Skip to content

Moʻui ʻi ha Māmani Foʻou Melino

Moʻui ʻi ha Māmani Foʻou Melino

Moʻui ʻi ha Māmani Foʻou Melino

ʻI hoʻo vakai ki he fakatātā ʻi he tulekí ni, ʻoku fēfē hoʻo ongoʻí? ʻIkai ʻoku fakaʻamu ho lotó ki he melino, fiefia, mo e tuʻumālie ʻoku hā aí? Ko e moʻoni ʻoku pehē. Ka ko ha misi pē, pe ko e anga pē ʻo e fakakaukau, ke tui ko e ngaahi tuʻunga ko ʻení ʻe malava ʻapē ke hoko ia ʻi he māmani ko ʻení?

Ko e tokolahi taha ʻo e kakaí ʻoku pehē nai ʻenau fakakaukaú. Ko e ngaahi moʻoniʻi meʻa ʻo e ʻaho ní ko e tau, faihia, fiekaia, mahamahaki, tupu ʻo motuʻa—ko e niʻihi pē ʻeni ʻoku lave ki aí. Ka ʻoku ʻi ai ʻa e ʻuhinga ki ha ʻamanaki. Vakai atu ki he kahaʻú na, ʻoku fakahā ʻe he Tohi Tapú “ʻi he funga ʻo e talaʻofa ʻa ʻEne ʻAfio [ko e ʻOtua] ʻoku tau ʻamanaki ki ha ngaahi langi foʻou mo ha fonua foʻou, ʻa ia ʻoku nofoʻanga ai ʻa maʻoniʻoni.”—2 Pita 3:13; Aisea 65:17.

Ko e “ngaahi langi foʻou” mo e “fonua foʻou,” fakatatau ki he Tohi Tapú, ʻoku ʻikai ko ha ngaahi langi foʻou pe fonua foʻou fakamatelie. Ko e fonua mo e ngaahi langi fakamatelie ko ʻení naʻe haohaoa hono faʻú, pea ʻoku fakahā ʻe he Tohi Tapú te nau tuʻu ai pē ʻo taʻengata. (Sāme 89:36, 37; 104:5) Ko e “fonua foʻou” ko ha sōsaieti ʻo e kakai māʻoniʻoni ʻe nofo ʻi māmani, pea ko e “ngaahi langi foʻou” ko e puleʻanga fakatuʻi haohaoa fakahēvani, pe founga-pule, te ne pule mai ki he sōsaieti ʻo e kakai ʻi he māmaní. Ka ko ha meʻa moʻoni ke tau tui ʻe malava ke ʻi ai ha “fonua foʻou” pe māmani foʻou lāngilangiʻia?

Sai, fakakaukau atu ki hono moʻoní ko e ngaahi tuʻunga lelei peheé ko e konga ia ʻo e ʻuluaki taumuʻa ʻa e ʻOtuá ki he māmani ko ʻení. Naʻá ne tuku ʻa e ʻuluaki ongo mātuʻá ʻi he Palataisi fakaemāmani ko ʻĪteni peá ne ʻoange kiate kinaua ha ngafa fakaofo: “Mo fakatupu, mo fakatokolahi, mo fakafonu ʻa mamani, pea ikuna ia.” (Senesi 1:28) Ko ia, ko e taumuʻa ʻa e ʻOtuá kiate kinaua ke na fanafanau pea fai atu pē ke fakalahi honau Palataisí he māmaní kotoa. Neongo naʻá na fili ki mui ke talangataʻa ki he ʻOtuá, ʻo hoko ai ʻa e ʻikai taau ke na moʻui taʻengata, naʻe ʻikai ke liliu ai ʻa e ʻuluaki taumuʻa ia ʻa e ʻOtuá. Pea kuo pau ke fakahoko ia ʻi ha māmani foʻou!—Aisea 55:11.

