Fiakanjo Naho Pozy ty Nisakagne Ahy

NITANTARAE I EILEEN BRUMBAUGH

NITEZAEGNE tamy ty fivavaha ty Mpirahalahy Batista Alemà, nitagne ty foto-pinoagne tam-boaloha’e tagne raho. Mitovitovy amy ty fivavaha o Amish naho o Mennonita reo io, sady nanomboke tan’Alemaigne agne tamy 1708. Agnisa ty kezake natao mba hitarihagne o ndatio ho tea fivavahagne indraike io. Mirehake ty Fangalan-kilala Miomba ty Fivavahagne (angilé) fa nampiambake ze kezake zay “ty finoagne fa ilae o ndatio ty filazantsara miomba i Kristy.” Ze fomba fihevetse zay ro nahatomombagne ty asa misionera natao ty Mpirahalahy Batista tamy ty firenena maro.

Nisy tsiampeampe tamy iareo niavy ta Pennsylvania a Etazonia etoa tamy taogne 1719, sady i Alexander Mack ty nitarike iareo. Nisaratsarake iareo naho fa niavy eo, le nahaforogne antokom-pivavahagne, sady sambe nanagne ty fomba nagnazava’e ty fampianara i Alexander Mack. Nisy ndaty 50 teo ho eo ty tamy fiangonagne kede nisy anaỳ. Nasongadigne ty famakiagne Baiboly naho ty fagnorihagne soa ty fanapahan-keve i mpiangogney.

Nagnorike ze finoagne naho ze fomba fiaignagne zay fa ela zahay keleian-draike fa tamy ty andro ty raza’ay. Tamy iraho ni-13 taogne, le nanomboke nagnorike o fivavahagne iohoe naho natao badisa. Nampianaregne ahy fa raty ty managne ndra mampiasa tobile, tirakitera ndra telefony ndra o radiò ndra o masìna mandeha amy ty masoandrò aza. Nagnisy lamba tsotra ty ampela tao sady tsy mba nanapa-bolo zahay ro nisaron-doha avao. Ty lahilahy ka niteza volombava. Ty dika tihoe tsy agnisa ty tontolo toy naho ty heve’ay, le tsy magnisy lamba magnaradamody ndra makiaze ndra ravake. Ty anto’e, nino zahay fa ty ndaty mpiavognavogne avao ty magnisy ireo sady fahotagne ty miavognavogne.

Nampianaregne mba hagnaja o Baibolio zahay sady io ty hane’ay ara-pagnahy. Nivory tamy i efetse fandrambesagne ambahinỳ tao zahay isake tie maraindray aloha ty hihinagne, le sambe nitsanogne i Baba namaky naho nagnazava toko raike boake amy Baiboly ao. Nitongaleke iaby zahay naho fa niavy eo, le nivavake. Nagneregne i vavake nampianare i Tompoy ty Nene tafara izay. Fa tsy nilegneko avao ty hanoagne o fotoam-pivavahagne isake maraindray iohoe satria sambe nifantoke tamy ty raha ara-pagnahy zahay iaby tamy io.

Nitoboke tamy ty toeragne famboleagne raike tagnila i Delfy a Indiana agne zahay, le nambole legima isan-karaza’e. Tinao’ay an-tanàgne agne tamy ty sareten-tsovala i vokatsey, le navili’ay tamoron-dalagne ey ndra isan-tragno. Nihevere’ay ho agnisa ty fanompoagne an’Andrianagnahare ty asa mafe, le nifantoke tamy izay zahay ankoatse ty andro lahady. Tsy nahazo niasa mafe zahay tamo o andro iohoe. Faie misy fotoagne zahay tondregne amy i famboleagney, le sarotse ty nifantoke tamy ty raha ara-pagnahy.

