Julani

Vo Akuŵerenga Afumba

Vo Akuŵerenga Afumba

Vo Akuŵerenga Afumba

Mwakukoliyana ndi marangu nga mu Bayibolu ngo ngakonkhoska nthowa zakwenere zo tingagwiriskiya ntchitu ndopa, kumbi Akaboni aku Yehova atiziwona wuli nthowa za kuchipatala zo agwiriskiya ntchitu ndopa zakuwamweni pakukuwovya?

Mkhristu weyosi wakhumbika kuŵanaŵaniya ukongwa vo Bayibolu likamba, mumalu mwakusankha vinthu mwakulondo vo iyu wakhumba pamwenga vo achipatala akamba. Chifukwa nkhani iyi yikwaska iyu ndi Yehova.

Yehova yo wakutipaska umoyu wakulamula kuti tikhumbika cha kurya ndopa. (Genezesi 9:3, 4) Mu Dangu lo Chiuta wangupaska Ayisirayeli, iyu wangukaniza kugwiriskiya ntchitu ndopa chifukwa zimiya umoyu. Iyu wangukamba kuti: “Pakuti umoyu wa nyama we mundopa ndipu ini ndapereka ndopa kwaku yimwi paguŵa la sembi kuti mubenekeriyengi maubudi nginu.” Nanga kumbi munthu wakhumbikanga kuchita wuli asani wakhumba kubaya nyama kuti waryi? Chiuta wangukamba kuti: “Wadirengi pasi ndopa zaki ndipu wawundengepu dongu.” * (Levitiko 17:11, 13) Yehova wanguŵakambiya dangu lenili mwakuwerezawereza. (Dotoronome 12:16, 24; 15:23) Buku linyaki la Chiyuda likamba kuti: “Ndopa zikhumbika cha kusungika pamwenga kuryika kweni zikhumbika kudirika pasi.” (Soncino Chumash) Pengavi mu Isirayeli yo wazomerezekanga kusunga kweniso kugwiriskiya ntchitu ndopa za chamoyu chinyaki, chifukwa chamoyu chechosi chikupaskika umoyu ndi Chiuta.

Mazuŵa nganu tichichizgika cha kulondo Dangu laku Mozesi chifukwa venivi vikumala Mesiya wati wafwa. Kweni Chiuta wakusintha cha, iyu weche kuwona kuti umoyu ngwakuzirwa. Mwakulongozgeka ndi mzimu wakupaturika waku Chiuta, akutumika angukambiya Akhristu kuti akhumbika ‘kukana ndopa.’ Dangu lenili akhumbikanga kuliwona mwakupepuka cha. Lenga lakukhumbika ukongwa ndipu liyanana waka ndi kukana ureŵi kweniso kusopa angoza. (Machitidu 15:28, 29; 21:25) Mu vyaka va m’ma 1900, kupereka ndopa kweniso kuŵika munthu ndopa kungwamba kuwanda ukongwa, kweni Akaboni aku Yehova anguziŵa kuti kuchita venivi kususkana ndi Mazu ngaku Chiuta. *

Nyengu zinyaki, madokotala ngangakambiya munthu kuti wapereke limu ndopa zaki kweche masabata kuti amupangi opaleshoni. (Nthowa iyi yiziŵika so kuti PAD) Yiwu akamba kuti asani munthu yo wazamukhumbika ndopa pa nyengu ya opaleshoni, azakumupaska ndopa zaki zo wapereke limu. Kweni kupereke limu ndopa, kusunga ndopa kweniso kumuŵika munthu ndopa kususkana ndi vo vikukambika mu buku la Levitiko ndipuso la Dotoronome. Ndopa zikhumbika cha kusungika kweni zikhumbika kudirika pasi vo vija nge kuti titiziweze kwaku Chiuta. Mbuneneska kuti tilondo Dangu laku Mozesi cha. Kweni isi Akaboni aku Yehova titumbika fundu zo Chiuta wangupereka mu marangu ngenanga ndipu te akusimikiza mtima ‘kukana ndopa.’ Mwaviyo, tipereka ndopa cha, kweniso tizomereza cha kuti ndopa zidu zo Chiuta wakukamba kuti zidirikengi pasi, zisungiki kuti azizigwiriskiyi ntchitu nyengu yinyaki. Chifukwa kuchita venivi kususkana ndi dangu laku Chiuta.