Ko hono moʻoní, ʻi hoʻo lotuʻaki ʻa e Lotu ʻa e ʻEikí, pe ko ʻEmau Tamaí, ʻo kole ke hoko mai ʻa e Puleʻanga ʻo e ʻOtuá, ʻokú ke lotu ki heʻene founga-pule fakahēvaní ke ne toʻo atu mei he māmaní ʻa e tuʻunga fulikivanú pea ke ne pule mai ki he māmani foʻou ko ʻení. (Mātiu 6:9, 10) Pea ʻoku malava ke tau falala ʻe tali mai ʻe he ʻOtuá ʻa e lotu ko iá, koeʻuhi ʻoku talaʻofa mai ʻe heʻene Folofolá: “Ko haʻa fai totonu te nau maʻu ʻa e fonua, pea te nau nofo ai ʻo tuputupuʻa.”—Sāme 37:29.

Moʻui ʻi he Māmani Foʻou ʻa e ʻOtuá

ʻE ʻomai ʻe he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻa e ngaahi lelei ki he māmaní ʻe ʻikai lava ke fakatataua, pea fakahoko ʻa e meʻa lelei kotoa naʻe ʻuluaki taumuʻaʻaki ʻe he ʻOtuá ke fiefia ai hono kakaí ʻi he māmaní. Ko e tāufehiʻá mo e fakavahavahaʻá ʻe ʻikai ke toe ʻi ai, pea ʻe fai atu ʻo hoko ʻa e tokotaha kotoa pē ʻo fekaungāmeʻaʻaki moʻoni he māmaní. ʻI he Tohi Tapú, ʻoku talaʻofa ai ʻe he ʻOtuá te ne ‘fakaʻosi ʻa e ngaahi tau ʻo aʻu ki he ngatangataʻanga ʻo māmani.’ “ʻE ʻikai ofa heletā ha puleʻanga ki ha puleʻanga, pea ʻe ʻikai kei fai ha akotau.”—Sāme 46:9; Aisea 2:4.

Ko e māmaní kotoa ʻe fai atu pea ʻe hoko ki ha tuʻunga ʻo hangē ha ngoue palataisi. ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú: “ʻE fiefia ʻa e lala mo e fonua mamate; pea ʻe tomeʻe ʻa e Alapa, ʻo fisi hange ko e lose. . . . He pa mai ʻa e ngaahi vai ʻi he lala, mo e ngaahi vaitafe ʻi Alapa. Pea ʻe hoko ʻa e vakaloa ko e vai moʻoni, pea ko e fonua pakukā ko e ngaahi vai mapunopuna.”—Aisea 35:1, 6, 7.

ʻE fakatupu-fiefia ʻa e meʻa kotoa pē kiate koe ʻi he māmani Palataisi ko ʻení. Heʻikai ʻaupito ke teitei ʻi ai ha kakai fiekaia koeʻuhi ko ha siʻi ʻo e meʻatokoní. “Kuo foaki ʻe he kelekele hono fua,” ko e lau ia ʻa e Tohi Tapú. (Sāme 67:6; 72:16) Te nau fiefia ʻi he ngaahi fua ʻo ʻenau ngāué, ʻo hangē ko e talaʻofa ʻa hotau Tokotaha-Fakatupú: “Pea te nau to ngouevaine, pea kai hono fua. . . . ʻe ʻikai te nau to, kae kai ʻe ha taha kehe.”—Aisea 65:21, 22.

ʻI he māmani foʻou ʻa e ʻOtuá, ʻe ʻikai ke toe feʻefiʻefihi ʻa e kakaí ʻi he ngaahi fale nofo totongi lalahi pe ko e ngaahi nofoʻanga ʻo e kau masiva, he ʻoku ʻi ai ʻa e taumuʻa ʻa e ʻOtuá: “Pea te nau langa fale, ʻo nofo ai . . . ʻE ʻikai te nau langa, kae nofo ai ha taha kehe.” ʻOku toe talaʻofa foki ʻe he Tohi Tapú: “ʻE ʻikai te nau fakaongosia noa.” (Aisea 65:21-23) Ko ia ʻe fua fakafiemālie ʻa e ngāue ʻa e kakaí. Pea ʻe ʻikai ha moʻui honge ifo.

