Skip to content

Fiefia ʻi he Moʻui Fakafāmilí

Fiefia ʻi he Moʻui Fakafāmilí

Fiefia ʻi he Moʻui Fakafāmilí

ʻE malava moʻoni ke fiefia ʻa e ngaahi fāmilí?

ʻOku malava fēfē ia?

ʻOkú ke ʻilo ha ngaahi fāmili ʻoku nau fāʻūtaha mo fiefia ʻo hangē ko ia ʻoku hā ʻi he tulekí ni? ʻOku movetevete ʻa e ngaahi fāmilí ʻi he feituʻu kotoa pē. Ko e vete malí, tuʻunga taʻepau ʻoku ʻi ai ʻa e ngāué, ngaahi palopalema ʻo e tauhi hake ʻa e fānau ʻe he mātuʻa-taʻehoá, ongoʻi feifeitamakí—ʻoku fakalahi atu ʻa e ngaahi meʻá ni kotoa ki he faingataʻá. Naʻe fakahā mamahi ʻe ha mataotao ʻi he moʻui fakafāmilí: “ʻOku ʻikai foʻou ki he tokotaha kotoa he taimí ni ʻa e ngaahi meʻa kuo fakahā ki muʻa fekauʻaki mo e mole atu ʻa e fāmilí.”

Ko e hā kuo ʻohofi ai ʻe he ngaahi palopalema mamafa pehení ʻa e ngaahi fāmili he ʻaho ní? ʻOku malava fēfē ke tau fiefia ʻi he moʻui fakafāmilí?

Anga ʻo e Tupu ʻa e Fāmilí

Ke tali ʻa e ongo fehuʻí ni, ʻoku fiemaʻu ke tau ʻilo ki he tupuʻanga ʻo e nofo malí pea mo e fāmilí. He kapau ko e ongo meʻa ko ení naʻe ʻi ai hana Tokotaha-Tupuʻanga—ha Tokotaha-Fakatupu—ʻoku totonu ke hanga kiate ia ʻa e ngaahi mēmipa ʻo e fāmilí ki ha tataki, he ʻoku pau ko ia ʻokú ne ʻilo lelei taha ʻa e founga ʻe malava ke tau maʻu ai ʻa e fiefia ʻi he moʻui fakafāmilí ki he kakato tahá.

Ko e meʻa fakatupu tokangá, ʻoku fakakaukau ʻa e tokolahi naʻe ʻikai ke ʻi ai ha Tokotaha-Tupuʻanga ia ʻo e fokotuʻutuʻu fakafāmilí. ʻOku pehē ʻe he Encyclopedia Americana: “ʻOku hehema ʻa e kau mataotao ʻe niʻihi ke fakafuofua ʻa e tupuʻanga ʻo e nofo malí ki he ngaahi fokotuʻutuʻu fakatauhoa ʻo e fanga manú ʻa ia ʻoku māʻulalo ange ʻi he tangatá.” Ka, naʻe lea ʻa Sīsū Kalaisi ʻo kau ki he fakatupu ʻo e tangatá mo e fefiné. Naʻá ne lave ki he fakamatala motuʻa ʻa e Tohi Tapú ko e fakamoʻoniʻanga ia ʻo pehē: “Ko e meʻa kuo fakahoko ʻe he ʻOtua, ke ʻoua naʻa fakamavae ʻe ha tangata.”—Mātiu 19:4-6.

Ko ia ʻoku tonu ʻa Sīsū Kalaisi. Naʻe fakatupu ʻe ha ʻOtua ʻatamai poto ʻa e ʻuluaki tangatá peá ne fai ha fokotuʻutuʻu ki he moʻui fakafāmili fiefiá. Naʻe fakatahaʻi ʻe he ʻOtuá ʻa e ʻuluaki ongo mātuʻá ʻi he nofo malí peá ne pehē kuo pau ki he tangatá ke ne “pikitai ki hono uaifi: pea te na hoko ko e kakano pe taha.” (Senesi 2:22-24) Ko ia ai, ʻoku tupu nai ʻa e ngaahi palopalema fakafāmili he ʻaho ní ʻi he tulimui ki he ngaahi founga moʻui ʻoku nau maumauʻi ʻa e ngaahi tuʻunga naʻe fokotuʻu ʻe he Tokotaha-Fakatupú ʻi heʻene Folofolá, ko e Tohi Tapú?

Ko Fē ʻa e Founga ke Lavameʻa Aí?

