Kumbi Musankha Nadi Vakukondwesa Vamampha?

“Lutirizgani kusimikiza kuti chakuzomerezeka kwa Ambuya ndi nichi.”—AEFE. 5:10.

1, 2. (a) Kumbi Mazu ngaku Chiuta ngalongo wuli kuti Yehova wakhumba kuti tikondwengi ndi umoyu? (b) Kumbi tichitengenji chifukwa chakuziŵa kuti kukondwa ndi “mphasu yaku Chiuta”?

MU BAYIBOLU musanirika nkhani zinandi zo zilongo kuti Yehova wakhumba kuti tikondwengi ndi umoyu. Mwakuyeruzgiyapu, lemba la Salimo 104:14, 15 likamba kuti Yehova wachitiska kuti “chakurya chime mudongu ndipuso vinyu yo wakondwesa mtima wa munthu, mafuta ngo ngachitiska kuti chisku chiŵali, kweniso chakurya cho chipaska nthazi mtima wa munthu.” Hinya, Yehova ndiyu wachitiska kuti mbewu zime zo zititiwovya kusaniya chakurya, mafuta ndipuso vinyu. Chinanga kuti vinyu we mugulu la vakurya vakukhumbika cha, kweni “wakondwesa mtima wa munthu.” (Waku. 9:7; 10:19) Yehova wakhumba kuti tikondwengi pamwenga kuti mitima yidu yizazengi “ndi likondwa.”—Machi. 14:16, 17.

² Mwaviyo, nkhunanga cha asani nyengu zinyaki tipatuwa nyengu kuti ‘tikawonesesi tiyuni tamude’ ndipuso ‘maluŵa ngamudondu,’ pamwenga asani tipatuwa nyengu yakuchitiya vinthu vinyaki vakukondwesa. (Mate. 6:26, 28; Salimo 8:3, 4) Kukondwa pa umoyu, “ndi mphasu yaku Chiuta.” (Waku. 3:12, 13) Mwaviyo, chifukwa chakuziŵa venivi, tiyeni tichitengi vakukondwesa vo vingakondwesa yo wakutipaska mphasu yeniyi. *

Pe Vakukondwesa Vinandi Kweni Tikhumbika Kujiŵikiya Mphaka

3. Ntchifukwa wuli ŵanthu apambana pa kusankha vakukondwesa?

³ Ŵanthu wo awona vakukondwesa mwakwenere, aziŵa kuti vakukondwesa vilipu vinandi kweni akhumbika kujiŵikiya mphaka. Chifukwa? Kuti timukiki fumbu ili, tiyeni tiyeruzgiyi vakukondwesa ndi chakurya. Ŵanthu a muvyaru vakupambana, atanja so chakurya chakupambana. Mwakuyanana waka, vakukondwesa vo Akhristu a mucharu chinyaki angawona kuti veumampha, vingaŵakondwesa cha Akhristu a mucharu chinyaki. Venivi vingachitika so pakati pa Akhristu wo aja muchigaŵa chimoza. Vo munyaki wangawona kuti vakukondwesa (mwakuyeruzgiyapu kuja pamalu ngaphe ndi kuŵerenga buku), munyaki vingamukondwesa cha. Munyaki wangawona kuti kuluta kuchiwona chilengedu uku watchova njinga nkhwakukondwesa, penipo munyaki wangawona kuti nkhwakuvukisa. Yapa fundu njakuti, nge chakurya, vakukondwesa vilipu vinandi ndipu ŵanthu atanja vakupambanapambana.—Aro. 14:2-4.

