Skip to content

Skip to table of contents

Kumi ki he Ngaahi Koloa ‘Oku Mo‘oní

Kumi ki he Ngaahi Koloa ‘Oku Mo‘oní

“Mou kumi ha ngaahi kaungāme‘a ‘aki ‘a e ngaahi koloa ta‘emā‘oni‘oní.”​—LUKE 16:9.

HIVA: 32, 51

1, 2. ‘I he fokotu‘utu‘u lolotonga ko ení, ko e hā ‘e ‘i ai ma‘u ai pē ha kakai masivá?

‘I HE ‘ahó ni, ko e fokotu‘utu‘u faka‘ekonōmiká ‘oku ‘i he tu‘unga fakamamahi mo ‘ikai ha vahevahe tatau. Ko e fakatātaá, ‘oku faingata‘a ke ma‘u ha ngāue ‘a e to‘utupu tokolahi. ‘Oku ‘ai ‘e he kakai ‘e ni‘ihi ke ‘i ha tu‘unga fakatu‘utāmaki ‘enau mo‘uí ‘i he‘enau hiki ki he ngaahi fonua tu‘umālié. Pea na‘a mo e ngaahi fonua tu‘umālié, ‘oku tokolahi ai ‘a e kakai masivá. ‘I he māmaní takatakai, ‘oku ‘alu ke toe koloa‘ia ange ‘a e kakai koloa‘iá lolotonga ia ‘oku ‘alu ke toe masiva ange ‘a e kakai masivá. Fakatatau ki he fakafuofua ki muí ni mai, ko e pēseti ‘e 1 ‘o e kakai koloa‘ia tahá ‘oku nau ma‘u ‘a e pa‘anga lahi tatau mo hono fakataha‘i ‘o e pa‘anga ‘oku ma‘u ‘e he pēseti ‘e 99 ‘o e kakai kehé. ‘Oku hā mahino, lolotonga ‘oku ma‘u ‘e he kakai ‘e ni‘ihi ‘a e pa‘anga lahi fau ke tolonga ai ‘a e vaha‘a taimi kotoa ‘o ‘enau mo‘uí ‘o tā tu‘o lahi, ko e laui piliona kehé ‘oku nau masiva ‘aupito. Na‘e ‘ilo‘i eni ‘e Sīsū ‘i he‘ene pehē: “‘Oku ‘iate kimoutolu ma‘u pē ‘a e kau masivá.” (Mk. 14:7) Ko e hā ‘oku hoko ai ‘a e ‘ikai ha vahevahe tatau peheé?

2 Na‘e ‘ilo‘i ‘e Sīsū ko e Pule‘anga pē ‘o e ‘Otuá ‘e lava ke ne liliu ‘a e fokotu‘utu‘u fakakomēsiale ‘o e māmani ko ení. ‘Oku fakahaa‘i ‘e he Tohi Tapú ‘ko e kau mēsianití,’ pe ko e fokotu‘utu‘u fakakomēsialé, fakataha mo e fokotu‘utu‘u fakapolitikalé mo fakalotú, ko e konga ia ‘o e māmani ‘o Sētané. (Fkh. 18:3) ‘Oku malava ke mavahe faka‘aufuli ‘a e kakai ‘a e ‘Otuá mei he ngaahi me‘a fakapolitikalé pea mo e lotu loí. Kae kehe, ko e tokolahi taha ‘o e kakai ‘a e ‘Otuá he‘ikai lava ke nau mavahe faka‘aufili mei he konga fakakomēsiale ‘o e māmani ‘o Sētané.

3. Ko e hā ‘a e ngaahi fehu‘i te tau lāulea ki aí?

3 ‘I he tu‘unga ko e kau Kalisitiané, ‘oku fiema‘u ke tau sivisivi‘i ‘etau fakakaukau ki he fokotu‘utu‘u fakakomēsiale ‘a e māmaní. Ke fai iá, ‘e lava ke tau ‘eke hifo kiate kitautolu: ‘‘E lava fēfē ke u ngāue‘aki ‘eku ngaahi me‘a fakamatelié ke fakahaa‘i ai ‘oku ou faitōnunga ki he ‘Otuá? ‘E lava fēfē ke fakasi‘isi‘i ‘eku kaunga ki he māmani fakakomēsialé? Ko e hā ‘a e ngaahi hokosia ‘oku fakahaa‘i ai ‘oku falala kakato he ‘ahó ni ‘a e kakai ‘a e ‘Otuá kiate ia?’