Fanambaliagne Naho Keleiagne

Nanambaly i James mpiarake mivavake tama’ay raho tamy 1963 tamy raho ni-17 taogne. Hatrake amy ty rae aman-drene ty raza’e ro fa tamy ty Mpirahalahy Batista tao. Sambe nagniry mafe hanompo an’Andrianagnahare zahay sady nino fa ty fivavaha’ay avao ro maregne.

Enegne ty ana’ay tamy 1975, le naterake tamy 1983 ty faha-7 sady fara’e. I Rebecca avao ty ana’ay ampela sady faharoe reke. Niasa mafe zahay faie tsy le nandany vola fire sady tsotra ty fiaigna’ay. Nikezake zahay nampianatse o ana’ay reo ty toro lala ty Baiboly, i nampianare i rae aman-drene’aỳ naho i mpiara-mivavake tama’ay reỳ.

Raha tena lahibey tamy Mpirahalahy Batista ty fiakanjo naho ty pozy ty volo. Satria tsy misy afake mahatrea ty am-po ao, le nihevere’ay fa mampiseho ty maha ie ty ndaty raike ty fomba fiakanjo’e. Nieretserete’ay ho niavognavogne areke ty mpikambagne raike nagnamboatse bey loatse ty volo’e. Naho misy sare ka ty akanjo nagnisia’ay, le mampiseho fiavognavogne zay. Hoe izay aza ty tena nifantoha’ay fa tsy ty Soratse Masigne.

Nampidiregne am-pirizò

Nitezaegne tamy ty Mpirahalahy Batista tao ka ty Jesse rahalahy i valiko. Ginadra reke tamy ty farampara ty taogne 1960, satria tsy nimete hanao raharaha maramila. Tagne reke ro nifankatrea tamy ty Vavolombelo i Jehovah sady nihevetse ka iareo fa tsy mifagnarake amy ty toro lala ty Baiboly ty fandrambesagne anjara amy ty aly. (Isaia 2:4; Matio 26:52) Mateteke ty Jesse ro niarake nandineke Baiboly tamy iareo sady nandineke ty toetse soa’e. Natao badisa sady nanjare Vavolombelo i Jehovah reke, naho fa nandaligne soa ty Baiboly. Tena tsy nifale tamy izay zahay.

Nirehafe i Jesse tamy valiko ze raha nianara’e. Natao’e ka ze hahazoa i valiko tsy tapake ty gazete Fitalakesan-davitse naho Mifohaza! Nanjare niliagne tamy ty Baiboly ty James naho fa namaky i gazete rey. Fa nagniry hanompo an’Andrianagnahare avao reke faie nahatsiaro ho lavitse aze. Tena nahaliagne aze areke ze raha iaby mete hagnampe aze hagnarine an’Andrianagnahare.

Nandrisike anay ty pasitera tama’ay tao mba hamaky ty bokem-pivavaha o Amish naho o Mennonites-o vaho ty fivavahagne batista hafa ndra tie nihevere’ay ho agnisa ty tontolo toy aza iareo. Tena malaigne Vavolombelogne ty Babako. Nihevetse reke fa tsy toko’e hamaky ty Fitalakesan-davitse naho ty Mifohaza! zahay. Tena natahotse areke raho naho fa nahatrea i James namaky irey. Natahotse raho kera hagnorike fampianaran-diso reke.

Faie fa ela ty James ro nisalasala miomba ty raha ila’e inoa ty Mpirahalahy Batista satria trea’e fa mifanipake amy ty Baiboly, lohotsie ty fampianaragne tihoe fahotagne ty miasa mafe amy ty andro lahady. Nampianare iareo ohatse, fa azo atao ty mampinon-drano o bibio naho fa lahady, faie tsy azo atao ty magnombotse akata raty ndra tie raike avao aza. Tsy afake nampiseho ty anto o lalàna iohoe tamy Soratse Masigne ao i pasitera rey. Nanomboke nisalasala amy i fampianaragne rey ka areke raho.

