1. Ka nyi takeda u Mpase u ôr sha kwagh u mbacivir Aôndo?

 TAKEDA u Mpase kaa wang ér i ver Tartor u Aôndo sha hegen, shi i kôr Satan sha, i ker un a va gba shin tar. (Mpa. 12:1-9) Satan kera lun sha ga yô, bem gba sha, kpa se yô, kwagh la gema va se a mbamzeyol kpishi. Sha ci u nyi? Sha ci u Satan ngu hemban tesen ishimavihin na sha mbacivir Yehova mba jighjigh mba ve lu shin tar la.—Mpa. 12:12, 15, 17.

2. Ka nyi ia wase se ve se za hemen u civir Yehova sha mimi?

² Er Satan a lu eren tswam a vese nahan kpa, ka nyi ia wase se ve se za hemen u civir Yehova sha mimi? (Mpa. 13:10) Kwagh môm yô, ka u fan kwagh u una va er se ken hemen la. Ikyav i tesen yô, ken Mpase la, apostoli Yohane ôr akaadoon agen a ica ia gba ga tsô aa er yô. Môm ken akaadoon shon yô ér, a va tim mbaihyomov mba Aôndo cii kera. De ase se time sha gbenda u takeda u Mpase u ôr kwagh u mbaihyomov mba Aôndo mban kua kwagh u una va er la.

3. Ka akav agen a nyi i ter ken takeda u Mpase laa?

³ Ken takeda u Mpase la, ivur i hiihii la je kaa a vese ér se mba ôron ka kwagh u i tese sha “akav” yô, inja na yô, ka i yila kwagh ugen a lu ikyav i ma kwagh u i lu pasen yô. (Mpa. 1:1) I pase mbaihyomov mba Aôndo sha akav. Inja na yô, i ôr kwagh u mbaihyomov mba Aôndo, i yila ve sha akav a ve. Ikyav i tesen yô, i ôr kwagh u inyamkyume kposo kposo, i i lu akav a mbaihyomov mba Aôndo yô. I môm la ka ‘inyamkyume i i lu duen shin zegemnger’ la. Ngi a “akor pue man ityouv itiankarihiar.” (Mpa. 13:1) I cirin sha ngila ka ‘inyamkyume i̱gen i i lu duen shin tar’ la. Inyamkyume ne lu ôron kwagh er ka derakon nahan, shi i er “usu lu  duen sha senen shin tar.” (Mpa. 13:11-13) Shi i ôr kwagh u inyamkyume igen kposo, ka “inyamkyume i̱ nyian dindee,” i gbagakwase a tem sha mi yô. Inyamkyume i itiar ne cii, ka akav a mbaihyomov mba ve hendan kwagh a Aôndo kua Tartor na ica i gbe hegen yô. Sha nahan yô, doo u se fa mbaihyomov mban.—Mpa. 17:1, 3.

4-5. Kwagh u i ôr ken Daniel 7:15-17 la wase se u fan kwagh u hanma ikyav i lu la nena?

⁴ Cii ve se fa mbaihyomov mba Aôndo mban yô, saa se kav kwagh u hanma inyamkyume i lu yô, kua kwagh u gbagakwase la a lu la. Man kwagh u una wase se u kaven akaa ne yô, saa se time ken Bibilo, se nenge er Bibilo i pase la. Akav kpishi a i ter ken takeda u Mpase la, i pase kwagh u a lu jim jim yô, ken ityakeda i Bibilo igen. Ikyav i tesen yô, profeti Daniel yange nenge “inyam i vesen inyiin due shin zegemnger” ken mnya. (Dan. 7:1-3) Daniel pase kwagh u ínyamkyume la cii i lu yô. Ínyamkyume i vesen i inyiin ne lu “utor” shin ugomoti kposo kposo unyiin. (Ôr Daniel 7:15-17.) Kwagh u Daniel pase wang la wase se u kaven er ínyamkyume i i er kwagh u i ken takeda u Mpase la kpa i lu ugomoti mba tar ne yô.

⁵ De ase se time sha akav agen ken takeda u Mpase la, nahan se nenge er Bibilo ia wase se u fan kwagh u hanma ikyav i lu yô. Se hii timen sha ínyamkyume i i ôr kwagh u i la sha adondo adondo. Se fa kwagh u hanma inyamkyume i lu yô, maa se nenge kwagh u una va er inyamkyume shon la. Se been yô, se mase nengen er kwagh u una va er la una lu se a inja yô.