TALANOA FEKAU‘AKI MO E TAMAIO‘EIKI TA‘EMĀ‘ONI‘ONÍ

4, 5. (a) Ko e hā na‘e hoko ki he tamaio‘eiki ‘i he talanoa ‘a Sīsuú? (e) Ko e hā na‘e tala ‘e Sīsū ki hono kau muimuí ke nau faí?

4 Lau ‘a e Luke 16:1-9. Ko e talanoa ‘a Sīsū fekau‘aki mo e tamaio‘eiki ta‘emā‘oni‘oní ‘oku totonu ke ne ‘ai kitautolu kotoa ke tau ki‘i tu‘u hifo ‘o fakakaukau. Na‘e tukuaki‘i ‘a e tamaio‘eikí ki he‘ene toloveka‘aki ‘a e koloá, pea na‘e fakapapau‘i ‘e hono ‘eikí ke tuli ia. * (Sio ki he fakamatala ‘i lalo.) Ka na‘e ngāue‘aki ‘e he tamaio‘eikí ‘a e “poto ‘aonga.” Ki mu‘a ke ne mavahe mei he‘ene ngāué, na‘á ne kumi ha ngaahi kaungāme‘a ‘e malava ke nau tokoni kiate ia ‘amui ange. Na‘e ‘ikai ke fai ‘e Sīsū ‘a e talanoá ni ko ha‘ane loto ke ngāue ‘ene kau ākongá ‘i ha founga ta‘emā‘oni‘oni ke nau mo‘ui ai. Ko e me‘a ia ‘oku fai ‘e he kakai ‘o e māmani ko ení. ‘I hono kehé, na‘e ngāue‘aki ‘e Sīsū ‘a e talanoá ke ako‘i kiate kitautolu ha lēsoni mātu‘aki mahu‘inga.

5 Na‘e ‘ilo‘i ‘e Sīsū ‘i he hangē ko e tamaio‘eiki na‘e fakafokifā ‘ene ‘i ha tu‘unga faingata‘á, ko e tokolahi taha ‘o hono kau muimuí te nau ‘ilo ‘oku faingata‘a ‘aupito ke ma‘u ha mo‘ui ‘i he māmani ta‘efaitotonu ko ení. Ko ia na‘á ne tala ange kiate kinautolu: “Mou kumi ha ngaahi kaungāme‘a ‘aki ‘a e ngaahi koloa ta‘emā‘oni‘oní.” Ko e hā hono ‘uhingá? Ko‘euhí ‘i he taimi ‘e ka‘anga ai ‘a e ngaahi koloa peheé, ko e kaungāme‘a ko iá, ‘a Sihova mo Sīsū, te na “tali kimoutolu ki he ngaahi nofo‘anga ta‘engatá.” Ko e hā ‘oku lava ke tau ako mei he fale‘i ‘a Sīsuú?

6. ‘Oku tau ‘ilo fēfē ko e fokotu‘utu‘u fakakomēsiale ‘i he ‘aho ní na‘e ‘ikai ko ha konga ia ‘o e taumu‘a ‘a e ‘Otuá?

