HOE ty Jesosy tamy ty lahilahy raike te hanonjohy ty lia’e: “Molia amy ty longo’o agne rehe, le rehafo amy iareo ze raha natao i Jehovah tama’o naho ty namindra’e fo tama’o.” Va’e ireke ta Gadara, atimoatignana ty Ria i Galilia agne io. Trea boake amo o reha’e iohoe fa tea o ndatio ty mirehake ze raha lahibey ama’e naho ze raha mahaliagne aze amy ty longo’e.​—Mar. 5:19.

Mbe hoe izay avao ty ankamaroa o ndatio tie amy izao, faie tena miambake i rahay amy ty kolontsaigne ila’e. Tsy mahagaga areke naho te hirehake ty raha vaovao nianara’e ty ndaty raike, naho fa manjare mpanompo i Jehovah. Faie akore ty toko’e hanoa’e izay? Ino ty azo’e atao naho tea’e ty hanohigne ty fo ty longo’e tsy Vavolombelogne ndra tsy mino an’Andrianagnahare? Magnomey torohevetse soa ty Baiboly.

I Andrea ty agnisa ty ndaty voaloha’e nahafantatse tie i Jesosy ro Mesia, tamy ty taonjato voaloha’e. Ia ty le avy le nirehafa’e izay? ‘Nimbamy i Simona [Petera] rahalahi’e mbeo ty Andrea, le nirehake tama’e tie: “Fa nitrea’ay ty Mesia!”​—naho adika zay le tihoe “Kristy.”’ Ninday i Petera mbamy i Jesosy mbeo ty Andrea, le izay ty fomba nagnampea’e aze hanjare ho mpiana i Jesosy.​—Jaona 1:35-42.

Ta Jopa tagne ty Petera, enen-taogne tafara tatoy, nampandenagne miagnavaratse mbamy i Kaisaria agne mba hitilike i Kornelio, manamboninahitse. Ia iaby ty nitrea i Petera naho fa niavy agne reke? “Fa nandigne iareo [i Petera naho ze niarake tama’e] ty Kornelio, sady fa namory ty longo’e naho ty nama’e maifitse aze.” Nanao raha areke ty Kornelio mba hahafaha i longo’e rey haharey i Petera naho hanapa-kevetse amy ty raha hatao’e.​—Asa. 10:22-33.

Ino ty ianarantikagne boake amy ty raha natao i Andrea naho i Kornelio?

Tsy nenga’e hahafantatse ty hamarenagne noho ty kisendrasendra avao i longo’e rey. Ty vatantegna i Andrea ty ninday i Petera tamy i Jesosy agne. I Kornelio ka nanao raha mba hifankatreava i longo’e rey tamy i Petera, le afake naharey ty raha nitorie’e iareo. Faie tsy namoresé ndra namitake i longo’e rey ty Andrea naho i Kornelio, mba hahavy iareo hanjare ho mpanonjohy i Kristy. Mila manahake iareo ka tikagne. Azontikagne atao ty mirehake hevetse boake amy Baiboly ao amy ty longontikagne, ndra mipay fomba hafa hahafantara’e ty hamarenagne, ndra manao ze hifankatreava’e amy ty mpiara-manompo. Faie engantikagne hanao safidy iareo fa tsy foresevantikagne. Dineho ty raha niseho tamy i Jürgen naho i Petra, mpivaly an’Alemaigne agne.

Nianatse Baiboly tamy ty Vavolombelo i Jehovah ty Petra, sady natao badisa. Fa i Jürgen manamboninahitse ty tafike. Tsy fale reke naho fa nanjare Vavolombelogne ty vali’e. Faie trea’e naho fa tafara tatoy fa mampianatse ty maregne amy Baiboly ao o Vavolombelogneo. Nanokan-tegna hoahy i Jehovah ka reke, sady androanavi-pagnahy tie amy izao. Ino ty toroheve’e hoahy o Vavolombelogne te hanohigne ty fo ty longo’e reo?

Hoe ty Jürgen: “Ko foreségne reke sady ko sesefagne rehake fivavahagne. Va’e ho vao mainke hahakamo aze zay. Aleo mirehake raha tsiampeampe kindraikindraike sady mikezake tsy hahaboseke aze. Va’e hisy voka’e soa zay naho fa ela tie ela. Soa ka naho ampifankafantaregne amy ty Vavolombelogne mitovy taogne naho raha teagne ama’e reke. Va’e hagnamora ty fagnampeagne aze ty fanoagne izay.”

Le avy le nagneke ty hamarenagne ty Petera naho i longo i Kornelio rey. Faie elaela ty ndaty ila’e tamy ty taonjato voaloha’e vaho tapa-kevetse.

Nisy longo i Jesosy nino aze, tamy i fanompoa’e tan-tane etoỳ. Ana o ndaty troke raike ty Jesosy naho i apostoly Jakoba naho i Jaona, sady va’e nenitoa’e ty Salome, rene iareo roe lahy. Va’e agnisa i ‘ampela maro nampiasa ty fanagna’e hikarakaragne i Jesosy naho i mpiana’e reỳ’ ty Salome.​—Lioka 8:1-3.