6. Inyamkyume i lun ityouv itiankarihiar, i i ôr kwagh u i ken takeda u Mpase 13:1-4 la ka nyi?

⁶ Inyamkyume i i lu a ityouv itiankarihiar la ka nyi? (Ôr Mpase 13:1-4.) I pase mluashe u inyamkyume ngin ér, ngi iyol er ka anyam nahan, kpa gema ngi angahar er ka biya yô, shi ngi zwa er ka begha nahan, shi ngi a akor pue. Inyamkyume i inyiin i i ôr kwagh u i ken takeda u Daniel ityough 7 la kpa hanma yô, nôngo u been inyamkyume ngin sha kwagh môm. Inja na yô, inyamkyume i i ôr kwagh u i ken takeda u Mpase ne ngi i môm, kpa gema ngi a akaa kposo kposo a inyamkyume i inyiin i i ôr kwagh u i ken takeda u Daniel la i lu a mi la. Inyamkyume i ken takeda u Mpase ne ka gomoti môm shin tartor u lun a tahav sha tar cii tseegh ga. Sha ci u, i kaa ér i lu hemen “hanma ipyaven man hanma nongoior man hanma zwa man hanma ikyurior.” Inja na yô, inyamkyume ne hemba hanma gomoti u hanma tar cii. (Mpa. 13:7) Nahan tese je ér inyamkyume ne tile sha ityough ki ugomoti mba sha tar jimin cii, mba ve hemen uumace zan zan hegen la. *—Orpa. 8:9.

7. Ken ityouv itiankarihiar mbi inyamkyume la, hanma ityough ka nyi?

⁷ Ken ityouv itiankarihiar la, hanma ityough ka nyi? Kwagh u i ôr ken Mpase ityough 17 la una wase se u zuan a mlumun sha mpin ne, sha ci u i pase eev mbu inyamkyume i i ôr kwagh u i ken Mpase ityough 13 la. Mpase 17:10 kaa ér: “Utor mbá utaankaruhar: Mba utaan ve gba, u môm ngu her, ugen la ngu a va ga; kpa zum u una va yô, una lu sha anshighe kpuaa tsô.” Ugomoti mba Satan a ndera eren tom a mi u hemen uumace cii, ka mba utaankaruhar ve due “ityough” tseer tseer ye. Hanma gomoti ken mba utaankaruhar mban ka tartor u lun a tahav sha tar cii, u u hemen nongoior u Aôndo shi u er tahav sha ve kpishi yô. Sha ayange a apostoli Yohane la nahan, ugomoti utaan ken mba utaankaruhar mban vande hemen tar kera. Ve yô, lu tartor u Igipiti, man tartor u Ashiria, man tartor u Babilon, man tartor u Mbamedia vea Mbapershia, kua tartor u Grika. Shighe u i tese Yohane Mpase  ne la, gomoti u sha ataratar u lu a tahav sha tar cii sha shighe shon la, ka tartor u Roma je la, lu hemen tar cii her. Nahan ka gomoti u han a va due a lu ityough ki sha utaankaruhar shin gomoti u masetyô u lun a tahav sha tar ciili?

8. Ityough ki sha utaankaruhar ki inyamkyume i i ôr kwagh u i ken Mpase 13:1-4 la ka nyi?

⁸ Akaaôron a profeti a ken takeda u Daniel la wase se u fan gomoti u a lu ityough ki sha utaankaruhar shin ki masetyô ki inyamkyume ne, er se sôôn nengen nahan. Ka gomoti u han a lu a tahav sha tar cii, shi a lu hemen tar ken ayange a masejime shin ken “iyange i Ter” i se lu ker nee? (Mpa. 1:10) Gomoti la wa ityar i vesen ihiar ker, i i lu eren kwagh ken ijoughave yô; ka tar u Amerika vea tar u Ingila. Inja na yô, gomoti ne ka Tahav mbu Tar u Amerika vea Ingila Ve Lu a Mi sha Tar Cii La. Sha nahan yô, se fatyô u kaan jighilii ser, ityough ki sha utaankaruhar ki inyamkyume i i ôr kwagh u i ken Mpase 13:1-4 la, ka Tahav mbu Tar u Amerika vea Ingila Ve Lu a Mi sha Tar Cii La.