6 Neongo ‘oku ‘ikai ke fakamatala‘i ‘e Sīsū ia ‘a e ‘uhinga ‘okú ne pehē ai ‘oku ‘ta‘emā‘oni‘oni’ ‘a e ngaahi me‘a fakamatelié, ‘oku fakamahino‘i ‘e he Tohi Tapú ko e tānaki ha pa‘anga lahi mei he ngaahi me‘á na‘e ‘ikai ko ha konga ia ‘o e taumu‘a ‘a e ‘Otuá. Ko e fakatātaá, na‘e foaki ta‘etotongi ‘e Sihova kia ‘Ātama mo ‘Ivi ‘a e me‘a lahi ange ‘i he me‘a na‘á na fiema‘ú ‘i he ngoue ‘o ‘Ītení. (Sēn. 2:15, 16) Ki mui ai, ‘i he foaki ‘e he ‘Otuá ‘a hono laumālie mā‘oni‘oní ki he‘ene kau paní, “na‘e ‘ikai na‘a mo ha taha ‘o kinautolu na‘á ne pehē, ko ha me‘a pē ‘okú ne ma‘u ko e me‘a pē ia ‘a‘ana, ka na‘a nau fevahevahe‘aki ‘a e me‘a kotoa pē.” (Ngā. 4:32) Na‘e pehē ‘e he palōfita ko ‘Aiseá ‘e ‘i ai ‘a e taimi ‘e ma‘u ta‘etotongi ai ‘e he fa‘ahinga kotoa ‘o e tangatá ha me‘a pē ‘oku ‘omai ‘e he māmaní. (‘Ai. 25:6-9; 65:21, 22) Ka ‘i he te‘eki ai ke hoko mai ‘a e taimi ko iá, ‘e fiema‘u ‘e he kau muimui ‘o Sīsuú ha “poto ‘aonga.” ‘E fiema‘u ke nau ngāue ke ma‘u ha‘anau mo‘ui ‘o ngāue‘aki ‘a e ngaahi me‘a fakamatelie ‘o e māmani ko ení, pea ‘i he taimi tatau, te nau toe feinga foki ke fakahōifua‘i ‘a e ‘Otuá.

NGĀUE FAKAPOTOPOTO‘AKI ‘A E NGAAHI KOLOA TA‘EMĀ‘ONI‘ONÍ

7. Ko e hā ‘a e fale‘i na‘e ‘omai ‘e Sīsū ‘i he Luke 16:10-13?

7 Lau ‘a e Luke 16:10-13. Ko e tamaio‘eiki ‘i he talanoa ‘a Sīsuú na‘á ne kumi ha ngaahi kaungāme‘a ke ‘aonga kiate ia. Kae kehe, na‘e loto ‘a Sīsū ke kumi ‘e hono kau muimuí ha ngaahi kaungāme‘a ‘i hēvani ‘i ha ngaahi ta‘umu‘a ta‘esiokita. Na‘á ne loto ke tau mahino‘i ko e founga ‘o ‘etau ngāue‘aki ‘a ‘etau koloa ta‘emā‘oni‘oní ‘e lava ke fakahaa‘i ai pe ‘oku tau faitōnunga ki he ‘Otuá. ‘E lava fēfē ke tau fai iá?

8, 9. ‘Omai ha ngaahi fakatātā ‘o e anga hono fakahāhā ‘e he ni‘ihi ‘a e faitōnunga ‘i he‘enau ngāue‘aki ‘enau ngaahi koloa ta‘emā‘oni‘oní.

8 Ko e founga ‘e taha ke fakamo‘oni‘i ai ‘oku tau faitōnunga ‘i he‘etau ngaahi me‘a fakamatelié ko hono fai ha tokoni ki he ngāue fakamalanga ‘i māmani lahi ‘a ia na‘e tomu‘a tala ‘e Sīsū ‘e hoko ia. (Mātiu 24:14) Na‘e tauhi ‘e he ki‘i ta‘ahine ‘i ‘Initia ha ki‘i puha pa‘anga peá ne tātānaki ai ha ngaahi koini. Na‘e a‘u ‘o ikai te ne toe fakatau me‘ava‘inga kae tātānaki ‘ene koiní. ‘I he fonu ‘a e puhá, na‘á ne tokoni ‘aki ‘a e pa‘anga kotoa na‘á ne tānakí ke ngāue‘aki ki he ngāue fakamalangá. Ko ha tokoua ‘i ‘Initia na‘e lahi ‘a e ‘ulu niu ‘i he‘ene ngoué. Na‘e lahi ‘aupito ‘a e niu na‘á ne foaki ki he ‘ōfisi liliu lea tu‘u mavahe faka-Maleialamá. Koe‘uhi ko e fiema‘u ‘e he ‘ōfisí ke nau fakatau mai ha niú, na‘á ne ongo‘i ko ‘ene tokoní ‘oku mahu‘inga ange ia ‘i ha‘ane foaki ha pa‘anga. Ko e ‘poto ‘aongá’ ia. ‘I ha founga meimei tatau, ko e fanga tokoua ‘i Kalisí ‘oku nau fai ma‘u pē ha tokoni ki he fāmili Pētelí ‘aki hono ‘ave ki ai ha lolo ‘ōlive, siisi, mo e ngaahi me‘akai kehe.

