaaqi Maganooti, Yaiqoobi Maganooti’ yaannoho.” (Maq. 12:18, 26) Seduqootu konne gafa duucha higge nabbabbinoha ikkirono Yesuusi xaꞌminonsa xaꞌmo insa lowo geeshsha hasiisannoha Qullaawa Borro halaale yaano, kaote daafira kulanno roso lashshi assitinota leellishshannote.—Maq. 12:27; Luq. 20:38. d

10. Nabbambeemmo woyite maa illachisha hasiissannonke?

¹⁰ Tennenni ninke maa ronseemmo? Mitto qummeeshsha woy Qullaawu Maxaafi xagge nabbambeemmo woyite hatte niwaawenni afiꞌnoommore wodanchate baqqi yinoommore ikka hasiꞌneemmo. Huwatate qarrisannokki roso calla ikkikkinni hawa gede huwantannikkiha Qullaawa Borro halaalenna xintu seerano huwata hasiꞌneemmo.

11. Layinki Ximootewoosi 3:16, 17 kultanno garinni Qullaawu Maxaafi niwaawenni ayyaanaamittete jiro afiꞌra dandiineemmohu hiittoonniiti?

¹¹ Qullaawa Maxaafa nabbambeemmo woyite ayyaanaamittete jiro afiꞌra dandiineemmohu hiittoonniiti? Hanni 2 Ximootewoosi 3:16, 17 yitannore laꞌno. (Qummeeshsha nabbawi.) Qummeeshshu, “Qullaawa Borro baala” (1) rosiisate, (2) seejjate, (3) soꞌro hoolatenna (4) biddishsha aate ‘kaaꞌlitannota’ kulanno. Duucha woyite nabbabbinannikkita Qullaawu Maxaafi maxaaffa nabbabbinanni woyite nafa tenne shoolenta horo afiꞌra dandiitinanni. Nabbabbinanni heedhinoonni xagge Yihowa daafira, isi hedinori daafira woy Maganu seeri daafira maa rosiissannoꞌnero hedde. Qoleno tini xagge seejjo afiꞌrate kaaꞌlitannohu hiittoonniitiro wodanche. Tenne assate, qummeeshshu gara ikkitinokki dooꞌꞌo woy hedo bade afate woy hooꞌlate hattono Yihowara ammanantine heeꞌrate kaaꞌlannoꞌnehu hiittoonniitiro wodanche. Nabbabbinanni heedhinoonni gafi soꞌro hoolate woy gara ikkitinokki hedo biddi assate horoonsiꞌra dandiitinannihu hiittoonniitiro hedde; lawishshaho soqqanshonniwa xaaddinanni manni coyiꞌrannore heda dandiitinanni. Qoleno qummeeshshu giddo biddishsha afiꞌratenna Yihowa hedo maatiro afate kaaꞌlitanno hedo nooro wodanche. Tenne shoolenta horo hendeemmoha ikkiro Qullaawu Maxaafi  niwaawenni roore horo afiꞌneemmo gede kaaꞌlitannonketa ayyaanaamittete jiro afiꞌneemmo.

12. Yesuusi Farisoota “Dinabbabbinoonni?” yee xaꞌminohu mayiraati?

¹² Yesuusi “Dinabbabbinoonni?” yaasi Farisootaho Qullaawa Borrora gara ikkitinokki lao noonsata leellishshannote. (Mat. 12:1-7) e Hatte yannara Farisootu Yesuusi rosaano Sambata ayirrissannokkita coyidhino. Yesuusi lame Qullaawa Borro lawishshanna Hosei maxaafi giddo noo qummeeshsha kule Farisootu Sambatu barri daafira kulanno seera huwattinokkitanna maartannore ikkitinokkita coyiꞌrino. Kuri mannooti Maganu Qaali seekkannonsa gede assidhinokkihu mayiraati? Korkaatuno insa manna mishshannorenna naaxxitannore ikkitino daafiraati. Akatinsa insa nabbabbinore huwattannokki gede assinonsa.—Mat. 23:23; Yoh. 5:39, 40.

