1-2. Gbenda u i gbe se ér sea na kwagh yô, i hemba saan se iyol a shighe u se ngohol a ngohol kwagh la wase se nena?

 YEHOVA gba u uumace sha gbenda u a hemba saan ve iyol shighe u ve lu nan mbagenev kwagh a shighe u ve lu ngohol a ngohol kwagh yô. (Aer. 20:35) Kpa kwagh ne tese ér ka a na se a na kwagh yô i kera saan se iyol gaa? Ei, ka nahan ga. Se cii ka a na se kwagh yô, i doo se. Kpa ka i hemba saan se iyol shighe u se ne or kwagh yô. Yehova gba se nahan ka sha ci u iwasen yase je. Sha ci u nyi?

² Er Yehova a gbe se sha gbenda ne yô, se fatyô u eren akaa a aa na a hemba saan se iyol yô. Se fatyô u seer zuan a msaanyol sha u keren igbenda i nan mbagenev kwagh. Sha nahan yô, gbenda u Yehova a gbe se la u doo kpen kpen!—Ps. 139:14.

3. A fatyô u kaan ér Yehova ka “Aôndo u sar sar” sha ci u nyi?

³ Ruamabera kaa a vese ér u nan kwagh la ve a msaanyol. Ka nahan ve Bibilo i kaa ér Yehova ka “Aôndo u sar sar” ye. (1 Tim. 1:11) Ka un a lu or u hiihii u nan mbagenev kwagh ye, shi hembe nan kwagh a hanma or cii. Apostoli Paulu nger ér, ka un a ne “se lu uma shi se zenden shi se lu kpaa ye.” (Aer. 17:28) Sha kpôô yô, “hanma iyua i dedoo man i vough cii” ka hen Yehova ka i due ye.—Yak. 1:17.

4. Ka nyi ia wase se u seer zuan a msaanyolo?

⁴ Se cii a doo se u seer zuan a msaanyol u or ka nana na kwagh ve nan zua a mi la. Se fatyô u zuan a msaanyol ne sha u kaven Yehova sha u nan kwagh mgbeghaa. (Ef. 5:1) Ken ngeren ne, se time sha ieren i dedoo i Yehova a lu a mi i nan kwagh la, shi se fa kwagh u se er shighe u se nenge ser mbagenev wuese kwagh u se er a ve ga yô. Akaa a se hen la aa umbur se igbenda i se za hemen u nan mbagenev kwagh, man er i hii ve kwagh la ka a na i hemba saan se iyol yô.

 KAVEN YEHOVA SHA U NAN KWAGH MGBEGHAA

5. Ka akaa a iyolough a nyi nahan Yehova a nan se?

⁵ Ka sha igbenda i nyi nahan Yehova a ne kwagh mgbeghaa? Nenge ikyav sha akav kpuaa. Yehova ne se akaa a iyolough. Ashighe agen Yehova una na se hanma kwagh u a sar se la ga, kpa ka a nôngo u nan se akaa a i gbe u se lu a mi keng keng la. Ikyav i tesen yô, ka a na sha er se lu a kwaghyan man akondo a huan kua ijiir i tsan yô. (Ps. 4:8; Mat. 6:31-33; 1 Tim. 6:6-8) Yehova ne se akaa a iyolough a kwagh a gbe se a mi la sha ci u gba u una er nahan keng keng-ne? Ei, ka nahan ga cii! Nahan Yehova ne se akaa ne sha ci u nyi?