Faie nisy longo i Jesosy tsy le avy le nino aze. Nisy vahoake nivory mba hitsanogne i Jesosy tamy ty tragno raike, herentaogne mahery tafara i badisa’ey. “Naho fa naharey i raha nisehoy ty longo’e, le niakatse hitsepake aze fa hoe iareo: ‘Nivalike gege reke.’” Tafara tatoy ka nirehake tama’e miomba ty lia’e i rahalahi’ey, faie tsy namale mivantagne ty Jesosy. Ty anto’e, “tsy nino aze i rahalahi’e rey.”​—Mar. 3:21; Jaona 7:5.

Ino ty ianarantikagne boake amy izay? Tsy boseke ty Jesosy naho fa nirehafa i longo’ey tie gege reke. Mbe nampahery iareo reke, ndra tie naho fa vinono naho nivelomegne tamy ty mate aza. Niseho tamy i Jakoba rahalahi’e reke, le va’e izay varagne ty naharese lahatse i Jakoba naho ty rahalahy i Jesosy hafa fa i Jesosy o Mesiao. Tambone etaze ta Jerosalema tao niarake amy i apostoly naho i Kristiana hafa rey areke iareo, sady mazava hoaze fa nahazo fagnahy masigne. Nahazo tombotsoam-panompoagne tena fanjaka ty Jakoba naho i Joda, rahalahy i Jesosy naho fa tafara tatoy.​—Asa. 1:12-14; 2:1-4; 1 Kor. 15:7.

Elaela ka ty ndaty ila’e amy izao vaho magneke handeha amy i lalagne mbamy i havelogney mbeo. Katolika nafana fo ohatse ty Roswitha, naho fa natao badisa ty vali’e tamy 1978, le nanjare Vavolombelo i Jehovah. Nanohetse reke tamy ty voaloha’e, satria tena nino fa maregne ty raha inoa’e. Faie tsy le nanohetse sasa reke naho fa tafara tatoy, sady trea’e fa maregne ty fampianara o Vavolombelo i Jehovah-o. Natao badisa reke tamy 2003. Ino ty nampiova aze? Tsy boseke tama’e ty vali’e ndra tie nanohetse aza reke. Nenga’e hiova hevetse tsikedetsikede ty Roswitha. Ino ty toroheve i Roswitha? Hoe reke: “Misy voka’e tena soa o faharetagneo, le manàgna faharetagne avao.”

Natao badisa tamy 1974 ty Monika, sady nanjare Vavolombelogne ty ana-dahi’e roe folo taogne tafara izay. Tsy nanohetse ty Hans vali’e, faie tamy 2006 reke vaho natao badisa. Ino ty torohevetse mea i keleiagney, boake amy ty raha niaigna iareo? “Ko mivalike amy i Jehovah, sady ko mampandefetse ty raha inoa’o.” Tsy maintsy nagnomey toky i Hans avao ka iareo fa tea aze iareo, sady nitamà avao fa hagneke ty hamarenagne reke.

Nohare i Jesosy tamy ty rano magnomey fiaignagne nainai’e o hamarenagneo. (Jaona 4:13, 14) Teantikagne naho mamelombelogne ty longontikagne o hamarenagneo, manahake ty rano manintsinintsigne sady malio. Tsy teantikagne ho rofìgne iareo noho itikagne namoresé iareo hinon-drano maro naho malaky. Ty fomba irehafantikagne ama’e ty raha inoantikagne ro va’e haharofìgne aze ndra hahavelombelogne aze. Rehafe ty Baiboly fa “Mieretseretse soa ty ndaty maregne vaho mamale.” Rehafegne ao ka tie: “Ty fo ty hendre mahavy aze hifily soa ze raha ho rehafe’e, le maharese lahatse o ndatio ty raha rehafe’e.” Akore ty hampiharagne izay?​—Ohab. 15:28; 16:23.

Eretsereto tie te hirehake ty raha inoa’e amy ty vali’e ty rahavave raike. Hifily soa ty raha ho rehafe’e reke fa tsy ho meke ty hirehake, naho “mieretseretse soa vaho mamale.” Tsy toko’e hiseho ho maregne ndra ambone noho i vali’e reke. Hamelombelogne i vali’e ty rehake nieretseretegne soa sady hampifandrambe soa iareo. Hahafantatse ze toko’e ho rehafe’e naho hatao’e i rahavavey, naho mieretseretse tie: ‘Ombia ty valiko ro milamindamigne ty sai’e sady ho mora hatognegne? Ino ty mba mahaliagne aze, sady karazam-boke manao akore ty tea’e? Mahaliagne aze vao o siansao, ndra o politikeo, ndra o sporò? Ino ty azoko atao mba hahavy aze hanjare liagne amy ty Baiboly, faie tsy hahaboseke aze raho fa hagnaja ty heve’e?’