Sarotse tama’ay ty niala tamy ty Mpirahalahy Batista tao, satria fa ela zahay ro nihevetse fa io ty fiangonan’Andrianagnahare sady fanta’ay ty raha va’e hanjò anay naho misintake aze zahay. Faie tsy nagnenga anay hijanogne amy ty fivavahagne tsy magnorike soa ty Baiboly sasa ty feo ty fieretsereta’ay. Nanoratse taratasy nagnazava ty anto’e nisintaha’ay areke zahay tamy 1983, sady nangatahe’ay ty hamakiagne izay tamy i fiangonagney. Niroahegne zahay naho fa niavy eo.

Fipaliavagne ty Fivavahagne Maregne

Nanomboke nipay ty fivavahagne maregne zahay naho fa niavy eo, le fivavahagne ahatreavagne mpivavake magnatanterake ze raha ampianare’e ty hafa. Nengà’ay iaby ze fivavahagne nandrambe anjara tamy ty aly. Fivavahagne “tsotra” avao ro nahaliagne anay, satria nihevetse zahay fa ty fomba fiaignagne naho ty fomba fisikinagne tsotra ro amantaragne fa tsy agnisa ty tontolo toy ty fivavahagne raike. Nanokagne fotoagne mba hitetezagne i Etazonia zahay nanomboke tamy 1983-1985 mba handinehagne ty fivavahagne manahake o Mennonitao, o Quakers-o vaho ty fivavahagne “tsotra” hafa.

Niavy nitilike anay tamy i toeragne fambolea’ay tagnila i Camden, a Indiana agne o Vavolombelo i Jehovah-o tagnate ze fotoagne zay. Nitsanogne iareo zahay, le nangatake mba tsy hampiasagne raha hafa ankoatse ty Baiboly Dikan-dreha i Mpanjaka Jacques. Nagnaja ty heve o Vavolombelo i Jehovah-o miomba ty aly raho. Faie nisarotse tamako ty nitsanogne iareo satria nihevetse raho fa noho iareo tsy nanao fisikinagne tsotra mba hampiambake iareo amy ty tontolo toy, le tsy ty fivavaha iareo ro maregne. Nihevetse raho fa ty avognavogne ty nahavy o ndatio hanao fisikinagne hafa noho ty anay. Nino ka raho fa nahavy o ndatio hiavognavogne o fanagnagneo.

Nanomboke nandeha amy ty Anjomba ty Fanjakà ty Vavolombelo i Jehovah agne ty James sady niente’e niarake ama’e ty ila’e amy i ana’ay lahilahy rey. Niboseke raho tamy izay. Nirisihe’e hiarake tama’e raho faie tsy nandeha. Hoe reke tie indraike andro zay: “Ndra tie tsy hagnorike ty fampianara’e iaby aza rehe, le miavia avao mba hagnente ty fomba fifampindesa iareo.” Ze fifampindesa iareo zay ro nampieke aze.

Nanapa-kevetse ty handeha avao raho tamy ty fara’e, faie nitaotao avao. Nanao fisikinagne tsotra naho saron-doha raho naho fa nandeha tamy i Anjomba i Fanjakagney agne. Tsy nikiraro ty ila’e amy i ana’ay lahilahy rey sady tsotra ka ty akanjo’e. Faie nagnantogne anay i Vavolombelogne rey sady nandrambe anay aman-katea. Hoe raho tam-poko tao: ‘Tsy mitovy amy iareo zahay faie rambese’e soa.’

Nampieke ahy ty hatea naseho iareo, faie tapa-kevetse ty mbe hagnente avao heike raho. Tsy nitsangagne raho ndra nihira naho fa nihira iareo. Naho fa nirava, le nametrahako fagnonteneagne maro iareo miomba ze raha nihevereko fa tsy mete atao iareo ndra ty heve ty andinin-teny ila’e. Fale nirehake tamako iaby ze ndaty nagnonteneako ndra tie somare nivatambatan-drehake aza raho. Nametrake fagnonteneagne mitovy, amy ty ndaty sambe hafa raho faie mitovy avao ty vale’e niazoko sady nampieke ahy ka zay. Nisorate iareo tamy ty taratasy ty valen-dreha’e, le tena nagnampe ahy zay satria afake nandineke irey indraike raho tafara tatoy.

