1, 2. Tooni woꞌnaalshi mittu manchi heeshshosi soorriꞌre biddi assiꞌra dandaannota leellishannohu hiittoonniiti?

 TOONI yinannihu layinki dirimi rosaanchi roso agurate hedino. Annasi shiiꞌrinohu kuni aju beetti roso rosa dibaxanno; isi Qidaamenna Sambatu barra filme laꞌꞌanninna jaallasi ledo boohaaranni sayisanno. Isi finqila woy jingilli assitanno dhagga adhannoha ikka hoogirono, heeshshosinni hagiirraamo diꞌꞌikkino. Qoleno isi Maganu noota huluullamanno. Mitto barra Tooni Yihowa Farciꞌraasine ikkino minaanninna minaamanni xaadi; hakkiinni isi insara huluullitinosi xaꞌmuwa kulinsa. Insano Heshshote Kaima—Dawaronsa Afa Hasiissannota Onte Xaꞌmuwanna Heeshsho Dagginohu Kalaqanteeti? yitanno birosherubba uyitusi.

² Kuri minaanninna minaama wole yannara isiwa martu woyite, Tooni hedosi biddi assiꞌrino. Isi hattenne birosherubba haammata hige nabbawino daafira, beco baꞌino. Tooni insara “Maganu no” yiinonsa. Hakkiinni isi Qullaawa Maxaafa xiinxallate sumuu yiino; qoleno gale hose heeshshote noosi lao biddi yitino. Alba rosoho gari guma abbannokkihu gedensoonni kayinni worba rosaancho ikkino. Wole agurina  rosu mini sooreessi nafa dhagge assiꞌre, “Akatakki biddi assiꞌrootto; qoleno rosunni dancha guma abbitanni nootto” yiinosi. Hakkiinni “Kuni ikkinohu Yihowa Farciꞌraasinewa aana hanafootto daafiraati?” yee xaꞌminosi. Tooni ‘Ee’ yii gedensaanni hakko tunceenya horoonsiꞌre farciꞌrinosi. Tooni layinki dirimi roso dancha guma abbe saino; xaa yannara qole Tooni woꞌma yanna suwisaanchonna songote soqqamaancho ikke soqqamanni no. Qoleno baxillaancho Anna ikkinoha Yihowa afiꞌrasinni hagiirraamoho.—Far. 68:5.

3. Yihowa wedella mayyee amaalino?

³ Tooni woꞌnaalshi, Yihowa mereeronke noo wedella baxannota leellishanno. Maganu addu hagiirrenna harshammo afidhinara hasiꞌranno. Konnira isi “Anjekki yannanni kalaqaanchokki qaagi” yee amaalinoꞌne. (Ros. 12:1) Yannankera tenne amaale harunsa shota diꞌꞌikkitino. Ikkollana hatto assa horo dandaamannokki coye diꞌꞌikkino. Maganu kaaꞌlonni wedellichimmaꞌneni calla ikkikkinni, heeshshoꞌne diro woꞌma hagiirraamma ikka dandiitinanni. Tini halaale ikkitinota buuxate, hanni Israeele Hexxote Gobba qeelte adha dandiitinohunna Daawiti jigeessa mancho Gooliyaadi qeela dandiinohu hiittoonniitiro laꞌno.

4, 5. Israeele Kanaani daga qeeltinonna Daawiti Gooliyaadi qeelino doogonni maa ronseemmo? (Hanafote noo misilla lai.)

⁴ Israeele Hexxote Gobbawa gambissu yannara, Maganu olamate dandoonsa woyyeessidhanno gede woy ola qajeeltanno gede dihajajinonsa. (Mar. 28:1, 2) Hatteentenni isira hajajantannosi gedenna iso addaxxitanno gede kulinonsa. (Iya. 1:7-9) Mannu illenni laꞌniro, tini amaale kaaꞌlitannoha dilabbanno! Ikkollana, tini taalle nookki amaaleeti; korkaatuno Yihowa dagasi Kanaani manna haammata higge qeeltanno gede kaaꞌlinonsa. (Iya. 24:11-13) Ee, Yihowara hajajamate ammana hasiissannoha ikkirono, togoo ammana woꞌmanka woyite dancha guma abbitanno. Kuni halaali soorramannokkiha ikkino daafira, yannankerano loosanno.

