1, 2. Aiseā e manaʻomia ai ona tatou talanoaina auala e saunia ai faamāfanafanaga mo ē faavauvau? (Tagaʻi i le ata i luga aʻe o le matua.)

NA FAAPEA mai Susi: “Na toetoe atoa le tausaga talu ona maliu si a ma tama tama, ae na ma lagona pea le matuitui o le tigā.” Na taʻua e se isi Kerisiano ina ua maliu faafuaseʻi si ana avā, ʻsa lē mafai ona faamatala le tigā o lona tino.’ E faanoanoa ona e toʻatele isi ua tofo i nei mafatiaga ogaoga. O le toʻatele i le faapotopotoga Kerisiano atonu e leʻi faatalitalia o le a maliliu ē e pele iā i latou a o leʻi oo mai Amaketo. E tusa po ua maliu sē e pele iā te oe pe e te iloaina foʻi se tasi o loo faavauvau, ae e te ono taumānatu, ʻE faapefea ona faamāfanafanaina se tasi o loo faavauvau?’

² E iai le manatu e faapea, e foʻia ou manuʻa a o faagasolo le taimi. Ae pe e moni o le a foʻia lagona mafatia o se tasi a o faagasolo le taimi? Na faapea mai se fafine ua oti lana tane: “Ou te iloa o le auala e faaaogā ai e se tasi lona taimi, e fesoasoani e foʻia ai ona lagona faavauvau.” E manaʻomia le taimi ma le tausiga faapelepele ina ia foʻia ai se manuʻa o le tino. I se tulaga talitutusa, e manaʻomia le taimi ma le tausiga faapelepele ina ia foʻia ai faalogona  mafatia. O ā ni auala patino e mafai ona fesoasoani i ē faavauvau, ina ia foʻia ai o latou lagona mafatia?

3, 4. Aiseā e tatou te mautinoa ai e malamalama Ieova i o tatou lagona faavauvau?

³ O le mea moni, o le puna autū o faamāfanafanaga, o lo tatou Tamā alofa mutimutivale i le lagi, o Ieova. (Faitau le 2 Korinito 1:3, 4.) O Ieova o le faaaʻoaʻoga silisili o le tigā alofa, ma ua ia faamautinoa mai i ona tagata e faapea: “O aʻu, o aʻu lava o Lē e faamāfanafana iā te outou.”​—Isa. 51:12; Sala. 119:50, 52, 76.

⁴ E iai foʻi ē e pele i lo tatou Tamā alofa mutimutivale ua maliliu, e pei o Aperaamo, Isaako, Iakopo, Mose, ma le tupu o Tavita. (Nu. 12:6-8; Mata. 22:31, 32; Galu. 13:22) Ua faamautinoa mai i le Afioga a le Atua, o loo tulimataʻi ma le naunau e Ieova le taimi o le a ia toe faatutūina mai ai na tane faamaoni. (Iopu 14:14, 15) O le a latou fiafia ma maua le soifua mālōlōina lelei atoatoa. Ia manatua foʻi na maliu i se maliu tigā le Alo pele e toʻatasi o le Atua, o “lē na ia matuā fiafia i ai.” (Faata. 8:22, 30) E lē mafai e upu ona faamatala le tigā ma le mafatia na feagai ma Ieova.​—Ioa. 5:20; 10:17.

5, 6. E mafai faapefea ona faamāfanafanaina i tatou e Ieova?

⁵ E mafai ona tatou talitonu atoatoa o le a fesoasoani mai Ieova iā i tatou. O lea, e lē tatau ona tatou faatalatū e sasaa atu o tatou loto iā te ia i le tatalo, ma faailoa atu o tatou lagona faavauvau. Maʻeu se faamāfanafanaga i le iloaina, e malamalama Ieova i o tatou tigā ma e na te saunia mai faamāfanafanaga e tatou te matuā manaʻomia! Ae e faapefea ona ia faia faapea?

⁶ O se tasi o auala e fesoasoani mai ai le Atua iā i tatou, e ala i le “faamāfanafana mai o le agaga paia.” (Galu. 9:31) O le mana galue o le Atua o se puna e matuā malosi o faamāfanafanaga. Na folafola mai e Iesu, o le a “foaʻi mai” ma le naunau e le Tamā o i le lagi “le agaga paia iā i latou o ē e ōle atu iā te ia.” (Luka 11:13) Ua faapea mai Susi lea na taʻua muamua: “E tele taimi na ma tootutuli ai ma ʻaiʻoi atu iā Ieova mo ni faamāfanafanaga. O na taimi uma na leoleoina ai o ma loto ma mafaufau i le filemu mai i le Atua.”​—Faitau le Filipi 4:6, 7.