Nandeha nagnatreke ty havoriambey ty Vavolombelo i Jehovah ta Memfis a Tennessee agne zahay keleian-draike tamy 1985 mba hagnente avao. Mbe nisy volombava ty James sady mbe nanao fisikinagne tsotra zahay. Mateteke nisy ndaty nifampirehake tama’ay avao tamy i fitofagney. Nahaliagne anay ty fanehoa iareo hatea naho fiheveragne vaho ty fagnekea’e anay. Nampieke anay ka ty firaisan-tsay iareo. Satria nitovy avao ty raha nampianaregne ndra aia ndra aia nivoria’ay.

Tena nanohigne ty fo i James ty fiahia o Vavolombelogne reo aze, le nagneke hianatse Baiboly reke. Nidinehe’e soa ze kila raha iaby satria tea’e ho azo antoke ty raha nianara’e. (Asan’ny Apostoly 17:11; 1 Tesalonianina 5:21) Naho fa nandeha ty fotoagne, le nieke ty James fa nahatrea ty hamarenagne. Fa iraho tsy fantako ty hataoko. Te hanao ty maregne raho, faie tsy te “hanjare moderina” naho hoheveregne ho “mpagnarake ty tontolo toy.” Naho fa nagneke hianatse Baiboly voaloha’e raho, le napetrako amy ty ongoko raike ty Baiboly Dikan-dreha i Mpanjaka Jacques, le tamy i raikey teo ka ty Baiboly Fandikan-tenin’ny Tontolo Vaovao, sady vaho tafara ty niboaha io. Sambe nenteako amo o Baiboly roe reo ty andinin-teny tsikiraidraike mba hahazoako antoke fa tsy finitake raho.

Ty Nandrese Lahatse Ahy

Naho fa nianatse Baiboly tamy ty Vavolombelogne zahay, le nitrea’ay fa Andrianagnahare raike i Raentikagne an-dagnitse agney fa tsy telo miharo raike, sady tsy managne fagnahy tsy mete mate o ndatio. (Genesisy 2:7; Deoteronomia 6:4; Ezekiela 18:4; 1 Korintianina 8:5, 6) Nianara’ay ka fa tsy toeragne fampijaleagne ndaty o afobey zao fa kibory. (Joba 14:13; Salamo 16:10; Mpitoriteny 9:5, 10; Asan’ny Apostoly 2:31) Dingagne lahibey amy ty fandrosoa’ay ty fianaragne miomba ty afobey satria tsy nifagnarake miomba ty heve io o Mpirahalahy Batistao.

Faie mbe nagnontane tegna avao raho tie akore ty maha fivavahagne maregne ty Vavolombelo i Jehovah, satria ty tan-tsaiko ao le mbe agnisa ty tontolo toy iareo. Tsy nanagne i fiaignagne “tsotra”, nihevereko ho raha tena lahibeỳ iareo. Faie tsapako ka fa nagnatanterake ty lily i Jesosy miomba ty fitoriagne i talily soa i Fanjakagney amy ty ndaty iaby iareo. Tena nivalike ty lohako tamy izay!​—Matio 24:14; 28:19, 20.