⁵ Wolqaataamu olamaanchi Gooliyaadi hojja mite lee cigile ikkanno; qoleno isira woꞌmu olu uduunni noosi. (1 Sam. 17:4-7) Daawitira kayinni lamu coyi callu noosi: hakkuno corqaayyetenna Maganu Yihowara noosi ammanaati. Ammana noonsakiri Daawiti gowwu gede assite laꞌinoha ikkara dandaanno. Ikkollana insa sodhino! Gowwu Daawiti ikkikkinni Goliyaadiiti.—1 Sam. 17:48-51.

6. Konninni aanchine maa xiinxallineemmo?

⁶ Sai birxichira heeshshonkenni hagiirrenna harshammo afiꞌrate kaaꞌlannonkeha shoole coye ronsoommo. Insano ayyaanaamittete hasattonke wonshiꞌrate, Magano baxxannori ledo jaalooꞌmate, dancha mixo fushshiꞌratenna Maganu uyinonke wolapho naadate. Konninni aanchine Faarso 16te noohu xintu seeri kuri shoole coyibba assate kaaꞌlannonkehu hiittoonniitiro xiinxallineemmo.

7. (a) Magano baxannoho yinannihu hiittoo manchooti? (b) Daawiti ‘iqqi’ maati? Tini mayi macciishshamannosi gede assitino?

⁷ Yihowa baxanno manchi Iso addaxxanno, hattono mitto coye laꞌꞌannohu Maganu laꞌꞌanno garinniiti. Qoleno Maganu biddishsha harunsatenna Isira hajajamate murciꞌranno. (1 Qor. 2:12, 13) Daawiti tennera dancha lawishsha ikkannonke. Isi Yihowa “iqqaꞌyaati” yee faarsino. (Far. 16:5) Daawiti ‘iqqi’ giddo mittu golosi ikkino Magani ledo xintiꞌrino jaaloomaati. (Far. 16:1) Daawiti Maganu ledo togoo jaalooma xintiꞌrasi maaho kaaꞌlitinosi? Isi “ledokki heeꞌraꞌya hagiirrunni wonshitannoe” yee borreessino. Ee, baalunkurinni roore Daawiti hagiirsiissinositi Maganu ledo muli jaalooma xintiꞌrasiiti.—Faarso 16:9, 11 nabbawi.

8. Hagiirru noo heeshsho heeꞌrate kaaꞌlannohu mitu coyi maati?

⁸ Maalaamittete hagiirrenna jiro shorritannori  Daawiti afiꞌrino gedee hagiirre afiꞌra didandiitanno. (1 Xim. 6:9, 10) Mittu Kanaadaho heeꞌranno rodii togo yiino: “Addu harshammo afiꞌneemmo gede assitannonketi, heeshshonke giddo babbaxxino coye afiꞌra ikkitukkinni noonkere dancha elto Buicho ikkinohu Maganu Yihowara aate.” (Yai. 1:17) Wedella, Yihowara nooꞌne ammana kaajjishiꞌranna isira soqqamaꞌne heeshshoꞌne seekkanno gede assitanno. Ikkina Yihowara nooꞌne ammana lophitanno gede assiꞌra dandiitinannihu hiittoonniiti? Isi ledo yanna sayisatenni yaano, Qaalesi nabbawatenni, isi kalaqinore laꞌꞌatenninna kiꞌnera leellishinoꞌne baxillenna wole akattasi hiincatenniiti.—Rom. 1:20; 5:8.

9. Daawiti gede Maganu Qaali massagannoꞌne gede assiꞌra dandiitinannihu hiittoonniiti?

⁹ Mito woyite Yihowa ninkera noosi baxille leellishannohu baxillunni kae seejjannonke seejjonniiti. Daawiti togoota baxillu seejjo maahoyye yee adhino. Isi togo yiino: “Amaalinoeha Kaaliiqa galaxxeemmo; wodaniꞌya hashsha nafa seejjannoe.” (Far. 16:7) Daawiti Maganu hedo hiincino; hattono Isi hedonni massagamate sharramino. Kiꞌneno hatto assitinanniha ikkiro, Maganoho nooꞌne baxillinna isira hajajamate nooꞌne hasatto lexxitanno. Qoleno ayyaanaamittetenni gikki yitinanni. Kiristiini yinanni rodoo togo yitino: “Seekke xiinxallummanna nabbawoommare hiincumma gedensaanni Yihowa hatte hedo borreessiisinohu aneraati yee hedeemma!”