6. Ka nyi se hen ken Mateu 6:25, 26?

⁶ Jighilii yô, Yehova ne se akaa a iyolough a kwagh a gbe se a mi la sha ci u se doo un ishima. Hen ase sha mkaanem ma Yesu ma ken Mateu 6:25, 26 la. (Ôr.) Yesu tese ikyav sha akaa a Aôndo a gbe yô. A ôr kwagh u inyon ér: “Ngi lôôn iyiav ga, shi ngi sundan shin ngi kohol iyiav ken ayou kpaa ga.” Gema nenge ase kwagh u dondon u a ôr ne: “Kpa Ter wen u sha la koson i.” Maa a pine ér: “Ne hemba gban kwagh a i gaa?” Lu nyi Yesu soo ér se fa? Yesu lu pasen se ér, Yehova nengen mbacivir un ér ve gba kwagh hemba annyamev ica je. Nahan aluer annyamev je kpa Yehova ngu nengen sha mbamgbe vev yô, se fatyô u lun a vangertiôr ser una na se akaa a kwagh a gbe se a mi la keng a bunde ga! Yehova ne mba ve lu ken tsombor na la akaa a kwagh a gbe ve a mi la sha ci u ve doo un ishima, di vough er orya u fan kwagh ka nan eren a tsombor u nan nahan.—Ps. 145:16; Mat. 6:32.

7. Ka sha gbenda môm u nyi se fatyô u kaven Yehova sha u nan kwagh mgbeghaa? (Shi nenge foto kpaa.)

⁷ Se kpa se fatyô u nan mbagenev akaa a iyolough sha ci u ve doo se ishima, er Yehova kpa a eren nahan. Ikyav i tesen yô, u fa ma anmgbian u nan lu a kwaghyan shin ikyondo ga yôô? Yehova una fatyô u nan nan kwagh u una wase nan u kuren mgbe u nan la sha ikyev you. Ior mba Yehova mba ne mbagenev kwagh mgbeghaa, hemban je yô, shighe u kwagh u vihin a er yô. Ikyav i tesen yô, sha shighe u angev mbu korona la, anmgbianev mba nomso man mba kasev lu nan mbagenev mba ve lu a kwagh ga la akaayan man akondo kua akaa agen. Mbagenev kpishi na iyua mgbeghaa u suen tom u se eren sha tar cii la. Iyua la yange i na yô, i zua a inyaregh ki wasen anmgbianev mba yange kwagh tser ve yô sha tar cii. Yange ve dondo kwagh u i ôr ken Mbaheberu 13:16 ne, ér: “De hungur nen u eren kwagh u dedoo  man u nan ior akaa a ne lu a mi la ga, gadia iniav mbin nahan doo Aôndo tsung je.”

8. Ka sha igbenda i nyi nahan tahav mbu Yehova mbu wasen se? (Mbafilipi 2:13)

⁸ Yehova ne tahav. Ka i saan Yehova iyol u nan mba ve civir un sha mimi la tahav nav mbu mbu lu a ikighir ga la. (Ôr Mbafilipi 2:13.) I lu nahan u er msen wer Aôndo a na u agee a hendan a imeen shin tahav mbu wan ishima a ican vee? Alaghga yange u sôn di tsô wer Aôndo a na u agee a u fatyô u eren akaa a yange gba u u er ken iyange la yô. U zough a agee a u sôn la yô, u lumun a kwagh u apostoli Paulu nger ne, ér: “Ka sha ikyev i un u a nan mo tahav la m zough a agee a eren akaa cii ye.”—Fil. 4:13.

9. Se fatyô u kaven Yehova sha gbenda u a nan se tahav nav mgbeghaa la nena? (Shi nenge foto kpaa.)

⁹ Shin er se yen sha ci u se mba uumace nahan kpa, se fatyô u kaven Yehova sha gbenda u a nan se tahav nav mgbeghaa la. Se fatyô u nan mbagenev agee shin tahav kpôô kpôô ga. Kpa se fatyô u eren kwagh a tahav asev sha ci u iwasen ve. Ikyav i tesen yô, se fatyô u wasen anmgbianev mba ve bee iyol shin ve gbe angev yô u eren ityom i hen ya gayô zan ve ityom. Aluer mlu wase na se ian yô, se fatyô u nan iyol yase u wasen tom u esen shin sôron Iyou i Tartor. Ka sea eren tom a tahav asev sha igbenda ne nahan yô, kwagh la a wase mbagenev mba ve civir Yehova la.

