1-2. (a) O ā vala e tatau ona iloilo muamua e Kerisiano nofofua a o leʻi amata se faigāuō? (e) O le ā le uiga o le upu “faigāuō”? (Tagaʻi i le “Uiga o Faaupuga.”)

 PE E te fia faaipoipo? E ui e lē faalagolago le mauaina o le fiafia i le faaipoipo o se tasi, ae o le toʻatele o Kerisiano nofofua e tusa pe talavou pe matutua, e latou te tulimataʻia le taimi e faaipoipo ai. O le mea moni, a o leʻi amata se faigāuō, e tatau ona e nofosauni e tauave tiute o se tasi o le a faaipoipo, e aofia ai le itu tautupe, itu faaleagaga ma tau faalogona. a (1 Kori. 7:36) Afai e mautinoa e mafai ona e faia faapea, atonu o le a taulau manuia lau faaipoipoga.

² Peitaʻi, e lē faigofie i taimi uma ona maua se paaga faaipoipo e talafeagai lelei. (Faata. 31:10) E tusa lava foʻi pe e te maua se tasi e te manaʻo ia iloa lelei, ae atonu e lē faigofie ona amata se lua faigāuō. b O le a talanoaina i lenei suʻesuʻega po o le ā e fesoasoani i se Kerisiano nofofua ina ia maua se paaga e talafeagai lelei, ma amata ai se faigāuō. O le a iloilo ai foʻi le auala e lagolagosua ai le faapotopotoga iā i latou o loo fia faaipoipo.

 SAʻILI SE PAAGA E TALAFEAGAI LELEI

3. O ā vala e tatau ona iloilo e se Kerisiano nofofua pe a saʻili se paaga faaipoipo?

³ Pe afai e te fia faaipoipo, e lelei ona iloa po o ā ni uiga e ao ona iai i sau paaga a o leʻi amata le lua faigāuō. Afai e lē faia faapea, e te ono lē maua ai se paaga e talafeagai lelei, ae amata se faigāuō ma se tasi e lē tutusa mea e lua te fiafia i ai. O le mea mautinoa, e tatau ona papatiso se tasi o le a avea ma au paaga. (1 Kori. 7:39) Peitaʻi, e lē o tagata uma ua papatiso o le a avea ma paaga faaipoipo talafeagai mo oe. E mafai ona e fesili ifo: ʻO ā ni oʻu sini? O ā ni uiga ou te manatu e tatau ona iai i laʻu paaga faaipoipo? Po o talafeagai mea ou te faatalitalia mai iā te ia?’

4. O ā nisi o mataupu ua faaaofia e nisi i a latou tatalo?

⁴ Afai o lou faanaunauga ia e faaipoipo, e lē taumatea ua uma ona e taʻua lenā mataupu i au tatalo. (Fili. 4:6) O le mea moni, e lē o folafola mai e Ieova o le a ia saunia mai ni paaga faaipoipo mo ana auauna. Peitaʻi, e manatu mamafa mai o ia i ou manaʻoga ma faalogona, ma fesoasoani iā te oe ia maua sau paaga. O lea, ia faailoa atu pea iā Ieova ou faanaunauga ma faalogona. (Sala. 62:8) Ia tatalo mo le onosaʻi ma le atamai. (Iako. 1:5) Ua faamatalaina e John c o se uso nofofua mai i le Iunaite Setete, mataupu e faaaofia i ana tatalo: “Ou te faailoa atu iā Ieova uiga ou te manaʻo e faaalia e laʻu paaga. Ou te tatalo ia maua se avanoa e feiloaʻi ai ma se tasi o le a avea ma aʻu paaga. Ou te tatalo foʻi iā Ieova e fesoasoani mai ina ia ou atiaʻe uiga e avea ai ma tane lelei.” Ua faapea mai Tanya o se tuafafine mai i Sri Lanka: “A o oʻu saʻilia se paaga talafeagai lelei, ou te tatalo iā Ieova ia fesoasoani mai iā te aʻu,  ia ou faamaoni pea, ia faatumauina pea se vaaiga saʻo ma ia fiafia.” E tusa lava pe e lē vave ona maua sau paaga faaipoipo talafeagai, ae ua folafola mai e Ieova e na te tausia pea ou manaʻoga faaletino ma tau faalogona.—Sala. 55:22.