Hangē ko iá ʻoku ʻikai ha veiveiua ʻokú ke ʻilo, ʻoku fakaʻaiʻai ʻe he māmani ʻo onopōní ʻa e tokanga pē kiate kita mo e fakafiemālieʻi kitá. “ʻOku lelei ʻa e mānumanú,” ko e tala ange ia ʻe ha tokotaha poto ʻi he ngaahi meʻa fakapaʻangá ki ha kalasi maʻu tohi fakamoʻoni ako ʻi ha kolisi ʻi he ʻIunaite Seteté. “ʻE malava ke ke mānumanu peá ke kei ongoʻi lelei pē fekauʻaki mo koe.” Ka ʻoku ʻikai ke iku atu ʻa e tulitāupau ki he ngaahi koloa fakamatelié ki ha lavameʻa. Ko hono moʻoní, ko e tuli ki he meʻa fakamatelié ko e taha ia ʻo e ngaahi fakamanamana lahi taha ki he moʻui fakafāmilí koeʻuhi ʻokú ne fakafaingataʻaʻiaʻi ʻa e ngaahi vā fakaetangatá peá ne toʻo māmālie mei he kakaí ʻa e taimi mo e paʻanga. ʻI hono kehe ʻaupitó, fakakaukau atu ki he anga hono tokoniʻi kitautolu ʻe he ongo foʻi palōveepi pē ʻe ua ʻi he Tohi Tapú ke tau ʻilo ʻa e meʻa ʻoku mahuʻinga ki he fiefiá.

“ʻOku lelei ange ke kai vesitapolo fakataha mo e kakai ʻokú ke ʻofa aí ʻi he kai ʻa e kakanoʻi manu lelei tahá ka ʻoku ʻi ai ʻa e fehiʻá.”

“ʻOku lelei ange ke kai pakuʻi mā mo e nongá ʻi he kai kātoanga ʻi ha fale ʻoku fonu ʻi he faingataʻá.”

Palovepi 15:17; 17:1, “Today’s English Version.”

Ko ha ngaahi lea mohu ʻuhinga, ʻikai ko ia? Fakakaukau atu ki he kehe moʻoni ʻe ʻi ai ʻa e māmaní ʻo kapau ʻe piki ʻa e fāmili kotoa pē ki he ongo meʻa mahuʻingá ni! ʻOku toe tokonaki mai ʻe he Tohi Tapú ʻa e tataki mahuʻinga ki he founga ʻoku totonu ke fefaiʻaki ʻia kinautolu ʻe he ngaahi mēmipa ʻo e fāmilí. Fakakaukau ange ki he ngaahi fakahinohino ʻe niʻihi ʻokú ne ʻomaí.

Ngaahi Husepāniti: ‘ʻOfa ki homou ngaahi uaifí ʻo hangē ko homou sino ʻomoutolú.’—Efeso 5:28-30.

Ko e lea faingofua, ka ʻoku mātuʻaki ʻaonga! ʻOku toe fakahinohinoʻi ʻe he Tohi Tapú ha husepāniti ke ne ‘tuʻutuʻuni ʻa e fakaʻapaʻapa ki hono uaifí.’ (1 Pita 3:7) ʻOkú ne fai eni ʻaki ʻene fai ha tokanga makehe kiate ia, kau ai ʻa e anga-fakaalaala, mahinoʻi, mo e fakafiemālie. ʻOkú ne toe fakamahuʻingaʻi ʻa ʻene ngaahi fakakaukaú pea fanongo kiate ia. (Fakafehoanaki mo Senesi 21:12.) ʻIkai ʻokú ke loto-tatau, ʻe maʻu ʻe ha fāmili pē ʻa e ʻaongá ʻo kapau ʻoku fai ʻe he husepānití ʻa e tokanga ki hono uaifí, ʻo hangē pē ko ʻene loto ke fai pehē ange kiate iá?—Mātiu 7:12.

Ngaahi Uaifi: “Fakaʻapaʻapa ki [homou] husepaniti.”—Efeso 5:33.

ʻOku tokoni ʻa e uaifí ki he fiefia ʻa e fāmilí ʻaki ʻene tokoni ki hono husepānití ke fakahoko hono ngaahi fatongia mamafá. Ko e meʻa eni naʻe taumuʻa ki aí, koeʻuhi naʻe tokonaki mai ʻe he ʻOtuá ʻa e uaifí ke hoko ko ha “tokoni ke ʻao mo ia.” (Senesi 2:18) ʻE lava ke mahino kiate koe ʻa e tāpuaki ki he moʻui fakafāmilí ʻi hono fakahāhā ʻe ha uaifi ki hono husepānití ʻa e fakaʻapaʻapa ʻaki ʻene poupou ki heʻene ngaahi filí pea ngāue fakataha mo ia ke aʻusia ʻa e ngaahi taumuʻa ʻa e fāmilí?