7, 8. Aiseā e mafai ai ona tatou mautinoa o le a saunia mai e Iesu faamāfanafanaga?

⁷ O Iesu o le Alo e alofa mutimutivale o le Atua. A o iai Iesu i le lalolagi, sa atoatoa ona ia faaatagia mai le tigā alofa o Ieova e ala i ana upu ma gaoioiga. (Ioa. 5:19) Na auina mai Iesu i le lalolagi ina ia faamāfanafana i “ē loto momomo” ma “ē uma o loo faavauvau.” (Isa. 61:1, 2; Luka 4:17-21) O lea, sa mataʻina le alofa mutimutivale o Iesu, ona na malamalama i mafatiaga o tagata ma na matuā naunau ia faaitiitia o latou mafatiaga.​—Epe. 2:17.

⁸ A o talavou Iesu, e lē taumatea e iai ona tauaiga ma uō vavalalata na maliliu. E foliga mai na maliu Iosefa le tamāfai o Iesu a o talavou Iesu. * Seʻi faaata le matuā faigatā i lenā talavou loto alofa ona feagai ma ona lagona faavauvau, faapea foʻi lagona faavauvau o lona tinā ma ona uso ma tuafāfine.

9. Na faapefea ona faaalia e Iesu le tigā alofa ina ua maliu Lasalo?

⁹ A o faagasolo le faiva a Iesu, sa ia faaalia na malamalama lelei i tagata ma na tigā alofa  iā i latou. O se faaaʻoaʻoga, o le taimi na maliu ai lana uō pele o Lasalo. E ui lava na silafia e Iesu o lea o le a ia toe faatūina mai Lasalo, ae na ia lagona le tigā matuitui na feagai ma Maria ma Mareta. Na matuā ootia ona faalogona ona o le tigā alofa iā i laʻua, ma na iʻu ai ina tagi o ia.​—Ioa. 11:33-36.

10. Aiseā e tatou te mautinoa ai o loo malamalama Iesu i o tatou faalogona i aso nei?

¹⁰ E faapefea i upu faamāfanafana a Iesu i taimi ua mavae ona fesoasoani iā i tatou i aso nei? Ua faamautinoa mai i le Tusi Paia e faapea, “e lē sui lava Iesu Keriso e pei ona sa iai ananafi, ma le asō, ma e faavavau lava.” (Epe. 13:8) Talu ai e malamalama lelei le “Sui Sili o le ola” i faalogona o se tagata faavauvau, o lea “ua mafai ai ona ia fesoasoani i ē ua tofotofoina.” (Galu. 3:15; Epe. 2:10, 18) E mafai la ona tatou mautinoa e faaauau pea ona ootia faalogona o Iesu pe a mafatia isi, e malamalama pea i lo latou faavauvau, ma ia saunia mai faamāfanafanaga mo i latou “i le taimi e tatau ai.”​—Faitau le Eperu 4:15, 16.

11. O ā mau e sili ona faamāfanafanaina ai oe?

¹¹ E lē gata i le tala e faatatau i le matuā faavauvau o Iesu ina ua maliu Lasalo, ae e tele foʻi isi mau e faamāfanafanaina ai o loo i le Afioga a le Atua. E lē faateʻia i tatou i lenei manatu auā “o mea uma na tusia i aso ua mavae, na tusia e faatonu ai i tatou, ina ia tatou maua le faamoemoe e ala i lo tatou tumau, ma le faamāfanafana mai o Tusitusiga Paia.” (Roma 15:4) Pe afai o loo e faavauvau, e mafai ona e maua faamāfanafanaga mai i mau nei:

• “E latalata mai Ieova iā i latou o ē e loto momomo; ma e faaola e ia i latou o ē ua loto nutimomoia.”​—Sala. 34:18, 19.

• “Ina ua tele popolega o loʻu loto, na fiafia loʻu loto ona o au [Ieova] faamāfanafanaga.”​—Sala. 94:19.