4. Ntchifukwa wuli tikhumbika kujiŵikiya mphaka pa nkhani ya vakukondwesa? Konkhoskani chakuyeruzgiyapu.

⁴ Chinanga kuti vakukondwesa vilipu vinandi, ving’anamuwa kuti mbwenu tichitengi waka chechosi cha. Tiyeni tiwere so pa chakuyeruzgiyapu cha chakurya. Chinanga kuti titurya vakurya vakupambanapambana, kweni tingaryiya dala cha chakurya chakuvunda. Kungaŵa kuŵavi zeru kurya chakurya chenichi ndipuso chingatitamisa. Mwakuyanana waka, titanja vakukondwesa vinandi vamampha, kweni tichitaku cha vakukondwesa vo vingaŵika umoyu widu pa ngozi, vakukondwesa vachiwawa ndipuso vamijalidu yabwekabweka. Kuchita vakukondwesa nge venivi, kususkana ndi fundu za mu Bayibolu ndipu kungananga liŵavu lidu ndipuso ubwezi widu ndi Chiuta. Mwaviyo, kuti tichitengi vakukondwesa vo vikoliyana ndi fundu za mu Bayibolu, tikhumbika kufufuziya limu vakukondwesa vo tipenja kusankha kuti tiziŵi asani vamampha pamwenga viheni. (Aefe. 5:10) Kumbi tingachita wuli venivi?

5. Kumbi tingachita wuli kuti tiziŵi asani vakukondwesa vo tasankha vikoliyana ndi fundu zaku Chiuta?

⁵ Kuti tiyanduwengi ndi vakukondwesa vo tisankha ndipuso kuti vimukondwesengi Yehova, tikhumbika kusankha vo vikoliyana ndi fundu za mu Mazu ngaki. (Salimo 86:11) Kuti tiziŵi asani vikoliyana ndi fundu za mu Bayibolu, tikhumbika kujifumba mafumbu ngatatu. Mafumbu ngaki ngakuti: Kumbi ndikhumba kuchita vakukondwesa vamtundu wuli? Kumbi ndivichitengi nyengu wuli? Nanga ndivichitengi ndiyani? Sonu tiyeni tikambiskani fumbu lelosi pakulija.

Kumbi Ndichitengi Vakukondwesa Vamtundu Wuli?

6. Kumbi tikhumbika kukana vakukondwesa vamtundu wuli, nanga ntchifukwa wuli?

⁶ Mwechendayambi kuchita vakukondwesa vevosi, fumbu lakwamba lo mungajifumba ndakuti, ‘Kumbi ndikhumba kuchita vakukondwesa vamtundu wuli?’ Muchimuka fumbu ili, mukumbukengi kuti pe vakukondwesa mtundu paŵi. Tikhumbika kukaniya limu vakukondwesa va mugulu lakwamba. Kweni va mugulu lachiŵi tingasankha kuchita pamwenga cha. Kumbi va mugulu lakwamba ndi nivi? Mucharu chiheni ichi, vakukondwesa venivi vija ndi vakuchitika vo visuskana ndi fundu za mu Bayibolu pamwenga vituswa marangu ngaku Chiuta. (1 Yoha. 5:19) Mkhristu wauneneska wakaniya limu vakukondwesa vamtundu uwu. Vakukondwesa venivi vituŵa ndi vinthu vankhaza, vaviŵanda, vakusikuwa, vakulongo anthulumi pamwenga anthukazi agonana ŵijaŵija ndipuso mijalidu yinyaki yabwekabweka. (1 Akori. 6:9, 10; ŵerengani Chivumbuzi 21:8) Kwali tingaŵa pani, tikhumbika kukana vakukondwesa vamtundu wenuwu kuti tilongo Yehova kuti ‘titinkha chinthu chiheni.’—Aro. 12:9; 1 Yoha. 1:5, 6.

7, 8. Kumbi tingachita wuli pakufufuza vakukondwesa? Konkhoskani chakuyeruzgiyapu.

⁷ Mugulu lachiŵi mwe vakukondwesa vo Mazu ngaku Chiuta ngakamba cha mwachindunji kuti viheni pamwenga cha. Mwaviyo, techendasankhi vakukondwesa va mugulu ili, tikhumbika kufufuza dankha kuti tiwoni asani Yehova wawona kuti vamampha. (Nthanthi 4:10, 11) Pavuli paki, tingasankha vo tiwona kuti vitiwovyengi kuja ndi njuŵi yituŵa. (Aga. 6:5; 1 Timo. 1:19) Kumbi tingachita wuli venivi? Ŵanaŵaniyani ivi: Asani tipenja kurya chakurya chachilendu, chakwamba tifumba dankha kuti asazganjiku. Mwakuyanana waka, techendachiti chakukondwesa chechosi, tikhumbika kufufuza dankha.—Aefe. 5:17.