5. O ā avanoa e maua e Kerisiano nofofua e feiloaʻi ai ma isi e alolofa iā Ieova? (1 Korinito 15:58) (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁵ Ua faalaeiauina e le Tusi Paia i tatou ia “tele pea mea e fai i le galuega a le Alii.” (Faitau le 1 Korinito 15:58.) O lou pisi pea i le auaunaga iā Ieova ma faaalu se taimi e faatasitasi ai ma uso ma tuafāfine eseese, o le a e maua ai le fiafia. E te maua ai foʻi le avanoa e feiloaʻi ai ma isi uso ma tuafāfine nofofua o loo faamuamua le auaunaga iā Ieova. A o e faia le mea sili e faafiafia ai Ieova, o le a e mauaina ai le fiafia moni.

6. O le ā e tatau ona manatua e se Kerisiano nofofua a o saʻili se paaga faaipoipo?

⁶ Ae ia faaeteete neʻi avea le saʻilia o se paaga, ma mea e alu uma ai lou malosi ma lou taimi. (Fili. 1:10) O le fiafia moni e lē faalagolago pe e te faaipoipo pe nofofua, ae e faalagolago i le iai o se faiā lelei ma Ieova. (Mata. 5:3) A o e nofofua, atonu e tele atu avanoa o le a maua e faalautele atu ai lau auaunaga. (1 Kori. 7:​32, 33) Ia faaaogā lelei lenā taimi. Ua faapea mai Jessica o se tuafafine mai i le Iunaite Setete, o lē na faaipoipo ae ua toeitiiti atoa le 40 o ona tausaga, “Na ou pisi pea i le auaunaga, ma na fesoasoani iā te aʻu e maua ai pea le lotomalie, e ui lava na ou manaʻo e faaipoipo.”

FAAALU SE TAIMI E MĀTAU LELEI AI LE ISI

7. Aiseā e atamai ai le faaalu o se taimi e mātau lelei ai se tasi e ono avea ma au paaga a o leʻi faailoa atu i ai ou faalogona? (Faataoto 13:16)

⁷ Afai e iai se tasi ua e manatu i ai e ono avea o se paaga talafeagai lelei, pe e tatau loa ona e faailoa atu iā te ia ou faalogona? Ua faapea mai le Tusi Paia, o le tagata atamai e muamua maua le poto ona gaoioi loa lea. (Faitau le Faataoto 13:16.) O se gaoioiga atamai la le faaalu o se taimi e mātau lelei ai lenā tagata, a o leʻi faailoa i ai ou faalogona. Ua faapea mai Aschwin mai i Netherlands, “O faalogona alofa o le tasi i le isi, e mafai lava ona vave suia. O le faaalu o se taimi e mātau lelei ai se tasi, e ʻalofia ai le amataina o se faigāuō e faavae i faalogona alofa e vave ona toe mou atu.” A o e mātauina pea lenā tagata, atonu o le a e iloa ai e lē o ia o se paaga talafeagai mo oe.

8. E faapefea ona mātauina lelei e se Kerisiano nofofua se tasi e ono avea ma paaga talafeagai mo ia? (Tagaʻi foʻi i le ata.)

⁸ E faapefea ona e mātauina lelei se tasi e ono avea ma paaga talafeagai mo oe? Atonu e te mātauina i sauniga po o faatasitasiga faasamasamanoa ni mea e faatatau i le tulaga faaleagaga o lenā tagata, o ona uiga, ma amioga. O ai ana uō, ma o ā mea e fiafia e talanoa ai? (Luka 6:45) Pe e tutusa o oulua sini? E mafai ona e fesili atu i toeaina i lana faapotopotoga po o isi Kerisiano taʻumatuaina e iloa lelei o ia. (Faata. 20:18) Atonu e te fesili atu foʻi e faatatau i le talaaga o lenā tagata ma ona uiga. (Ruta 2:11) A o e mātauina o ia, ia faamautinoa e te lē faia i se auala e lagona ai e lenā tagata le māsiasi. Ia amanaʻia ona faalogona ma ia taumafai e malamalama, atonu e manaʻomia e lenā tagata se taimi mo na o ia lava.