• “O lo tatou Alii o Iesu Keriso ma le Atua lo tatou Tamā, o lē e alofa iā i tatou ma foaʻi mai le faamāfanafanaga e faavavau, ma le faamoemoe matagofie e ala i le agalelei faifua, ia faamāfanafana i o outou loto ma faatumauina outou.”​—2 Tesa. 2:16, 17. *

12. O le ā se auala tāua e mafai ona avea ai i tatou ma puna o faamāfanafanaga i isi?

¹² O le isi puna o faamāfanafanaga mo ē faavauvau, o le faapotopotoga Kerisiano. (Faitau le 1 Tesalonia 5:11.) E faapefea ona e faamalosia ma faamāfanafana i ē ua “loto momomo”? (Faata. 17:22) Ia manatua e iai “le taimi e filemu ai ma le taimi e tautala ai.” (Fai. 3:7) Ua faapea mai Dalene o lē ua oti lana tane: “E manaʻomia ona faailoa mai manatu ma faalogona o ē faavauvau. O lea, o le mea sili ona tāua e mafai ona e faia mo se tagata faavauvau, o le faalogologo lelei lea e aunoa ma le faasalavei atu.” Ua faapea mai Junia o lē na pule i le ola lona tuagane: “E ui lava atonu e te lē malamalama atoatoa i faalogona o ē faavauvau, ae o le mea tāua o lou manaʻo lea ia malamalama i o latou faalogona.”

13. O le ā e ao ona tatou manatua e faatatau i le faavauvau?

¹³ Ia manatua foʻi, e lē tutusa le auala e lagona ma faaalia ai e tagata uma le faavauvau. O nisi taimi e na o le tagata lava o loo faavauvau e malamalama lelei i le matuā ootia o ona faalogona, ma e ono faigatā iā te ia ona faamatala mai ona faalogona moni. Ua faapea mai le Faataoto 14:10: “Ua lagona e le tagata le faanoanoa o lona lava loto, ma e lē  aiā foʻi se isi tagata i le olioli o lona loto.” E tusa lava foʻi pe faamatala mai e se tasi ona faalogona, ae e lē o taimi uma e faigofie ai i isi ona malamalama i mea o loo taumafai lenā tagata e faamatala mai.

14. E faapefea ona tatou fai atu ni upu faamāfanafana i ē o loo faavauvau?

¹⁴ E manino mai la, e ono faigatā ona iloa po o le ā se faamatalaga e fai atu i se tasi o loo matuā faavauvau. E ui i lea, ua taʻua i le Tusi Paia “o le laulaufaiva o ē e atamamai, e mālōlō ai.” (Faata. 12:18) E toʻatele i latou ua maua ni manatu faamāfanafanaloto e fai atu i se tasi, mai i le polosiua Pe a Maliu se Tasi e Pele iā te Oe. * Peitaʻi, e masani lava o le auala sili ona aogā e mafai ona e faia, o le “fetagisi faatasi ma ē o loo fetagisi.” (Roma 12:15) Ua taʻua e Gaby o lē ua maliu lana tane, o nisi taimi e pau le auala e faailoa atu ai ona faalogona, o le tagi. Ua ia toe faapea mai: “Ou te maua sina faamāfanafanaga pe a matou fetagisi faatasi ma aʻu uō. O taimi faapena ou te lagona ai e lē na o aʻu o loo faavauvau.”

15. E faapefea ona tatou avatu ni faamāfanafanaga pe a faigatā ona fai saʻo atu se faamatalaga? (Tagaʻi i le pusa “ O Upu Mālū e Faamāfanafanaina Ai.”)

¹⁵ Pe afai e faigatā ona e fai saʻo atu se faamatalaga faamāfanafanaloto i sē o loo faavauvau, atonu e faigofie atu pe a ave i ai se card o loo tusia ai ni upu faamāfanafana, se imeli, feʻau tusitusia, po o se tusi. E mafai ona e tusia ai se mau faamāfanafanaloto, pe toe taʻua se uiga lelei po o se mea manaia na tupu e te manatua ai lē ua maliu. Ua faapea mai Junia: “E matuā faamāfanafanaina aʻu pe a ou maua se feʻau puupuu o faalaeiauga, po o se valaaulia ina ia faifaimea faatasi ma isi Kerisiano. O na auala ou te lagona ai le alofagia o aʻu ma le manatu mamafa mai o isi.”