Faifai atu pē, ʻe hanga ʻe he Puleʻanga ʻo e ʻOtuá ʻo fakafoki mai ʻa e melino ʻi he ngaahi vā ʻo e fanga manú, pea pehē ki he fanga manú mo e faʻahinga ʻo e tangatá ʻa ia naʻe ʻi he ngoue ʻĪtení. ʻOku pehē ʻe he Tohi Tapú: “Pea ʻe nonofo ʻa e ulofi mo e lami, pea ʻe takoto ʻa e lepati mo e kiʻi kosi, pea fakataha ʻa e kafi mo e laione mui mo e pulu sino, pea ʻoku fakateka kinautolu ʻe ha momoʻi tamasiʻi.”—Aisea 11:6-9; Hosea 2:18.

Fakakaukau ange, ʻi he māmani Palataisí ko e kotoa ʻo e mahamahaki mo e ngaahi faingataʻaʻia fakaesinó ʻe fakamoʻui mo ia! ʻOku fakapapauʻi kiate kitautolu ʻe he Folofola ʻa e ʻOtuá: “Pea ʻoku ʻikai ha nofo ai te ne pehē: ʻOku ou mahaki.” (Aisea 33:24) “[Ko e ʻOtua] te ne holoholo ʻa e loʻimata kotoa pē mei honau mata; pea ʻe ʻikai toe ai ha mate, pea ʻe ʻikai toe ai ha mamahi, pe ha tangi, pe ha ongosia; kuo mole ʻa e ngaahi meʻa muʻa.”—Fakahā 21:4.

Founga Haʻo Malava ke Kau Ai

ʻOku pau pē ʻe ueʻi ho lotó ʻe he ngaahi talaʻofa ʻa e ʻOtuá fekauʻaki mo e moʻui ʻi heʻene māmani foʻou māʻoniʻoní. Pea neongo ʻoku pehē ʻe ha niʻihi ko e ngaahi tāpuaki pehē ʻoku hangē ha foʻi loi mālie, ka ʻe haʻu ʻa e fuʻu leleí ni ia mei he nima ʻo hotau Tokotaha-Fakatupu anga-ʻofá.—Sāme 145:16; Maika 4:4.

Ko e moʻoni, ʻoku ʻi ai ʻa e ngaahi fiemaʻu ke aʻusia kapau te tau moʻui taʻengata he Palataisi ʻe hoko mai ki māmaní. Naʻe fakahā ʻe Sīsū ʻa e taha ʻo e ngaahi meʻa mahuʻinga ʻi heʻene lotu ki he ʻOtuá: “Pea ko ʻeni ia ʻa e moʻui taʻengata, ke nau fai ke ʻilo koe ko e ʻOtua moʻonia pe taha, pea mo Sisu ne ke fekau mai ko e Misaia.”—Sione 17:3.

Ko ia kapau ʻoku tau fiemaʻu moʻoni ke moʻui ʻi he māmani foʻou ʻa e ʻOtuá, kuo pau ke tau ʻuluaki ako ʻa e finangalo ʻo e ʻOtuá pea fai ki ai. He ko e moʻoni ia: “ʻOku fakaʻaʻau ke mole ʻa mamani mo ʻene holi aʻana: ka ko ia ʻoku ne fai ʻa e finangalo ʻo e ʻOtua, ʻoku ne nofo maʻu ʻo taʻengata,” ke fiefia ʻo taʻengata ʻi he ngaahi tāpuaki ʻe huaʻi hifo ʻe hotau Tokotaha-Fakatupu anga-ʻofá.—1 Sione 2:17.

Ko e konga Tohi Tapu ʻoku ngāueʻaki hení ʻoku toʻo ia mei he Ko e Tohitapu Katoa (1966), pea ka ʻikai ʻe fakahaaʻi atu.