10. Se taver mbagenev ishima sha kwaghôron wase nena?

¹⁰ Shi umbur kpaa wer, mkaanem ma a tahav. U fa ma or u aluer u wuese nan sha mimi ve, kwagh la una wase nan yôô? U fa ma or u i gbe u a sur nan ishima yôô? Aluer u fa or nahan yô, nôngo nana fa ér kwagh u nan gba u ishima. U fatyô u zan hen a nan, gayô yilan nan sha hanseeti shin ngeren loho sha kaade tindin nan a mi, gayô tindin nan a loho sha Intanet shin sha hanseeti. De henen wer saa mkaanem ma u nger la ma tese ér u fa iliam ga. Aluer u nger kwagh kpuaa tseegh kpa, alaghga a lu kwagh u una wase nan ken iyange la u tilen sha mimi shin wan ishima a zayol u nan la je la.—Anz. 12:25; Ef. 4:29.

11. Yehova ne ior kwaghfan na nena?

¹¹ Yehova ne kwaghfan. Orhenen Yakobu nger ér: “Aluer kwaghfan yina mô wen yô, nana̱ de gbe uwer u sônon Aôndo ga, tsô a na nan, gadia un ka a na ior cii mgbeghaa a u puun ve shio.” (Yak. 1:5; ngeren u shin kpe.) Kwagh ne tese ér Yehova nyumen or kwaghfan na ga. Ka a na ior mgbeghaa. Shi fa kpaa wer, Yehova ka una naan or kwaghfan na yô, a na a u ‘nahan nan tar shio,’ shin ‘puun nan shio.’ Ka sea keren kwaghwan hen a na kpa, mayange lahan se ér i nyoon se ga. Jighilii yô, a soo ér se sônon un kwaghfan.—Anz. 2:1-6.

12. Ka aan a nyi se lu a mi a nan mbagenev kwaghfan wase?

 ¹² Se di ye? Se fatyô u kaven Yehova sha u nan mbagenev kwaghfan wase kpa? (Ps. 32:8) Ior mba Yehova mba a aan kpishi a nan mbagenev mfe u ve zough a mi yô. Ikyav i tesen yô, ka se tesen mbahev u eren tom u pasen kwagh la. Mbatamen ka ve wa ishima ve tese mbashiren tiônnongo kua anmgbianev mba nomso mba ve er batisema la u eren ityom i ken tiônnongo. Shi anmgbianev mba nomso man mba kasev mba ve fe u maan kwagh shi sôron akaa la ka ve tsaase mba ve fe u eren akaa ne tsembelee ga la, u eren tom u nengen sha ajiir a nongo u Yehova.

13. Se dondo gbenda u Yehova a ne ior kwaghfan la shighe u se lu tsaase mbagenev nena?

¹³ Gba u mba ve tsaase mbagenev la, vea dondo gbenda u Yehova a ne ior kwaghfan na la. Umbur wer Yehova ne ior kwaghfan na mgbeghaa. Se kpa ka se tesen mbagenev mba ve lu henen a hen la akaa a se fe la a iyoltangen shio. Se mba vende u tesen mbagenev akaa agen a se fe la ser aluer se tese ve yô, vea va ngohol iantom i se lu sha mi la yum ga. Shin se mba kaan ser: ‘Yange or tesem ga, un kpa a hen iyol na’ ga. Mayange or u civir Yehova nana de henen kwagh nahan ga. Se mba tesen mba se tsaase ve la akaa a se fe la tseegh ga, kpa ka se ‘na ve ayol a ase’ kpaa. (1 Tes. 2:8) Ka se er nahan sha er “ve di vea kuma u tesen mbagenev tsembelee yô.” (2 Tim. 2:1, 2) Aluer se mba tesen mbagenev akaa a se fe la yô, mfe wase kua u ve cii una seer, shi se cii a hemba saan se iyol.

