1. O le ā le toʻatele o tagata ua talitonu i faiga faamaneta ma faiga faataulāitu?

UA TAʻUA i le tusi African Traditional Religion, “e toetoe o tagata uma i Aferika e talitonu i faiga faamaneta ma faiga faataulāitu.” E aofia ai tagata atamamai, o tagata e lē lava ni aʻoaʻoga, e oo lava i taʻitaʻi lotu o le lotu Isalama ma lotu ua faapea mai o Kerisiano.

2. E tusa ai o se talitonuga taatele, o fea e maua mai ai le malosiaga faamaneta?

² E tusa ai o se talitonuga taatele i Aferika, e iai se malosiaga faaagaga po o se malosiaga faamaneta, ma e faatonutonuina e le Atua. E mafai ona faaaogā e agaga o tuaʻā ua maliliu. E iai foʻi nisi tagata e mafai ona latou faaaogāina faiga faamaneta e faia ai mea lelei, po o le faia ai o mea leaga.

3. O le ā le faiga faamaneta e taʻua o le black magic, ma o ā manatu o tagata i na faiga faamaneta?

³ E iai faiga faamaneta e mafai ona faaleagaina ai tagata (black magic). E talitonu tagata e mafai e i latou e faia nei faiga faamaneta ona faaaogā peʻa, manulele, lago, ma isi manu e osofaʻia tagata. E talitonu foʻi nisi e mafai e faiga faamaneta ona faapogaia fetauaʻiga, lē fananau o fafine, o maʻi, e oo lava i le oti.

4. O le ā e talitonu i ai le toʻatele e faatatau i aitu, ma o ā faamatalaga a nisi sa faia muamua faiga faataulāitu?

⁴ E talitonu tagata e mafai e faiga faataulāitu ona faaleagaina isi tagata. E latou te talitonu e ō ese aitu mai o latou tino i le pō ae ō atu i isi aitu, pe faaleagaina tagata, a o momoe pea o latou tino. Ae e leai se faamaoniga o lenei talitonuga, seʻi vaganā ai i latou na faia muamua faiga faataulāitu. Mo se faataʻitaʻiga, ua taʻua i se tasi mekasini i Aferika faamatalaga a i latou na avea muamua ma taulāitu (o le toʻatele lava o teine talavou): “Na ou fasiotia tagata e toʻa 150 e ala i le faapogaia o ni faalavelave tau taavale.” “Na ou fasiotia ni tamaiti se toʻalima e ala i le mimiti o ō latou toto.” “Na ou fasiotia aʻu uō tama e toʻatolu ona na latou tuua aʻu.”

5. O le ā le faiga faamaneta e taʻua o le white magic, ma o le ā le auala e fai ai?

⁵ E iai foʻi isi faiga faamaneta e talitonu tagata e mafai ona puipuia i latou mai mea leaga (white magic). O i latou e faia nei faiga e fai a latou mama po o taulima faamaneta. E latou te inuina vai faataulāitu, pe uu ai foʻi o latou tino ina ia puipuia ai i latou. E nanā solo i o latou fale po o fanua ni mea e latou te talitonu e iai le malosiaga e puipuia ai. E latou te talitonu o taulima, mama ma isi mea faitino e pipii ai ni upu po o faamatalaga mai le Tusi Paia po o le tusi faa-Musalemi, e mafai ona puipuia ai i latou.

6. O le ā na faia e Satani ma ana temoni i le taimi ua teʻa, ma o le ā le auala e ao ona tatou manatu ai i lo latou mana?

⁶ E moni lava o Satani ma ana temoni o ni fili mataʻutia o tagata. E iā i latou le mana e mafai ona taaʻina ai mafaufau ma ola o tagata, ma na mafai ona latou ulufia tagata ma meaola i le taimi ua teʻa. (Mataio 12:43-45) E lē tatau ona tatou manatu māmā i lo latou mana, ae e lē tatau foʻi ona tatou soona talanoa pe talitonu i ai.