⁸ Mwakuyeruzgiyapu, panyaki mutanja masaza nganyaki. Mphakuvwika chifukwa masaza ngakondwesa ukongwa. Kweni wuli asani mutanja masaza ngo, chifukwa chakuti wo achita akhumbika kupharizana ukongwa, apwetekana, asekere mwakujumphisa asani awina pamwenga alongo kuti atanja charu chawu? Asani ndimu viliri, mbwenu ziŵani kuti vo mutanja vikoliyana cha ndi mo Yehova wawone vinthu kweniso vikoliyana cha ndi uthenga wachimangu ndipuso wachanju wo tipharazgiya ŵanthu. (Yesa. 61:1; Aga. 5:19-21) Kweni asani pa vakukondwesa vo mutanja pachitika vinthu vamampha ndipuso vakukoliyana ndi fundu zaku Yehova, mbwenu muyanduwengi ukongwa kweniso musisipulikengi.—Aga. 5:22, 23; ŵerengani Afilipi 4:8.

Kumbi Ndivichitengi Nyengu Wuli?

9. Kumbi vo timuka pa fumbu lakuti, kumbi vakukondwesa ndivichitengi nyengu wuli,’ vilongonji?

⁹ Chachiŵi mukhumbika kuŵanaŵaniya nyengu, ndipu mungajifumba kuti, ‘Kumbi vakukondwesa venivi ndivichitengi nyengu wuli? Nanga ndimaliyengepu nyengu yitali wuli?’ Vo tingamuka pa fumbu lakwamba liya lakuti kumbi ndichitengi vakukondwesa vamtundu wuli?, vingalongo vo isi tiwona kuti vakuzomerezeka ndipuso vo tiwona kuti viheni. Kweni vo tingamuka pa fumbu ili lakuti kumbi ndivichitengi nyengu wuli?, vilongo vo tiŵika panthazi pamwenga kuti vo tiwona kuti vakukhumbika. Sonu kumbi tingachita wuli kuti vakukondwesa tiviŵikengi pamalu ngakwenere pa umoyu widu?

10, 11. Kumbi mazu ngaku Yesu nga pa Mateyu 6:33 ngatitiwovya wuli kuziŵa nyengu yakwenere yo tingamaliya pa vakukondwesa?

¹⁰ Yesu Khristu wangukambiya akusambira ŵaki kuti: “Uyanjengi Yehova Chiuta waku ndi mtima waku wosi, ndi umoyu waku wosi, ndi maŵanaŵanu ngaku ngosi, ndi nthazi zaku zosi.” (Mariko 12:30) Mwaviyo, tikhumbika kwanja ukongwa Yehova paumoyu widu kuluska chechosi. Tilongo kuti tichita venivi asani tivwiya mazu ngaku Yesu ngakuti: “Lutirizgani kupenja dankha Ufumu ndi urunji waki, ndipu vinthu vinyaki vosi venivi visazgikiyengeku kwaku yimwi.” (Mate. 6:33) Kumbi mazu ngenanga ngangatiwovya wuli kuziŵa nyengu yakwenere yo tingachitiya vakukondwesa?

¹¹ Ziŵani ivi: Yesu wakutikambiya kuti, “Lutirizgani kupenja dankha Ufumu.” Kweni iyu wakukambapu cha kuti, “Lutirizgani kupenja Ufumu pe.” Yapa, vilongore limu kuti Yesu waziŵanga kuti paumoyu taŵanthu tikhumbika kupenja vinandi kusazgapu so Ufumu. Tikhumbika kusaniya pakuja, chakurya, vakuvwala, masambiru ngakwenere, ntchitu, vakukondwesa ndipuso vinyaki vinandi. Kweni pa vosi venivi, Ufumu ndiwu ukhumbika kuja pakwamba. (1 Akori. 7:29-31) Mwaviyo, chifukwa cha fundu yauneneska yeniyi, tikhumbika kuchita vinthu vinyaki vosi kusazgapu vakukondwesa, munthowa yakuti vileki kutimbanyizga chinthu chakukhumbika ukongwa pa umoyu widu cho nkhuchita vinthu vakukwaskana ndi Ufumu. Asani tingachita venivi, ndikuti vakukondwesa vimanavi vo tingachita vingatiwovya ukongwa.