9. Inyamkyume i “i̱ lu a akor ahar er ka waniyôngo nahan” la ka nyi?

⁹ Mpase ityough 13 shi kaa ér ityough ki sha utaankaruhar ki inyamkyume ne, ka Tahav mbu Tar u Amerika vea Ingila Ve Lu a Mi sha Tar Cii La je la, ki a er kwagh er ka inyamkyume i “i̱ lu a akor ahar er ka waniyôngo nahan, kpa i̱ gema i̱ lu ôron kwagh er ka derakon nahan” la. Inyamkyume ne “lu eren uivande mba kpilighyol, je yô, i̱ er usu lu duen sha senen shin tar sha ishigh ki uumace.” (Mpa. 13:11-15) I yila inyamkyume ne ken Mpase ityough 16 man 19 ér “profeti u aiegh.” (Mpa. 16:13; 19:20) Daniel yange ôr imba kwagh ne u tesen ér Tahav mbu Tar u Amerika vea Ingila Ve Lu a Mi sha Tar Cii La mbua “tim kwagh kera je á cier iyol.” (Dan. 8:19, 23, 24) Man ka kwagh u yange er shighe u i lu nôngon Ityav mbi Tar Cii mbi sha Uhar mbira vough je la. Ubom mba uhar mba i yer ér atomic bombs, mba yange i za ta ken tar ugen ken vegher u ityeku i Pacific, ve ityav mbira kera za hemen ga la, lu mbasainsi mba ken tar u Amerika zua ave vea mbasainsi mba ken tar u Ingila ve var ubom mbara ye. Er lu tar u Amerika zua ave vea tar u Ingila ve var ubom mbara yô, tese je ér yange Tahav mbu Tar u Amerika vea Ingila Ve Lu a Mi sha Tar Cii La er “usu lu duen sha senen shin tar.”

10. “Eev mbu inyamkyume” shin inyamkyume i i bee i i lu ityouv itiankarihiar, kpa i gem i lu iyol nyian dindee la ka nyi? (Mpase 13:14, 15; 17:3, 8, 11)

¹⁰ Shi i ôr kwagh u inyamkyume igen kpaa. I ngin ne i bee inyamkyume i lun ityouv itiankarihiar la, kpa gema ngi iyol nyian dindee. I yila i ér “eev mbu inyamkyume” i i lu ityouv itiankarihiar la, shi i kaa ér ngi “tor u sha anigheni.” * (Ôr Mpase 13:14, 15; 17:3, 8, 11.) I ôr kwagh u “tor” ne ér, yange lu, kpa va kera lu ga, kpa shi va hide lu. Kwagh u tor ne zua sha kwagh u Mzough u Ityar Cii (ka United Nations je la). Mzough ne wasen ugomoti mba sha tar cii u eren akaa a ve soo yô. Sha hiihii la, i yilan mzough ne ér Mzough u Ityar Sha Won Cii (League of Nations). Kpa shighe u i lu nôngon Ityav mbi Tar Cii Mbi sha Uhar la, mzough ne kera lu ga. Ken masejime yô, mzough ne shi va hide lu, er a lu hegen ne.

11. Ka nyi ínyamkyume shin ugomoti mba tar ne ve lu erene, kpa gba u se cia ve ga sha ci u nyi?

¹¹ Ínyamkyume ne, shin ugomoti mba tar ne mba tuur ior ér ve hendan a Yehova kua mba ve civir un la cii. Apostoli Yohane ôr kwagh ne sha injakwagh ér, ugomoti mban mba zan hen “utor mba sha tar cii” sha u kohol ve imôngo sha ci u ityav mbi Armagedon, ka “iyange i vesen i Aôndo U Hemban Agee Cii la” je la. (Mpa. 16:13, 14, 16) Kpa gba u se cia kwagh ga. Yehova Aôndo  wase u a hembe cii la una mough sha fese, una er kwagh sha u yiman mba ve lu suen hemen na la cii.—Esek. 38:21-23.