10. Isayaasi 26:3 kultanno garinni ayyaanaamittete lao heedhannonke gede assiꞌra maaho kaaꞌlitannonke?

¹⁰ Ayyaanaamittete lao heedhannoꞌne gede assiꞌra, tenne alame lainohunni Yihowara noosi gedee lao heedhannoꞌne gede kaaꞌlitannoꞌne; tini qolte egennaammanna xiinxalla ikkitinanni gede kaaꞌlitannoꞌne. Maganu togoo egennonna wodancha aannoꞌnehu mayiraati? Korkaatuno heeshshoꞌne giddo gara ikkino coye balaxisiissinara, dancha doorsha doodhitinaranna albillittete daafira dancha hexxo heedhaꞌnera hasiꞌranno. (Isayaasi 26:3 nabbawi.) Ameerikaho heeꞌrannohu Jooshuwa yinanni rodii togo yiino: “Yihowa ledo muli jaalooma kalaqiꞌra, baalunku coyira gara ikkitino lao heedhannonke gede kaaꞌlitannonke.” Ee, togoo heeshsho heeꞌra addu harshammo afiꞌneemmo gede assitanno!

11. Daawiti coyiꞌrino garinni addu jaalla afiꞌrate kaaꞌlannohu qaru coyi maati?

¹¹ Faarso 16:3 nabbawi. Daawiti addu jaalla afiꞌrate kaaꞌlannohu qaru coyi maatiro wodanchino. Yihowa baxxannori ledo heeꞌrasi ‘hagiidhanno’ gede assitinosi. “Keeraano” yine xawinsoonniri kuri manni, amanyootu xuri noonsakkireetinna suwaddaho. Wolu faarsaasinchirano jaalla doodhate daafira hattoo lao noosi. Isi togo yee borreessino: “Ani atera soqqantannoriranna, wogakki ayirrissannorira jaalaho.” (Far. 119:63) Sai birxichira ronsummonte gede, kiꞌneno Yihowa waajjitannonna isira hajajantanno soqqamaasinesi mereerinni jaalla afiꞌra dandiitinanni. Kuri manni diri babbaxxinoha ikkara dandaanno.

12. Daawitinna Yoonaataani jaaloomira xinta ikkinori maati?

¹² Faarsaasinchu Daawiti jaalooma kalaqiꞌrinohu darawosi ledo calla diꞌꞌikkino. Daawitite muli jaalla giddo mittu ayetiro afootto? Yoonaataaniiti. Isinni Qullaawu Maxaafi giddo kulloonnihu kaajjadu jaaloomi giddo mittu Daawitinna Yoonaataani jaaloomaati. Ikkollana Yoonaataani Daawiti 30 meddi yaanno diro bayiꞌrannota afootto? Ikkina jaaloominsara xinta ikkinori maati? Maganoho noonsa ammanaati, mimmitoho noonsa ayirrinyeetinna Maganu baarigaarra ledo olantu yannara kuꞌu koꞌii worbimma laꞌꞌansaati.—1 Sam. 13:3; 14:13; 17:48-50; 18:1.

13. Babbaxxino manni ledo jaalooma kalaqiꞌra dandiitinannihu hiittoonniiti? (Lawishsha kuli.)

¹³ Kiꞌneno Daawitinna Yoonaataani gede Yihowa baxannonna isira ammana noonsata leellishanno manni ledo jaalooꞌmitine ‘hagiirre’ afiꞌra dandiitinanni. Yihowara lowo diro soqqantinoti Kiira yinanni rodoo togo yitino: “Anenni  baxxino garinni lophitinorinna baxxino budi noonsari alamete doyichora noo manni ledo jaalooma kalaqiꞌroomma.” Kiꞌneno konni garinni baxilleꞌne halashshidhinanniha ikkiro, Maganu Qaalinna qullaawu ayyaani manna mitto assate wolqa noonsata huwattinanni.