12. Kumbi fundu ya pa Luka 14:28 yingatiwovya wuli pa nkhani ya vakukondwesa?

¹² Mbumampha kuziŵiya limu mtengu pamwenga kuti nyengu yo timaliyengi pakuchita vakukondwesa. (Luka 14:28) Asani taziŵa nyengu yo timaliyengi pa vakukondwesa, tijifumbengi kuti kumbi veumampha kumaliyapu nadi nyengu yosi iyi? Asani kuchita vakukondwesa vo tasankha kuchitiskengi kuti titondeki kuchita vinthu vinyaki vakukhumbika ukongwa nge kusambira Bayibolu pakutija, kusopa kwa pabanja, kuwungana pamwenga kupharazga, mbwenu po vinthu veumampha cha. (Mariko 8:36) Kweni asani vakukondwesa vo tichitengi vititondekesengi cha kuchita vinthu va Ufumu, po mbwe ndikuti vinthu veumampha.

Kumbi Ndivichitengi Ndiyani?

13. Ntchifukwa wuli tikhumbika kusankha ŵanthu wo tingachita nawu vakukondwesa?

¹³ Chachitatu, tikhumbika kuŵanaŵaniya ŵanthu wo tichitengi nawu vakukondwesa, ndipu tingajifumba kuti ‘Kumbi mbayani wo ndichitengi nawu vakukondwesa?’ Fumbu lenili ndakukhumbika ukongwa. Veviyo chifukwa ŵanthu wo tichitengi nawu vakukondwesa ndiwu angachitiska kuti tichiti vakukondwesa vamampha pamwenga cha. Nge mo kurya chakurya limoza ndi anyidu kunozge, kuchita vakukondwesa limoza ndi ŵanthu a mijalidu yamampha naku kunozga ukongwa. Mwaviyo, mphakuvwika kuti tanandi, ukongwa achinyamata, titanja kuchita vakukondwesa limoza ndi anyidu. Kweni kuti tikondwi ukongwa ndi vakukondwesa vo tikhumba kuchita, titenere kusankhiya limu ŵanthu wo tingachita nawu.—2 Mbiri 19:2; ŵerengani Nthanthi 13:20; Yako. 4:4.

14, 15. (a) Kumbi Yesu wakutilongo chakuwoniyapu wuli pa nkhani yakusankha mabwezi? (b) Kumbi tingajifumba mafumbu nanga pa nkhani ya mabwezi?

¹⁴ Tikhumbika kulondo chakuwoniyapu chaku Yesu pa nkhani yakusankha mabwezi. Kutuliya po chilengedu chingulengeke, Yesu waŵayanjanga ukongwa ŵanthu. (Nthanthi 8:31) Wati waza pacharu, iyu wayanjanga ndipuso waŵanaŵaniyanga ŵanthu amitundu yosi. (Mate. 15:29-37) Kweni Yesu waziŵanga kuti pe kupambana pakati pa kuchita vinthu mwaubwezi, ndi kusankha ŵanthu kuti aje mabwezi. Chinanga kuti iyu wachitanga vinthu mwaubwezi ndi ŵanthu wosi, kweni wasankhanga ŵanthu ŵija wo afiskanga fundu zinyaki kuti ndiwu aje mabwezi ngaki. Wachikambiskana ndi akutumika 11 akugomezgeka, Yesu wangukamba kuti: “Yimwi mwe abwezi ŵangu asani muchita vo ndakulamulani.” (Yoha. 15:14; wonani so Yohane 13:27, 30) Ŵanthu wo amulondonga kweniso wo ateŵetiyanga Yehova, ndiwu Yesu wangusankha kuti aje mabwezi ngaki.