7. O le ā e manaʻo Satani e tatou te talitonu i ai? O le ā se faataʻitaʻiga?

⁷ O Satani o lē e sili ona taufaasesē. E na te faasesēina tagata i le manatu, e sili atu lona malosi nai lo o lona tulaga moni o loo iai. O se faataʻitaʻiga: I se fetauaʻiga talu ai nei i se atunuu i Aferika, na faaaogā ai e fitafita ni leo e faafefe ai o latou fili. A o leʻi alu le osofaʻiga, e tā faaleotele muamua ni leo o ni auupega ma fana ua uma ona puʻe. E mananaʻo ina ia manatu o latou fili, e matuā toʻatele lava le ʻautau o loo siitaua atu, ma malolosi a latou auupega. I se tulaga talitutusa, e manaʻo Satani e talitonu tagata e malosi tele lona mana. O lona sini, ina ia fefefe tagata ma fai le mea e manaʻo ai, ae lē faia le finagalo o Ieova. Seʻi o tatou iloiloina loa ni pepelo se tolu, e manaʻo Satani e talitonu i ai tagata.

8. O le ā se tasi o pepelo o loo faaauiluma e Satani?

⁸ O se tasi lenei o pepelo o loo faaauiluma e Satani: E leai se mea e tupu e aunoa ma se māfuaaga. O so o se mea leaga lava e tupu, e māfua ona ua faapogaia e se tasi, po o se malosiaga faaagaga. Mo se faataʻitaʻiga, seʻi faapea ua maliu se tamaitiiti ona o le faamaʻi o le malalia. E iloa lelei e le tinā na māfua lenei faamaʻi ona o namu, ae e ono talitonu foʻi na ū e le namu lana tama ona o se faiga faataulāitu.

9. Ua faapefea ona faailoa mai e le Tusi Paia e lē faapogaia e Satani faafitauli uma?

⁹ E ui e iā Satani le mana e faapogaia ai faafitauli, ae e lē tatau ona talitonu o loo ia faapogaia faafitauli uma. Ua faapea mai le Tusi Paia: “E lē manumalo pea i le tausinioga o ē e saosaoa, pe e manumalo ē e malolosi i le taua, pe e iai foʻi i ē e atamamai meaʻai, pe e maua e ē ua malamalama le tamaoaiga, pe e aloaʻia foʻi i latou ua popoto; auā e tutupu faafuaseʻi mea iā i latou uma i le taimi e leʻi faatalitalia.” (Failauga 9:11) E iai se tagata tamoʻe e saoasaoa atu i lo isi, ae e lē mua i le tuuga. Atonu e iai se mea na ‘⁠tupu faafuaseʻi’ ma lē manumalo ai. Atonu e lāvea i se mea ma sulu ai, pe maʻi foʻi pe oso se maso o lona vae. E mafai ona tutupu nei mea i so o se tagata lava. E lē māfua mai la iā Satani po o faiga faataulāitu, ae o mea e tutupu faafuaseʻi.

10. O le ā le talitonuga e faatatau i aitu, ma e faapefea ona tatou iloa e pepelo lenā manatu?

¹⁰ O le pepelo lona lua lenei o loo faasalalau e Satani: E ō ese aitu ma o latou tino i le pō ae ō atu i isi aitu, pe faaleagaina foʻi tagata e ala i le ʻaina o i latou. O lea, ia fesili ifo: ‘Afai e mafai e aitu ona faia lenā mea, o le ā la le vaega lea ua alu ese ma le tino?’ E pei ona tatou iloaina, o le agaga o le manava ola lea o le tagata, ae lē o se vaega e mafai ona alu ese mai i le tagata. E lē gata i lea, o le agaga o le malosi ola lea e gaoioi ai le tino, ae lē mafai ona faia se mea e aunoa le tino.

11. E faapefea ona tatou iloa e lē mafai e aitu ona tuua o latou tino? Pe e te talitonu i lenei manatu?

¹¹ E lē mafai e le agaga ona tuua le tino ae faia se gaoioiga lelei pe leaga foʻi. O lea, e lē mafai e aitu ona tuua o latou tino. E lē mafai foʻi ona latou faia gaoioiga ia latou te faapea mai o loo latou faia, pe o loo latou mafaufau foʻi i ai.