9 Ko e tokoua ‘e taha kuó ne fakafaingamālie‘i ‘a hono konga ‘api mo e fale ‘i Suli Langikā ki he ngaahi fakatahá mo e ngaahi ‘asemipilií pea ke nofo ai ‘a e kau sevāniti taimi-kakató. Ko ha feilaulau fakapa‘anga ia ki he tokouá, ka ko ha tokoni lahi ia ki he kau malanga ‘i aí, ‘a ē ‘oku ‘ikai lahi ‘enau pa‘angá. ‘I ha fonua ‘a ia ‘oku fakangatangata ai ‘a e ngāué, ‘oku ngāue‘aki ‘e he fanga tokouá honau ngaahi ‘apí ko e ngaahi Fale Fakataha‘anga. ‘Oku faka‘atā ai ‘a e kau tāimu‘a mo e ni‘ihi kehe ‘oku ‘ikai ke lahi ‘enau pa‘angá ke nau ma‘u ha feitu‘u fai‘anga fakataha ‘o ‘ikai fiema‘u ke totongi ha holo.

10. Ko e hā ‘a e ngaahi ‘aonga ‘oku tau ma‘u ‘i he‘etau foaki nima-homó?

10 Ko e ngaahi fakatātā peheé ‘oku fakahaa‘i ai ko e kakai ‘a e ‘Otuá ‘oku nau “anga-tonu ‘i he me‘a ‘oku si‘í.” (Luke 16:10) ‘Oku nau ngāue‘aki ‘enau ngaahi me‘a fakamatelié ke ma‘u ‘aonga mei ai ‘a e ni‘ihi kehé. ‘Oku fēfē ‘a e ongo‘i ‘a e ngaahi kaume‘a ko ia ‘o Sihová fekau‘aki mo hono fai ‘a e ngaahi feilaulau peheé? ‘Oku nau fiefia ‘aupito ‘i hono ‘ilo‘i ‘i he taimi ‘oku nau nima-homo aí, ‘oku nau ma‘u ai ‘a e ngaahi koloa “mo‘oní” ‘i hēvani. (Luke 16:11) ‘Oku pehē ‘e ha tuofefine ‘e taha ‘oku tokoni fakapa‘anga ma‘u pē ki he ngāue ‘o e Pule‘angá, kuo hoko ha me‘a makehe kiate ia ‘i he faai mai ‘a e ngaahi ta‘ú. Ko ‘ene fakamatalá eni: “‘Oku ou ‘ilo‘i ko e lahi ange ‘eku nima-homo ‘i he me‘a fakamatelié, ko e lahi ange ia ‘eku fakakaukau ke nima-homo ki he ni‘ihi kehé. ‘Oku ou nima-homo ange ‘i he hoko ‘o fakamolemolé, ‘i he kātaki‘i ‘a e ni‘ihi kehé, pea ‘i he malava ke tali ‘a e fakalotomamahí mo e akonakí.” Kuo ‘ilo ‘e he tokolahi ‘oku ‘aonga fakafo‘ituitui kiate kinautolu ‘a e nima-homó.—Saame 112:5; Pal. 22:9.

11. (a) ‘Oku fakahaa‘i fēfē ‘i he‘etau nima-homó ‘a e “poto ‘aonga”? (e) Ko e hā ‘oku hoko ‘i he lotolotonga ‘o e kakai ‘a e ‘Otuá he ‘aho ní? (Sio ki he ‘uluaki fakatātā ‘i he kupú ni.)