Nagnampe ahy hagnadihady avao tagnate ze fotoan-tsarotse zay ty hatea o Vavolombelogne reo. Niferenaigne o keleia’aio i fiangonagney iaby. Niavy nitilike anay ty ila’e, le ty hivily ronono naho atoly kindraike ty natao iareo anton-dia mba hitilihagne anay. Nanomboke tsapa’ay areke fa ndaty tena mahafinaritse iareo. Tsy nisakagne iareo tsy hitilike anay ty fahafantaragne fa misy Vavolombelogne ty nampianatse anay. Niavy avao iareo naho sendra nandriogne tagnila’ay ey. Tena nilae’ay zay mba hahafantaragne o Vavolombelogne reo sady nankasitraha’ay ty fiahiagne naho ty hatea iareo.

Tsy o Vavolombelogne tamy i fiangonagne tagnila’ay teo rey avao ro niferenaigne anay hoe izay. Niavy nitilike anay ka ty Kay Briggs, Vavolombelogne boake amy ty fiangonagne tsy lavitse teo tamy iraho nivali-doha miomba ty fisikinagne naho ty pozy ty voloy. Nifily ty hanao fisikinagne tsotra reke, le tsy nanao makiaze. Nahazo aigne raho niarake tama’e, sady tsy niboseke naho fa nifampirehake tama’e. Nitilike ahy ka ty Lewis Flora tie indraike zay. Nitezaegne tamy ty fivavahagne “tsotra” ka reke. Trea’e tamy ty tareheko tie mivali-doha raho, le nandefasa’e taratasy misy peje folo mba hampijanogne ty ali-saiko. Nanohigne ty foko ty hasoa fagnahi’e, le nipoke ty ranomasoko sady naherenkereko vinaky avao i taratasi’ey.

Nampagnazavaeko i Rahalahy O’Dell, mpiandraikitse faritse tamako ty Isaia 3:18-23; 1 Petera 3:3, 4. “Tsy mampiseho vao o andinin-teny reo fa tena ilaegne ty manao fisikinagne tsotra mba hampifaleagne an’Andrianagnahare?” hoe raho. Nampisaintsaigne ahy reke tie: “Misy maharaty ty magnisy saron-doha vao? Raty vao ty mandrandragne volo?” Amo o Mpirahalahy Batistao reo, le mandrandragne ty volo ty ajaja ampela kedekede zahay sady misaron-doha ty ampela. Tsapako tamy izay areke fa tsy nagnorike soa ze raha rehafe ty Baiboly zahay. Nampieke ahy ty fahareta naho ty hasoa fagnahy i mpiandraikitse faritsey.

Rese lahatse tsikedetsikede raho faie mbe nisy raha nanahiran-tsaigne ahy, le ty ampela manampa-bolo. Nampisaintsaigne ahy o androanavi-pagnahy Kristiana reo fa va’e ho voafetra avao ty fitiria ty volo ty ampela ila’e fa ty ila’e va’e lava bey ty volo’e. Midika vao zay fa soa mandikoatse ty ahy ty ila’e ty volo ty ampela ila’e agnatrehan’Andrianagnahare eo? Nagnampe ahy hahatakatse ka iareo fa miankigne amy ty feo ty fieretseretagne ty fisikinagne naho ty pozy ty volo sady nimea iareo fagnazavagne an-tsoratse raho hodineheko an-tragno agne.

Nampihatse ty Raha Nianara’ay Zahay

Nipay vokatse soa zahay, le nahatrea. Hoe ty Jesosy: “Naho mifankatea nareo, le izay ty hahafantara ze kila ndaty fa mpianako nareo.” (Jaona 13:35) Nieke zahay fa maneho ty tena hatea ty Vavolombelo i Jehovah. Faie nisahiran-tsaigne ty Nathan naho i Rebecca, i ana’ay roe voaloha’e rey tamy i fotoagne rey satria fa nivavake tamy ty fivavaha o Mpirahalahy Badistao ao iareo sady fa natao badisa tagne. Faie tafara tatoy, le nanohigne ty fo iareo ty hamarenagne ara-baiboly nirehafe’ay tamy iareo naho ty hatea naseho o Vavolombelogne reo.