14. (a) Heeshshokki giddo dancha mixo fushshiꞌrate mayi kaaꞌlannohe? (b) Mitu wedelli ayyaanaamittete mixo fushshiꞌrate daafira mayitino?

¹⁴ Faarso 16:8 nabbawi. Daawiti heeshshosi giddo Yihowara soqqamate aana illachishino. Kiꞌneno Yihowara soqqamate aana illachishshinanniha ikkironna isi fajjo ledo sumuu yitanno mixo fushshidhiniro, addu harshammo afiꞌra dandiitinanni. Mittu Istiiveni yinanni rodii togo yiino: “Mixoꞌya wonshiꞌrate sharramaꞌya, tenne mixo wonshiꞌraꞌyanna biddi assiꞌroommo coyibba hedeemmo woyite hagiirru macciishshamannoe.” Jarmanete ilaminohunna xa kayinni wole gobbara soqqamannohu mittu wedellichi togo yiino: “Geedhummo gedensaanni alba sayisoommo heeshsho hedeemmo woyite, umiꞌya dilgora calla uffi qocci yoommota qaaga dihasiꞌreemmo.” Aterano hatto macciishshamannohe yine hexxineemmo. Hatto ikkiro noohe dandoo Magano ayirrisatenna wole manna kaaꞌlate horoonsiꞌri. (Gal. 6:10) Ayyaanaamittete mixo fushshiꞌri; hattono tenne mixokki wonshiꞌra dandaatto gede kaaꞌlahera Yihowa huucciꞌri. Isi togoo huuccatto hagiirrunni macciishshanno.—1 Yoh. 3:22; 5:14, 15.

15. Hiittenne mixo fushshiꞌra dandaatto? (“ Wonshiꞌra Dandaatto Mixo” yitanno saaxine lai.)

¹⁵ Hiittenne mixo fushshiꞌra dandiitinanni? Lawishshaho Kiristaanu gambooshshira dawaro umiꞌne yaattonni qolate, suwisaano ikkate, Beeteele eate woy wole qaale rossine hakko afoo coyiꞌnanni qoqqowo hadhine soqqamate mixo fushshiꞌra dandiitinanni. Woꞌma yanna soqqansho giddo soqqamannohu Baaraaki yinanni wedellichi togo yiino: “Barru baala goxoommowiinni kaeemmo woyite woꞌma wolqaꞌya Yihowara aanni noommota hedeemmo; togoo hedo macciishshantannoe gede assaera dandaannohu wolu coyi dino.”

16. Daawiti Yihowaha xalala seera ma garinni laꞌꞌanno? Mayira?

¹⁶ Faarso 16:2, 4 nabbawi. Sai birxichira ronsummonte gede, Maganunnihu xalalu biddishshinna xintu seerinni massagama addu wolapho  afiꞌneemmo gede assitannonke; kuni seeri danchare assineemmonna bushare gimbeemmo gede kaaꞌlannonke. (Amo. 5:15) Faarsaasinchu Daawiti Yihowa daafira coyiꞌranni, “Ate kaꞌa danchu coyi dinoe” yee borreessino. Yihowa assannori baalu danchareeti; qoleno noonketa dancha coyibba baala afiꞌnoommohu isiwiinniiti. Daawiti Maganu faale haꞌrate yaano Isi danchumma leellishate sharramino. Qoleno Maganu albaanni busha ikkino coye giwa rosino. Kuri giddo mitte, mannu oosora shollinye abbitanotanna Yihowara hasiisanno ayirrinye hooltannota kaphu maganna magansiꞌra giwate.—Isa. 2:8, 9; Aju. 4:11.

17, 18. (a) Daawiti kaphu maganna magansiꞌra abbitanno gawajjo daafira maa wodanchino? (b) Xaa yannara noo manni ‘qarru batiꞌrannonsa’ gede assiꞌranni noohu hiittoonniiti?

