E FESOASOANI atigi i figota e tatalia tulaga e faaleagaina ai i luga o le ilititai. O lenei tomai e puipuia figota ua uunaʻia ai tagata e fausia mea, ina ia suʻesuʻe foliga ma le fausaga o atigi figota, ma le faanaunauga e fausia taavale ma fale e puipuia ai tagata o loo i totonu.

Ia Mātau: Na suʻesuʻe e tagata e fausia mea, ni ituaiga o atigi figota e lua: o le bivalve (e foliga e pei o se atigi faisua) ma le spiral (e foliga e pei o se atigi sisi mai i le sami).

E mai i suʻesuʻega o le bivalve, na iloa ai na fesoasoani le vaega e sosoo ai atigi e lua o le figota ma le pito i fafo e puipuia ai totonu. E ese mai la le spiral, e alu uma le malosi o mea ia e faaleagaina ai le figota i le vaega lautele o le atigi. E ui e eseese foliga o nei atigi figota e lua, ae e mafai ona tatali e vaega malolosi o atigi tulaga e ono faaleagaina ai. O lona uiga pe a iai se tulaga e faaleagaina ai, e malupuipuia lava le figota.

Na faia foʻi ni suʻesuʻega e iloa ai po o le ā le malosi o atigi figota moni mai i atigi figota fai (cones) lea e tutusa lelei foliga ma le fausaga. O le iʻuga, na iloa mai ai o atigi figota moni e toetoe faaluaina lo latou malolosi e tatali ai tulaga e ono faaleagaina ai figota, nai lo o atigi figota fai.

Ua faapea mai le Scientific American e tusa ai ma lenei suʻesuʻega, “Pe a iai se aso e te sau o loo e aveina mai se taavale e foliga e pei o se atigi figota, e lē gata e matuā manaia ae o le a puipuia ai foʻi tagata o loo i totonu.”

O le ā sou manatu: Pe na teʻi lava ua iai foliga o atigi figota? Pe na foafoaina?