Faie tsy ampe ty magnazava tsikedetsikede ty raha inoantikagne. Toko’e ho soa findesam-batagne ka tikagne, naho te hanohigne ty fo o longontikagneo.

Hoe ty Jürgen, i nirehafegne taloha teoy: “Ampiharo isan’andro o toro lala ty Baibolio. Va’e hahagaga i vali’o zay, ndra tie va’e tsy hirehake izay aza reke.” Magneke izay ty Hans, i natao badisa 30 taogne teo ho eo tafara i vali’ey. Hoe reke: “Tena ilaegne ty managne findesam-batagne soa, mba hotrea ty longo’o fa misy voka’e soa ama’o ty hamarenagne.” Toko’e hotrea o longontikagneo fa ndra tie tsy mitovy amy ty hafa aza tikagne noho ty finoantikagne, le mahasoa zay fa tsy manimba.

Tena soa ty toroheve i apostoly Petera, hoahy o rahavave manam-baly tsy mitovy finoagne ama’eo. Hoe reke: “Magnekea ty vali’areo. Amy izay naho misy tsy magnorike ty rehake masigne, le ho voatary ty findesam-bata’areo, fa tsy ty rehake rehafe’areo. Satria hotrea’e ty findesam-batagne malio anagna’areo, naho ty fagnajagne laleke atoro’areo. Ao ty fihamina’areo tsy ho raha ivela’e atoagne avao manahake ty randram-bolo naho ty fagnisiagne ravake volamena naho akanjo soa, fa ho toetse mietake am-po ao, hoe magnisy akanjo tsy mete simba, le ty toetse tsy endrakendrake naho tsy magnore, i tena sarobily agnatrehan’Andrianagnahare eo rey.”​—1 Pet. 3:1-4.

Nirehake ty Petera fa va’e ho rese lahatse o lahilahio, naho soa findesam-batagne ty vali’e. Nitadidy izay ty Christa le nikezake nanohigne ty fo i vali’e tamy ty alala ty findesam-bata’e, nanomboke tafara ty badisa’e tamy 1972. Fa nianatse Baiboly tamy ty Vavolombelogne ty vali’e sady fa nivory, sady mifandrambe soa amy ty mpiara-manompo. Faie tsy nandrambe am-po ty hamarenagne reke, le magnaja ty safidi’e o rahalahy naho o rahavaveo. Ino ty atao i Christa mba hahafaha’e hanohigne ty fo i vali’e?

Hoe reke: “Tapa-kevetse raho fa hanao ze také i Jehovah avao. Mikezake ho soa findesam-batagne ka raho, mba hahafahako hitarike i valiko ndra tie ‘tsy amy ty rehake’ aza. Manao ze raha paliave’e raho naho fa tsy mandika ty toro lala ty Baiboly zay. Engako hanao ty safidi’e reke, sady ankineko amy i Jehovah ty sisa’e.”

Treantikagne amy ty raha atao i Christa fa tena ilaegne ty mandefetse. Mikezake avao ka reke mba hanagne fahazaragne soa amy ty ara-pagnahy. Mivory ohatse reke sady mazoto manompo. Faie mahay manahatsahatse reke, satria taka’e fa zo i vali’e ty hoteavegne naho hanokanagne fotoagne vaho hokarakaraegne. Mila mandefetse naho mahay manahatsahatse areke ze managne valy tsy Vavolombelogne. Rehafe ty Baiboly fa “sambe managne ty andro tinondro ho aze iaby ze kila raha.” Agnisa izay ty fotoagne hiarahagne amy ty keleiagne, lohotsie fa ty valy tsy Vavolombelogne. Afake mifampirehake o ndatio naho fa manokagne fotoagne iarahagne. Tsy le atahoragne ho saro-piaro ndra hahatsiaro ho mangike naho tsy dareagne ty ndaty raike, naho fa mifampirehake soa iareo amy i vali’e.​—Mpito. 3:1.

Natao badisa ty baba i Holger, 20 taogne tafara ty nanoagne badisa ty keleia’e hafa. Hoe ty Holger: “Toko’e hasehontikagne tie tea i keleiagne tsy Vavolombelogney tika sady mivavake ho aze.” Rehafe i Christa ka fa ‘mitamà avao reke tie hagneke ty hamarenagne ty vali’e sady hanjare mpanompo i Jehovah.’ Tsy toko’e ho kivy areke tikagne naho managne longo tsy Vavolombelogne, fa hanagne fanantenagne avao.

Izao ty tanjontikagne: Hifandrambe soa avao amy ty longo tsy Vavolombelogne, hipay fomba hagnampeagne aze hagneke ty hamarenagne, sady hanohigne ty fo’e amy ty alala ty hafatse amy Baiboly ao. Hikezake avao tikagne mba ‘haleme fagnahy naho hagnaja iareo amy ty fomba feno.’​—1 Pet. 3:15.