12. Ka nyi ia er ínyamkyume shin ugomoti mba tar ne ciili?

¹² Ka nyi ia er ínyamkyume ne ciili? Mpase 19:20 kaa ér: “I kôr inyamkyume la man profeti u aiegh u yange eren uivande sha ishigh ki i̱ sha u tsughun mba ve lu a ikyav i inyamkyume shon kua mba ve civir eev mbu i̱ la. Er ve lu uma her la je, i ker ve ve za gba ken ber u usu, u sulfur a lu yeghen usu shimi la.” Kwagh ne tese ér ugomoti mba ve lu mbaihyomov mba Aôndo mban vea lu hemen tar her, maa mtim una va sha a ve kpoo, a tim ve sha won kera elegh elegh.

13. Ka mzeyol u nyi ugomoti mba tar ne ve ve Mbakristu cii a mini?

¹³ Kwagh ne ngu se a inja nena? Er se lu Mbakristu yô, gba u se ta ikyaa a Aôndo shi se sue Tartor na sha mimi. (Yoh. 18:36) Man kwagh u una wase se u eren nahan yô, saa se palegh u tan ikyaa a tar ne shin wan ave sha akaa a patii a tar ne. Kpa ka i lu ican kpishi u lun paleghaa a tar nahan la, sha ci u ugomoti mba tar ne ka ve soo ér se tese sha kwaghôron wase man sha ieren yase cii ser, se ta ikyaa a ve. Ior mba ka ve cia ugomoti mban ve lumun u tan ikyaa a ve la, ka ve de i gber ve ikyav i inyamkyume la. (Mpa. 13:16, 17) Nahan kpa, hanma or u i gber nan ikyav la cii yô, Yehova una venda nan shi nana zua a uma u tsôron ga. (Mpa. 14:9, 10; 20:4) Sha nahan yô, ka a inja kpishi u hanma wase cii nana za hemen u lun paleghaa a tar ne, ugomoti mba tar ne vea lu kighir se nan nan je kpaa.

14. Er i ôr ken Mpase 17:3-5 nahan, ka kwagh u kpiligh iyol ugen u nyi apostoli Yohane yange nenge a mi?

¹⁴ Apostoli Yohane kaa ér, yange un nenge a kwagh ugen u ‘kpiligh un iyol kpishi.’ Lu nyi nenge a mini? Yange nenge kwase tema sha ijime i inyamkyume igen, shin lu hendan inyamkyume igen ken ínyamkyume i vihin tu kpishi ne. (Mpa. 17:1, 2, 6) Kwase shon ka “zege-gbagakwase,” shi i yila un ér “Zegebabilon.” Ngu eren “idya” a “utor mba tar ne.”—Ôr Mpase 17:3-5.

15-16. Ka an nan lu “Zegebabilon,” man er nan se fe nahana?

¹⁵ Ka an nan lu “Zegebabilon”? A fatyô u kaan ér kwase ne ka ma mzough u ugomoti mba tar ne ga, sha ci u i ôr kwagh na ér ngu eren idya a mbahemenev mba tar ne. (Mpa. 18:9) Jighilii yô, ka a nôngon sha afatyô na cii ér una kôôm mbahemenev mban, nahan ka inja er a tema ve sha ijime shin ngu hendan ve nahan. Shi a fatyô u kaan ér kwase ne ka mbakasuav mba ken tar u Satan ne mba ve we hua yum la ga, sha ci u ve kpa i ôr kwagh ve kposo ken takeda u Mpase la, i yila ve je ér “mbakasuav mba sha tar.”—Mpa. 18:11, 15, 16.

¹⁶ Asember er, udyambakasev gayô idyakwase shin gbagakwase nahan, ka a ter a ken Bibilo yô, i ôron i lu kwagh u mba ve senge ér mba civir Aôndo, kpa ve gem ve lu civir akombo sha igbenda igen shin ve ya ikyar a tar sha ma gbenda la. (1 Kron. 5:25; Yak. 4:4) Kpa mba ve civir Aôndo sha mimi la yô, Bibilo ka i ôr kwagh ve ér mba “wang,” shin mba er “anuunaukase” nahan. (2 Kor. 11:2; Mpa. 14:4) Gar u Babilon u sha ayange a tsuaa la lu ijiir i vesen i mcivir u aiegh sha tar cii. Sha nahan yô, Zegebabilon la ka ukwaghaôndo mbaaiev jimin cii. Jighilii yô, ka tartor u kwaghaôndo u aiegh sha tar cii.—Mpa. 17:5, 18. Nenge ngeren u sha Intanet u a lu a itinekwagh ér “Zegebabilon Ka Nyi?” la, hen ijiir yase i jw.org/tiv la.