11 ‘Oku tau toe fakahāhā ‘a e “poto ‘aonga” ‘i he‘etau ngāue‘aki ‘etau ngaahi me‘a fakamatelié ke poupou‘i‘aki ‘a e ni‘ihi kehé ‘i he ngāue fakafaifekaú. Pea neongo kapau he‘ikai lava ke tau ngāue taimi-kakato pe hiki ki he feitu‘u ‘oku lahi ange ai ‘a e fiema‘ú, te tau kei malava pē ke hoko ‘o ‘aonga ki he ni‘ihi kehé. (Pal. 19:17) Ko e fakatātaá, ‘oku tokoni ‘etau ngaahi me‘a‘ofá ke tokonaki mai ai ‘a e ‘ū tohí pea poupou‘i ‘a e ngāue fakamalangá ‘i he ngaahi feitu‘u masiva ‘aupito ‘a ia ‘oku tokolahi ai ‘a e fa‘ahinga ‘oku ha‘u ki he mo‘oní. ‘I he ngaahi fonua hangē ko Kongo, Luanitā, mo Matakesikaá, ‘oku lava ke mamafa ‘aupito ai ‘a e Tohi Tapú. ‘I he taimi ‘e ni‘ihi ‘oku totongi mamafa tatau ha Tohi Tapu mo ha vāhenga ‘i ha uike pe māhina. ‘I he laui ta‘u, na‘e pau ke fili hotau fanga tokouá pe te nau fakatau ha me‘akai ma‘a honau fāmilí pe ko hono fakatau mai ha Tohi Tapu. ‘I he taimí ni, koe‘uhi ko e ngaahi tokoni ‘a e ni‘ihi kehé mo e “vahevahe tatau” ‘o e pa‘angá, ‘oku liliu ai pea tufaki ta‘etotongi ‘a e Tohi Tapú ‘e he kautaha ‘a Sihová ki he mēmipa taki taha ‘o e fāmilí pea pehē foki ki he kau ako Tohi Tapú. (Lau ‘a e 2 Kolinitō 8:13-15.) Ko ia ‘e lava fakatou‘osi ke hoko ko e ngaahi kaume‘a ‘o Sihova ‘a e fa‘ahinga ‘oku nau fai ‘a e foakí mo e fa‘ahinga ‘oku nau ma‘u ‘a e foakí.

‘E LAVA FĒFĒ KE FAKASI‘ISI‘I ‘ETAU KAUNGA KI HE MĀMANI FAKAKOMĒSIALÉ?

12. Na‘e anga-fēfē hono fakahaa‘i ‘e ‘Ēpalahame na‘á ne falala ki he ‘Otuá?

12 ‘Oku toe lava foki ke tau hoko ko e ngaahi kaume‘a ‘o Sihova ‘i he fakasi‘isi‘i ‘etau kaunga ki he māmani fakakomēsialé pea kumi ki he ngaahi koloa “mo‘oní.” Ko e me‘a ia na‘e fai ‘e he tangata faitōnunga ko ‘Ēpalahamé. Na‘á ne talangofua kia Sihova pea li‘aki ‘a e kolo tu‘umālie lahi ko ‘Uá ka ne nofo tēniti he na‘á ne loto ke hoko ko e kaume‘a ‘o Sihova. (Hep. 11:8-10) Na‘á ne falala ma‘u pē ki he ‘Otuá kae ‘ikai ko e ngaahi me‘a fakamatelié. (Sēn. 14:22, 23) Na‘e fakalototo‘a‘i ‘e Sīsū ‘a e ni‘ihi kehé ke nau fa‘ifa‘itaki ki he fa‘ahinga tui ko iá. ‘I he taimi ‘e taha, na‘á ne tala ange ai ki ha talavou koloa‘ia: “Kapau ‘okú ke fie haohaoa, ‘alu ‘o fakatau atu ho‘o ngaahi koloá pea foaki ia ki he masivá, pea te ke ma‘u ai ha koloa ‘i hēvani; peá ke ha‘u ‘o muimui ‘iate au.” (Māt. 19:21) Ko e talavou ko iá na‘e ‘ikai te ne ma‘u ‘a e tui hangē ko ia na‘e ma‘u ‘e ‘Ēpalahamé. Ka na‘e ‘i ai ‘a e kakai kehe na‘a nau falala ki he ‘Otuá.

13. (a) Ko e hā ‘a e fale‘i na‘e fai ‘e Paula kia Tīmoté? (e) ‘E lava fēfē ke tau ngāue‘aki ‘a e fale‘i ‘a Paulá ‘i he ‘ahó ni?