9. A o leʻi talanoa atu i se tasi e ono avea ma au paaga talafeagai, o le ā e tatau ona e mautinoa i ai?

⁹ O le ā le umi e tatau ona e mātauina ai se tasi a o leʻi faailoa atu ou faalogona? Pe afai e vave ona e talanoa atu i lenā tagata, atonu  o le a ia manatu ua e faia se filifiliga e aunoa ma le mafaufau lelei. (Faata. 29:20) Ae afai o loo iloa e lenā tagata e te fia uō iā te ia ae o loo faatuatuai ona e faailoa atu i ai ou faalogona, atonu o le a ia manatu o loo e faatalatū e faia se filifiliga. (Fai. 11:4) Ia manatua, e lē faapea o le tagata lea o le a e talanoa i ai, ua mautinoa lava o le a e faaipoipo i ai. Ae ia e mautinoa ua e nofosauni e faaipoipo, ma atonu e talafeagai lelei lenā tagata mo oe.

10. O le ā e tatau ona e faia pe afai e te iloa o loo fia uō se tasi iā te oe ae e te lē manaʻo i ai?

¹⁰ Ae e faapefea pe afai e te iloa o loo fia uō se tasi iā te oe? Pe afai e te lē fia uō i lenā tagata, ia atagia atu i au gaoioiga o le mea moni lava lenā e te manaʻo i ai. E lē o se gaoioiga alofa le faafoliga atu o loo e fia uō i le isi tagata, ae e lē o le mea moni lenā.—1 Kori. 10:24; Efe. 4:25.

11. I aganuu e saʻilia ai e isi se uō po o se paaga faaipoipo a se tasi, o ā vala e tatau ona iloiloina?

¹¹ I nisi o atunuu, atonu e faatalitalia e filifili e mātua po o isi tagata matutua, se paaga faaipoipo mo o latou tauaiga nofofua. Ae i isi atunuu, e saʻilia e aiga po o uō se paaga faaipoipo mo se tagata nofofua, ona faia lea o se fuafuaga ina ia la feiloaʻi ma iloa ai pe e la te mananaʻo e uō. Pe afai e talosagaina oe e saʻili se uō po o se paaga faaipoipo a se tasi, e manaʻomia ona e iloa po o ā mea e fiafia i ai lenā tagata. Pe afai ua e maua se paaga e talafeagai mo ia, ia taumafai e iloa le tele o mea e faatatau iā te ia e pei o ona uiga, aemaise lava lona itu faaleagaga. E sili atu ona tāua le iai o se faiā vavalalata ma Ieova nai lo o tupe, tulaga tau aʻoaʻoga po o se tulaga taualoa. Peitaʻi ia manatua, o le uso ma le tuafafine nofofua e faia le faaiʻuga mulimuli, pe e tatau ona la faaipoipo.—Kala. 6:5.

AMATA SE FAIGĀUŌ

12. E faapefea ona e faailoa atu i se tasi e te fia uō iā te ia?

¹² E faapefea ona e faailoa atu i se tasi e te fia uō iā te ia? d E mafai ona faia se fuafuaga e lua te talanoa i se nofoaga faitele, po o le telefoni. Ia faailoa manino atu e te fia uō iā te ia, ma e te manaʻo ia iloa lelei o ia.  (1 Kori. 14:9) Pe a manaʻomia, ia tuu le avanoa i lenā tagata e mafaufau ai i sana tali e fai mai. (Faata. 15:28) Ae pe afai e tali mai lenā tagata e lē fia uō iā te oe, ia faaaloalo i ona manatu.

13. O le ā e te faia pe a faailoa atu e se tasi e fia uō iā te oe? (Kolose 4:6)

¹³ Ae e faapefea pe a faailoa atu e se tasi e fia uō iā te oe? E mautinoa na manaʻomia e lenā tagata le lototele e talanoa atu ai iā te oe. O lea, ia faaalia le agalelei ma le faaaloalo. (Faitau le Kolose 4:6.) Pe afai e manaʻomia se taimi e te mafaufau ai i sau tali e fai atu, ia faailoa i ai. Peitaʻi, ia taumafai e vave ona tali atu. (Faata. 13:12) Pe afai e te lē fia uō iā te ia, ia faailoa atu i ai i se auala agalelei ma manino. Seʻi mātau le auala na tali atu ai Hans o se uso mai i Oseteria, ina ua talanoa atu se tuafafine e fia uō iā te ia: “Na ou faailoa atu i ai laʻu filifiliga i se auala faautauta ae manino. Na vave ona ou talanoa atu i ai, ina ia aua ai neʻi manatu ou te fia uō iā te ia. O le māfuaaga foʻi lenā na ou faaeteete ai i aʻu gaoioiga ma faamatalaga na fai atu, ina ua uma ona ou faailoa atu i ai laʻu filifiliga.” Ae i le isi itu, pe afai e te fia uō i lenā tagata, ia talanoa faatasi i mea e lua te faatalitalia mai i le lua faigāuō. Atonu e eseese mea e faatalitalia e le tasi mai i le isi e fua i le aganuu po o isi vala.