12. E faapefea ona faatalitonuina e Satani tagata, na latou faia ni gaoioiga e latou te leʻi faia moni lava?

¹² Ae faapefea la faamatalaga a i latou o loo faia faiga faataulāitu? E mafai ona faatalitonu e Satani tagata na latou faia ni gaoioiga, ae e leʻi tutupu moni. E faaaogā e Satani vaaiga, e faaāta ai i tagata ma latou manatu ai ua latou vaai, faalogo ma faia ni gaoioiga e latou te leʻi faia moni lava. O le auala lenei e faaliliuese ai e Satani tagata mai iā Ieova, ma latou manatu ai e sesē le Tusi Paia.

13. (a) Pe e lelei le faiga faamaneta ua taʻua o le white magic? (e) O le ā le faamatalaga a le Tusi Paia e faatatau i faiga faamaneta?

¹³ O le pepelo lona tolu lenei: O le white magic o se faiga faamaneta lelei, e mafai ona faatoʻilaloina faiga faamaneta leaga (black magic). E lē o taʻua i le Tusi Paia se faaeseesega o ni faiga faamaneta, ae o loo taʻusalaina ai faiga faamaneta uma. Iloilo tulafono a Ieova na avatu i le nuu o Isaraelu e faatatau i faiga faamaneta, ma i latou na faia:

• ‘Aua tou te faia faiga faaagaga.’​—Levitiko 19:26.

• “A o se tane po o se fafine ua iai le mana faataulāitu, po o le mana e faia ai valovaloga, ia fasiotia lava ia.”​—Levitiko 20:27.

• “Aua neʻi maua iā te oe o se tasi . . . e faia faiga faaagaga, po o se tasi e saʻili i ni faailoilo o mea o le a tutupu po o se faataulāitu, po o se tasi e na te faalauatau i isi, po o se tasi e alu atu i sē e saʻili i agaga.”​—Teuteronome 18:10-14.

14. Aiseā na faia ai e Ieova tulafono e faatatau i faiga faaagaga?

¹⁴ Na manino mai i nei tulafono, e lē finagalo le Atua e faia e ona tagata faiga faaagaga po o faiga faamaneta. Na avatu e Ieova nei tulafono i ona tagata, ona e alofa iā i latou ma e lē finagalo e fefefe i faiga faaagaga. E leʻi finagalo o ia e faapologaina i latou e faiga faatemoni.

15. Ua faapefea ona faailoa mai i le Tusi Paia e sili atu le malosi o Ieova na i lo Satani?

¹⁵ E ui e lē o faamatalaina auʻiliʻili mai e le Tusi Paia mea uma e faatatau i mea e mafai ona faia e temoni ma mea e lē mafai ona latou faia, ae ua faailoa mai ai e sili atu le malosi o Ieova na i lo Satani ma ana temoni. Na tuliesea e Ieova Satani mai le lagi. (Faaaliga 12:9) Na talosaga atu foʻi Satani mo se faatagaga e na te tofotofoina ai Iopu, ma na ia usitaʻia foʻi le faatonuga a le Atua ina ia aua neʻi fasiotia Iopu.​—Iopu 2:4-6.

16. O ai e tatou te saʻili atu i ai mo le puipuiga?

¹⁶ Ua faapea mai le Faataoto 18:10: “O le suafa o Ieova o le ʻolo malosi lea. E sola atu i ai o lē e amiotonu ma maua ai le puipuiga.” O lea, e tatau ona tatou saʻili atu iā Ieova mo le puipuiga. E lē saʻilia e auauna a le Atua ni tupua po o ni vai faataulāitu e puipuia ai i latou mai faiga leaga a Satani ma ana temoni. E lē fefefe foʻi i ni faiga faalauatau ma valovaloga. E latou te talitonu i le manatu lenei o le Tusi Paia: “E silasila solo fofoga o Ieova i le lalolagi uma, ina ia faaali atu lona malosi iā i latou e atoatoa o latou loto iā te ia.”​—2 Nofoaiga a Tupu 16:9.

17. O le ā ua faamautinoa mai e le Iakopo 4:7, ma o le ā e tatau ona tatou faia?

¹⁷ E mafai ona iā te oe lenei mautinoa pe a e auauna iā Ieova. Ua faapea mai le Iakopo 4:7: “Ia outou gauaʻi atu i le Atua ae ia tetee atu i le Tiapolo, ona sola ese ai lea o ia mai iā te outou.” Pe a e tapuaʻi i le Atua moni ma gauaʻi iā te ia, e mautinoa o le a ia puipuia oe.