SHIGHE U MBAGENEV VE WUESE KWAGH U SE NE VE GA YÔ

14. Ior kpishi ka sea er kwagh a ve u doon yô, ve er nena?

¹⁴ Ka sea na ior kwagh yô, ve wuese kwagh u se er a ve la, hemban je yô anmgbianev asev mba nomso man mba kasev. Ashighe agen yô, vea nger loho u sughun se vea tindi se a mi, gayô vea wuese sha ma gbenda ugen. (Kol. 3:15) Ka a wuese se nahan yô, i seer saan se iyol.

15. Shighe u se ne mbagenev kwagh man ve wuese ga yô, ka nyi i gbe u se umburu?

¹⁵ Nahan kpa, jighilii yô, ashighe agen se er kwagh u dedoo a mbagenev kpa vea wuese ga. Shighe ugen se na shighe wase kua agee a ase, gayô akaa agen a se lu a mi yô u wasen or, kpa a been kera yô, a lu se inja er kwagh u se er nan la gba nan kwagh ga nahan. Shighe u i lu se nahan yô, se er nan ve a saan se iyol shin iyol a kpe se ga? Umbur kwagh u i ôr ken Aerenakaa 20:35, u ngeren ne a haa sha mi la. Ka kwagh u ior ve ôr shin ve er shighe u se ne ve kwagh la a ne se msaanyol ga. Aluer se na mbagenev kwagh man ve wuese ga kpa, se fatyô u tsuan ser se za hemen u nan ior kwagh saan saan. Ka nyi ia wase se u eren kwagh nahana? De se time sha akaa kpuaa.

16. Ka nyi i gbe u se hemba veren ishima sha mi shighe u se lu nan mbagenev kwagha?

¹⁶ Umbur wer aluer u ngu nan mbagenev kwagh yô, u ngu kaven Yehova. Yehova ne ior akaa a dedoo, ka vea wuese shin vea wuese ga kpaa. (Mat. 5:43-48) Yehova tôndo zwa ér aluer se mba nan ior kwagh kpa ‘veren ishima ser i hide se a ma kwagh ga’ yô, ‘injar yase ia vese.’ (Luka 6:35) “Ma kwagh” la a fatyô u lun kwagh u or nan er u tesen iwuese yô. Aluer i wuese se shin i wuese se ga kpa, Yehova una na se injar sha kwagh u dedoo u se er u wasen mbagenev la, sha ci u se mba ior mba “nan kwagh sar sar.”—Anz. 19:17; 2 Kor. 9:7.

17. Ityôkyaa i vesen i se ne mbagenev kwagh yô ka nyi? (Luka 14:12-14)

¹⁷ Kwagh ugen u se er u kaven Yehova shighe u se lu nan mbagenev kwagh yô, ka u dondon kwagh u Yesu a ôr ken Luka 14:12-14 la. (Ôr.) Mbagenev mba aluer se lôhô ve iwer  shin se tese ve erdoo sha igbenda igen, mba ve kpa vea fatyô u eren imbakwagh la a vese la kpa, ka kwaghbo u tesen ve erdoo ga. Kpa aluer se va nenge ser se mba nan ior kwagh a awashima u zuan a kwagh hen a ve di ye? A gba u se nôngo se er kwagh u Yesu yange ôr la. Se fatyô u eren kwagh u dedoo a or u se fe ser nan ngu a kwagh u nan se ga yô. Aluer se er nahan yô, a saan se iyol sha ci u se mba kaven Yehova. Shi kwagh ne una wase se se za hemen u lun saan saan shighe u mbagenev ve wuese kwagh u se er a ve ga je kpaa.

18. Ka nyi i gbe u se er ga, man ka sha ci u nyi?

¹⁸ De henen kwagh sha mbagenev dang ga. (1 Kor. 13:7) Aluer or wuese kwagh u se er a nan ga kpa, se fatyô u pinen iyol yase ser: ‘Mimi je, via wuese kwagh gaa, shin hungur un u wuese kwagh u m er a na laa?’ Alaghga atôakyaa agen aa lu a nan er kwagh er se ver ishima la ga yô. Mbagenev yô, vea wuese se kpishi shin ishima, kpa vea gema a fa er vea ôr ga. Alaghga kunya a kôr ve er i lu wasen ve yô, man yange vea wasen a wase ior je yô, kunya a hemba kôron ve cii. Kpa aluer anmgbianev asev mba nomso man mba kasev doo se ishima sha mimi yô, se hen kwagh sha a ve dang ga, shi se za hemen u nan ve kwagh saan saan.—Ef. 4:2.