Ngaahi Hoa Mali: “Kuo pau ke feangatonuʻaki ʻa e ngaahi husepānití mo e ngaahi uaifí.”—Hepelu 13:4, TEV.

ʻI heʻenau fai iá, ʻoku pau ke ʻaonga ia ki he moʻui fakafāmilí. ʻOku faʻa veuveuki ha fāmili ʻe he tonó. (Palovepi 6:27-29, 32) Ko ia ai, ʻoku fakapotopoto ʻa e ekinaki mai ʻa e Tohi Tapú: “Fiefia ʻi ho uaifí pea maʻu hoʻo fiefiá ʻi he taʻahine kuó ke mali mo iá . . . Ko e hā te ke toe foaki ai hoʻo ʻofá ki ha fefine kehe?”—Palovepi 5:18-20, TEV.

Ngaahi Mātuʻa: “ʻAtu ako ki [hoʻomou fānaú], ʻo tāu mo [honau] ʻalunga.”—Palovepi 22:6.

ʻOku pau ʻe lelei ange ʻa e moʻui fakafāmilí ʻi hono vaheʻi ʻe he ngaahi mātuʻá ʻa e taimi mo e tokanga ki he fānaú. Ko ia ai, ʻoku ekinaki mai ʻa e Tohi Tapú ki he ngaahi mātuʻá ke nau akoʻi ki heʻenau fānaú ʻa e ngaahi tefitoʻi moʻoni totonú ‘ʻi heʻenau nofo ʻi honau falé, pea ʻi heʻenau fononga ʻi he halá, pea ʻi heʻenau tokotó, pea ʻi heʻenau tuʻu haké.’ (Teutalonome 11:19) ʻOku toe pehē ʻe he Tohi Tapú ʻoku totonu ke fakahāhā ʻe he ngaahi mātuʻá ʻoku nau ʻofa ki heʻenau fānaú ʻaki hono akonakiʻi kinautolu.—Efeso 6:4.

Fānau: “ʻA e fanau, mou talangofua ʻi he ʻEiki ki hoʻomou matuʻa.”—Efeso 6:1.

ʻOku moʻoni, ʻi he māmani maumau-lao ko ení, ʻoku ʻikai faingofua maʻu pē ke talangofua ki hoʻomou ngaahi mātuʻá. Neongo ia, ʻikai ʻoku mou loto-tatau ki he pehē ʻoku fakapotopoto ke fai ʻa e meʻa ʻoku tala mai kiate kitautolu ʻe he Tokotaha-Tupuʻanga ʻo e fāmilí? ʻOkú ne ʻafioʻi ʻa e meʻa ʻoku lelei taha ki hono ʻai ʻetau moʻui fakafāmilí ke fiefia angé. Ko ia feinga mālohi ke talangofua ki hoʻomou ngaahi mātuʻá. Fakapapauʻi ke fakaʻehiʻehi mei he ngaahi fakatauele lahi ʻa e māmaní ke fai ʻa e meʻa ʻoku koví.—Palovepi 1:10-19.

ʻE maʻu ʻaonga ʻa e moʻui fakafāmilí ʻo makatuʻunga ʻi he lahi ʻo hono ngāueʻaki ʻe he mēmipa taki taha ʻo e fāmilí ʻa e akonaki ʻa e Tohi Tapú. ʻE ʻikai ngata pē ʻi hono maʻu ai ʻe he fāmilí ha moʻui lelei ange he taimí ni ka te ne maʻu ai ʻa e ʻamanaki ki ha kahaʻu fisifisimuʻa ʻi he māmani foʻou kuo talaʻofa mai ʻe he ʻOtuá. (2 Pita 3:13; Fakahā 21:3, 4) Ko ia, ʻai ia ko ha tōʻonga fakafāmili ke ako fakataha ʻa e Tohi Tapú! ʻOku laui miliona ʻa e ngaahi fāmili ʻi māmani lahi kuo nau ʻilo ʻoku ʻaonga moʻoni ʻa e tataki kuo tokonaki mai ʻi he tohi Ko e Fakapulipuli ʻo e Fāmili Fiefiá.

Ko e Konga Tohi Tapu ʻoku ngāueʻaki hení ʻoku toʻo ia mei he Ko e Tohitapu Katoa (1966), pea ka ʻikai ʻe fakahaaʻi atu. ʻOku fakahaaʻi ʻe he PM ʻa e Koe Tohi Tabu Katoa (1884), pea ʻoku fakahaaʻi ʻe he NW ʻoku liliu ʻa e Konga Tohi Tapú mei he New World Translation of the Holy Scriptures ʻi he lea faka-Pilitāniá.