E FAAPEFEA I ISI ONA LAGOLAGOSUA I KERISIANO NOFOFUA?

14. E faapefea ona atagia atu i a tatou faamatalaga lo tatou lagolagosua i Kerisiano nofofua?

¹⁴ E faapefea ona tatou lagolagosua i Kerisiano nofofua e mananaʻo e faaipoipo? O se tasi o auala, o le faaeteete lea i a tatou faamatalaga e fai atu. (Efe. 4:29) E mafai ona tatou fesili ifo: ʻPe ou te ula iā i latou e fia faaipoipo? Pe a ou vaai atu o talanoa se uso nofofua ma se tuafafine nofofua, pe ou te manatu e fia uō le tasi i le isi?’ (1 Timo. 5:13) E lē tatau foʻi ona tatou faia se gaoioiga po o se faamatalaga e ono manatu ai Kerisiano nofofua, e lē tāua i latou ona e latou te leʻi faaipoipo. Ua faapea mai Hans lea na taʻua muamua: “Ua faapea mai nisi uso ma tuafāfine, ʻAiseā ua tuai ai ona e faaipoipo? E te lē o toe laʻitiiti.’ O na faamatalaga e faalotovaivaia ai ē nofofua ma manatu ai e tatau lava ona latou faaipoipo.” O lea, e tāua le saʻili o avanoa e faamālō atu ai i Kerisiano nofofua.—1 Tesa. 5:11.

15. (a) E tusa ai ma le mataupu silisili o loo i le Roma 15:​2, o ā manatu e tatau ona iloiloina a o leʻi fesoasoani i se tasi e saʻili se paaga faaipoipo? (Tagaʻi foʻi i le ata.) (e) O ā ni lesona tāua na e aʻoaʻoina mai i le vitiō? (Tagaʻi i le faamatalaga pito i lalo.)

 ¹⁵ Ae e faapefea pe a tatou manatu o le uso ma le tuafafine lea e fetaui lelei? Ua faapea mai le Tusi Paia, ia manatunatu i faalogona o isi. (Faitau le Roma 15:2.) O le toʻatele o le ʻaunofofua e lē mananaʻo e saʻili e nisi ni a latou paaga faaipoipo, ma e tatau ona tatou amanaʻia o latou faalogona. (2 Tesa. 3:11) Atonu e talisapaia e nisi le fesoasoani, peitaʻi, seʻiloga lava e fesili mai ona faatoʻā tatou avatu lea o se fesoasoani. e (Faata. 3:27) Ae e ese foʻi manatu o isi Kerisiano nofofua. O se faataʻitaʻiga, ua faapea mai Lydia o se tuafafine nofofua mai i Siamani: “E mafai ona e valaaulia se uso ma se tuafafine nofofua i se faatasitasiga toʻatele. O le faia faapea, ua e saunia ai se avanoa e feiloaʻi ai le uso ma le tuafafine, ona tuu loa lea pe fia faamasani le tasi i le isi.”

16. O le ā e tatau ona manatua e se Kerisiano nofofua?

¹⁶ E tusa pe e tatou te nofofua pe faaipoipo, ae e mafai e i tatou uma ona maua ni olaga fiafia ma faamalieina. (Sala. 128:1) O lea, pe afai e te fia faaipoipo ae e leʻi maua sau paaga talafeagai, ia uaʻi atu pea i lau auaunaga iā Ieova. Ua faapea mai Sin Yi o se tuafafine mai i Macao: “E puupuu le taimi e nofofua ai se tasi pe a faatusatusa i le taimi e faatasi ai ma lau paaga i le Parataiso.” Ae e faapefea pe afai ua maua sau paaga talafeagai ma ua amata le lua faigāuō? O le a talanoaina i le mataupu o loo sosoo mai auala e mafai ona taulau manuia ai se faigāuō.