16. O le ā se isi auala e matuā aogā ina ia avatu ai ni faamāfanafanaga?

 ¹⁶ Aua neʻi e manatu māmā i le tāua o lou tatalo faatasi ma se Kerisiano o loo faavauvau, pe tatalo foʻi mo ia. E ui lava atonu e lē faigofie ona e tatalo i se taimi mafatia faapena, ae o lau tatalo mai i le loto e mafai ona matuā faamāfanafanaina ai o ia, e tusa lava pe e te tagi ma tau lē manino lau tautala. Ua faapea mai Dalene: “O nisi taimi pe a ō mai tuafāfine ina ia faamāfanafana mai iā te aʻu, ou te talosaga i ai pe e mafai ona latou faia sa matou tatalo. E amata ona latou tatalo e tau lē manino a latou faamatalaga, ae o taimi uma lava e uma ane ua malosi o latou leo ma e latou te faia tatalo e sili ona faamāfanafanaloto. O le malosi o lo latou faatuatua, alofa, ma le manatu mamafa mai iā te aʻu, ua matuā faamalosia ai loʻu faatuatua.”

17-19. Aiseā e tāua ai le faaauau ona saunia o faamāfanafanaga?

¹⁷ E lē mafai ona iloa tonu le umi o le a faavauvau ai tagata taʻitoʻatasi. O lea, ia nofosauni e fesoasoani atu i ē faavauvau e lē gata i uluaʻi aso a o faatasitasi ma le toʻatele o uō ma tauaiga, ae faapea foʻi i masina mulimuli ane pe a toe foʻi tagata i a latou faasologa masani. “O le uō moni e alofa i taimi uma, ma o ia o se uso ua fanau mo taimi o puapuaga.” (Faata. 17:17) Po o le ā lava le umi e faavauvau ai se tasi, e mafai ona avea isi Kerisiano ma puna o faamāfanafanaga mo ia.​—Faitau le 1 Tesalonia 3:7.

¹⁸ Ia manatua, e ono faafuaseʻi ona lofitūina se tasi i le faavauvau ona o le aso e faamanatu ai lana faaipoipoga, o ni musika patino, ata, ni mea e fai, faapea foʻi se manogi patino, leo, po o le tau o le tausaga. E matuā lē faigofie le tele o mea e faia e se paaga faavauvau na o ia i le uluaʻi taimi, e pei o le auai i se fonotaga po o se Faamanatuga. Ua faapea mai se uso: “Sa ou faatalitalia o le a matuā faanoanoa le faamanatuina o le ma faaipoipoga i le uluaʻi tausaga talu ona maliu laʻu avā, ma e leʻi faigofie. Peitaʻi, na faatulaga e ni nai uso ma tuafāfine se faatasiga ma aʻu uō vavalalata, ina ia matou faamanatu faatasi ai la ma faaipoipoga.”

¹⁹ Ae ia manatua, e lē na o taimi o ni mea faapitoa e manaʻomia ai e i latou o loo faavauvau ni faalaeiauga. Ua faapea mai Junia: “E masani lava e matuā aogā le fesoasoani ma faauōga i taimi e lē o faamanatuina ai se mea faapitoa. E matuā tāua na taimi ma e matuā faamāfanafanaina ai.” E moni e lē mafai ona tatou aveesea atoatoa le faavauvau po o lagona tuua toʻatasi pe a maliu sē e pele. Peitaʻi, e mafai ona tatou faamāfanafana i ē faavauvau e ala i le faia o ni gaoioiga aogā ina ia fesoasoani ai iā i latou. (1 Ioa. 3:18) Ua faapea mai Gaby: “Ou te matuā lotofaafetai iā Ieova ona o toeaina alolofa o ē na fesoasoani mai iā te aʻu i taimi faigatā uma. O la latou fesoasoani ua ou lagona ai le alofa faapelepele o Ieova iā te aʻu.”

20. Aiseā e matuā faamāfanafanaina ai i tatou i folafolaga a Ieova?

²⁰ O se faamāfanafanaga le iloaina o le a tafiesea atoatoa e Ieova, o le Atua o faamāfanafanaga uma, le faavauvau ma aumaia faamāfanafanaga tumau i le taimi “e faalogo ai i latou uma o loo i tuugamau i lona [Keriso] leo, ma latou ō mai ai.” (Ioa. 5:28, 29) Ua folafola mai e le Atua “o le a faaumatia e ia le oti e faavavau, o le a soloiesea foʻi e le Alii Pule Silisili Ese o Ieova loimata mai i mata uma.” (Isa. 25:8) I lenā taimi, o le a tatou lē toe “fetagisi faatasi ma ē o loo fetagisi,” ae o tagata uma lava i le lalolagi o le a “olioli faatasi ma ē o loo olioli.”​—Roma 12:15.