¹⁷ Hunda mannu mite kaphu maganna magansiꞌranno woyite fooranno. (Hos. 4:13, 14) Insa cubbaataamu maalinsa yorto wonshiꞌrate togoo maganna magansiꞌra hagiirsiissannonsa. Ikkollana hagiirrinsa geedonniha diꞌꞌikkino. Daawiti “Wole maganna hoode doddannorira qarru batiꞌrannonsa” yiino. Insa calla ikkikkinni oosonsano qarru giddo ubbino. (Isa. 57:5) Yihowa togoo assoote effiꞌre giwanno! (Erm. 7:31) Kiꞌne hakkawaro heedhinoonniha ikkoommero, Yihowara ammana noonsarinna isira hajajantanno anninna ama nooꞌne daafira hagiidhitinanniti egennantinote.

¹⁸ Yannankerano batinye ammaꞌno foortannore, hattono labbaahu labbaahu woy meyati meyate ledo adhantannore lashshi assite saꞌanno. Ikkollana wolapho noonke yee ikkanno ikkito, hundi warite ledo mittu garite. (1 Qor. 6:18, 19) Togoo mannira ‘qarru batiꞌrannonsata’ kiꞌneno wodanchitinoonniha ikkara dandaanno. Konnira wedella, iimi Anniꞌne kulannoꞌnere macciishshe. Isira hajajamaꞌne kaaꞌlitannoꞌne gara seekkitine hedde. Bushare assa gawajjitanno gara hiince; qoleno bushare assiꞌne afiꞌnannihu yannate geeshshi hagiirri kuni assooti abbanno qarri ledo ditaalamanno. (Gal. 6:8) Aleenni qummi assinihu Jooshuwa togo yiino: “Wolaphonke hasiꞌnummo garinni horoonsiꞌra dandiineemmo; tenne wolapho garimale horoonsiꞌra kayinni harshammo diabbitanno.”

19, 20. Yihowara ammana noonsarinna isira hajajantanno wedelli mayi atoote afidhanno?

¹⁹ Yesuusi harunsaanosira togo yiino: “Rosiisoommoꞌne coye agadhitiniro halaalenka rosaanoꞌya ikkitinanni. Halaale affinanni; halaaluno borojjimmatenni fushshannoꞌne.” (Yoh. 8:31, 32) Yesuusi coyiꞌrino wolapho kaphu ammaꞌnonni, afibbeelatenninna bushu rosichinni wolaphate. Qoleno konni albaanni ronsummonte gede, tini “Maganu oosota ayirrinyu wolapho” leellishshanno. (Rom. 8:21) Xaa yannara nafa ‘Kiristoosi rosiisinonkere agadhinummoro’ tenne wolapho afiꞌra dandiineemmo. Konni garinni, rosunni calla ikkikkinni heeshshonke giddo harunsine “halaale afa” dandiineemmo.

²⁰ Wedella, Yihowa uyinoꞌne wolapho mulluri gede assitine laꞌinoonte. Tenne wolapho hayyotenni horoonsidhine albillittete heeshshoꞌnera kaajjado xinta xintidhe. Mittu wedellichu rodii togo yiino: “Wedellu heeꞌne wolaphonke hayyotenni horoonsiꞌranke, albillitte shota ikkinokki doorsha doodhineemmo woyite lawishshaho dancha looso afiꞌrate, ‘Mine kalaqiꞌronso, mite yanna geeshsha agaro’ yitanno hajo doodhate kaaꞌlitannonke.”

21. ‘Halaalaancho heeshshowa’ massitanno doogo aana haꞌnanni heeꞌra dandiineemmohu hiittoonniiti?

²¹ Tenne baꞌara rakkino alame giddo, dancha heeshshooti yinanniti nafa hagiirru nookkitenna geeddannokkite. Gaꞌa mayi ikkannoro dianfoommo. (Yai. 4:13, 14) Konni daafira, ‘halaalaancho heeshshowa’ yaano hegere heeshshowa massitanno doogo aana qaafa hasiissannonke. (1 Xim. 6:19) Maganu tenne doogo aana hadhe yee digiddeessannonke. Doorshu ninkeho. Yihowa ‘iqqakki’ assiꞌri. Isi uyinoheha batinye “dancha coye” naadi. (Far. 103:5) Hattono Yihowa harshammonna “hegere hagiirre” aannoheta addaxxi.—Far. 16:11.