13 Ko Tīmoté ko ha tangata ia ‘o e tuí. ‘I he hili hono ui ‘a Tīmote “ko ha sōtia lelei ‘a Kalaisi Sīsuú,” na‘e tala ange ‘e Paula kiate ia: “‘Oku ‘ikai ha tangata ‘oku ngāue ko ha sōtia te ne fakakau ia ‘i he ngaahi me‘a fakapisinisí, koe‘uhí ke ne ma‘u ai ‘a e hōhō‘ia ‘a e tokotaha ko ia na‘á ne fakahū ia ke hoko ko ha sōtiá.” (2 Tīm. 2:3, 4) Ko e kau muimui ‘o Sīsū he ‘aho ní, ‘o kau ai ‘a e kau faifekau taimi-kakato laka hake he taha milioná, ‘oku nau fai ‘enau lelei tahá ‘i hono ngāue‘aki ‘a e fale‘i ‘a Paulá. ‘Oku nau taliteke‘i ‘a e ngaahi tu‘uaki fakatauele ‘a e māmani mānumanu ko ení. ‘Oku nau manatu‘i ‘a e tefito‘i mo‘oni: “Ko e tokotaha noó ko ha tamaio‘eiki ia ki he tokotaha tali noó.” (Pal. 22:7) ‘Oku fiema‘u ‘e Sētane ke tau fakamoleki ‘a e kotoa ‘o hotau taimí mo e iví ‘i he ngāue ki he‘ene māmani fakakomēsialé. ‘Oku lahi ‘a e ngaahi fu‘u nō ke tā ‘e he ni‘ihi koe‘uhi ko ha ‘api, kā, ako, pe na‘a mo ha mali. Kapau he‘ikai ke tau tokanga, te tau iku ‘o tā mo‘ua nai ai ‘i he ngaahi ta‘u lahi. ‘Oku tau fakahaa‘i ‘a e poto ‘aongá ‘i he taimi ‘oku tau fakafaingofua‘i ai ‘etau mo‘uí, faka‘ehi‘ehi mei he mo‘uá, pea fakasi‘isi‘i ‘a e fakamolé. ‘I he founga ko iá te tau ‘ata‘atā ai ke tauhi ki he ‘Otuá kae ‘ikai ngāue fakatamaio‘eiki ki he fokotu‘utu‘u fakakomēsiale ‘o e ‘aho ní.—1 Tīm. 6:10.

14. Ko e hā kuo pau ke tau fakapapau‘i ke faí? ‘Omai ha ongo fakatātā.

14 Ke tauhi ke faingofua ‘etau mo‘uí, kuo pau ke tau fakamu‘omu‘a ‘a e Pule‘anga ‘o e ‘Otuá. Ko e husepāniti mo e uaifi ‘e taha na‘á na ma‘u ha fu‘u pisinisi na‘e tupu lahi. Kae kehe, na‘á na loto ke toe foki ki he ngāue fakafaifekau taimi-kakató. Ko ia na‘e fakatau atu ai ‘e he ongo me‘á ni ‘ena pisinisí, ko hona vaká, mo e ngaahi me‘a fakamatelie kehe. Na‘á na pole leva ke tokoni ‘i he langa ‘o e ‘ulu‘i‘apitanga ‘i he māmaní ‘i Warwick, Niu ‘Ioke. Na‘e makehe ‘aupito ‘a e me‘á ni kiate kinaua koe‘uhí na‘e ‘uhinga iá te na ngāue ‘i Pēteli mo hona ‘ofefiné mo e foha-‘i-he-fonó, pea ‘i ha ngaahi uike mo e ongo mātu‘a ‘a e husepānití, ‘a ia na‘á na ngāue foki mo kinaua ‘i he langa ‘i Warwick. Na‘e ma‘u ‘e ha tuofefine tāimu‘a ‘i Colorado, ‘Amelika, ha ngāue konga taimi ‘i ha pangikē. Na‘e lelei‘ia ‘aupito ‘a hono kau pule ngāué ‘i he‘ene ngāué ‘o tu‘uaki ange kiate ia ha lakanga taimi-kakato ‘o liunga tolu ‘ene vahé. Kae kehe, koe‘uhi ‘e ‘ikai faka‘atā ia ‘e he ngāué ke ne tokangataha ki he ngāue fakafaifekaú, na‘e ‘ikai te ne tali ‘a e tu‘uaki fakatauele ko ení. Ko e ngaahi fakatātā si‘i pē eni ‘o e ngaahi feilaulau lahi kuo fai ‘e he kau sevāniti ‘a Sihová. ‘I he‘etau fakapapau‘i ke fakamu‘omu‘a ‘a e ngaahi me‘a ‘o e Pule‘angá, ‘oku fakahaa‘i ai ‘oku tau fakamahu‘inga‘i ‘a e kaume‘a mo e ‘Otuá pea mo e ngaahi koloa mo‘oní ‘o laka ange ia ‘i he ngaahi me‘a fakamatelié.