¹⁵ Mwaviyo, asani mukhumba kusankha mabwezi, mukumbukengi mazu ngaku Yesu. Mujifumbengi mafumbu nge yanga: ‘Kumbi munthu uyu walongo mu vakuchita kweniso vakukamba vaki kuti wavwiya marangu ngaku Yehova ndi Yesu? Kumbi iyu watende fundu za mu Bayibolu nge zo ini nditende? Kumbi asani wangaja bwezi langu, wandichiskengi kuti ndiŵikengi panthazi Ufumu pa umoyu wangu kweniso kuti nditeŵetiyengi Yehova mwakugomezgeka?’ Asani mwamuka kuti hinya, ndikuti mwasaniya bwezi lamampha lo mungakondwa nalu muchichita vakukondwesa.—Ŵerengani Salimo 119:63; 2 Akori. 6:14; 2 Timo. 2:22.

Kumbi Muchita Vakukondwesa Vakwenere?

16. Kumbi tikhumbika kujifumbanji pa nkhani ya vakukondwesa?

¹⁶ Takambiskana mwakudumuwa vinthu vitatu vakukwaskana ndi vakukondwesa. Tawona kuti tikhumbika kuziŵa mtundu wa vakukondwesa, unandi wa nyengu ndipuso wo tichitengi nawu. Mwaviyo, kuti tiyanduwengi ndi vakukondwesa, tikhumbika kuwonesesa kuti vo tipenja kuchita vikoliyana ndi fundu za mu Bayibolu pa vigaŵa vitatu venivi. Pa nkhani ya mtundu wa vakukondwesa, tingajifumba kuti: ‘Kumbi pachitikanji? Kumbi vamampha pamwenga viheni?’ (Nthanthi 4:20-27) Pa nkhani ya nyengu, tingajifumba kuti: ‘Kumbi ndimaliyengepu nyengu yinandi wuli? Kumbi mphakuvwika kumaliyapu nadi nyengu iyi?’ (1 Timo. 4:8) Ndipu pa nkhani ya wo tichitengi nawu, tingajifumba kuti: ‘Kumbi vakukondwesa venivi ndivichitengi ndi ayani? Kumbi ŵanthu ŵenaŵa ndi mabwezi ngamampha pamwenga ngaheni?’—Waku. 9:18; 1 Akori. 15:33.

17, 18. (a) Kumbi tingachita wuli kuti tiwoni asani vakukondwesa vo tisankha vikoliyana ndi fundu za mu Bayibolu? (b) Kumbi yimwi mwasimikiza mtima kuchitanji pa nkhani ya vakukondwesa?

¹⁷ Asani vakukondwesa vo tipenja kuchita vipereŵere chinanga ndi fundu yimoza pe pa fundu zitatu izi, mbwenu ndikuti vakukondwesa vo veumampha cha. Kweni asani tiwonesesa kuti vakukondwesa vo tasankha vifiska fundu zosi zitatu izi za mu Bayibolu, vakukondwesa vo tasankha vitumbikengi Yehova ndipuso tiyanduwengi navu.—Salimo 119:33-35.

¹⁸ Mwaviyo, tingakamba kuti pa nkhani ya vakukondwesa, tiyeni tiyesesengi kusankha kuchita vinthu vakwenere, pa nyengu yakwenere ndipuso ndi ŵanthu akwenere. Tiyeni tosi kutuliya pasi pa mtima, tilondongi ulongozgi wa mu Bayibolu wakuti: “Kwali muturya, kwali mutumwa pamwenga muchita chinthu chinyaki chechosi, chitani vinthu vosi kuti mukankhuski Chiuta.”—1 Akori. 10:31.

[Mazu ngamumphata]

Kumbi Mungakonkhoska?

Pa nkhani ya vakukondwesa, kumbi mungayigwiriskiya wuli ntchitu fundu ya pa . . .

• Afilipi 4:8?

• Mateyu 6:33?

• Nthanthi 13:20?

[Mafumbu]

[Chithuzi]

(Wonani mu magazini)

✔Mtundu wa vakukondwesa

[Chithuzi]

(Wonani mu magazini)

✔Nyengu

[Chithuzi]

(Wonani mu magazini)

✔Wo muchitengi nawu

[Chithuzi]

Kumbi tingamuyezga wuli Yesu pa nkhani ya kusankha mabwezi ndipuso vakukondwesa?