Aver yem sha atineakaa

Aver yem sha mver u atineakaa

Ifer Kase Kwagh U Dedoo

Ifer Kase Kwagh U Dedoo

Ifer Kase Kwagh U Dedoo

KEN tar u ainge ne, ior kpishi mba soon u wasen mbagen ga. Kpa mbagenev yô, ka i sar ve u wasen mbagenev. Hanma inyom yô, ior ka ve er iyua udola ubiliôn imôngo u wasen mbaatsanev. U tesen ikyav yô, yange i er iyua sha ikyev i mbamzough mba wasen mbaatsanev ken tar u Britain ken inyom i 2002 la kuma udola biliôn 13. Hii ken inyom i 1999 la je, iorov pue mba wasen mbaatsanev er iyua shin tôndo zwa ér vea na udola biliôn 38 sha u wasen mbaatsanev.

Akaa a dedoo agen a mba wasen mbaatsanev ve eren yô, ka ve kimbi inyaregh ki tweregh ki icombor i i lu a kwagh ave ga la, shi ve wa mbayev mba ve lu a ormaren môm tseegh la ken imakeranta. Shi ka ve ver mbamzough mba gberen iwambe ken ityar i i lu ken ibanave, shi ve yam mbayev ityakerada i vea hii makeranta a mi yô. Heela tseegh ga, ka ve na mbasulev mba ken ityar i i gbe ican ilev mbi maren fele fele ér ve tuhwa, shi ve wase mba aahe a vihi ve akaa la kpaa.

Akaa a i er sha heen ne tese ér uumace mba a tahav mbu eren akaa a dedoo a mbagenev. Kpa kwagh ka a er i vihi yô, mbagenev ka ve er afer a kpilighyol kpen kpen.

Ifer Ngi Seer a Seer

Hii sha shighe u i nôngo Ityav mbi Tar Cii mbi sha Uhar i bee la je, i ôr kwagh u inium i i nenge i tim kweior man mbaatemtyo kuma 50. Takerada ugen u i yer ér American Political Science Review la kaa ér: “Inium i i ter heen ne yange i wua ushoja miliôn 12 man mbaaderapupuu miliôn 22. Aluer i kohol iyenge i ior mba ve kpe ken utya hii ken inyom i 1945 zan zan nyian kpa kuma sha iyenge ne ga.”

Ken mkur u derianyom u sha 20 la, i wua iorov miliôn uhar man dubu deri uhar ken tar u Cambodia sha ikyaa i patii. Ihyom i akuraior kôron ayol a ve yange i̱ na yô, i wua nomsombaiorov 800,000 kua kasev man mbayev sha mi ken tar u Rwanda. Ken tar u Bosnia kpa ayôôso a kwaghaôndo man a patii yange wua iorov 200,000.

Akawe u Mzough u Ityar Cii ngur ôron kwagh u aferakaa a i sember eren ken inyom i 2004 yô, a kaa ér: “I wua mbaaderapupuu ken tar u Iraq a mhôônom shio, shi i kôr ior mba wasen mba kwagh a tser ve kua mbatôônabaver man ior mbagenev i za wua cieryol kpen kpen. Shi i nzughur a mbakwarev mba ken tar u Iraq. Ior mba ken gar u Darfur kpa ityav num ve, ve yevese ve undu uyaav ve, nahan i vihi uyaav vev, shi i yav a kasev vev sha igyosough kpaa. Ken imbusutarimese i tar u Uganda kpa yange i kôr mbayev i gber ve avav iyol côu côu shi i kighir ve i za tese ve u eren tswam. Shi ken gar u Beslan kpa i kôr mbayev i za wua cieryol kpen kpen.”

Ken ityar i i senge ér ngi a kwagh a ve je kpa, ihyom i kôron kweior ngi zan a za hemen. U tesen ikyav yô, ken inyom i 2004 la i nger ken ipipaabaver i i yer ér independent News la ér, “ihyom i kôron kweior shi eren a ve sha tswam la sa kwan yem hemen ken tar u Britain kuma kwa pue kar môm ken anyom pue a a kar ne.”

Hii nan ve uumace mba ve lu a tahav mbu eren akaa a dedoo kpishi ne ve eren aferakaa angan nahana? Ifer ia bee sha won kpa? Se nenge er Bibilo i ne mbamlumun sha mbampin mba kôron iyol mban ken ngeren u a dondo ne yô.