17. Ka nyi ia va er Zegebabilon?

¹⁷ Ka nyi ia va er Zegebabilon? Mpase 17:16, 17 na mlumun sha mpin ne ér: “Akor pue a u nenge a mi la kua inyamkyume la, vea kôr gbagakwase la ihyom, shi vea ngohol un akaa cica cii, una hingir idyelegh, shi vea ya inyam na shi vea nande un sha usu una hia vindi vindi. Gadia Aôndo wa  ken asema a ve sha u ve̱ er sha awashima na.” Ka kwagh u una va er vough je la. Yehova una tuur akuraior, a mough a nyôr ken inyamkyume i i lu iyol nyian dindee la, ka Mzough u Ityar Cii (United Nations) je la, maa un di una ta num tartor u kwaghaôndo u aiegh sha tar cii, ka ukwaghaôndo mbaaiev mba sha tar cii je la, una tim ve sha won kera vindi vindi.—Mpa. 18:21-24.

18. Se er nan ve se sue Zegebabilon sha ma gbenda môm ga?

¹⁸ Kwagh ne ngu se a inja nena? Kwagh ne wase se u nengen er i gbe hange hange u hanma shighe mcivir wase una lu “mcivir u wang, u a lu a acôghor sha ishigh ki Ter wase Aôndo ga yô.” (Yak. 1:27) Mayange se lumun a atesen a aiegh a Zegebabilon la ga, kua uiniongo mba mbafan Aôndo ga mba a eren man dang u a eren la kpaa ga, shi se dondo ieren na i sôron akombo la mayange ga! Shi ka u se za hemen u yilan ior ser, “due nen ken a na kera,” sha er Aôndo una nenge ve a ibo sha asorabo a na la ga yô.—Mpa. 18:4.

19. “Derakon u nyian” la ka ana?

¹⁹ Takeda u Mpase shi ôr kwagh u “Zegederakon u nyian.” (Mpa. 12:3) Derakon ne nôngo ityav a Yesu kua mbatyomov nav. (Mpa. 12:7-9) Ngu eren tswam a mbacivir Aôndo shi ka un a lu nan utor mba tar ne tahav ye. (Mpa. 12:17; 13:4) Ka an nan lu derakono? Derakon ka “tse-iyô, un shon u i yilan ér Diabolo man Satan” la. (Mpa. 12:9; 20:2) Ka un a lu hemen mbaihyomov mba Yehova cii ye.

20. Ka nyi ia va er derakono?

²⁰ Ka nyi ia va er derakono? Mpase 20:1-3 kaa ér ortyom una kôr Satan una ker un una za gba shin ihyungwa i i ze kweng la. Ihyungwa i i ze kweng la ka mlu u Satan una lu ker er ka ken purusu nahan yô. Satan una lu shin ihyungwa i i ze kweng, shin ken mlu u una kera fatyô u ‘tsughun akuraior ga zan zan anyom 1,000 aa kar been.’ Ken masejime yô, a kôr Satan kua azôv a na, a ker ve vea za gba ken “ber u usu man sulfur.” Inja na yô, a mase timin ve sha won kera elegh elegh. (Mpa. 20:10) Hen ase er Satan man azôv a na vea va kera lu ga ve, tar ua lu la. Tar ua doo shighe la kpen kpen!

21. Saan se iyol sha akaa a se hen ken takeda u Mpase la sha ci u nyi?

²¹ Saan se iyol kpishi er se fe hanma kwagh u akav a i ter ken takeda u Mpase la a lu yô! Se fa mbaihyomov mba Yehova, shi se fa akaa a a va er ve la kpaa. Sha kpôô yô, “Saan or u nan ôron mkaanem man genger genger la iyol, kua mba ve lu ungwan kwaghôron u profeti ne” la kpaa! (Mpa. 1:3) Kpa a va timin mbaihyomov mba Aôndo sha won kera cica cii yô, ka akaa a dedoo a nyi uumace mba jighjigh vea zua a mini? Se va time sha kwagh ne ken ngeren u masetyô ken ngeren mba ve time sha akaa a i ôr ken takeda u Mpase la.