19-20. Er nan ve i gbe hange hange u se wa ishima shighe u se er kwagh u dedoo a mbageneve? (Shi nenge foto kpaa.)

¹⁹ Wa ishima. Tor Solomon u lu a kwaghfan kpishi la yange nger kwagh sha kwagh u nan mbagenev akaa a ase la kaa ér: “Kende ruam wou shin mnger, gadia ayange á va kar kpishi, tsô ú zua a mi.” (Orpa. 11:1) Er mkaanem man ma tese nahan, alaghga “ayange á va kar kpishi” cii ve mbagenev vea wuese kwagh u dedoo u se er a ve la ye. Nenge ase er kwagh ne yange er anmgbian u kwase ugen yô.

²⁰ Ken anyom imôngo a karen ken ijime la, kwase u ortamen u sôron atôônanongo nger anmgbian u kwase u sember eren batisema yô washika. Ken washika la, a taver anmgbian u kwase la ishima ér a za hemen u civir Yehova sha mimi. Anyom nga karen er  anigheni nahan yô, anmgbian u kwase la hide nger kwase u ortamen u sôron atôônanongo la washika, kaa ér: “U fa er kwagh u yange u er la wasem ga, kpa m soo mer me pase u er u wasem kpishi ken anyom a a kar ne yô.” A za hemen a kaa ér: “Mayange me hungur a mkaanem ou ma kundu kundu kua ivur Bibilo i yange u tindim a mi la ga.” a Yange teren mbamtaver mbagenev mba un tagher a mi ken anyom a a kar ne yô, a kaa ér: “Ashighe agen ka i lum er m de u eren hanma kwagh shi m de u civir Yehova nahan. Kpa ka m hide m umbur ivur Bibilo i yange u tindim a mi la, nahan m zua a agee a zan hemen u civir Yehova sha mimi.” Shi a kaa ér: “Kwagh môm ken anyom anigheni a a kar ne, wasem er washika u yange u ngerem kua ivur Bibilo i u tindim a mi la nahan ga.” Nenge er yange a saan kwase u ortamen u sôron atôônanongo la iyol er anmgbian u kwase ne hide nger washika u sughun un zum u ‘ayange kar kpishi’ la sha wono! Se kpa alaghga shighe a kar cii ve or a wuese se sha kwagh u dedoo u se er a nan la ye.

21. U kange ishima wer u za hemen u kaven Yehova sha u nan kwagh mgbeghaa sha ci u nyi?

²¹ Er se vande ôron nahan, Yehova gba se sha gbenda u doon kpishi. Shin er ka i saan se iyol shighe u or nan ne se kwagh nahan kpa, ka i hemba saan se iyol zum u se ne or kwagh yô. Ka sea wase mba se civir Yehova a ve imôngo la nahan i saan se iyol kpishi. Shi ka vea wuese kwagh u se er a ve la yô, i saan se iyol. Nahan cii kpa, aluer or u se ne nan kwagh la nan wuese shin nan wuese ga kpa, a fatyô u saan se iyol sha ci u se er kwagh u vough. Umbur hanma shighe wer, aluer ka nyi je u ne or kpa, “TER ngu a agee u nan we kwagh u a hembe [kwagh u u ne la] kpishi je.” (2 Kron. 25:9) Yehova una na u kwagh a hemba kwagh u u ne mbagenev la! Man injar i Yehova ka a na se la, ka i hemba doon a nyityôkwagh cii. Yô, se za nen hemen u kaven Ter wase u sha u a ne kwagh mgbeghaa la.