Kweni pe so nthowa zinyaki zo agwiriskiya ntchitu ndopa zakuwamweni, zo paziŵika umampha cha kuti munthu watuswa dangu laku Chiuta pamwenga cha. Mwakuyeruzgiyapu, Akhristu anandi azomera kuti aŵato ndopa kuti azipimi ndipu pavuli paki ndopa zo atizitaya. Kweniso pe nthowa zinyaki zo agwiriskiya ntchitu ndopa zakuwamweni zo Mkhristu wangazomera

Mwakuyeruzgiyapu, nyengu zinyaki asani munthu atimuchita opaleshoni angapatuska ndopa zaki ndipu nthowa yeniyi yidanika kuti hemodilution. Ndopa zo zaja muliŵavu la munthu atizisongono. Asani amala, ndopa ziya anguzipatuska, atiziweze muliŵavu ndipu venivi vitovya kuti munthu yo waje ndi ndopa zakukwana. Pe so nthowa yinyaki yo yiziŵika kuti cell salvage. Mwakugwiriskiya ntchitu nthowa iyi, ndopa zo zituwa po acheka pakumuchita opaleshoni, atizito, atizisefa ndipu pavuli paki atiziweze muliŵavu la munthu. Pe nthowa yinyaki yakupambanaku ndi zenizi, pa nthowa iyi ndopa atizipatuskiya ku makina ngo ngagwira ntchitu mumalu mwa mtima, mapapu pamwenga sana pa nyengu yo munthu atimuchita opaleshoni. Nyengu zinyaki so ndopa atizipatuskiya mumachini ngo ngasefa ndopa ndi kutuzgamu ndopa zakunangika. Madokotala ngangachita venivi kuti ngatomu vigaŵa vinyaki va ndopa kuti ngapangi tinthu to angabatika po acheka. Nyengu zinyaki so kuti madokotala ngapimi ndopa, ngato ndopa zinandi muliŵavu la munthu ndipu atizisazga ndi munkhwala, pavuli paki atiziweze so muliŵavu la munthu.

Vo madokotala ngachita pa nthowa izi vingaŵa vakupambanapambana mwakukoliyana ndi vo aziŵa. Kweniso kumbukani kuti madokotala ngangasaniya nthowa zasonu zakuwovye munthu ndipuso kupima ndopa. Mbudindu widu cha kukonkhoska chechosi pa nkhani izi. Mkhristu weyosi wakhumbika kusankha yija vo madokotala ngangachita ndi ndopa zaki asani atimuchita opaleshoni, atimupima ndopa pamwenga asani agwiriskiyengi ntchitu nthowa zinyaki zo ndopa zisungika dankha cha kuti azizigwiriskiyi ntchitu nyengu yinyaki. Iyu wakhumbika kukambiskana ndi madokotala kweche nyengu kuti waziŵi vo ngachitengi ndi ndopa zaki pa nyengu yo atimuwovya. Pavuli paki, iyu wangasankha mwakukoliyana ndi njuŵi yaki. (Wonani bokosi.)

Akhristu akhumbika kukumbuka kuti akujipereka kwaku Chiuta ndipu akhumbika kumuyanja ndi ‘mtima wawu wosi, ndi umoyu wawu wosi, ndi nthazi zawu zosi, ndi maŵanaŵanu ngawu ngosi.’ (Luka 10:27) Mwakupambana ndi ŵanthu anyaki wosi pacharu, Akaboni aku Yehova awona kuti ubwezi wawu ndi Chiuta ngwakuzirwa ukongwa. Chiuta Yo Wakutipaska Umoyu, watitikambiya kuti tije ndi chivwanu mu ndopa zaku Yesu. Bayibolu litikambiya kuti: “Mwakugwiriskiya ntchitu iyu [Yesu Khristu], tafwatulika ndi sembi yakuwombole kuporote mu ndopa za munthu mwenuyu, ndipu tagowokereka nadi maubudi ngidu.”—Aefeso 1:7.

[Mazu ngamumphata]

^ ndimi 4 Pulofesa Frank H. Gorman wakulemba kuti: “Asani munthu wadira pasi ndopa walongo kuti watumbika kweniso wawona kuti umoyu wa nyama yo ngwakuzirwa, ndipuso kuti watumbika Chiuta yo wakulenga kweniso walutirizga kuphwere vinthu vamoyu.”

^ ndimi 5 Chigongwi cha Alinda cha July 1, 1951, chingumuka mafumbu ngakukhumbika ukongwa pa nkhani iyi ngo ngangulongo vifukwa vo tiwone kuti kupereka ndopa pamwenga kuŵikika ndopa nkhuheni.

[Bokosi/​Vithuzi]

MAFUMBU NGO MUNGAJIFUMBA

Asani ndopa zangu zinyaki azipatuskiyengi kubwalu kwa liŵavu langu ndipu panyaki azimikengi dankha kwa kanyengu, kumbi ndopa zo ndiziwonengi kuti zeche chigaŵa cha liŵavu langu? Pamwenga kumbi njuŵi yangu yiziwonengi kuti zitenere ‘kudirika pasi’?

Kumbi njuŵi yangu yakusambizika Bayibolu yindisuzgengi asani ndopa zangu zinyaki angazisunga dankha pamalu nganyaki pa nyengu yo atindichita opaleshoni, kuzisazga ndi munkhwala ndipu pavuli paki kuziweze so muliŵavu langu?