Nagniry te hifandrambe taman’Andrianagnahare avao ohatse ty Rebecca. Mora tama’e ty nivavake taman’Andrianagnahare naho fa nifanta’e fa tsy mandahatse ze raha atao o ndatio ndra ty hoavy iareo reke. Nahatsiaro ho narine aze ka reke naho fa nahafantatse fa tsy agnisa ty Andrianagnahare telo miharo raike reke, fa tena misy sady azo tahafegne. (Efesianina 5:1) Nifale ka reke satria tsy voatere nagnorike ty firehake taloha tamy ty Baiboly Dikan-dreha i Mpanjaka Jacques, naho fa nirehake tama’e. Nahatsiaro ho narine i Mpamorogney areke reke naho fa nifanta’e ze raha také’e miomba ty vavake naho ty fikasa’e hampitoboke o ndatio amy ty paradisa ambone tane etoy mba hiaigna iareo nainai’e.​—Salamo 37:29; Apokalypsy 21:3, 4.

Tombotsoa Tena Ankamamie’ay Iaby

Tan-tegnategna ty taogne 1987, le natao badisa sady nanjare Vavolombelo i Jehovah raho naho i James vaho i ana’ay dime voaloha’e rey, le i Nathan, i Rebecca, i George, i Daniel, naho i John. Tamy 1989 ty Harley ro natao badisa, le i Simon tamy 1994. Bey zotom-po avao zahay iaby manao i asa nagniraha i Jesosy Kristy i mpiana’e reỳ, le ty fitoriagne ty talily soa i Fanjakàn’Andrianagnaharey.

Sambe fa niasa tamy ty birò ty sampa ty Vavolombelo i Jehovah a Etazonia etoa iaby i ana-dahi’ay dime rey, le i Nathan, i George, i Daniel, i John, naho i Harley. Hoe zay ka ty Rebecca anak’ampela’ay. Fa 14 taogne zay ty niasa i George agne sady mbe agne reke tie amy izao. Vaho tsiela ka zay ty Simon ro nanjare keleia i Betela naho fa nahavita ty fianara’e tamy 2001. Androanavi-pagnahy ndra Mpagnampe amy ty Fiangona ty Vavolombelo i Jehovah ao o ana’ay lahilahy reo iaby. Androanavi-pagnahy amy ty fiangona i Thayer, a Missouri etoa ty valiko sady maro raha atao amy ty fanompoagne avao raho.

Telo zao ty zafe’ay, le i Jessica naho i Latisha vaho i Caleb. Mahafinaritse ty mahatrea i rae aman-drene iareo rey mampianatse iareo ho tea i Jehovah amy iareo mbe kedekedey. Fale zahay iaby satria nampea i Jehovah hagnantogne aze naho hahafantatse o vahoa’eo noho i hatea naseho iareoy.

Tsapa’ay soa ty fihetseham-po ty ndaty magniry mafe hampifale an’Andrianagnahare faie managne feo ty fieretseretagne nampiofagne ty tontolo naha bey aze fa tsy nampiofagne ty Baiboly. Mitamà zahay fa ho fale manahake anay ka iareo naho fa mandeha isan-tragno, tsy hivarotse legima fa hinday ty hafatse miomba i Fanjakàn’Andrianagnaharey naho ty raha mahalatsa hatao’e. Ankasitrahako vata’e ty faharetagne naho ty hatea naseho ty vahoa i Jehovah tama’ay sady mipoke ty ranomasoko naho fa mieretseretse izay!

[Sare]

Tamy raho fito taogne teo ho eo sady naho fa nihabey

[Sare]

I James, i George, i Harley, naho i Simon, magnisy akanjo tsotra

[Sare]

Niseho tamy ty gazete an-toeragne etoa o sareko minday legima handeha an-tsena ey io

[Soratse Magnazava i Sarey]

Journal and Courier, Lafayette, Indiana

[Sare]

Izahay keleian-draike amy izao