‘I HE KA‘ANGA ‘A E NGAAHI KOLOA FAKAMATELIÉ

15. Ko e hā ‘a e koloa ‘okú ne ‘omai ‘a e fiemālie lahi tahá?

15 Ko hono ma‘u ‘a e koloa fakamatelié ‘oku ‘ikai ‘aupito ‘uhinga iá ‘oku tau ma‘u ‘a e hōifua ‘a e ‘Otuá. ‘Oku tāpuaki‘i ‘e Sihova ‘a e fa‘ahinga ‘oku nau ‘hulu atu ‘i he ngaahi ngāue leleí.’ (Lau ‘a e 1 Tīmote 6:17-19.) Ko e fakatātaá, na‘e ‘ilo‘i ‘e ha tuofefine ko Lucia na‘e fiema‘u ha kau faifekau ki ‘Alipēnia. Ko ia na‘á ne hiki mei ‘Ītali ki ai ‘i he 1993. Na‘e ‘ikai ha‘ane ngāue ka na‘á ne falala ‘e tokonaki ‘a Sihova ma‘ana. Na‘á ne ako ‘a e lea faka-‘Alipēniá pea kuó ne tokoni‘i ‘a e kakai ‘e toko 60 tupu ke nau fai ha fakatapui. ‘Oku ‘ikai nai ke tau ma‘u ‘a e ngaahi ola tatau mei he malanga ‘i hotau feitu‘u ngāué. Ka ko ha me‘a pē ‘oku tau fai ke tokoni‘i ‘a e ni‘ihi kehé ke nau ako fekau‘aki mo Sihova pea hoko ko hono kaume‘á te tau koloa‘aki ‘a e me‘a ko iá ‘o ta‘engata.—Māt. 6:20.

16. (a) Ko e hā ‘e hoko ki he fokotu‘utu‘u fakakomēsiale ‘o e ‘aho ní? (e) ‘Oku totonu ke kaunga fēfē ia ki he‘etau vakai ki he ngaahi me‘a fakamatelié?

16 Na‘e fakamahino‘i ‘e Sīsū ‘e ngata ‘a e fokotu‘utu‘u fakakomēsiale ‘i he ‘aho ní. Na‘á ne pehē: ‘‘I he taimi ‘e ka‘anga ai ‘a e ngaahi koloa fakamatelie ko iá’, ‘o ‘ikai ko e pehē ‘kapau ‘e ka‘anga.’ (Luke 16:9) ‘I he ngaahi ‘aho faka‘osi ko ení, kuo ka‘anga ‘a e ngaahi pangikē ‘e ni‘ihi pea ko e ngaahi fonua ‘e ni‘ihi kuo hoko ai ha ngaahi palopalema faka‘ekonōmika mafatukituki. Ka ‘i he kaha‘u ofi maí, ‘e hoko ai ‘a e ngaahi me‘á ‘o toe kovi ange. ‘E ka‘anga ‘a e fokotu‘utu‘u fakapolitikale, fakalotu, mo fakakomēsiale ‘a ia ko e konga ‘o e fokotu‘utu‘u ‘a Sētané. Na‘e tomu‘a tala ‘e he ongo palōfita ko ‘Isikeli mo Sēfanaiá ko e koulá mo e silivá, ‘a ia ‘oku mahu‘inga ma‘u pē ki he fokotu‘utu‘u fakakomēsialé, ‘e hoko ‘o ta‘e‘aonga. (‘Isi. 7:19; Sēf. 1:18) ‘E fēfē ‘etau ongo‘í kapau te tau a‘u ki he ngata‘anga ‘o ‘etau mo‘ui ‘i he māmani ko ení pea ‘ilo‘i ai na‘a tau feilaulau‘i ‘a e ngaahi koloa mo‘oní kae ma‘u ‘a e ngaahi me‘a fakamatelie ta‘emā‘oni‘oni ‘o e māmaní? Te tau ongo‘i nai ai ‘o hangē ko e tangata na‘á ne ngāue ‘i he kotoa ‘o ‘ene mo‘uí ke ma‘u ha pa‘anga lahi, ‘o ne toki ‘ilo hake pē ko e pa‘anga loi kotoa ia. (Pal. 18:11) Ko e ngaahi me‘a fakamatelie ‘i he māmani ko ení ‘e ka‘anga. Ko ia ‘oua ‘e tuku ke mole ‘a e faingamālie ke ngāue‘aki ho‘o ngaahi me‘a fakamatelié ke kumi ha ngaahi kaungāme‘a ‘i hēvani. Ko e me‘a ‘oku tau fai ma‘a Sihova mo hono Pule‘angá te ne ‘ai kitautolu ke tau fiefia mo‘oni.