13. Qullaawa Maxaafa hiittoo giddonni kaꞌne nabbawa hasiissannonke? Mayira?

¹³ Yesuusi coyiꞌrinorinni Qullaawa Maxaafa dancha giddonni kaꞌne nabbawa hasiissannonketa ronseemmo. Farisootu gede ikkikkinni umonke heeshshi assineemmorenna rosate maahoyye yineemmore ikka hasiissannonke. Maganu Qaale ‘joongillunni adha’ hasiissannonke. (Yai. 1:21) Jooguulle ikkinummoro Maganu Qaali wodaninkera rumuxxanno gede assiꞌneemmo. Qullaawu Maxaafi maarote, shaqqillunna baxillu daafira rosiisanno rosi kaaꞌlannonkehu mishate woy naaxxate akata hooꞌlinummoro callaati.

14. Maganu Qaali seekkannonke gede assiꞌnanni heeꞌnoommoronna teꞌee afa dandiineemmohu hiittoonniiti? (Misillano lai.)

¹⁴ Wolootu ledo noonke aante Maganu Qaali seekkannonke gede assiꞌnanni heeꞌnoommoronna  teꞌee leellishshanno. Farisootu Maganu Qaali seekkannonsa gede assidhinokki daafira “sao assinokki manni aana yoo” yitino. (Mat. 12:7) Hatteente gede wolootu daafira hendeemmo garinna insa ledo noonke aante Maganu Qaali seekkannonke gede assiꞌnoommoronna teꞌee leellishshanno. Lawishshaho duucha woyite wolootunniha dancha akata laꞌneemmonso soꞌronsa kula rakkannonke? Shaqqille leellishatenna gatona yaate qixxaamboommoreetinso woloota mishanna koma amada rakkannonke? Konni garinni ninkeneeto layiꞌranke, Maganu Qaalinni nabbamboommori hedonkenna assootenke seekkanno gede assiꞌnanni heeꞌnoommoronna teꞌee leellishshanno.—1 Xim. 4:12, 15; Ibi. 4:12.

15. Yesuusi Qullaawa Borro ma garinni laꞌꞌanno?

¹⁵ Yesuusi Qullaawa Borro lowo geeshsha baxanno; isira macciishshamannosire Faarso 40:8 masaalotenni kulloonni; qummeeshshu togo yaanno: “Maganoꞌya hedokki wonshammora baxoommo; seerikkino wodaniꞌyara no.” Hakko daafira isi hagiirraamoho hattono Yihowara soqqamate assinori qiniinosi. Maganu Qaale banxeemmohanna nabbambeemmoha ikkiro ninkeno hagiirraamma ikkineemmo hattono qinaannonke.—Far. 1:1-3.

16. Qullaawu Maxaafi niwaawenni roore horo afiꞌrate maa assa dandaatto? (“ Yesuusi Coyiꞌrinori Nabbawoottore Huwatatto Gede Kaaꞌlannohe” yitanno saaxine lai.)

¹⁶ Yesuusi kulinorenna lawishshasi harunsine Qullaawa Maxaafa nabbawate dandoonke woyyeessiꞌno. Huuccatto assiꞌne, wodanaaꞌmine nabbambe, ninkeneeto xaꞌmo xaꞌminenna harancho qaagiishsha borreessine amaxxine nabbamboommore huwatate dandoonke woyyeessiꞌra dandiineemmo. Qullaawu Maxaafi aana xintantino borruwanke horoonsiꞌne seekkine xiinxalline nabbamboommore wodancha dandiineemmo. Qullaawa Borro giddonni ayyaanaamittete jiro afiꞌrate sharrammo; togo assanke Qullaawa Borro dancha gede huwatatenna konni albaanni leellinonkekkire nafa wodanchate kaaꞌlitannonke. Dancha giddonni nabbawate sharramme Maganu Qaali seekkannonke gede assiꞌra dandiineemmo. Kuri coyibba assate sharrammeemmoha ikkiro, Qullaawu Maxaafi niwaawenkenni roore horo afiꞌneemmo hattono albinni roore Yihowawa shinqeemmo.—Far. 119:17, 18; Yai. 4:8.