17, 18. Ko e hā ‘oku fakatu‘amelie atu ki ai ‘a e ngaahi kaume‘a ‘o e ‘Otuá?

17 ‘I he hoko mai ‘a e Pule‘anga ‘o e ‘Otuá, ‘e ‘ikai pau ai ki ha taha ke totongi ‘ene nofó pe kole nō. ‘E ta‘etotongi ‘a e me‘akaí pea ‘e lahi fau, pea he‘ikai fiema‘u ke totongi ha kau toketā pe faito‘o. ‘E ma‘u ‘e he ngaahi kaume‘a ‘o Sihová ‘a e lelei taha ‘i he ngaahi me‘a ‘e ‘omai ‘e he māmaní. ‘E ngāue‘aki ‘a e koulá, silivá, mo e maka koloá koe‘uhi ko ‘enau faka‘ofo‘ofá, kae ‘ikai ko e ‘ai ke koloa‘ia ai ha taha. Ko e ngaahi naunau tu‘unga lelei ‘o e papá, maká, mo e mētalé ‘e ma‘u ta‘etotongi ia ke langa ‘aki ha ngaahi ‘api faka‘ofo‘ofa. ‘E tokoni‘i kitautolu ‘e hotau ngaahi kaume‘á koe‘uhí ‘oku nau loto ki ai, ‘o ‘ikai koe‘uhí ko ha‘atau totongi‘i kinautolu. Te tau vahevahe ‘a e ngaahi me‘a kotoa pē ‘e ‘omai ‘e he māmaní.

18 Ko e konga pē eni ‘o e pale mahu‘inga ta‘ehanotatau ma‘á e fa‘ahinga ‘oku nau kumi ha ngaahi kaungāme‘a ‘i hēvaní. Ko e kau lotu ‘a Sihova ‘i māmaní te nau kaila fiefia ‘i he‘enau fanongo ki he lea ‘a Sīsuú: “Ha‘u, ‘a kimoutolu kuo tāpuekina ‘e he‘eku Tamaí, ‘o ma‘u ‘a e Pule‘anga kuo teuteu ma‘amoutolu talu mei he tanupou ‘o e māmaní.”—Māt. 25:34.

^ pal. 4 Na‘e ‘ikai ke tala mai ‘e Sīsū ia pe na‘e mo‘oni ‘a e tukuaki‘í pe ‘ikai. Ko hono mo‘oní, ko e fo‘i lea “tukuaki‘i” ‘i he Luke 16:1 ‘oku lava ke ‘uhinga iá na‘e tala ‘e ha toko taha ha fo‘i loi kovi ‘aupito ‘o pehē na‘e toloveka‘aki ‘e he tamaio‘eikí ‘a e koloá. Neongo ia, ‘oku tokangataha ‘a Sīsū ia ki he fakafeangai ‘a e tamaio‘eikí, kae ‘ikai ki he ngaahi ‘uhinga na‘e mole ai ‘ene ngāué.

Ko e talanoa ki he mo‘ui ‘a Lucia Moussanett, ‘oku hā ia ‘i he Awake! ‘o Sune 22, 2003, peesi 18-22.